Fakamoli Nakai a Koe ke he Tukuleleaga Hau?

“Ko e tau mena oti foki kua eke e mutolu kia eke mo e loto, tuga ne eke ke he Iki, ka e nakai ke he tau tagata.”—KOLOSE 3:23.

1. Ke he tohi fakalalolagi, ko e heigoa e kakano he kupu “tukuleleaga”?

HOKOTIA fefe e tau tagata feua sipote ke he tapunuaga hakahakau ha lautolu? He tenisi, soka, paseketepolo, sofopolo, tufi, ta polo tea, po ke ha sipote foki, kua hokotia ni e tau tagata feua sipote ke he tapunu ha ko e tukuleleaga katoatoa. Ko e malolo he tino mo e manamanatuaga ko e tau mena mua haia. Kua lautonu e mena nei mo e taha he tau fakamaamaaga he kupu “tukulele,” nukua “foaki katoatoa ke he puhala pauaki he manatu po ke gahua.”

2. Ko e heigoa e kakano he “tukuleleaga” he Tohi Tapu? Fakamaama.

² Pete ia, ko e heigoa e kakano he “tukuleleaga” he manatu faka-Tohi Tapu? Kua fakaliliu e “tukulele” he vepi Heperu nukua ha ha i ai e kakano “vevehe kehe tumau; vevehe kehe mai ai; taaki kehe.” * I Isaraela i tuai, ko e Ekepoa ne Mua ko Arona ne tohi ke he potiki ie hana e [“tukuleleaga tapu,” NW] ko e mena kikila ke he auro mitaki ne fakamailoga ai ke he tau matatohi Heperu ma e “Tapu kia Iehova.” Ne eke e mena ia mo fakamanatuaga ke he ekepoa ne mua kua lata ia ia ke kalo kehe mai he taute ha mena ke eke fakakelea aki e faituga “ha ko e mena ha i luga hana e [“tukuleleaga tapu,” NW] he lolo fakauku he hana Atua.”—Esoto 29:6; 39:30; Levitika 21:12.

3. Lata fefe e tukuleleaga ke lauia e mahani ha tautolu?

³ Kua kitia e tautolu he vala tala nei ko e tukuleleaga he tala nei ko e matakupu hokulo lahi. Kua hagaao ke he fakakiteaga foaki noa e fekafekau he Atua, ti kua lata mo e mahani mea. Ko e mena ia, maeke ia tautolu ke loto fakaaue ke he kakano ne fatiaki he aposetolo ko Peteru e talahauaga ha Iehova: “Kia tapu a mutolu, ha ko au nai kua tapu ni au.” (1 Peteru 1:15, 16) Ha ko e tau Kerisiano tukulele, kua fua e tautolu e matagahua mamafa ke fakamoli e tukuleleaga ha tautolu, ke mahani fakamoli ke hoko ke he fakaotiaga. Ka ko e heigoa ne putoia he tukuleleaga faka-Kerisiano?—Levitika 19:2; Mataio 24:13.

4. Hokotia atu fefe a tautolu ke he lakaaga he tukuleleaga, ti fakatatai ai ke he heigoa?

⁴ He mole atu e moua e tautolu e iloilo tonu ha Iehova ko e Atua mo e hana tau finagalo mo e ha Iesu Keriso mo e hana matagahua he tau finagalo ia, taute e tautolu e fifiliaga fakatagata ke fekafekau ke he Atua mo e tau loto, manamanatu, solu, mo e malolo katoa. (Mareko 8:34; 12:30; Ioane 17:3) Liga onoono foki ke he mena ia ko e omonuo fakatagata, ko e tukuleleaga foaki noa ke he Atua. Ko e tukuleleaga ha tautolu ne nakai taute ha ko e logonaaga fakahaupo. Ko e mena kua manamanatu fakahokulo mo e liogi ki ai, he fakaaoga e manamanatuaga iloilo. Ti, nakai ko e fifiliaga ku. Nakai lata ia tautolu ke tuga e taha tagata kua kamata ke arote e fonua ti tiaki noa ha kua lahi e gahua po kua patu vaha to helehele ai po ke nakai iloa to fai fua. Manamanatu ke he fakafifitakiaga he falu ne ‘toto ha lautolu a tau lima ke he arote’ he matagahua fakateokarasi pete ni he uka.—Luka 9:62; Roma 12:1, 2.

