1, 2. (a) Ko e ha ne kautū e tau Kerisiano ikiiki he tau atu ki a Satani mo e tau temoni? (Kikite fakatino he kamataaga.) (e) Ko e heigoa ka fakatutala a tautolu ki ai?

KUA fakatatai he aposetolo ko Paulo e tau Kerisiano ke he tau kautau. Ko tautolu he tau, ti ko e tau fī ha tautolu kua mooli! Ka ko e tau ha tautolu kua nakai totoko ke he tau tagata; kua totoko ki a Satani mo e tau temoni. Ko e tau toa a lautolu ke he afe he tau tau ti kua mitaki lahi he latau. Ti tuga kua nakai maeke a tautolu ke kautū ke he tauaga nei, mua atu kaeke ko tautolu ko e tau fuata ikiiki. Maeke nakai e tau fuata ikiiki ke kautū he tau he totoko ke he tau fī malolō pihia? Ē maeke a lautolu, mo e kua kautū a lautolu! Ko e ha? Ha kua moua e lautolu e malolō mai ia Iehova. Pihia foki, tuga e tau kautau ne fakamahani fakamitaki, kua “tapulu a [lautolu] ke he tau tapulu tau katoa he Atua” ti kua mautali ai ma e felakutaki.​—Totou Efeso 6:10-12.

² He fakaaoga e Paulo e fakataiaga ia, liga manamanatu a ia ke he tapulu tau ne tui he tau kautau Roma. (Gahua 28:16) He  vala tala nei, to kumikumi a tautolu ke he fakataiaga mitaki lahi mahaki ia. To fakatutala foki a tautolu mai he tau mena ne talahau he falu fanau fuata hagaao ke he tau tutūaga uka mo e tau lagomataiaga he tui katoa e tau vala takitaha he tapulu tau fakaagaaga ha tautolu.

3, 4. Tatai fēfē e kupu mooli he Tohi Tapu ke he pipi he kautau Roma?

³ Totou Efeso 6:14. Ko e pipi he kautau Roma ne ha ha ai e lapatoa ke puipui e tokupu he kautau mo e mau tumau e ufi kahokaho mamafa ia he tokaaga. Falu pipi ne maō foki e tau fakamau ke tuku aki e pelu mo e titipi. He tamau e pipi haana, logona hifo he kautau e mauokafua ka fano a ia ke he malētau.

⁴ Tuga e pipi, ko e kupu mooli ne fakaako e tautolu he Kupu he Atua kua puipui a tautolu mai he tau fakaakoaga fakavai. (Ioane 8:31, 32; 1 Ioane 4:1) Ko e lahi e fakaako ha tautolu ke fiafia ke he kupu mooli mai he Kupu he Atua, to mukamuka lahi ma tautolu ke momoui ke he tau tutūaga he Atua, po ke tui ha tautolu a “ufi kahokaho.” (Salamo 111:7, 8; 1 Ioane 5:3) Pihia foki, ka maama mitaki e tautolu e tau kupu mooli nei, to maeke a tautolu ke lalago ai he totoko e tau fī ha tautolu.​—1 Peteru 3:15.

5. Ko e ha kua lata tumau a tautolu ke vagahau fakamooli?

⁵ Ha kua aoga e tau kupu mooli mai he Kupu he Atua ki a tautolu, omaoma e tautolu e talahauaga he Tohi Tapu ti vagahau fakamooli tumau a tautolu. Ko e tau pikopiko ko e taha he tau kanavaakau ha Satani ne kautū lahi. Fakamamahi he tau pikopiko e tagata ne talahau ai mo e tagata ne talitonu ki ai. (Ioane 8:44) Ti pete he nakai mitaki katoatoa a tautolu, eketaha a tautolu ke ua pikopiko. (Efeso 4:25) To uka e mena nei. Ko Abigail ne 18 e tau he moui ne pehē: “Ko e vagahau fakamooli ne tuga kua nakai aoga, mua atu ka talahau e pikopiko ke hao mai he tuaga uka.” Ti ko e ha ne eketaha tumau a ia ke vagahau fakamooli? Pehē a ia: “Ka vagahau fakamooli au, moua e au e loto manamanatu meā ki mua ha Iehova. Ti iloa he tau matua mo e tau kapitiga haaku kua maeke a lautolu ke falanaki ki a au.” Ko Victoria ne 23 e tau he moui ne pehē: “Ka vagahau fakamooli a koe ti tumau ke he tau taofiaga haau, to liga ekefakakelea ki a koe. Ka e moua tumau e koe e tau fua ofoofogia: Moua e koe e mauokafua, logona hifo e tata lahi ki a Iehova, ti moua e fakalilifu he falu ne ofania a koe.” Kitia nakai e koe e aoga ke tui e “pipi ke he kupu moli” he tau magaaho oti?

