1-2. Ko e heigoa e lukutoto, ti ko e ha ne lata a tautolu ke moua ai?

KO E magaaho ne agahala e tagata mitaki katoatoa ko Atamu ne galo e ia e moui tukulagi, nakai ni ma haana ka e pihia foki ke he tau hologa haana i mua. Nakai fai mena ke kalo a Atamu ha ko e mena ne taute e ia. Ne fifili a ia ke agahala. Ka e kua e tau fanau haana? Nakai fai fakalagoaga a lautolu ke he agahala ha Atamu. (Roma 5:12, 14) To fai mena nakai ke taute ke fakahao a lautolu mai he fakahala mate ne latatonu ma e tupuna ha lautolu? Ē! Nakai leva he mole e agahala ha Atamu, ne fakakite fakahaga e Iehova e puhala ka fakahao e ia e tau fanau tokologa ha Atamu mai he agahala mo e mate. (Kene. 3:15) He magaaho tonu ha Iehova to fakafano mai e ia e Tama haana he lagi ke “foaki atu hana moui ko e lukutoto ke hukui aki e tau tagata tokologa.”​—Mare. 10:45; Ioane 6:51.

² Ko e heigoa e lukutoto? Ka hagaao ke he lukutoto he Tau Tohiaga Tapu Heleni Kerisiano, kua kakano ne foaki e Iesu e moui haana ke liu fakatau mai e mena ne fakagalo e Atamu. (1 Kori. 15:22) Ko e ha ne lata a tautolu ke moua e lukutoto? Ha ko e tau tuaga ha Iehova ke he fakafili tonu kua fakamau he Fakatufono ke totogi ni e moui ke he moui. (Esoto 21:23, 24) Galo e Atamu e moui mitaki katoatoa haana. Ke fakamooli e fakafili tonu he Atua, ne foaki e Iesu e moui mitaki katoatoa haana. (Roma 5:17) Ti eke a ia mo “Matua tukulagi” ki a lautolu oti ne fakagahua e tua ke he lukutoto.​—Isaia 9:6; Roma 3:23, 24.

3. Ia Ioane 14:31 mo e 15:13, ko e ha ne makai a Iesu ke poa e moui mitaki katoatoa haana?

³ Makai a Iesu ke poa e moui haana ha ko e fakaalofa lahi  ke he Matua haana he lagi mo tautolu. (Totou Ioane 14:31; 15:13.) Omoomoi he fakaalofa ia a Iesu ke eketaha ke tumau e fakamooli haana ke hoko ke he fakaotiaga mo e ke fakakatoatoa e finagalo he haana Matua. Fakatumau a Iesu ke fakamooli ti hoko ke he mate. Ko e fua, to fakamooli e finagalo ha Iehova he kamataaga ma e tau tagata mo e lalolagi. He vala tala nei, to fakatutala a tautolu ke he kakano ne fakaatā he Atua a Iesu ke matematekelea lahi ato mate a ia. To kumikumi fakakū foki ke he fakafifitakiaga he tagata tohia Tohi Tapu ne loto fakaaue ke he lukutoto. Mo e fakahiku, to fakatutala ke he puhala ka fakakite e loto fakaaue ha tautolu ma e lukutoto mo e puhala ke fakahokulo e loto fakaaue ma e poa ne foaki e Iehova mo Iesu ma tautolu.

4. Fakamaama e puhala ne mate a Iesu.

⁴ Manamanatu la ke he aho fakahiku he moui ha Iesu he lalolagi. Pete he maeke a ia ke ole ke he tau agelu tokologa ke puipui a ia, fakaatā e ia e tau kautau Roma ke tapaki mo e keli fakakelea a ia. (Mata. 26:52-54; Ioane 18:3; 19:1) Fahi e lautolu a Iesu aki e afo ti kalavalava e tino haana. Fakamui, ne tuku e lautolu e akau mamafa he tua haana ne toto. Kamata a Iesu ke toho e akau ke he matakavi ka fakatautau ai ka e nakai leva ti poaki ke he taha tagata ke fua e akau, po ke pou ma Iesu. (Mata. 27:32) He hoko a Iesu ke he matakavi ka tamate a ia, pao he tau kautau e tau lima mo e tau hui haana ke he akau. Ko e mamafa he tino ha Iesu ne motupū he tau fao. Maanu e tau kapitiga haana mo e tagi e matua fifine, ka e vā he tau takitaki Iutaia a Iesu. (Luka 23:32-38; Ioane 19:25) Fai magaaho ne mamahi a Iesu. Ha kua kokono e ate mo e māmā haana ne uka lahi a ia ke fafagu. He fafagu fakahiku to mate, talahau e ia e liogi haana kua kautū. Ti fakatalofe ai e ulu mo e tuku atu haana a moui. (Mare. 15:37; Luka 23:46; Ioane 10:17, 18; 19:30) Ne mate fakatekiteki, mamahi, mo e fakamā mooli a ia!