 Nakai Tiaki e Lautolu ha Lautolu a Tukuleleaga

5. Ko e fakafifitakiaga kehe lahi fefe a Ieremia ko e fekafekau tukulele he Atua?

⁵ Ne hololoa atu e fekafekauaga fakaperofeta ha Ieremia i Ierusalema ke molea e 40 e tau (647-607 F.V.N), ti nakai ko e kotofaaga mukamuka. Kua mataala lahi a ia he hana tau lolelole. (Ieremia 1:2-6) Kua lata a ia mo e fakamaloloaga mo e fakaukaaga ke fehagai mo e ulu kafilo he tau tagata Iutaia he tau aho takitaha. (Ieremia 18:18; 38:4-6) Pete ia, ne falanaki a Ieremia ki a Iehova ko e Atua, ne fakamalolo a ia ke eke moli a ia mo fekafekau tukulele moli he Atua.—Ieremia 1:18, 19.

6. Ko e heigoa e fakafifitakiaga ne fakatoka he aposetolo ko Ioane ma tautolu?

⁶ Ka e kua e aposetolo tua fakamoli ko Ioane, ne fakapaea ke he motu vale ko Patamo he vaha fuakau hana “ha ko e kupu he Atua, mo e talahauaga kia Iesu Keriso”? (Fakakiteaga 1:9) Ne fakauka mo e fakamoli a ia ke he hana tuaga tukulele ko e Kerisiano ke kavi ke 60 e tau. Ne moui a ia he moumouaga ha Ierusalema mai he tau lima he tau kautau Roma. Ne monuina foki a ia ke tohi e Evagelia, tolu e tohi omoomoi he agaga, mo e tohi ha Fakakiteaga, nukua kitia tuai e ia e felakutaki i Amaketo. Tiaki kia e gahua hana he magaaho ne iloa e ia to nakai hau a Amaketo ke he magahala hana? Tukumuli kia a ia ke he ita? Nakai, ne fakatumau e tua fakamoli ha Ioane ke hoko ke he hana mate, he iloa pete “kua tata mai e vaha” ko e fakamoliaga he hana tau fakakiteaga ne hagaao ke he tau vaha fakamui nai.—Fakakiteaga 1:3; Tanielu 12:4.

Tau Fakafifitakiaga he Tukuleleaga he Vaha Fou Nei

7. Eke fefe taha matakainaga tane mo fakafifitakiaga he tukuleleaga faka-Kerisiano?

⁷ Totou afe e tau Kerisiano tua fakamoli he vaha fou nei kua pipiki fakamakai ke he tukuleleaga ha lautolu pete ni kua nakai momoui a lautolu ke kitia mata a Amaketo. Taha ia lautolu ia ko Ernest E. Beavor i Igilani. Ne eke a ia mo Fakamoli he 1939 he mataulu he Felakutaki II he Lalolagi, ti toka e ia e pisinisi pokiata tupu lahi ke maeke ke fekafekau mau. Ha kua fakatumau hana tu uho faka-Kerisiano, ne fano a ia ke he fale pouli ke ua e tau. Ne lalago he magafaoa hana a ia, ti he 1950 ne o atu e fanau tokotolu hana ke he Aoga Tohi Tapu a Kiliata he Kolo Toko ma e fakaako misionare, i New York. Ne makai lahi a Matakainaga Beavor ke he hana gahua fakamatala ti ui he tau kapitiga hana a ia ko Armageddon Ernie. Ne fakamoli katoatoa a ia ke he hana tukuleleaga, ti hoko ke he mate hana he 1986, ne fakapuloa e ia e matakutakuina he felakutaki he Atua i Amaketo. Nakai onoono a ia ke he tukuleleaga hana ko e gahua magaaho ku mo e Atua! *—1 Korinito 15:58.

