1. Tiheeni enahaala onikhaviherya osiveliwa ohuserya sooloherya sa Mpiipiliyani?

 MUNNA mmoha ori mmiravo awiichaniwa Ben ooloca: “Kinnasiveliwa ohuserya sooloherya sa Mpiipiliya.” Hanka nyuwaano munnasiveliwa? Naari wi nyuwaano munoona wi ohuserya sooloherya sa Mpiipiliyani ti woovila? Akhweya munoona wi ohuserya sooloherya ti woohapala? Nto vaavaa muniiwexexaanyu ntakhara heeni Yehova ohin’yeiye sooloherya seiya Mpiipiliyani, akhweya munanwerya otoroka moonelo anyu.

2. Tiheeni nnahaalaahu ohuserya mmwaha yoola?

² Mmwaha yoola nnahaala woona ntakhara heeni nnaphwanelaahu oohuserya sincipale vooloca sa sooloherya sa Mpiipiliya ni ti mwawiihai nneeraahu neereno yeeyo mmukhalelo waphaama. Nave tho nnahaala othokororya sooloherya piili sa Taniyeli ni ntakhara heeni wiiwexexa sooloherya seiya onanwerya onikhaviherya ovinyerya hiihaano.

3. Tiheeni nnaphwanelaahu weera wakhala wi ninnachuna wiiwexexa sooloherya sa Mpiipiliya?

³ Ti woochuneya oveka nikhaviheryo wakhala wi ninnachuna wiiwexexa sooloherya sa Mpiipiliyani. Muupuwele niphwanaphwaniho nla: Mwaanyiherye wi munaxekurya nipuro nenlo muhintonkwaanyu ophiyawo, nyenya muri ni nthamwene yoowo osuwenle phaama nipuro nenlo. Owo oosuwela phaameene nipuro muryaanyuvo ni weiwo mphiro ori woothene onayaayawo. Moohikhwa minikwa, nthamwene yoowo onamookhaviheryaani vancipale. Mmukhalelo woolikana, Yehova ori ntoko nthamwene yoowo. Yehova oosuwela phaameene makupa taani a sooloherya nryaahuvo ni yeeyo enahaala weereya omwaahiyu. Mwawiihiiha, wakhala wi ninnachuna wiiwexexa sooloherya sa Mpiipiliya, nnaphwanela  okhala awiiyeviha ni oveka nikhaviheryo na Yehova.—Tan. 2:28; 2 Pet. 1:19, 20.

4. Ntakhara heeni Yehova aahaaruma achu wi erepe sooloherya Mpiipiliyani? (Yeremiya 29:11) (Moone tho eruku.)

⁴ Hiihaa ntoko asitiithi anachunaaya wi anamwene aya ekhale phaama, Yehova onachuna wi anamwane awe ekhaleno omwaahiyu woohakalaliha. (Mwaalakhanye Yeremiya 29:11.) Nyenya, moohiyana ni asitiithi oomwiilini, Yehova oosuwela yeeyo enahaala weereya omwaahiyu, nave owo hanahesa. Ti nthowa nene Yehova ohin’yeiye sooloherya Mpiipiliyani. Mwawiihiiha, nnanwerya osuwela woosiilo wi ichu soochuneyaxa inahaala weereya. (Yes. 46:10) Mweeparipari, sooloherya seiya samahala sa Yehova wa hiyaano. Vano ti mwawiihai nneeraahu nlekecheye wi sooloherya sa Mpiipiliyani sinahaala waakhwanela?

