1. Ko e heigoa e tau mena uka ne fehagai mo e tau Kerisiano he senetenari fakamua?

KAVI he vahāloto he tau 62 ke he 64, ne tohi he aposetolo ko Peteru ke he “tau tagata kehe kua paea fano i Pono, mo Kalatia, mo Kapatokia, mo Asia, mo Pitunia.” (1 Peteru 1:1) Ne o mai e tau matakainaga nei he tau matakavi kehekehe. Fehagai a lautolu mo e ‘kamatamataaga tuga e afi,’ po ke favaleaga, ti kua lata ke moua e fakamafanaaga mo e takitakiaga. Nonofo foki a lautolu he magahala ne hagahaga kelea lahi. Tohi e Peteru: “Kua tata mai tuai e fakatulakiaga he tau mena oti.” I lalo hifo he hogofulu e tau, to moumou a Ierusalema. Ko e heigoa ka lagomatai e tau Kerisiano he tau matakavi oti ke fahia mai he tau magaaho tupetupe ia?​—1 Peteru 4:4, 7, 12.

2, 3. Ko e ha ne tomatoma e Peteru e tau matakainaga haana ke fakamokoi? (Kikite fakatino he kamataaga.)

² Taha e mena ne tomatoma e Peteru ke he tau matakainaga haana ke taute ko e “ta age e tau mena fakaalofa ke he tau fenoga ko e taha ke he taha.” (1 Peteru 4:9) Ko e kupu Heleni ma e  “fakamokoi” kua kakano mooli “ko e fakaalofa ki ai po ke totonu ke he tau tagata kehe.” Ka e tomatoma a Peteru ke he tau matakainaga haana ke fakamokoi “ko e taha ke he taha,” pete kua fitā e feiloaaki mo e taute mena auloa a lautolu. To lagomatai fēfē he mahani fakamokoi a lautolu?

³ To fakatata lahi he mena ia a lautolu. Ka e kua a koe? Manatu nakai e koe e magaaho fiafia he uiina he taha tagata a koe ke he kaina haana? Ka uiina e koe e taha tagata ke he kaina haau, to fakatata lahi he mena nei a mutolu. Ko e puhala mitaki ke iloa e tau matakainaga ha tautolu ko e fakamokoi ki a lautolu. Ko e tau Kerisiano ne momoui he magahala ha Peteru ne lata ke fetataaki lahi he holo ki mua e tau lekua. He “tau aho fakamui” nei, lata a tautolu ke taute pihia foki.​—2 Timoteo 3:1.

4. Ko e heigoa e tau hūhū ka fakatutala a tautolu he vala tala nei?

⁴ He tau puhala fe ka fakamokoi a tautolu “ko e taha ke he taha”? Ko e heigoa ka taofi a tautolu mai he fakamokoi, ti fakaholo ki mua fēfē a tautolu? Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke eke mo tau tagata ahiahi mitaki?

5. Maeke fēfē a tautolu ke fakamokoi he tau fakapotopotoaga Kerisiano ha tautolu?

⁵ He tau fakapotopotoaga: Uiina e Iehova mo e fakatokatokaaga haana a tautolu ke he tau fakapotopotoaga. Manako a tautolu ke he tau tagata oti ne hohoko mai ke he tau fakapotopotoaga ha tautolu ke logona e fakafeleveia mitaki, mua atu ki a lautolu ne foou. (Roma 15:7) Ko lautolu foki ko e tau tagata ahiahi ha Iehova, ti lata a tautolu ke fakafeleveia fakamitaki a lautolu pete e tau foliga po ke tau tauteuteaga ha lautolu. (Iakopo 2:1-4) Ka mailoga e koe kua nofo tokotaha e tagata ahiahi, maeke nakai a koe ke uiina a ia ke nofo mo koe? Liga fakaaue a ia ka lagomatai e koe a ia ke maama e fakaholoaga po ke kumi e tau kupu tohi ne totou. Ko e puhala mitaki lahi mahaki anei ke “fakamalolo ke he fakaalofa ke he tau tagata kehe.”​—Roma 12:13.