8, 9. (a) Ko e heigoa e fakafifitakiaga ne fakatoka he tau tagata tane fuata tokologa i Sepania he fakatufono Franco? (e) Ko e heigoa e tau huhu kua latatonu?

⁸ Ko e taha fakafifitakiaga malolo kua moua mai i Sepania. Magahala he fakatufono Franco (1939-75), totou teau e tau Fakamoli fuata ne tukulele nukua tu uho faka-Kerisiano. Tokologa ia lautolu ne nonofo taki hogofulu tau po ke molea ke he tau fale pouli fakakautau. Taha e Fakamoli ko Jesús Martín, ne moua foki e tau fakahala ke katoatoa e 22 e tau he fale pouli. Ne tafolo fakakelea a ia he nofo ke he fale pouli fakakautau i Aferika Tokelau. Nakai fai mena he tau mena nei ne mukamuka, ka e nakai tataha a ia ke fakahui.

⁹ Laulahi he tau magaaho, ko e tau fuata tane nei ne nakai fai maamaaga, to fakatoka mai la nakai a lautolu, ha kua fakahala tumau a lautolu. Ka e, fakatumau na lautolu ke he mahani fakamoli mo e tumau ha lautolu a fakamakai ma e fekafekauaga pete ni he fakapagota. He kamata agataha e tuaga ke holo mitaki he 1973, tokologa he Tau Fakamoli nei, he atu tau 30 ha lautolu, ne fakatoka mai he fale pouli mo e o fakahako ke he fekafekauaga mau, kua eke falu mo tau paionia pauaki mo e tau leveki faifano. Ne fakamoli a lautolu ke he tukuleleaga ha lautolu he fale pouli, ti tokologa ne fakatumau ke taute pihia tali mai he fakatoka mai ha lautolu. * Ka e kua a tautolu he vaha nei? Kua tua fakamoli nakai a tautolu ke he tukuleleaga ha tautolu tuga a lautolu  nei ne mahani fakamoli?—Heperu 10:32-34; 13:3.

Onoonoaga Mitaki ke he Tukuleleaga ha Tautolu

10. (a) Kua lata ke onoono fefe a tautolu ke he tukuleleaga ha tautolu? (e) Fefe e onoonoaga ha Iehova ke he fekafekauaga ha tautolu ki a ia?

¹⁰ Fefe e onoonoaga ha tautolu ke he ha tautolu a tukuleleaga ke he Atua ke taute hana finagalo? Ko e mena fakamua kia a ia he tau momoui ha tautolu? Pete ne tau tutuaga ha tautolu, fuata po ke fuakau, mau po ke tokotaha, malolo po ke gagao, kua lata ia tautolu ke lali ke fakamoli ke he tukuleleaga ha tautolu, he fakatatau ke he tau tutuaga ha tautolu. Ko e tuaga he taha tagata kua fakaata a ia ke fekafekau ke he fekafekauaga mau tuga e paionia, ko e tagata foaki noa ke gahua he la ofisa he Sosaiete he Kolo Toko, ko e misionare, po ke fekafekau faifano. Ko e falu mamatua, he taha fahi, liga kua lavelave lahi he leveki ma e tau manako fakatino mo e fakaagaga he magafaoa. Kua aoga kia e tau tula gahoa ne fakaaoga e lautolu ke he fekafekauaga he tau mahina takitaha ke he fofoga ha Iehova mai he tau tula loga ne fakaaoga he fekafekau mau? Nakai. Ai amanaki e Atua mai ia tautolu ha mena ne nakai ha ha ia tautolu. Ne talahau he aposetolo ko Paulo e matapatu fakaakoaga nei: “Ka ha i ai e loto fakamakai, ti talia fakamitaki e tagata, kua fakalata ke he tau mena ha ha ia ia, ka e nakai fakalata ke he tau mena nakai ha ha ia ia.”—2 Korinito 8:12.

