1, 2. ¿Tleka Pablo okijkuilo se amatlajkuilojli tlen okintitlanili Hebreos?

IPAN xiuitl 61, akin kichiuayaj ken Cristo melak kuajli nemiyaj. Maski Pablo, itlatitlankauj Cristo, tsauktoya Roma, kichiaya kisas nimantsin. Timoteo, akin iuan kistinemiya san kemach yokiska kampa tsauktoya. Yejuamej kinekiyaj komintlajpaloskej imikniuan akin chantiyaj Judea (Hebreos 13:23). San ipan makuijli xiuitl, akin chantiyaj Judea niman Jerusalén, nimantsin nopatlaskia ken nemiyaj. ¿Tleka? Jesús yokimijlika inomachtijkauan ika xuejkaujtipan kimitaskiaj soldados kenon kiyeualoskej Jerusalén, niman ijkuakon nonekiya choloskej (Lucas 21:20-24).

² Yopanoka 28 xiuitl ika Jesús yokimijlika yejuin tlajtoltin. Ipan yejon tonaltin, akin kichiuayaj ken Cristo chanejkej Israel, oyolmelaujkanenkej maski melak otlajyouijkej niman okixnamijkej tlen ouijtika (Hebreos 10:32-34). San ika, Pablo okinek kinpaleuis ken noyektlaliskej niman ijkon uelis kixnamikiskej tlen uajlaskia ika tlayekapan (Mateo 24:20, 21; Hebreos 12:4). Nonekiya tlaxikoskej niman kipiyaskej chikauak intlaneltokil. Tla ijkon kichiuaskiaj, ueliskia makisaskej niman kitlakamatiskej tlen Jesús okimijli (xpoua Hebreos 10:36-39). Kuakon, Jehová okichiuj ika Pablo makintlajkuilouili nochimej ikniuan ipan yejon tonajli. Aman tikixmatij ken amatlajkuilojli tlen okintitlanili Hebreos, tlen ompa okijkuilo okinyolchikauj itech tlen inpan nochiuaskia.

3. ¿Tleka noneki tomachtiskej amatlajkuilojli tlen okimijkuilouilijkej Hebreos?

 ³ Akin kitekichiuiliaj toTajtsin ipan yejuin tonajli noneki nomachtiskej yejon amatlajkuilojli Hebreos. ¿Tleka? Pampa tinemij ijkon ken nemiyaj akin kichiuayaj ken Cristo ipan Judea. Tejuamej tinemij ipan “sanoyej xkuajli tonaltin”. Miyekej tokniuan kixnamikij tlen kitlatlata intlaneltokil niman okseki tlemach tlen melak ouijtika (2 Timoteo 3:1, 12). San ika, miyekej kuajli tinemij niman xakaj techtlauelita. Ijkon ken akin kichiuayaj ken Cristo ipan itonaluan Pablo, noneki titlatlachixtoskej, pampa sa achijtsin poliui ijkuak melak kitlatlataskej totlaneltokil (xpoua Lucas 21:34-36).

4. ¿Katlejua yes texto del año ipan 2016 niman tleka onotlapejpeni yejon tlaxelojli pitentsin?

⁴ ¿Tlenon uelis techpaleuis tikixnamikiskej tlen uajlauj ika tlayekapan? Tlen uajnestiuj ipan Hebreos 13:1 melak techpaleuis. Ompa kijtoua: “Xmotlajsojtlatiakan [...] ken ikniutin”. Yejuin melak techpaleuis ijkon ken okinpaleui hebreos makipiyakan chikauak intlaneltokil. Yejuin tlaxelojli pitentsin onotlapejpeni yes texto del año ipan 2016.

5. ¿Tlenon kijtosneki xmotlasojtlakan ken ikniujtin?