5. Ko e heigoa ne mua atu e kelea ki a Iesu ke he puhala ne tamate a ia?

⁵ He puhala ne mate a Iesu, nakai ko e vala ne mua atu e kelea ki a ia. Tupetupe lahi a ia ha ko e fakahala ne tamate a ia. Tukumale pikopiko ki a ia ko e tagata vagahau kelea, ko ia ne nakai fakalilifu ke he Atua po ke higoa he Atua. (Mata. 26:64-66) Ko e manatu he fakahala ia ne fakahukia lahi mahaki a Iesu ti amanaki a ia to fakahao he Matua haana a ia he tuaga fakamā nei. (Mata. 26:38, 39, 42) Ko e ha ne fakaatā e Iehova e Tama fakahele haana ke mamahi ti mate? Kia fakatutala ke he tolu e kakano.

6. Ko e ha ne fakatautau a Iesu he akau fakatautau?

⁶ Fakamua, ne tautau a Iesu he akau ke fakatokanoa e tau Iutaia mai he fakahala pauaki. (Kala. 3:10, 13) Talia a lautolu ke muitua ke he Fakatufono he Atua ka e nakai omaoma ki ai. Ti ko e fua, ko e fakahala nei kua lafi ke he agahala he tau fanau ha Atamu. (Roma 5:12) Talahau he Fakatufono he Atua ki Isaraela ko e tagata ne taute e agahala kua lata ke fakahala ti tamate. He magaaho fakamui, liga tautau e gati tino haana he akau. * (Teu. 21:22, 23; 27:26) He fakatautau a Iesu he akau, ne maeke e motu ne tiaki a ia ke aoga mai he poa haana.

7. Ko e heigoa e kakano ke uaaki ne fakaatā he Atua e Tama haana ke mamahi?

⁷ Manamanatu ke he kakano ke uaaki ne fakaatā he Atua e Tama haana ke mamahi. Fakamahani e Iehova a Iesu ma e matagahua  haana he vahā i mua ko e ha tautolu a Ekepoa ne Mua. Iloa e Iesu e uka ke omaoma ke he Atua i lalo he kamatamata matematekelea lahi mahaki. Logona e ia e mamahi lahi mahaki ti liogi a ia ma e lagomatai mo e “tagi lahi mo e tau hihina mata.” He fehagai a Iesu mo e logonaaga fakaatukehe lahi mahaki, maama e ia e tuaga ha tautolu “ti maeke ai ia ia ke lagomatai mai” ka “kamatamata” a tautolu. Loto fakaaue mooli a tautolu ki a Iehova he kotofa e Ekepoa ne Mua ne fakaalofa hofihofi noa, kua “maeke ke mamahi fakaalofa fakalataha mo tautolu ke he tau mena kua lolelole ai a tautolu”!​—Hepe. 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. Ko e heigoa e kakano ke toluaki ne fakaatā he Atua a Iesu ke kamatamata lahi mahaki?

⁸ Toluaki, fakaatā e Iehova a Iesu ke mamahi lahi ke tali e hūhū aoga lahi: Maeke nakai e tau tagata ke fakamooli katoatoa ke he Atua pete ka kamatamata lahi mahaki? Pehē a Satani, nakai! Pehē a ia ko e fekafekau ni e tau tagata ke he Atua ma e tau kakano lotokai. Ti talitonu a ia to nakai fakamooli a lautolu ki a Iehova ke tuga ni e tupuna ko Atamu. (Iopu 1:9-11; 2:4, 5) Mauokafua ke he fakamooli ha Iesu, fakaatā e Iehova e Tama haana ke kamatamata ke hokotia ke he fakaotiaga he fakauka he tagata. Fakatumau a Iesu ke fakamooli ti fakakite kua pikopiko a Satani.