6. Ko hai kua lata ia tautolu ke fakamokoi lahi ki ai?

⁶ Ke kai māmā po ke kai auloa: Fa mahani e tau tagata he Tohi Tapu ke fakakite e fakamokoi he uiina e falu ke he tau kaina ke kai auloa, fakakite ai kua manako a lautolu ke eke mo tau kapitiga mo e moua e mafola. (Kenese 18:1-8; Tau Fakafili 13:15; Luka 24:28-30) Ko hai kua lata a tautolu ke fakamokoi lahi ki ai? Ke he tau matakainaga ha tautolu i loto he fakapotopotoaga. He holo ki mua e kelea he fakatokaaga nei, to lata a tautolu ke falanaki ke he tau matakainaga ha tautolu ti eke mo tau kapitiga fakamooli ha lautolu. He 2011, ko e Kau Fakatufono ne hiki e magaaho he Fakaakoaga Kolo Toko ma e magafaoa Peteli i United States mai he kuata ke tā e hola fitu ke he kuata he mole e hola ono he magaaho afiafi. Ko e ha? Talahau he fakailoaaga liga mukamuka lahi ma e tau tagata he Peteli ke talia mo e fakakite e mahani fakamokoi ko e taha ke he taha ka hili tuai e feleveiaaga. Taute pihia foki he falu la ofisa. Ko e magaaho mitaki lahi anei ma lautolu he magafaoa Peteli ke feiloaaki.

7, 8. Fakakite fēfē e tautolu e fakamokoi ke he tau tagata lauga ne ahiahi mai?

⁷ Falu magaaho ko e tau matakainaga taane he falu fakapotopotoaga, tau leveki takaiaga, po ke tau hukui mai he Peteli ne taute a lauga he fakapotopotoaga ha tautolu. Maeke nakai a tautolu ke fakaaoga e tau magaaho nei ke fakamokoi ke he tau matakainaga nei? (Totou 3 Ioane 5-8.) Taha puhala ka taute e  tautolu e mena nei ko e uiina a lautolu ke o mai ke he tau kaina ha tautolu ma e kai māmā po ke kai auloa.

⁸ Ko e matakainaga fifine i United States ne manatu: “He tau tau kua mole, moua he taane haaku mo au e magaaho ke fakakite e fakamokoi ke he tokologa he tau tagata lauga mo e tau hoana ha lautolu he o mai ke he kaina ha maua.” Logona hifo e ia ko e tau magaaho takitaha kua fakamalolō e tua ha laua mo e fiafia foki. Pehē a ia: “Nakai tokihala a maua ke he mena ia.”

9, 10. (a) Ko hai kua liga manako ke nonofo levaleva mo tautolu? (e) Maeke nakai a lautolu ne ikiiki e tau kaina ke foaki e lagomatai? Talahau e fakatai.

⁹ Tau tagata o fenoga kua fai magaaho ka nonofo: He vahā Tohi Tapu, ko e aga mau ke fakaatā e tau tagata ahiahi ke nonofo mo lautolu. (Iopu 31:32; Filemoni 22) He vahā nei, liga lata a tautolu ke taute pihia. Fa manako e tau leveki takaiaga ke moua e mena ke nonofo ai ka ahiahi mai ke he tau fakapotopotoaga. Pihia foki e tau tagata fakaako he tau aoga fakateokarasi mo e tau tagata foaki noa ke talaga. Ka e kua a lautolu ne nakai fai kaina ka mole e matematekelea tupu pauaki? Liga lata a lautolu ke moua e mena ke nonofo ai ato mau e tau kaina ha lautolu he tā. Lata a tautolu ke nakai tali manatu ko lautolu ni ne lalahi e tau kaina ka foaki e lagomatai. Liga kua fitā he lagaloga e taute pihia e lautolu fakamua. Maeke nakai a koe ke fakaatā taha tagata ke nofo he kaina haau pete he tote e fale haau?

¹⁰ Ko e matakainaga taane i Korea Toga ne manatu e mogo ne nonofo e tau tagata fakaako he tau aoga fakateokarasi mo ia. Tohi e ia: “Fakauaua au he kamataaga ha kua mau foou a maua mo e nonofo he fale ne nakai lahi mahaki. Ka ko e nonofo e tau tagata fakaako mo maua ko e magaaho fiafia lahi mooli. Ha ko e mau foou, maeke a maua ke kitia e fiafia he hoa mau ka fekafekau tokoua ki a Iehova mo e tutuli tokoua e tau foliaga fakaagaaga.”