11. Falanaki ke he heigoa e fakamouiaga ha tautolu?

¹¹ Ko e ha mena ni, kua falanaki e fakamouiaga ha tautolu nakai ke he ha mena kua liga taute e tautolu, ka ke he fakaalofa noa ha Iehova mai ia Keriso Iesu, ko e Iki ha tautolu. Ne fakamaama e Paulo: “Nukua hala e tau tagata oti kana, to nakai hoko ke he fakahekeaga mai he Atua. Kua talahaua tututonu noa ke he hana fakaalofa noa, ha ko e lukutoto a Keriso Iesu.” Pete ia, ko e tau gahua ha tautolu ko e fakamoliaga he tua gahuahua ha tautolu ke he tau maveheaga he Atua.—Roma 3:23, 24; Iakopo 2:17, 18, 24.

12. Kua lata he ha a tautolu ke nakai fakatatai?

¹² Nakai lata ia tautolu ke taute e tau fakatataiaga mo e falu ke he magaaho ha tautolu he fekafekauaga he Atua, tau foakiaga ha tautolu ke he tau tohi faka-Tohi Tapu, po ke numera he tau fakaakoaga Tohi Tapu ne taute e tautolu. (Kalatia 6:3, 4) Ko e ha mena ni kua fakakatoatoa e tautolu ke he fekafekauaga Kerisiano, kia manatu tumau e tautolu oti e tau kupu fakatokolalo ha Iesu: “To pihia foki a mutolu, ka oti he eke e tau mena oti ne poaki atu ai kia mutolu, ti pehe a mutolu, Ko e tau fekafekau nakai aoga a mautolu; ha ko e tau mena kua lata ke eke e mautolu, ko e tau mena ia kua eke e mautolu.” (Luka 17:10) Lagafiha e talahau moli e tautolu kua ‘eke e tautolu e tau mena oti ne poaki’ mai ki a tautolu? Ti ko e huhu mogoia, Ko e heigoa kua aoga lahi he fekafekauaga ha tautolu ke he Atua?—2 Korinito 10:17, 18.

Fakaaoga Fakamitaki e Tau Aho Takitaha

13. Ko e heigoa e aga kua lata ia tautolu he taute e tautolu e tukuleleaga ha tautolu?

¹³ He mole foaki e hatakiaga ke he tau hoana,  tau tane, tau fanau, tau mamatua, mo e tau fekafekau, ne tohi e Paulo: “Ko e tau mena oti foki kua eke e mutolu kia eke mo e loto, tuga ne eke ke he Iki, ka e nakai ke he tau tagata. Ha kua iloa e mutolu to moua e mutolu mai he Iki e totogi, ko e tufaaga haia; ha kua fekafekau a mutolu ke he Iki ko Keriso.” (Kolose 3:23, 24) Nakai fekafekau a tautolu ke nava mai e tau tagata ke he tau mouaaga ha tautolu he fekafekauaga ha Iehova. Hane lali a tautolu ke fekafekau ke he Atua he muitua ke he fakafifitakiaga ha Iesu Keriso. Ne taute e ia hana fekafekauaga ku mo e manamanatuaga fakamafiti.—1 Peteru 2:21.

14. Ko e heigoa e ogo ne foaki e Peteru hagaao ke he tau aho fakamui?

¹⁴ Ne fakatata foki he aposetolo ko Peteru e manamanatuaga fakamafiti. He tohi hana ke ua aki, ne hataki e ia ko e tau aho fakamui nei, to ha ha i ai e tau tagata va—tau tagata tiaki e taofiaga mo e tau tagata tuaha—kua hagaaki ke he ha lautolu ni a tau manako, ka fakatu e lautolu e tau matakupu hagaao ke he ha ha hinei he Keriso. Pete ia, ne pehe a Peteru: “Kua nakai mule mai e Iki ke he mena kua talahaua mai, tuga he manatu he falu ke he mule; ka e fakauka mai a ia kia tautolu, he nakai finagalo a ia ke malaia taha, ka kia hohoko oti kana ke he tokihala. Ka to hau e aho he Iki tuga ne kaiha ke he po.” E, to hau moli e aho a Iehova. Ko e mena ia, kua lata ia tautolu ke kapeletu mau a tautolu ke he puhala moli mo e mauokafua e tua ha tautolu ke he maveheaga he Atua.—2 Peteru 3:3, 4, 9, 10.