9. Ko e heigoa e fakafifitakiaga ne fakatoka he aposetolo ko Ioane ma tautolu?

⁹ Ne fakamalolō e tua he tau Kerisiano tokologa ha ko e fakaakoaga he lukutoto. Tumau a lautolu ke fakamatala pete e totoko ti fakauka ke he tau kamatamata kehekehe he tau momoui katoa ha lautolu. Manamanatu ke he fakafifitakiaga he aposetolo ko Ioane. Fakatumau a ia ke fakamatala e kupu mooli ke he Keriso mo e lukutoto, liga ke molea 60 e tau. He 90 tumā e tau haana he moui, ne manatu ko e tagata kelea a ia ke he Pule Atu Roma ti uta fakapaea a ia ke he motu ko Patamo. Ko e heigoa e mahani kelea haana? Ha kua tutala a ia hagaao ke he “kupu he Atua, mo e talahauaga kia Iesu Keriso.” (Fakakite. 1:9) Ko e fakafifitakiaga mitaki lahi mooli he tua mo e fakauka!

10. Fakakite fēfē he tau tohi ha Ioane kua loto fakaaue a ia ke he lukutoto?

¹⁰ Talahau e Ioane e fakaalofa lahi haana ma Iesu mo e loto fakaaue ma e lukutoto he tau tohi omoomoi haana. Totoku e ia ke molea e laga 100 hagaao ke he lukutoto po ke tau mena mitaki ne taute he lukutoto. Ma e fakatai, tohi e Ioane: “Kaeke foki kua hala taha, ha ia tautolu e Lagomatai ki mua he Matua, ko Iesu Keriso ko e tututonu a ia.” (1 Ioa. 2:1, 2) Ko e tau kupu ha Ioane kua fakamaama foki e aoga he “talahau kia Iesu.” (Fakakite. 19:10) Loto fakaaue mooli a Ioane ke he lukutoto. Fakakite fēfē kua taute pihia foki e tautolu?

11. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke totoko e kamatamata?

¹¹ Totoko e kamatamata ke agahala. Ka loto fakaaue mooli ke he lukutoto, to nakai manamanatu a tautolu: ‘Nakai lata au ke totoko fakalahi ka kamatamata. Maeke au ke taute e agahala ti ole mogoia ke moua e fakamagalo.’ Kaeke kua kamatamata a tautolu ke taute taha mena hepe, to pehē a tautolu: ‘Nakai! Maeke fēfē au ke taute e mena ia mai he tau mena oti ne taute e Iehova mo Iesu ma haaku?’ Ke felauaki mo e manatu ia, maeke a tautolu ke ole ki a Iehova ma e malolō he olelalo ki a ia: ‘Aua neke fakaatā au ke mahala ke he kamatamata.’​—Mata. 6:13.

12. Fakagahua fēfē e tautolu e fakatonuaga ia 1 Ioane 3:16-18?

 ¹² Fakaalofa ke he tau matakainaga haau. Ka fakakite e fakaalofa pihia, kua fakakite foki e tautolu e loto fakaaue ma e lukutoto. Ko e ha? Ha kua foaki e Iesu e moui haana, nakai ni ma tautolu ka e pihia foki ma e tau matakainaga. Makai a Iesu ke mate ma lautolu ti maaliali ai kua uho lahi a lautolu ki a ia. (Totou 1 Ioane 3:16-18.) Fakakite e tautolu e fakaalofa ke he tau matakainaga he puhala ne fehagai ki a lautolu. (Efeso 4:29, 31–5:2) Ma e fakatai, lagomatai e tautolu a lautolu ka gagao po ke hane fakauka ke he tau kamatamata mamahi, putoia e tau matematekelea pauaki. Ka e fēfē ka taute po ke talahau he matakainaga e taha mena ne fakahukia a tautolu?

13. Ko e ha kua lata a tautolu ke fakamagalo atu?

¹³ Hihiga kia a koe ke fakafualoto ke he matakainaga? (Levi. 19:18) Ka pihia, muitua e tomatomaaga nei: “Kia fefakaukaaki a mutolu, mo e fefakamagaloaki, kaeke kua mahani kelea taha kia taha; tuga ne fakamagalo mai a [“Iehova,” NW] kia mutolu, kia pihia foki a mutolu.” (Kolo. 3:13) He tau magaaho takitaha kua fakamagalo e tautolu e matakainaga, fakakite e tautolu ke he Matua he lagi e loto fakaaue mooli ke he lukutoto. Matutaki fēfē a tautolu ke fakahokulo e loto fakaaue ma e mena fakaalofa nei mai he Atua?