5. Tiheeni amiravo anahuseryaaya orweela wa yaweereya ya Max?

⁵ Osikola, amiravo ahu arukureryiwe ni achu yaawo arino nchuno vakhaani naari ahinamucicimiha Piipiliya. Yeeyo achu yaawo analocaaya naari anapakaaya ananwerya waaruuhela minikwa amiravo yaawo ari Akristu. Moone yeeyo yeeren’ye ni munna awiichaniwa Max. Owo ooloca: “Vaavaa kaaryaaka ponkwe, kaapacerya okhwa minikwa waakhanle wi asitiithi aka yaakihusiha malapelo eeparipari naari waakhanle wi Piipiliya chiryene aaveereliwe ti Muluku.” Tiheeni asitiithi a Max yenraaya? Owo oothariha: “Awo yaahititelela okhala oomaaleleya, nyenya kaasuwela wi mmurimani mwaya yaari awuukhuwa.” Asitiithi a Max yaahaakhula makoho oothene aareiyeno vooloca sa Piipiliya. Nave Max aahipaka tho makupa awe. Owo ooloca: “Kaahipaka otholathola vooloca sa sooloherya sa Mpiipiliyani nave kaahivaanela ni amiravo akina mmulokoni vooloca sa seiyo.” Ni yookhumelela taani? Max ooloca: “Kimanle weerano yeeyo, nkaarino minikwa wi Piipiliya chiryene oveereliwe ti Muluku!”

6. Tiheeni munaphwanelaanyu weera wakhala wi mookhalano minikwa, nave ntakhara heeni?

⁶ Waakhanle wi hiihaa ntoko Max moopacerya okhwa minikwa wa yeeyo Piipiliya onaloceiye, muhiiphwanyerye mathowa. Nyenya munaphwanela weeravo echu woona wi minikwa iri ntoko murawa. Naahikhalano ekaasoope, murawa onanwerya vakhaani-vakhaani onanariha echu yasisapo. Wi mviihevo “murawa,” naari minikwa seiyo inahaala onanariha nroromelo nanyu, munaphwanela wiikoha: ‘Apwanne chiryene kinneemererya yeeyo Piipiliya onaloceiye vooloca sa omwaahiyu?’ Wakhala wi himulekechen’ye ni yeeyo, munaphwanela ohuserya sooloherya sa Mpiipiliyani seiyo saakhwanenle. Vano muni mweereno hai yeeyo?

7. Yootakiherya taani Taniyeli otikithenryeiye vooloca sa mukhalelo wa ohuserya sooloherya? (Taniyeli 12:10) (Moone tho eruku.)

⁷ Taniyeli ootikitherya yootakiherya yaphaama vooloca sa mukhalelo wa ohuserya sooloherya. Owo aanahuserya sooloherya sa Mpiipiliyani ni mathowa aphaama, aachuna osuwela eparipari. Taniyeli aari tho awiiyeviha, owo aasuwela wi Yehova pahiru aahaala omukhaviherya wiiwexexa sooloherya sa Mpiipiliyani waakhanle wi ootitelela omwaacamela Yehova ni omwiiwelela. (Tan. 2:27, 28; mwaalakhanye  Taniyeli 12:10, BNM.) Taniyeli aahooniherya wi aari awiiyeviha moorweela wa ororomela nikhaviheryo na Yehova. (Tan. 2:18) Ohiya yeeyoru, Taniyeli aanahuserya moomaaleleya. Owo aanatholathola moomaaleleya makupa a Mpiipiliyani yaawo yaaphwanyeya mu elukuluku awe. (Yer. 25:11, 12; Tan. 9:2) Nni nimutakiherye hai Taniyeli?

8. Ntakhara heeni akina annakhooca weemererya sooloherya sa Mpiipiliyani, nave tiheeni nnaphwanelaahu weera?

⁸ Muhuseryeke ni mathowa aphaama. Apwanne munahuserya Sooloherya sa Mpiipiliyani nthowa nawi munachuna osuwela eparipari? Yaari hiihaa, Yehova onahaala wookhaviheryaani. (Yoh. 4:23, 24; 14:16, 17) Nyenya akina anamuhuserya Piipiliya ni mathowa makina. Achu akina anamuhuserya Piipiliya ntakhara wi anachuna wooniherya wi owo haveereliwe ti Muluku. Mmuupuweloni mwaya, waakhanle wi Piipiliya tahi a Muluku, awo hanaphwanela omucharihaka nave ananwerya othanlaka akaneene yeeyo eri yaphaama ni yoonanara. Ti nthowa nene nnaphwanelaahu omuhuseryaka Piipiliya ni mathowa aphaama. Ohiya yeeyo, mukhalelo taani ori woochuneya wakhala wi ninnachuna wiiwexexa sooloherya sa Mpiipiliyani?