15. Kua lata ke onoono fefe e tautolu e tau aho takitaha he moui ha tautolu?

¹⁵ Ke fakamoli e tukuleleaga ha tautolu ke he puhala fakamakai, kua lata ia tautolu ke fakaheke ki a Iehova he tau aho takitaha. He oti e tau aho takitaha, maeke nakai ia tautolu ke liu ono ki tua mo e kitia e falu puhala ne lagomatai e tautolu ke he fakatokolugaaga he higoa he Atua mo e fakapuloa e tala mitaki he Kautu? Liga ko e mahani mea ha tautolu, ko e fakatutalaaga atihake, po ke kapeletu fakaalofa ha tautolu ma e magafaoa mo e tau kapitiaga. Fakaaoga nakai e tautolu e tau magaaho ata ke folafola e amaamanakiaga Kerisiano ha tautolu ke he falu? Kua lagomatai nakai e tautolu falu tagata ke manamanatu fakahokulo hagaao ke he tau maveheaga he Atua? Kia lafi e tautolu taha mena mitaki ke he manatu fakaagaga he tau aho takitaha, tuga, he ati hake e fakamauaga tupe fakaagaga lahi.—Mataio 6:20; 1 Peteru 2:12; 3:15; Iakopo 3:13.

Fakaata Tumau e Kitiaaga Hau

16. Ko e heigoa e tau puhala ne lali a Satani ke fakalolelole e tukuleleaga ha tautolu ke he Atua?

¹⁶ Kua nonofo a tautolu he tau magaaho kua uka lahi mahaki ma e tau Kerisiano. Kua lali a Satani mo e matakau hana ke fakapulefu e kehekeheaga he mitaki mo e kelea, mea mo e kiva, tonu mo e hehe, fakamoli mo e nakai fakamoli. (Roma 1:24-28; 16:17-19) Kua taute fakamukamuka lahi e ia ma tautolu ke fakailaila e tau loto mo e tau manamanatuaga ha tautolu he puhala he remote control he TV po ke keyboard he komopiuta. Maeke ke pulefu, po ke galo e kitiaaga fakaagaga ha tautolu, ti kaumahala ia tautolu ke kitia hana tau gahua fakavaia. Ko e fifiliaga ha tautolu ke fakamoli ke he tukuleleaga ha tautolu kua maeke ke lolelole mo e tapiki ha tautolu ke he  “arote” kua tagataga kaeke ke fakahui e tautolu ha tautolu a tau mena aoga fakaagaga.—Luka 9:62; Filipi 4:8.

17. Maeke fefe e tomatomaaga ha Paulo ke lagomatai a tautolu ke fakatumau e fakafetuiaga ha tautolu mo e Atua?

¹⁷ Ko e mena ia kua lautonu moli e tau kupu ha Paulo ke he fakapotopotoaga i Tesalonia: “Ko e finagalo foki he Atua hanai, kia fakatapu a mutolu, kia fakamamao a mutolu mo e feuaki; kia takitokotaha a mutolu mo e iloa ke moua e ia ni hana hoana mo e fakatapu mo e lilifu, ua moua mo e foli kelea he manako lahi, tuga he tau motu kehe kua nakai iloa e Atua.” (1 Tesalonia 4:3-5) Kua takitaki he mahani feuaki e falu ke tuku ki tua he fakapotopotoaga Kerisiano—ko e tau tagata ne fakaheu ha lautolu a tukuleleaga ke he Atua. Kua fakaata e lautolu e fakafetuiaga ha lautolu mo e Atua ke lolelole, ti nakai liu a ia ke aoga ke he tau momoui ha lautolu. Ka e, pehe a Paulo: “Ko e mena nakai ui ai a tautolu he Atua kia mahani kelea ai, ka kia fakatapu ai. Hanai, ko ia kua fakalialia, nakai fakalialia a ia ke he tagata ka ko e Atua ni, ko ia foki kua foaki mai hana Agaga Tapu kia tautolu.”—1 Tesalonia 4:7, 8.

