Ko e Tiapolo—Nakai Ni ko e Matakutaku Aitu Hokoia
Ko e Tiapolo—Nakai Ni ko e Matakutaku Aitu Hokoia
“Ha ha he Maveheaga Fou e taufetoko makimaki he tau malolo he Atua mo e mahani mitaki, ke he taha fahi, mo lautolu kua kelea ne takitaki e Satani, ke he taha fahi. Nakai ko e manatu he tagata tohia tokotaha anei, ka ko e fakaveaga mahani oti ki ai. . . . Kua maaliali mogoia e moli he Maveheaga Fou. Ko Satani ko e fakahagahaga kelea moli, he ita tumau ke he Atua mo e ke he tau tagata he Atua.”—“The New Bible Dictionary.”
KO E HA, mogoia, ne tokologa kua talahau ke faka-Kerisiano—mo e talahau ke talitonu e Tohi Tapu—nukua fakaheu e manatu kua moli e Tiapolo? Ha ko e moli, kua nakai talia e lautolu e Tohi Tapu ko e Kupu he Atua. (Ieremia 8:9) Kua talahau e lautolu e tau tagata tohia Tohi Tapu, he fakaata e tau pulotu he tau motu ne takatakai ia lautolu ti nakai talahau fakahako e kupu moli mai he Atua. Ko e tagata fioloti Katolika ko Hans Küng, ma e fakatai, kua tohi: “Ko e tau manatu fioloti ki a Satani mo e tau kau gahua temoni . . . ne holofa mai he fakaakoaga Papelonia tuai ke he mataulu he faka-Iutaia mo e hoko mai ai ke he Maveheaga Fou.”—On Being a Christian.
Ka ko e Tohi Tapu nakai ko e kupu he tau tagata; kua moli ko e Kupu mai he agaga he Atua. Kua pulotu a tautolu, mogoia, ke manatu fakahokulo ke he mena ne talahau hagaao ke he Tiapolo.—2 Timoteo 3:14-17; 2 Peteru 1:20, 21.
Ko e Heigoa e Manatu ha Iesu?
Ne talitonu a Iesu Keriso na moli e Tiapolo. Ne nakai kamatamata a Iesu he falu mahani kelea i loto hana. Ne kunuene he tagata moli a ia ne ui ai he magaaho fakamui ko e “iki he lalolagi nei.” (Ioane 14:30; Mataio 4:1-11) Ne talia foki e ia ko e falu moui agaga ne lalago a Satani ke he hana tau lagatau. Ne fakamalolo e ia e tau tagata “kua heketia he temoni.” (Mataio 12:22-28) Pihia foki e tohi fakatikai Atua A Rationalist Encyclopædia nukua mailoga e aoga he mena nei he talahau ai: “Ko e fakalavelaveaga tumau anei ke he tau tagata fioloti ha ko e puhala ne talitonu e Iesu he tau Evagelia e taofiaga ke he tau temoni.” He vagahau a Iesu hagaao ke he Tiapolo mo e hana tau temoni, ne nakai liu fatiaki matakutaku aitu noa e ia mai he fakaakoaga faka-Papelonia tuai. Ne iloa e ia na moli a lautolu.
Ne lahi e mena ne iloa e tautolu hagaao ke he Tiapolo he mailoga e tautolu e Ioane 8:44.