9. Mukhalelo taani ori woochuneya wi niiwexexe sooloherya sa Mpiipiliyani? Mutharihe.

⁹ Mukhale awiiyeviha. Yehova onnaroromeliha waakhaviherya yaale ari awiiyeviha. (Tiy. 4:6) Mwawiihiiha, nnaphwanela ovekela nivekaka nikhaviheryo na Yehova wakhala wi ninnachuna wiiwexexa sooloherya sa Mpiipiliyani. Nnaphwanela tho okhala awiiyeviha wi neemererye nikhaviheryo na kapuro oororomeleya ni amiruku yoowo Yehova onamphariheleiye wi anivahe yoolya yoomunepani mu elukuluku yoophwanelela. (Luka 12:42) Yehova Muluku ooreheryeya, ti nthowa nene onamphariheleiye kapuro mmoha wi anikhaviherye wiiwexexa iparipari sa Mpiipiliyani.—1 Ako. 14:33; Aef. 4:4-6.

10. Tiheeni muhusenryaanyu ni yaweereya ya Ester?

¹⁰ Muhuserye moomaaleleya. Muthanle yooloherya yeeyo enootannyaani murima nave voocharela mutholathole vooloca sa yeeyo. Ti yeeyo murokora mmoha awiichaniwa Ester opankeiye. Owo aachuna osuwela sincipale vooloca sa sooloherya seiyo saaloca sa orwa wa Mesiya. Ester onnathariha: “Vaavaa kaaryaakano iyaakha 15, kaanachuna olekecheya wi sooloherya vooloca sa Yesu saarempwale ilukuluku sincipale owo ahaakumve oyariwa, mwawiihiiha miyaano kaapacerya otholathola. Vaavaa kaalakhannyaaka vooloca sa iroolu so Mar Morto, kaahoona wi ikina sa seiyo saarempwale elukuluku yincipale Yesu ahaakumve oyariwa. Iho sinnooniherya wi sooloherya seiyo iveereliwe ti Muluku. Eparipari wi kaaphwanela waalakhanya ichu imohamoha mu ikwaha sincipale wi kiiwexexe phaama, nyenya vano koolekecheya wi yeeyo Piipiliya onaloceiye ti yeeparipari.” Amanle ohuserya moomaaleleya sooloherya sa Mpiipiliya soohiyana hiyana, Ester aahihakalala vancipale mu woona wi wiilipixerya wawe woothene wookumiherya mphurelo!

11. Ntakhara heeni ti woochuneya okhala oolekecheya wi Piipiliya teeparipari?

¹¹ Vaavaa nnoonaahu mukhalelo sooloherya ikina saakhwanenlaaya, ninnavira nimuroromelaka vancipale Yehova ni ohoolela onanivaheiye. Ohiya yeeyo, sooloherya sa Mpiipiliyani sinnanikhaviherya otikitheryeya mu ewehereryo  ahu ya omwaahiyu, naamwi hiihaano nihoolelaka makacamiho. Vano nnahaala othokororya sooloherya piili irempwale ni Taniyeli seiyo inaakhwanela. Wiiwexexa sooloherya seiyo enahaala onikhaviherya opaka soolakelela saphaama.

12. Tiheeni inaani sa “muthipo ophwesheheriwe ni oloko” ineemelelaaya? (Taniyeli 2:41-43)

¹² Mwaalakhanye Taniyeli 2:41-43, PMM. Mu yooloha Taniyeli aataphulenleiye wa Mwene Napukotonosori, inaani sa eruku saapakiwe ni “muthipo ophwesheheriwe ni oloko.” Vaavaa nnalikanyihaahu yooloherya yeela ni ikina sa liivuru a Taniyeli ni Wupulula, ninnaphiyerya makuchuwelo wi inaani sa eruku inamweemelela Estatu Unitu ni Krapretanya. Maloko yaala meeli annalapa vamoha ni olamulelo wa elapo yoothene. Vooloca sa olamulelo yoola wa elapo yoothene, Taniyeli olonce wi okhopolo omoha waahaala okhala “omwene wooceecheya ni woolipa.” Nyenya ntakhara heeni Taniyeli aaloca wi okhopolo omoha waahaala okhala omwene wooceecheya? Nthowa nawi achu a mweelaponi, yaawo aneemelela oloko, annaakaaha owerya waya wa opaka ichu mwakuru ntoko olipa wa muthipo. b