Ko e Heigoa Hau a Fifiliaga?

18. Ko e heigoa e fifiliaga ha tautolu?

¹⁸ Ka loto fakaaue a tautolu ke he hokulo he tukuleleaga ha tautolu ki a Iehova ko e Atua, ko e heigoa ha tautolu kua lata ke fifili ke taute? Ko e fifiliaga mauokafua ha tautolu kua lata ke taofi mau e logonaaga mitaki hagaao ke he mahani ha tautolu mo e fekafekauaga ha tautolu. Ne fakamafana e Peteru: “Kia ha ha ia mutolu e loto manamanatu hifo mitaki, ko e mena foki kua fakakelea ai e lautolu a mutolu tuga ne mahani kelea a mutolu, kia mā a lautolu kua hokotaki pikopiko ha mutolu a mahani mitaki ha ia Keriso.” (1 Peteru 3:16) Liga ke matematekelea a tautolu mo e fehagai ke he ekefakakelea ha ko e mahani faka-Kerisiano ha tautolu, ka e pihia foki a Keriso ha ko e hana tua mo e fakamoli ke he Atua. “Hanai,” he ui e Peteru, “kua mamahi a Keriso ke he tino ma tautolu, kia eke mo kanavaakau foki kia mutolu e loto ia ni, ha ko ia kua  fakamamahi ke he tino, kua toka ai e ia e hala.”—1 Peteru 4:1.

19. Ko e heigoa kua manako a tautolu ke talahau hagaao ki a tautolu?

¹⁹ Moli, ko e fifiliaga mauokafua ha tautolu ke fakamoli ke he tukuleleaga ha tautolu ka puipui a tautolu mai he tau hele he lalolagi ha Satani nukua gagao fakaagaga, manamanatuaga, mo e fakatino. Ka e lahi atu he mena ia, to moua e tautolu e mauokafua nukua ha ha ia tautolu e taliaaga he Atua, ne mahomo atu ke he ha mena kua foaki e Satani mo e hana tau matakau. Ti, nakai lata ke talahau kua toka e tautolu e fakaalofa fakamua he magaaho ne iloa fakamua e tautolu e kupu moli. Ka kia talahau a tautolu ke tuga a lautolu he fakapotopotoaga i Tuataira he senetenari fakamua: “Kua iloa e au hau a tau gahua, mo e hau a fakaalofa, mo e hau a fekafekau mai, mo e hau a tua, mo e hau a fakauka, mo e hau a tau gahua, kua mua foki e tau mena fakamui ke he tau mena fakamua.” (Fakakiteaga 2:4, 18, 19) E, kia nakai mafanafana a tautolu ke he tukuleleaga ha tautolu, ka “kia malolo e loto,” fakamakai ke hoko ke he fakahikuaga—nukua tata mai e fakaotiaga.—Roma 12:11; Fakakiteaga 3:15, 16.

[Tau Matahui Tala]

Manatu Nakai e Koe?

• Ko e heigoa kua lauia ai e tukuleleaga?

• Ko e heigoa e tau fakafifitakiaga he vaha fou nei mo e vaha i tuai he tau fekafekau tukulele he Atua kua aoga ke fifitaki a tautolu ki ai?

• Kua lata ke fefe e onoonoaga ha tautolu ke he fekafekau ha tautolu ke he Atua?

• Ko e heigoa e fifiliaga ha tautolu hagaao ke he tukuleleaga ha tautolu ke he Atua?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 25]

Ne tua fakamoli tumau a Ieremia pete ni e tau eke fakakelea mamahi

[Fakatino he lau 26]

Ne fakatoka e Ernest Beavor e fakafifitakiaga ma e hana tau fanau ko e Kerisiano fakamakai

[Fakatino he lau 27]

Ne totou teau e tau fuata Fakamoli Sepania he tau fale pouli ne taofi mau ke he mahani fakamoli

[Tau Fakatino he lau 28]

Kia lafi e tautolu taha mena mitaki he mahani fakaagaga he tau aho takitaha