11. Ko e ha ne liga lata ke fakamokoi ki a lautolu ne foou ke he fakapotopotoaga ha mutolu?

¹¹ Tau matakainaga foou he fakapotopotoaga: Falu he tau matakainaga po ke tau magafaoa ne liga hiki atu ke he matakavi ha mutolu mai he taha fakapotopotoaga. Liga o mai a lautolu ha kua lata e fakapotopotoaga ke lagomatai. Po ke liga ko e tau paionia a lautolu ne kotofa ke he fakapotopotoaga ha mutolu. Ko e hikiaga lahi anei ma lautolu. Lata a lautolu ke fakamahani mo e matakavi foou, fakapotopotoaga foou, mo e liga vagahau po ke aga fakamotu foou foki. Maeke nakai a mutolu ke uiina a lautolu ke kai māmā po ke kai auloa po ke ō ke he taha matakavi? To lagomatai he mena nei a lautolu ke moua e tau kapitiga foou mo e fakamahani ke he tau tutūaga ha lautolu ne hiki.

12. Ko e heigoa e mena ne tupu ne fakakite kua nakai lata a mutolu ke tauteute e tau mena loga ke fakamokoi?

¹² Nakai lata a mutolu ke tauteute e tau mena loga ke fakamokoi. (Totou Luka 10:41, 42.) Taha e matakainaga taane ne manatu e mena ne tupu he kamata a ia mo e hoana haana ke gahua misionare. Pehē a ia: “Kua fuata, nakai lotomatala lahi, mo e momoko  he manamanatu ke he kaina ne o mai ai a maua. He taha afiafi ne momoko pihia e hoana haaku, ti nakai gahua e tau laliaga haaku ke lagomatai a ia. Kavi ke he hafa e fitu he mogo afiafi, ne logona e maua e nokonoko he gutuhala. Ko e tagata fakaako Tohi Tapu ne hau ke momoi mai tolu e fua moli. Hau a ia ke fakafeleveia ke he tau misionare foou. Uiina e maua a ia ki fale ti age e kalase vai. Palu foki e maua e tī mo e hot chocolate. Nakaila iloa e maua e vagahau Swahili, ti nakai iloa a ia ke vagahau Palagi.” Talahau he matakainaga e mena nei ne tupu kua lagomatai a laua ke kamata ke kapitiga mo e tau matakainaga he motu ia ti fiafia lahi.

13. Lagomatai fēfē he mahani fakamokoi a koe?

¹³ Kua fakauaua nakai a koe ke fakamokoi? Ka pihia, kua liga mole noa e magaaho ke moua e koe e fiafia mo e fakatumau e tau kapitiga. Ko e fakamokoi ko e taha he tau puhala mitaki lahi mahaki ke ua matimati. Ti ko e ha kua fakauaua e tagata ke mahani fakamokoi? Hanei falu kakano.

14. Ko e heigoa ka taute e tautolu ka nakai lahi e magaaho mo e malolō ha tautolu ke fakakite po ke talia e fakamokoi?

¹⁴ Magaaho mo e malolō: Lavelave lahi mo e loga e tau matagahua he tau tagata ha Iehova. Falu ne logona hifo kua nakai lahi e magaaho po ke malolō ke fakamokoi. Ka logona hifo pihia a koe, liga lata a koe ke hiki e fakaholoaga haau ke maeke ke fakakite mo e talia e fakamokoi. Aoga lahi e mena nei ha kua tomatoma he Tohi Tapu a tautolu ke fakamokoi. (Heperu 13:2) Ti ko e mahani fakamokoi ko e mena hako ke taute. Ke fakakite e fakamokoi, lata a koe ke tote e magaaho kua fakaaoga ke he tau mena ne nakai aoga lahi.

15. Ko e ha ne liga logona hifo e falu kua nakai maeke a lautolu ke fakamokoi?

¹⁵ Fēfē e logonaaga haau ki a koe: Kua manako nakai a koe ke fakamokoi ka e logona hifo kua nakai maeke a koe ke taute? Liga mā mo e tupetupe a koe neke ahumate e tau tagata ahiahi haau. Po ke liga nakai lahi e tupe haau ti tupetupe a koe neke nakai maeke ke leveki e tau tagata ahiahi haau tuga ne leveki he falu matakainaga. Ka e manatu kua nakai lata e kaina ke kalopalopa. To fiafia e tau tagata ahiahi haau ka meā mo e maopoopo e kaina haau mo e aga kapitiga a koe.