⁵ ¿Tlenon kijtosneki xmotlasojtlakan ken ikniujtin? Tlajtojli griego tlen okitekitilti Pablo kijtosneki tlasojtlalistli tlen se kimachilia ipampa ichanejkauan noso itech se akin iuan kuajli nouika (Juan 11:36). Kuakon akin melauak kichiuaj ken Cristo xtotlasojtlaj pampa kentla tiknekiskiaj tikniujtin yeskej. Tejuamej totlasojtlaj pampa kema tikniujtin (Mateo 23:8). Pablo okijto: “Xmotlajsojtlakan se iuan okse ken ikniutin, niman sanoyej xmotlakaitakan sekimej iuan oksekimej” (Romanos 12:10). Yejuin tlajtoltin teititia ika tlasojtlalistli tlen tikmachiliaj ipampa tokniuan melak ueyi. Tla ijkuak totlasojtlaj ken tikniujtin tikintlakamatij tlajtolyekanalistin, melak kuajli touikaskej niman uelis san sekan tinemiskej.

6. ¿Akinon noneki tikimitaskej ken tokniuan?

⁶ Tlajtojli “xmotlasojtlakan ken ikniujtin” notekitiltia ipan seki amatlajkuiloltin tlen tlajtouaj itech akin kichiuaj ken Cristo. Yeuejkaui, judíos kitekitiltiayaj tlajtojli “ikniujtin” san ijkuak tlajtouayaj itech inchanejkauan noso itech akin melak kuajli iuan nouikayaj. Xkeman kijtouayaj ijkuak tlajtouayaj itech se akin xkatka judío. Akin melauak tikchiuaj ken Cristo, tikimitaj ken tokniuan nochimej akin kitekichiuiliaj Jehová, maski san kanon maualeuakan (Romanos 10:12). Jehová techmachtia matotlasojtlakan tinochimej ken tikniujtin (1 Tesalonicenses 4:9). San ika ¿tleka melak noneki nochipa totlasojtlaskej ken ikniujtin?

7. a) ¿Tleka melak noneki matotlasojtlakan ken tikniujtin? b) ¿Tlenon ipampa okse noijki noneki melak matotlasojtlakan?

⁷ Noneki matotlasojtlakan imiuan oksekimej ken tikniujtin pampa Jehová yejua akin technauatia. Ika yejon, melak noneki matikintlasojtlakan tokniuan. Xuelis tiktlasojtlaskej Jehová tla xtikintlasojtlaj tokniuan (1 Juan 4:7, 20, 21). Noijki noneki totlasojtlaskej ken tikniujtin pampa ijkon uelis topaleuiskej, niman melak noneki ijkon tikchiuaskej ijkuak tikixnamikij tlen ouijtika. Ijkuak Pablo okintlajkuilouili hebreos, yejua kimatiya ika sa achijtsin poliuiya ijkuak nonekis choloskej niman kikaujteuaskiaj nochi tlen kipiayaj. Jesús noijki yokijtoka ika ipan yejon tonaltin melak ouijtika yeskia (Marcos 13:14-18; Lucas 21:21-23). San ika, kachtopa melak nonekiya maueyiya intlasojtlalis inpampa oksekimej ijkuak xiyejkoya yejon tonaltin (Romanos 12:9).

8. ¿Tlenon noneki tikchiuaskej aman ijkuak xipeua ueyi tlajyouilistli?

⁸ Ueyi tlajyouilistli sa achijtsin poliui ika peuas (Marcos 13:19; Apocalipsis [Revelación] 7:1-3). Ika yejon, noneki tiktlakamatiskej  yejuin tlajtoltin: “Xuiya, nokalpan, xkalaki tlaijtik ipan mocuartos, niman xkintsakua mopuertas tla yotikalak. Xmiyana san se achijtsin hasta ijkuak mapano kualankayotl” (Isaías 26:20). Tlajtojli “tlaijtik ipan mocuartos” uelis kijtosnekis tlanechikoltin. Ipan tlanechikoltin tikueyichiuaj Jehová imiuan tokniuan. San ika, xsan noneki tosentlaliskej nochi semanas. Pablo okimijli ika akin tlaneltokayaj itech Cristo nonekiya notlasojtlaskej. Noijki nonekiya kichiuaskej tlen kuajli inpampa oksekimej (Hebreos 10:24, 25). Melak noneki maueyiya totlasojtlalis tlen tikpiyaj aman, pampa yejon techpaleuis matikxikokan tlen tikixnamikiskej ika tlayekapan.