14. Ko e heigoa taha puhala ka fakahokulo e tautolu e loto fakaaue ma e lukutoto?

¹⁴ Fakaaue ki a Iehova ma e lukutoto. “Manatu au kua aoga ke totoku e lukutoto he tau liogi haaku he tau aho takitaha mo e fakaaue ai ki a Iehova,” talahau he matakainaga fifine ne 83 e tau he moui, ko Joanna ne nofo i Initia. He tau liogi ni haau, manamanatu ke he tau hepehepe ne taute e koe he aho ti ole ki a Iehova ke fakamagalo. Kaeke kua taute e koe e agahala kelea lahi mahaki, lata foki a koe ke moua e lagomatai he tau motua. To fanogonogo a lautolu ki a koe mo e tala atu e fakatonuaga totonu mai he Kupu he Atua. To liogi a lautolu mo koe he ole ki a Iehova ke matutaki ke fakagahua e uho he poa ha Iesu ke “fakamalolo [fakaagaaga] ai” a koe.​—Iako. 5:14-16.

15. Ko e ha kua lata a tautolu ke fakatoka e magaaho ke totou hagaao ke he lukutoto mo e manamanatu fakahokulo ki ai?

¹⁵ Manamanatu fakahokulo ke he lukutoto. “Ka totou au hagaao ke he mamahi ha Iesu,” he talahau he matakainaga fifine ko Rajamani  ne 73 e tau he moui, “puke e tau mata haaku he tau hihina mata.” Liga momoko foki e loto haau he manamanatu ke he mamahi lahi he Tama he Atua. Ka lahi e manamanatu fakahokulo haau ke he poa ha Iesu, to hokulo lahi e fakaalofa haau ki a ia mo e Matua haana. Ke lagomatai a koe ke manamanatu fakahokulo ke he lukutoto, he ha he kumikumi pauaki ke he matakupu nei?

16. Aoga fēfē ki a tautolu he fakaako e falu hagaao ke he lukutoto? (Kikite fakatino he kili.)

¹⁶ Fakaako e falu hagaao ke he lukutoto. He tau magaaho takitaha ka tala age e tautolu ke he falu hagaao ke he lukutoto, to tupu e loto fakaaue ha tautolu ki ai. Mitaki lahi e tau tohi mo e tau vitiō ke fakaaoga he fakaako e falu ke he kakano ne mate a Iesu ma tautolu. Ma e fakatai, fakaaoga e porosua Tala Mitaki Mai he Atua! he fakaakoaga 4. Ko e fakaakoaga ia ne mataulu “Ko Hai a Iesu Keriso?” Po ke hagaao ke he tohi Ko e Heigoa ka Fakaako Mai he Tohi Tapu? he veveheaga 5. Ko e veveheaga ia ne mataulu “Ko e Lukutoto​—Mena Fakaalofa ne Mua Ue Atu he Atua.” He tau tau takitaha, fakahokulo e tautolu e loto fakaaue ma e lukutoto he o atu ke he Fakamanatuaga he mate ha Iesu mo e fakamakutu ke uiina falu ke fakalataha mo tautolu. Tuku mai e Iehova ki a tautolu e lilifu lahi ke fakaako e falu hagaao ke he Tama haana!

17. Ko e ha e lukutoto ko e mena fakaalofa mua ue atu he Atua ma e tau tagata?

¹⁷ Moua mooli e tautolu e kakano mitaki ke feaki mo e fakatumau e loto fakaaue lahi ma e lukutoto. Ha ko e lukutoto, maeke ke tata e fakafetuiaga mo Iehova pete kua nakai mitaki katoatoa a tautolu. Ha ko e lukutoto, to moumou katoatoa e tau gahua he Tiapolo. (1 Ioa. 3:8) Ha ko e lukutoto, to fakamooli e finagalo fakamua ha Iehova ma e lalolagi. To eke e lalolagi katoa mo parataiso. Ko e tau tagata oti ka feleveia mo koe to fakaalofa ki a Iehova mo e fekafekau ki a ia. He tau aho takitaha, kumi e tau puhala ke fakakite e loto fakaaue ma e lukutoto ko e mena fakaalofa mua ue atu he Atua ma e tau tagata!