13. Iparipari taani soochuneya nihusenryaahu ni yooloherya yeela?

¹³ Hiyaano nnanwerya ohuserye iparipari soochuneya mu eruku Taniyeli otharinheiye, xaxaxa mu inaani sa eruku. Ntoko yootakiherya, noohuserya wi Olamulelo wa Elapo Yoothene ya Ankolo-Amerikana onnooniherya ikuru sawe mmikhalelo soohiyanahiyana. Ntoko yootakiherya, Estatu Unitu aari variyari va ilapo seiyo saavonthe ekhoco Yoopacerya ni Yanawiili ya Elapo Yoothene. Nyenya olamulelo yoola onamvira okhalaka wooceecheya, nave onamutitelela okhala hiihaa, nthowa nawi achu ari ookawanyeya nave hanasiveliwa ni olamulelo yoowo. Eparipari ekina nihusenryaahu ti yawi omwene yoola onahaala okhala wookuchula olamulela, Omwene wa Muluku ohaakumve otoloxa olamulelo woothene wa achu. Ilapo ikina sinneererya otoloxa Olamulelo wa Elapo Yoothene wa Ankolo-Amerikana, nyenya awo hewerya. Nthowa nawi olamulelo yoola onahaala otoloxiwa ni Omwene wa Muluku, yoowo oneemelela nluku nnahaala onyaanya inaani sa eruku yeeyo eneemelela Olamulelo wa Elapo Yoothene wa Ankolo-Amerikana.—Tan. 2:34, 35, 44, 45.

14. Mmukhalelo taani wiiwexexa yooloherya vooloca sa inaani sa muthipo opwexeheriwe ni oloko enaweryaaya onikhaviherya?

¹⁴ Nyuwaano munnaroromela wi yooloherya ya Taniyeli vooloca sa inaani sa muthipo ni oloko ennaakhwanela? Waakhanle wi munnaroromela, eyo enanwerya ovolowela mukhalelo anyu wa okumi. Nyuwaano hamuchimakelaka ichu soomwiilini naari weererya okhala ooreela nthowa nawi moosuwela wi elapo ela yootakhala moohilekela enahaala otoloxiwa. (Luka 12:16-21; 1 Yoh. 2:15-17) Wiiwexexa yooloherya yeela tho enanwerya wookhaviheryaani woona ochuneya waya olaleerya ni ohusiha. (Mat. 6:33; 28:18-20) Mmanle ohuserya yooloherya yeela, munaphwanela wiikoha: ‘Apwanne soolakelela kinapakaaka mookumini, sinnooniherya wi kinnaroromela wi Omwene wa Muluku onahaala otoloxa moohilekela olamulelo woothene wa achu?’

15. Taani ori “mwene oomokoni” ni “mwene oohico” mmahiku ahu? (Taniyeli 11:40)

¹⁵ Mwaalakhanye Taniyeli 11:40, PMM. Ekapitulu 11 ya Taniyeli ennaloca sa mamwene meeli yaawo anawana wi elamuleleke. Naalikanyihaka yooloherya yeela ni ikina sa Mpiipiliya,  ninnawerya osuwela wi “mwene oomokoni” ti Rusiya ni akhaviheryi awe nave “mwene oohico” ti Olamulelo wa Elapo Yoothene wa Ankolo-Amerikana. c

16. Ti mwawiihai “mwene oomokoni” onaakhaliheiye achu a Muluku?

¹⁶ Achu a Muluku anakhala mu elapo yeeyo “mwene oomokoni” onalamuleleiye, annahoolela wiikariwa wooluluwanya. Anna ni arokora ahu akina aamaniwa nave aawaleliwa nthowa na nroromelo naya. Nyenya ohiya waaceecheiha annihu, wiikariwa wuuwu onnalipiha nroromelo naya. Ntakhara heeni? Awo aasuwela wi eyo ennaakhwaniherya sooloherya sincipale sa mu liivuru a Taniyeli. d (Tan. 11:41) Osuwela eyo enanwerya tho onikhaviherya olipiha ewehereryo ahu ni otitelela okhala oororomeleya wa Yehova.