9. a) ¿Kemanon uelis tikimititiskej tokniuan ika tikintlasojtlaj? b) Xkijto kenon tokniuan okiteititijkej tetlasojtlalistli kampa tejua tichanti noso oksekan.

⁹ Ipan yejuin tonajli ika xipeua ueyi tlajyouilistli, onka miyek ijkuak uelis tikimititiskej tokniuan ika tikintlasojtlaj. Miyekej tlajyouiyaj ipampa tlalolinalistin, ajakakiyaujtin niman ipampa okseki tlemach ken yejuin. Oksekimej tokniuan tlajyouiyaj ijkuak kintlaueltokaj (Mateo 24:6-9). Noijki pampa ipan yejuin tlaltikpaktli yotlaijtlakauj, xonka tomin tlen ika nopanoltiskej (Apocalipsis 6:5, 6). Ijkuak panoua yejuin intech tokniuan, tejuamej kipiya ika tikimititiskej ika tikintlasojtlaj. Maski nemij oksekimej tlaltikpakchanejkej akin xnotlasojtlaj, tejuamej noneki nochipa totlasojtlaskej ken tikniujtin (Mateo 24:12) ^[1] (xkita nota kampa ontlami).

10. ¿Tlenon tikitaskej ipan yejuin tlamachtijli?

¹⁰ ¿Tlenon uelis tikchiuaskej niman ijkon nochipa totlasojtlaskej ken ikniujtin maski maonia miyek tlauejli? ¿Kenon uelis tikteititiskej ika totlasojtlaj ken tikniujtin? Pablo okijto seki ipan tlaxelojli ueyi 13 itech Hebreos kenon uelis tikteititiskej. Uajnestiuj seki itech tlajtoltin “xmotlajsojtlatiakan sekimej iuan oksekimej ken ikniutin”. Matikitakan chikuasen ken uelis tikteititiskej.

11, 12. ¿Tlenon kijtosneki kuajli titeseliskej? (Xkita tlaixkopinajli kampa peua tlen tomachtijtokej)

¹¹ “Kuajli x[te]selikan nemochan.” (Xpoua Hebreos 13:2) ¿Tlenon kijtosneki kuajli titeseliskej? Yejon kijtosneki tikimititiskej tlasojtlalistli akin xtikimixmatij. Yeuejkaui, Abrahán niman Lot yejon tlen okichiujkej. Yejuamej kuajli okinselijkej akin oajsikej inchan maski xkimixmatiyaj. Sakin okimatkej ika iluikaktekitkej katkaj (Génesis 18:2-5; 19:1-3). Pablo, itlatitlankauj Cristo, okimijli yejuin neskayomej pampa kinekiya kinyolchikauas hebreos makiteititikan tetlasojtlalistli ijkuak kuajli teseliskej.

¹² ¿Kenon uelis tikteititiskej ika kuajli titeseliaj? Uelis tikinnotsaskej tokniuan mauajlakan tochan, matlakuakij noso san sekan imiuan tipakiskej. Ijkuak tlayekanketl ipan circuito iuan isiuauj techuajtlajpaloskej ipan totlanechikol, uelis kuajli tikinseliskej maski xkuajli tikimixmatij (3 Juan 5-8). Xnoneki tikchijchiuaskej miyek tlakuajli noso tiktekitiltiskej miyek tomin. Xtiknekij matlamojkaitakan tokniuan tlen tikchiuaj inpampa, tiknekij tikinyolchikauaskej. Noijki, maka san matikinnotsakan akin uelis noijki itlaj techmakaskej (Lucas 10:42; 14:12-14). Maski tikpiyaj miyek tekitl, maka matikilkauakan ika melak noneki kuajli titeseliskej.