16, 17. Ko e heigoa haau ka taute ka logona hifo e koe e tupetupe he fai tagata ahiahi?

¹⁶ Ka tupetupe lahi a koe he fai tagata ahiahi e kaina, nakai ko koe ni ne logona hifo pihia. Ko e motua i Britain ne pehē: “Ha ha i ai e logonaaga hopoate he tauteute ke fai tagata ahiahi. Ka e tuga ni e tau mena oti he fekafekau ki a Iehova, ko e tau fua mitaki mo e makona kua mua atu ke he ha fakaatukehe. Fiafia au he nofo hifo mo e tau tagata ahiahi ke inu kofe mo e tutala.” Ko e mena mitaki tumau ke fakakite e fiafia fakatagata ke he tau tagata ahiahi haau. (Filipi 2:4) Laulahi he tau tagata ne fiafia ke tutala ke he tau mena tutupu ha lautolu he moui. Liga logona e tautolu e tau mena tutupu ha lautolu he magaaho ni ka fakalataha auloa a tautolu mo lautolu. Taha motua foki ne tohi: “He uiina mai e tau kapitiga he fakapotopotoaga ke he kaina haaku ne lagomatai au ke maama mitaki a lautolu ti foaki ki a au e magaaho ke iloa a lautolu, mua atu ke he puhala ne o mai a lautolu ke he kupu mooli.” Ka fakakite e koe e fiafia fakatagata ke he tau tagata ahiahi haau, to mauokafua a koe to fiafia e tau tagata oti.

¹⁷ Ko e matakainaga fifine paionia ne fa nonofo ai e tau tagata fakaako ne o mai ke he  tau aoga fakateokarasi kehekehe, ne pehē: “Tupetupe au he mogo fakamua he nakai loga e mena he fale haaku mo e tau koloa haaku kua fitā he fakaaoga. Ko e hoana he taha he tau faiaoga ne fakatotoka haaku loto. Pehē a ia he fekafekau a ia mo e taane haana he gahua faifano, fiafia lahi a laua ke he tau faahi tapu ne nonofo mo e tagata fakaagaaga ne nakai loga e koloa fakatino ka e tatai e onoonoaga mo e ha laua​—ko e fekafekau ki a Iehova mo e fakamukamuka tumau e moui. Fakamanatu he mena nei ki a au e mena ne fa talahau he matua fifine haaku ki a mautolu ko e tau fanau: ‘Kua mua e mitaki e tufaaga he tau lakau kai, ne age mo e fakaalofa.’” (Tau Fakatai 15:17) Nakai lata ke tupetupe, ha ko e mena ne mua e aoga ko e fakakite e fakaalofa ke he tau tagata ahiahi ha tautolu.

18, 19. Maeke fēfē he fakamokoi ke lagomatai a tautolu ke kautū mai he tau logonaaga kelea hagaao ke he falu?

¹⁸ Fēfē e logonaaga haau ke he falu: Fai tagata nakai he fakapotopotoaga haau ne fakaita a koe? Ka nakai lali a koe ke kautū mai he tau logonaaga kelea nei, to nakai hiki e tau logonaaga haau. Liga nakai manako a koe ke uiina a ia ke he kaina haau ka nakai fiafia a koe ke he aga haana. Po ke liga fai tagata ne fakahukia a koe he tau mogo kua mole, ti uka ia koe ke nimo.

¹⁹ Pehē e Tohi Tapu kua maeke e fakafetuiaga haau mo e falu, pihia foki mo e tau fī haau ke holo ki mua, ka fakamokoi a koe. (Totou Tau Fakatai 25:21, 22.) Ka uiina e koe e taha tagata ke he kaina haau, liga maeke a koe ke kautū mai he tau logonaaga  kelea mo e ke feaki e fakafetuiaga mafola lahi mo ia. Liga kamata a koe ke kitia e tau mahani mitaki haana tuga ne kitia e Iehova he futia mai a ia ke he kupu mooli. (Ioane 6:44) Ka omoomoi he fakaalofa a koe ke uiina taha tagata ne nakai amanaki a ia ki ai, liga ko e kamataaga anei he fakafetuiaga mitaki. Mauokafua fēfē a koe kua fakaohooho mooli he fakaalofa a koe? Taha puhala ke fakagahua e fakatonuaga ia Filipi 2:3: “Kia igatia a mutolu mo e manatu he loto fakatokolalo kua mua e faoa oti kia ia.” Lata ke manamanatu a tautolu ke he tau puhala kua mua atu e tau matakainaga ha tautolu ki a tautolu. Liga fakaako e tautolu mai he ha lautolu a tua, fakauka, po ke falu mahani faka-Kerisiano. He manamanatu ke he tau mahani mitaki ha lautolu ka fakahokulo e fakaalofa ha tautolu ki a lautolu mo e fakamukamuka ai ke fakamokoi.