17. Makacamiho taani anahoolelaaya olelo achu a Muluku yaawo anakhala ilapo seiyo inalamuleliwa ni “mwene oohico”?

¹⁷ Khalai, “mwene oohico” aahiwiikara tho  achu a Yehova. Ntoko yootakiherya, variyari va iyaakha 1900 ni 1950, anna ancipale yaawaleliwa nave anamwanaaya yaahiikariwa osikola nthowa na ohiivoliiherya mmiyaha sa epoliitika. Nyenya mmahiku ahu, mukhalelo, “mwene oohico” oneeheiye ororomeleya wa achu a Muluku ti woovitheya. Ntoko yootakiherya, variyari va mukipici wa namuthanle, Mukristu onanwerya weehiwa wi akhaviherye epartitu yammoori. Eparipari wi owo hathanla nave mmuupuweloni mwawe naari mmurimani mwawe owo oothanla makupa ammoori. Nto wi nikhale oovalaanyeya moomalela, nnaphwanela okhalano ekaasoope ni yeeyo nnuupuwelaahu!—Yoh. 15:18, 19; 18:36.

18. Ti mwawiihai nniisoona vooloca sa ohiiwanana wa “mwene oomokoni” ni “mwene oohico”? (Moone tho eruku.)

¹⁸ Yaale ahineemererya sooloherya sa Mpiipiliyani ananwerya okhala awuukhuwa vaavaa anamoonaaya “mwene oohico” amukhumulaka “mwene oomokoni.” (Tan. 11:40, PMM) Mamwene oopiili aakhalano akapuchi awaakhwanela wi ewiipheno achu oothene veelaponi. Nyenya hiyaano noosuwela wi Yehova heemererya wi eyo yeereye. (Yes. 45:18) Hiyaano hannakhala awuukhuwa vooloca sa omwaahiyu, mweeparipari, ohiiwanana wa “mwene oomokoni” ni “mwene oohico” ennalipiha nroromelo nahu. Eyo ennooniherya wi mukhalelo yoola wa ichu ohanle vakhaani otoloxiwa.

19. Tiheeni nnaphwanelaahu wuupuwela vooloca sa sooloherya sa Mpiipiliyani?

¹⁹ Hiyaano hansuwenle mukhalelo sooloherya ikina sa Mpiipiliyani sinahaalaaya waakhwanela. Ophiyerya wi mulipa a miririmu Taniyeli hiiwexexa moomalela sootaphulela ya sooloherya ikina aarempeiye. (Tan. 12:8, 9) Nthowa nawi hansuwenle mukhalelo sooloherya ikina inahaalaaya waakhwanela, eyo henooniherya wi iho hisaakhwanela. Nnaphwanela ororomela moomalela wi Yehova onahaala onikhaviherya wiiwexexe yeeyo nnachunaahu mu elukuluku yoophwanelela, ntoko eenreiyeno khalai.—Amo. 3:7.

20. Sooloherya taani sootikhiniha sa Mpiipiliyani nneeraahu noone saakhwanelaka moohilekela, nave tiheeni nnaphwanelaahu otitelela opaka?

²⁰ Yoolokoha ya “murecele ni okhapeleleya” enahaala opakiwa. (1 Ate. 5:3) Voocharela, alamuleli a elapo anahaala wiica ni otoloxa moomalela malapelo atheru. (Wup. 17:16, 17) Ohoolo waya, awo anahaala waahiphela achu a Muluku. (Ese. 38:18, 19) Saweereya seiho sinahaala okeriha mu ekhoco yookuchula ya Armaketo. (Wup. 16:14, 16) Nnanwerya ororomela wi ichu soothene seiho inahaala waakhwanela moohilekela. Niweheryaka, hankooni ntitelele wooniherya othamalela wa Tiithi ahu a wirimu moorweela wa ohuserya moopwacha sooloherya sa Mpiipiliyani ni waakhaviherya akina weerano emohamoha.