13, 14. ¿Kenon uelis tikinpaleuiskej tokniuan akin tsauktokej?

¹³ “Xkinmelnamikikan on yejuan” tsauktokej (xpoua Hebreos 13:3). Ijkuak Pablo okijkuilo yejuin tlajtoltin, yejua tlajtouaya itech tokniuan akin tsauktoyaj pampa yolmelaujkanemiyaj itech Jehová. Pablo, itlatitlankauj Cristo, okimijli ika melak kuajli tlen kichiuayaj hebreos pampa okimiknelijkej akin tsauktoyaj (Hebreos 10:34). Ipan naui xiuitl ijkuak Pablo tsauktoya, sekimej tokniuan okipaleuijkej pampa nisiuj chantiyaj. San ika, oksekimej uejka chantiyaj. Maski ijkon, noijki ouel okipaleuijkej  pampa okichiujkej teoyotl ipampa (Filipenses 1:12-14; Hebreos 13:18, 19).

¹⁴ Ipan yejuin tonajli, miyekej tokniuan tsauktokej pampa yolmelaujkanemij itech Jehová. Tokniuan akin nisiuj chantij kinpaleuiyaj ijkuak noneki. San ika, miyekej uejka tichantij. ¿Kenon uelis tikinpaleuiskej niman tikimititiskej ika xtikimilkauaj? Tla tikintlasojtlaj ken tokniuan, tikchiuaskej teoyotl inpampa. Se neskayotl, uelis tikchiuaskej teoyotl inpampa tokniuan tlakamej, siuamej niman hasta akin kokonej akin tsauktokej ipan país itoka Eritrea. Sekimej yejuin tokniuan intoka Paulos Eyassu, Isaac Mogos niman Negede Teklemariam. Yejuin tokniuan ikipiyaj ipantsin 20 xiuitl ika tsauktokej.

15. ¿Kenon uelis tikteititiskej ika tiktlakaitaj namiktilistli?

¹⁵ “Nemochimej xtlakaitakan on namiktilistli.” (Xpoua Hebreos 13:4) Noijki uelis tikteititiskej ika totlasojtlaj ken tikniujtin ijkuak tiktlakaitaj namiktilistli (1 Timoteo 5:1, 2). Matiknemilikan yejuin, tla tikchiuaskiaj se tlajtlakojli, ken tiauilnemiskej iuan se tokniuj, uelis melak tikijtlakoskej yejua iuan ichanejkauan. Niman xsan yejon, noijki xok uelis toneltokaskej (1 Tesalonicenses 4:3-8). Se neskayotl, matiknemilikan kenon nomachilis se tokniuj siuatl tla kimati ika iueuentsin kita tlemach tlen kiyoleua maauilnemi. ¿Kimachiliskia ika iueuentsin kitlasojtla niman kitlakaita namiktilistli? (Mateo 5:28.)

16. Tla tipakij itech tlen tikpiyaj, ¿kenon uelis techpaleuis yejuin matikimititikan tokniuan ika tikintlasojtlaj?

¹⁶ “Xpakikan san ika on tlen nenkipiaj.” (Xpoua Hebreos 13:5) Tla titlaneltokaj itech Jehová, uelis tipakiskej itech tlen tikpiyaj. San ika ¿kenon techpaleuiya yejuin matikintlasojtlakan tokniuan? Tla tejuamej tipakij itech tlen tikpiyaj, tikimitaskej tokniuan ika yejuamej melak ueyi kijtosnekij xijkon ken okseki tlemach noso tomin (1 Timoteo 6:6-8). Kuakon xtikintejteneuaskej tokniuan nion xsan tikualantoskej itech tlen nochiua topampa. Noijki xtikinnexikolitaskej nion xsan tiknekiskej tikpiyaskej miyek tlemach. Tlen kema, tikuelitaskej tiktemakaskej tlen  tikpiyaj pampa yejon techyolpaktia (1 Timoteo 6:17-19).