20. Ko e ha mo e puhala fe kua lata ia tautolu ke falanaki ki ai ka talia e uiina?

²⁰ Ko e salamo ko Tavita ne hūhū: “Iehova na e, ko hai kia ke nofo ke he hāu a fale uta fano?” (Salamo 15:1) Mole ia, ne fakatutala a Tavita ke he tau mahani kua manako a Iehova ke he tau tagata ke nonofo he fale haana. Taha he tau mena nei ko e falanaki ki ai: “Kua omonuo a ia ke he mena ke mamahi ai a ia, ka e nakai hiki.” (Salamo 15:4) Ka talia e tautolu e uiina, nakai lata a tautolu ke fakaholo atu ato latatonu moolioli ke taute pihia. Liga kua fitā e tauteute e tagata leveki ke lata mo e ahiahi atu ha tautolu, ti ka fakaholo atu e tautolu to moumou teao e tau fakatokaaga haana. (Mataio 5:37) Falu tagata ne fakaholo atu e uiina ke maeke a lautolu ke talia e uiina ne logona hifo e lautolu kua mua atu e mitaki. Fakaalofa mo e fakalilifu nakai e mena ia? Lata a tautolu ke fakaaue ke he tau mena nukua tauteute he tagata leveki. (Luka 10:7) Kaeke kua lata a tautolu ke fakaholo atu, ko e mena fakaalofa mo e manamanatu ke fakailoa tuai ke he tagata leveki ha tautolu.

21. Lagomatai fēfē he fakalilifu e tau aga fakamotu a tautolu ke eke mo tau tagata ahiahi mitaki?

²¹ Kua aoga foki ke fakalilifu e tau aga fakamotu. He falu aga fakamotu, ko e tau tagata ahiahi ne nakai amaamanaki ki ai kua fakafeleveia fakamitaki. He falu, mitaki ke taute e tau fakatokaaga ato o mai ke ahiahi. He falu matakavi, taute he tagata leveki e tau mena kai ne mua e mitaki ke lata mo e tau tagata ahiahi haana, ka e fakamui e magafaoa haana. Ko e falu, kua tatai oti e tau tagata. He falu matakavi, mahani e tau tagata ahiahi ke tamai taha mena kai mo lautolu. He falu, manako e tau tagata leveki ke nakai tamai he tau tagata ahiahi ha mena. He falu aga fakamotu, nakai talia fakalilifu he tau tagata ahiahi e uiina fakamua po ke uaaki. Ka e ke he falu, ko e hemu ke nakai talia e uiina fakamua. Lata a tautolu ke eketaha tumau ke mailoga kua fiafia e tagata leveki ha tautolu ha kua uiina e ia a tautolu.

22. Ko e ha kua aoga lahi ke “ta age e tau mena fakaalofa ke he tau fenoga ko e taha ke he taha”?

²² Pehē a Peteru: “Kua tata mai tuai e fakatulakiaga he tau mena oti.” (1 Peteru 4:7) He vahā nei, fehagai a tautolu mo e matematekelea lahi mahaki ne lauia e lalolagi. He holo ki mua e kelea he fakatokaaga nei, lata a tautolu ke hokulo e fakaalofa ke he tau matakainaga ha tautolu. Aoga lahi foki e fakatonuaga ha Peteru ke he magaaho tonu nei: “Kia ta age e tau mena fakaalofa ke he tau fenoga ko e taha ke he taha.” (1 Peteru 4:9) Ē, ko e mahani fakamokoi ko e mena fiafia mo e kua lata mogonei mo e tukulagi.