6, 7. Ko e ha e tututonu ne fakatatai ke he ufi kahokaho?

⁶ Ko e ufi kahokaho he kautau Roma ne fa mahani ke talaga mai he tau kala lapatoa ne pelupelu ke malu oti e fatafata haana. Ko e tau kala lapatoa ne tamau ke he tau kili manu ne tau ai e tau teka mo e tau fakamau lapatoa. Ko e tau tukeua haana ne uufi aki foki e tau kala lapatoa loga ne tamau ke he kili manu. Fakakaupā he ufi kahokaho e gahuaaga  he tau faahi tino haana, ti lata a ia ke fakakia tumau kua mau nivaniva agaia e tau kala lapatoa. Ka ko e ufi kahokaho ia ne puipui e ate mo e tino haana mai he tila he pelu po ke matatao!

⁷ Ko e tau tuaga tututonu ha Iehova ne puipui e tau loto ha tautolu, kua fakatatai ke he ufi kahokaho. (Tau Fakatai 4:23) To nakai fehikitaki he kautau e ufi kahokaho lapatoa haana aki e ufi kahokaho ne taute mai he lapatoa nakai maō. He puhala taha ia, to nakai fehikitaki e tautolu e tau tuaga ha Iehova ke he mena kua hako aki e tau manatu ni ha tautolu ke he mena kua hako. Nakai pulotu lahi a tautolu ke puipui e tau loto ni ha tautolu. (Tau Fakatai 3:5, 6) Kakano haia kua lata a tautolu ke fakakia tumau kua puipui agaia he “ufi kahokaho” e tau loto ha tautolu.

8. Ko e ha kua lata a tautolu ke omaoma ke he tau tutūaga ha Iehova?

⁸ Logona hifo nakai e koe he falu magaaho kua utakehe he tau tutūaga ha Iehova e atāina haau po ke taofi a koe he taute e tau mena ne loto a koe ki ai? Ko Daniel ne 21 e tau he moui ne pehē: “Vaiga he tau faiaoga mo e tau fanau aoga au ha kua moui fakatatau au ke he tau tutūaga he Tohi Tapu. Fai magaaho ne galo e mauokafua haaku ti fakaatukehe e logonaaga.” Ka e fēfē e logonaaga haana mogonei? Pehē a ia: “Fakahiku, kitia e au e tau aoga he moui fakatatau ke he tau tutūaga ha Iehova. Falu he ‘tau kapitiga’ haaku ne kamata ke fakaaoga tulaki; falu ne oti noa mo e aoga. Momoko ai ke kitia e fakahikuaga he tau momoui ha lautolu. Puipui mooli e Iehova a tautolu.” Ko Madison ne 15 e tau he moui ne pehē: “Taufetului au ke pipiki mau ke he tau tutūaga ha Iehova mo e nakai talia ke he tau mena ne manatu e tau kapitiga haaku kua mitaki.” Ti ko e heigoa e mena ne taute e ia? “Fakamanatu e au ki a au kua hahamo e au e higoa ha Iehova mo e kamatamata ia ko e puhala ni ha Satani ke fana mai ki a au. He kautū au ke he taufetului haaku, logona hifo e au e mitaki hagaao ki a au.”

9-11. (a) Ko e heigoa e tau afi aloalohui fakatai ne tui he tau Kerisiano? (e) Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke logona hifo e hagahaga mitaki lahi ka fakamatala a tautolu?

⁹ Totou Efeso 6:15. Nakai maeke e kautau Roma ke fano hui kula ke he malētau. Tolu e fatua kili manu ne fakaalo aki e tau afi aloalohui ke maeke ke maō lahi. Ka e hao mitaki e tau afi aloalohui nei ti maeke e kautau ke fano mo e mauokafua ka e nakai veli.

¹⁰ Lagomatai he tau afi aloalohui e tau kautau Roma ke kautū he tau, ko e tau afi aloalohui fakatai ne tui e tautolu kua lagomatai “ke he tauteaga he vagahau mitaki ke mafola.” (Isaia 52:7; Roma 10:15) Lata agaia he falu magaaho ke lahi e loto malolō ke fakamatala. Ko Bo ne 20 e tau he moui ne pehē: “Hopoate au ke fakamatala ke he tau kapitiga aoga haaku. Liga fuafuakelea au he manatu e au. He liu ono ki tua, nakai iloa e au e kakano ne fuafuakelea au. Mogonei kua fiafia au ke fakamatala ke he tau kapitiga haaku.”