tau kupu ha Iesu ke he tau akoako fakalotu he hana vaha: “Ko mutolu, mai he matua ha mutolu ko e tiapolo ti kua fia eke e mutolu e tau mena kua manako ki ai e matua ha mutolu. Ko e keli tagata a ia tali mai he kamataaga, ti nakai tumau ni a ia ke he mena moli, ha kua nakai tokai i loto ia ia e mena moli; ka vagahau a ia ke he vagahau pikopiko, ko e hana ni a ia ke vagahau aki, ha ko e pikopiko a ia, mo e matua he pikopiko.”—Hagaao ke he mena nei, ko e Tiapolo, kua kakano ai e higoa ko e “pikopiko,” ko e “pikopiko, mo e matua he pikopiko.” Ko ia e mena moui fakamua ke pikopiko hagaao ke he Atua, ti taute e ia fakamua he kaina ko Etena. Ne pehe a Iehova ko e tau mamatua fakamua ha tautolu to ‘mamate ai ni’ kaeke ke kai a laua mai he akau ke iloa ai e mitaki mo e kelea. Puhala mai he gutu he gata, ne pehe a Satani, nakai moli e tau kupu ia. (Kenese 2:17; 3:4) Latatonu ai, ne ui a ia ko e “gata tuai haia, kua higoa ko e tiapolo, ko Satani.”—Fakakiteaga 12:9.
Ne pikopiko e Tiapolo hagaao ke he akau ke iloa e mitaki mo e kelea. Ko e fakatapuaga he kai mai he akau ia, he totoko e ia, kua nakai moli; ko e pule hehe. To eke a Atamu mo Eva, he talahau e ia, ke “tuga ne tau atua” he fifili ma laua e mena kua mitaki mo e mena kua kelea. Ne talahau a Satani ko e tau tagata tokanoa ke fifili, kua lata ia laua ke fifili katoatoa ma ha laua. (Kenese 3:1-5) Ko e paleko nei ke he tutonuhia he puhala pule he Atua ne fakatupu mai e tau matakupu aoga lahi. Ti fakaata e Iehova e magaaho ma e tau matakupu nei ke fakatotoka. Ne kakano e mena nei nukua fakaata a Satani ke fai magaaho ke tumau e moui. Ko e magaaho ku hana ne toe kua tote lahi. (Fakakiteaga 12:12) Kua fakatumau agaia a ia ke toho kehe e tau tagata mai he Atua he pikopiko mo e fakavaia, he fakaaoga e tau tagata tuga e tau tohikupu mo e tau farasaio he vaha ha Iesu ke fakatupu hana tau fakaakoaga.—Mataio 23:13, 15.
Ne talahau foki e Iesu ko e Tiapolo ko e “keli tagata a ia tali mai he kamataaga” ti ko e mena ia “nakai tumau ni a ia ke he mena moli.” Nakai kakano e mena nei nukua tufugatia e Iehova e Tiapolo ko e “keli tagata.” Nakai tufugatia a ia ko e faga tanimo ke leveki e matakavi puhopuho mo e fakakikiveka ha tagata kua totoko e Atua. Ko e “helo” he Tohi Tapu, nakai ko e nofoaga ha Satani. Kua talahau ai ko e tukuaga he tau tagata.”—Gahua 2:25-27; Fakakiteaga 20:13, 14.
Ko e Tiapolo haia he “mena moli” ke he kamataaga. Ko ia taha he magafaoa ha Iehova he lagi ko e tama agaga mitaki katoatoa he Atua. Ka e nakai “tumau ni a ia ke he mena moli.” Ne manako ni a ia ke he tau puhala ni hana mo e tau matapatu fakaakoaga pikopiko ni hana. “He kamataaga” hana, nakai he magaaho ne tufugatia a ia ko e tama fakaagelu he Atua, ka ko e magaaho fakamui la ia ne totoko pauaki a ia ki a Iehova mo e pikopiko ki a Atamu mo Eva. Kua tatai e Tiapolo mo e tau tagata ne totoko ki a Iehova he vaha ha Mose. Kia lautolu, ne totou e tautolu: “Kua kelea ni a lautolu, nakai ko e ila he hana fanau ha lautolu a ila.” (Teutaronome 32:5) Mena taha ia ka talahau hagaao ki a Satani. Kua eke a ia mo “keli tagata” he magaaho ne totoko a ia mo e fakalago ki ai e mate ha Atamu mo Eva, ne hoko mai ai ke he tau tagata oti kana.—Roma 5:12.