17. ¿Kenon techpaleuiya tikteititiskej ika tikintlasojtlaj tokniuan tla tiyolchikaujkej?

¹⁷ Matiyolchikaujkej (xpoua Hebreos 13:6). Tla titlaneltokaj itech Jehová, techyolchikauas matikxikokan ijkuak tikixnamikiskej tlen ouijtika. Noijki techpaleuis kuajli matitlanemilikan. Niman ijkuak kuajli titlanemiliaj, uelis tikimititiskej tokniuan ika tikintlasojtlaj ijkuak tikinyolchikauaj niman tikinyolseuiyaj (1 Tesalonicenses 5:14, 15). Ijkuak yejkos ueyi tlajyouilistli uelis tikpiyaskej yolchikaualistli, pampa tikmatij ika iyejkotika tomakixtilis (Lucas 21:25-28).

18. ¿Tlenon techpaleuis melak matikintlasojtlakan tlayekankej ipan totlanechikol?

¹⁸ “Xkinmelnamikikan nemotlayekankauan.” (Xpoua Hebreos 13:7, 17) Tlayekankej ipan totlanechikol melak chikauak tekitij. Ijkuak titlanemiliaj itech nochi tlen kichiuaj, —totlasojtlalis tlen tikpiyaj inpampa ueyiya niman tikintlasojkaitaj. Xkeman tiknekiskiaj tikchiuaskej itlaj tlen uelis kichiuas maka mapakikan itech intekiyo. Tejuamej tiknekij ika nochi toyojlo tikintlakamatiskej. Tla ijkon tikchiuaj, tikteititiskej ika tikintlasojtlaj “sanoyej ipampa on tekitl yejuan kichiuaj”(1 Tesalonicenses 5:13).

19, 20. ¿Tlenon uelis techpaleuis maueyixtiuj totlasojtlalis ipampa tokniuan?

¹⁹ Akin kitekichiuiliaj Jehová kimixmatij pampa notlasojtlaj ken ikniujtin. Yeuejkaui ijkuak Pablo onen noijki ijkon katka. San ika, maski ijkon, yejua okinyolchikauj akin kichiuayaj ken Cristo ika maueyiya intlasojtlalis tlen kipiayaj ipampa imikniuan. Yejua okijto: “Nemotetlajsojtlalis más ma miyekiya” (1 Tesalonicenses 4:9, 10). Kuakon noneki tinochimej tikchiuaskej ika mojmostla maueyixtiuj totlasojtlalis ipampa tokniuan.

²⁰ Ika yejon, ijkuak tikitaskej texto del año ipan 2016 itech Kajli kampa Tosentlaliaj, matitlanemilikan itech yejuin tlajtoltilistin: “¿Uelis ok melak kuajli niteselis? ¿Kenon uelis nikinpaleuis tokniuan akin tsauktokej? ¿Nikteititia ika niktlakaita namiktilistli? ¿Nipaki itech tlen nikpiya? ¿Tlenon uelis nechpaleuis melak kuajli manitlaneltoka itech Jehová? ¿Kenon uelis nikteititis ika nikintlakamati tlayekankej ipan tlanechikojli?”. Tla kuajli tikteititiaj yejuin chikuasen tlemach, texto del año xsan tikitaskej kentla se amatl tlen kipiya tlajkuilojli. Pampa yejon techilnamiktis tikchiuaskej tlen okijto Pablo: “Xmotlajsojtlatiakan [...] ken ikniutin” (Hebreos 13:1).