¹¹ Tokologa e tau Kerisiano fuata kua  logona hifo e hagahaga mitaki lahi ka fakamatala a lautolu he mautauteute tuai. Ko e heigoa haau ka taute ke mautauteute? Ko Julia ne 16 e tau he moui ne pehē: “Tuku tumau e au e tau tohi he kato aoga haaku, ti fanogonogo au ke he tau manatu mo e tau taofiaga ne talahau he tau kapitiga aoga haaku. Maeke mogoia au ke manamanatu ke he puhala ke lagomatai a lautolu. Ka mautauteute au, maeke au ke tutala ki a lautolu hagaao ke he tau puhala pauaki kua aoga ki a lautolu.” Ko Makenzie ne 23 e tau he moui ne pehē: “Ka totonu mo e fanogonogo fakamitaki a koe, to fai iloaaga a koe ke he tau mena ne fehagai mo e tau kapitiga haau. Eketaha au ke totou oti e tau vala tala ne tohia ma e tau fuata ikiiki. He puhala ia kua maeke au ke takitaki e tau kapitiga haaku ke he taha mena he Tohi Tapu po ke jw.org ka lagomatai a lautolu.” He mautauteute fakamitaki ke fakamatala kua tuga e tui he tau afi aloalohui ne hao mitaki.

12, 13. Ko e heigoa falu he “tau fana kaka” ha Satani?

¹² Totou Efeso 6:16. Totō he kautau Roma e pāpātau pakafā lahi. Puipui ai e tau tukeua  haana ke hoko ke he tau matatuli ti puipui a ia mai he tau pelu, tau tao, mo e tau matatao.

¹³ Ko e heigoa e “tau fana kaka” ka fana aki e Satani a koe? Liga totoko e ia a koe aki e tau pikopiko hagaao ki a Iehova. Manako a Satani ke logona hifo e koe kua nakai fakaalofa a Iehova ki a koe ti nakai fai tagata ne manamanatu ki a koe. Ko Ida ne 19 e tau he moui ne pehē: “Fa logona hifo e au kua nakai tata a Iehova ki a au ti nakai manako a ia ke eke mo Kapitiga haaku.” Ko e heigoa ne taute e ia ka logona hifo pihia a ia? “Ko e tau feleveiaaga ne fakamalagaki hake e tua haaku. Fa fakatuna noa ni au ka e nakai tali he manamanatu kua nakai manako ha tagata ke logona e mena ne talahau e au. Ka ko e mogonei, kua mautauteute au ma e tau feleveiaaga ti eketaha ke ua po ke tolu e tali. Na uka, ka e mitaki e logonaaga haaku ka taute pihia. Ti lahi e fakamafana he tau matakainaga. Toka tumau e au e tau feleveiaaga mo e iloa kua fakaalofa a Iehova ki a au.”

14. Ko e heigoa ne fakaako e tautolu he mena ne tupu ki a Ida?

¹⁴ Ko e pāpātau he kautau kua tatai tumau e lahi. Ka e fakaako e tautolu mai he mena ne tupu ki a Ida, nakai pihia e tua ha tautolu. Maeke e tua ha tautolu ke tupu po ke memege, maeke ke malolō lahi po ke lolelole lahi. Ko e fifiliaga ni ha tautolu. (Mataio 14:31; 2 Tesalonia 1:3) Ke puipui a tautolu he “akau punuti, ko e tua,” kua lata a tautolu ke tumau ke fakalahi mo e fakamalolō lahi e tua!

15, 16. Eke fēfē e amaamanakiaga ha tautolu ke tuga e potiki tau?

¹⁵ Totou Efeso 6:17. Ko e kautau Roma ne tui e potiki tau ke puipui e ulu, kakia, mo e tau mata haana. Falu magaaho na fai mena totō e potiki tau ke maeke he kautau ke totō he lima haana.

¹⁶ Tuga ni e potiki tau ne puipui e uhoulu he kautau, ko e ha tautolu a “amaamanaki haia ke he fakamouiaga” ne puipui e tau manamanatuaga ha tautolu. (1 Tesalonia 5:8; Tau Fakatai 3:21) Lagomatai he amaamanakiaga a tautolu ke hagaaki ke he tau maveheaga he Atua mo e nakai loto lolelole ha ko e ha tautolu a tau lekua. (Salamo 27:1, 14; Gahua 24:15) Ka manako a tautolu ke he amaamanakiaga ke puipui a tautolu, lata ke moolioli ai ki a tautolu. Lata a tautolu ke tui e “potiki tau” he tau ulu ka e ua totō he lima!

17, 18. (a) Maeke fēfē a Satani ke taute lagatau ki a tautolu ke utakehe e potiki tau he tau ulu? (e) Fakamooli fēfē e tautolu kua nakai mokulu a tautolu ke he tau lagatau ha Satani?

¹⁷ Maeke fēfē a Satani ke taute lagatau ki a tautolu ke utakehe e potiki tau he tau ulu? Manamanatu ke he mena ne lali a ia ke taute ki a Iesu. Iloa e Satani to eke a Iesu mo pule he tau tagata. Ka e fakamua, lata a Iesu ke matematekelea mo e mate. Ti fakatali mogoia a ia to hoko e magaaho ke kotofa e Iehova a ia ke eke mo Patuiki. Ka e foaki tuai e Satani e magaaho ki a ia ke pule. Mavehe a Satani ka taha e hufeilo ka taute e Iesu, to eke agataha a ia mo pule ke he lalolagi. (Luka 4:5-7) Iloa foki e Satani na mavehe e Iehova ke foaki ki a tautolu e tau mena homo ue atu he lalolagi foou. Ti lata a tautolu ke fakatali ke fakamooli e maveheaga nei, ka ko e mogo tonu nei to liga loga e tau lekua ha tautolu. Foaki mai mogoia e Satani ki a tautolu e magaaho ke moua e moui hagahaga mitaki mogonei. Manako a ia ki a tautolu ke tuku fakamua e hagahaga mitaki ha tautolu ka e tuku ke uaaki e Kautu he Atua.​—Mataio 6:31-33.

 ¹⁸ Tokologa e tau Kerisiano fuata ne nakai mokulu ke he tau lagatau ha Satani. Ma e fakatai, ko Kiana ne 20 e tau he moui ne pehē: “Iloa e au ko e amaamanakiaga hokoia ni ke fakamafola e tau lekua oti kana ha tautolu ko e Kautu he Atua.” Lauia fēfē e amaamanakiaga haana ke he puhala ne manamanatu a ia mo e puhala moui haana? Kua lagomatai ai a ia ke manatu ko e tau mena he lalolagi nei kua nakai tumau. He nakai tuku e tau laliaga oti ha Kiana ke he gahua tupe he fakatokaaga nei, kua fakaaoga e ia e magaaho mo e malolō haana ke fekafekau ki a Iehova.

19, 20. Maeke fēfē a tautolu ke iloilo lahi he fakaaoga e Kupu he Atua?

¹⁹ Fakaaoga he tau kautau Roma e tau pelu ne kavi ke he 50 e senetimita he loloa. Makaka lahi e tau kautau ia he fakaaoga e tau pelu ha lautolu ha kua fakamahani a lautolu he tau aho takitaha ke fakaaoga ai.

²⁰ Pehē e aposetolo ko Paulo kua tuga e pelu e Kupu he Atua. Foaki mai ai e Iehova ki a tautolu. Ka e lata a tautolu ke fakaako ke fakaaoga fakailoilo ai ke papale e tua ha tautolu po ke hiki e puhala manamanatu ha tautolu. (2 Korinito 10:4, 5; 2 Timoteo 2:15) Maeke fēfē a koe ke fakaholo ki mua e iloilo haau? Ko Sebastian ne 21 e tau he moui ne pehē: “Tohi hifo e au taha e kupu tohi mai he tau veveheaga takitaha he totouaga Tohi Tapu haaku. Kua tukutuku fakalataha e au e tau kupu tohi mahuiga haaku.” Lagomatai he mena nei a ia ke maama mitaki e finagalo ha Iehova. Lafi e Daniel: “He totou e au e Tohi Tapu haaku, fifili e au e tau kupu tohi ne liga lagomatai e tau tagata ne feleveia mo au he gahua he fonua. Mailoga e au kua fanogonogo fakamitaki e tau tagata ka kitia e lautolu kua uho mooli e Tohi Tapu ki a koe ti hane eketaha a koe ke lagomatai a lautolu.”

21. Ko e ha kua nakai lata a tautolu ke matakutaku ki a Satani mo e tau temoni?

²¹ He fakaako a tautolu mai he tau fakafifitakiaga ha lautolu ne ikiiki he vala tala nei, nakai lata a tautolu ke matakutaku ki a Satani mo e tau temoni. Mooli kua malolō lahi a lautolu, ka e nakai mua atu e malolō ha lautolu ki a Iehova. Mo e to nakai momoui tukulagi a lautolu. To līlī a lautolu mo e to nakai maeke ke fakamamahi ha tagata he Taha e Afe Tau he Pule he Keriso, ka mole ia to moumou a lautolu. (Fakakiteaga 20:1-3, 7-10) Iloa e tautolu e fī ha tautolu, tau lagatau haana, mo e foliaga haana. Ha ko e lagomatai ha Iehova, maeke a tautolu ke totoko atu ki a ia!