Tau Agelu Liuliu
Ne fakalataha e falu agelu mo Satani ke he hana totokoaga. (Luka 11:14, 15) Ko e tau agelu nei ne “toka e lautolu e mena ne nonofo ai a lautolu” mo e faliu tino tagata ke maeke ke fiafia ke he fakafetuiaga mahani fakatane mo e fifine mo e “tau tama fifine he tau tagata” he vaha ha Noa. (Iuta 6; Kenese 6:1-4; 1 Peteru 3:19, 20) Ko e “fetu ne tolu aki e tau fetu he lagi,” po ke lautote he tau mena moui fakaagaga, ne taute e mahani nei.—Fakakiteaga 12:4.
Ko e tohi fakatai mua ue atu he Fakakiteaga kua fakatino mai e Tiapolo ko e “tarako lahi kua kula.” (Fakakiteaga 12:3) Ko e ha? Nakai ha ko e matakutaku he fofoga mo e teteki he tino hana. Nakai iloa moli e tautolu, ko e faga tino fefe e tau mena moui fakaagaga, ka e liga nakai kehe a Satani mai he falu mena moui fakaagaga fakaagelu. Pete ia, ko e “tarako lahi kua kula” kua lata mo e talahauaga he hamuti, matakutaku, malolo, mo e aga moumou ha Satani.
Ko Satani mo e tau temoni kua fakakaupa lahi he magaaho nei. Nakai maeke a lautolu ke fakafaliu tino tuga ne maeke ia lautolu he taha magahala. Nakai leva he mole e fakatu he Kautu he Atua he pule he Keriso he 1914, ne tolo hifo a lautolu ke he lalolagi.—Fakakiteaga 12:7-9.
Ko e Fi Kafilo e Tiapolo
Pete ia, kua tumau e Tiapolo ko e fi kafilo ke kaumahala. Kua “faifano a ia tuga ne leona tagi, kua kumi kia falu ke faiola ai e ia.” (1 Peteru 5:8) Nakai ko e kelea fakavaia a ia i loto he tino agahala ha tautolu. Moli, kua taufetului a tautolu mo e tau hagahaga agahala ni ha tautolu he tau aho takitaha. (Roma 7:18-20) Ka ko e taufetului moli ko e “tau . . . mo e tau iki he pouli ha he lalolagi nai, katoa mo e tau agaga kelea ke he tau mena ha he lagi.”—Efeso 6:12.
Tupu lahi fefe e fakaohoohoaga he Tiapolo? “Ko e lalolagi oti ha he pule hana kua mahani kelea,” he talahau he aposetolo ko Ioane. (1 Ioane 5:19) Moli, nakai manako a tautolu ke putoia mo e Tiapolo po ke fakaata e matakutaku aitu hana ke fakanonaia a tautolu. Kua pulotu mogoia a tautolu, ke mataala ke he hana tau lagatau ke fakapouli a tautolu ke he kupu moli mo e ke moumou e mahani fakamoli ha tautolu ke he Atua.—Iopu 2:3-5; 2 Korinito 4:3, 4.
Nakai fakaaoga tumau he Tiapolo e tau puhala favale ke paleko aki a lautolu ne manako ke taute e finagalo he Atua. Falu magaaho, ne taute e ia a ia ke tuga e “agelu he maama.” Ne hataki he aposetolo ko Paulo e tau Kerisiano mai he hagahagakelea nei, he tohi e ia: “Kua matakutaku au, neke tuga he fakavai he gata a Eva ke he hana lagatau, ti pihia foki he fakakelea e ia ha mutolu a tau manatu kia nakai fakamoli kia Keriso.”—2 Korinito 11:3, 14.
Kua lata mogoia ia tautolu ke ‘nonofo fakalatalata, kia mataala mo e mauokafua ke he tua.’ (1 Peteru 5:8, 9; 2 Korinito 2:11) Ua fakamukamuka a Satani ke fakavaia a tautolu ke he ha mena ne matutaki mo e lagatau taulatua. (Teutaronome 18:10-12) Kia eke mo tagata fakaako mitaki ke he Kupu he Atua, he manatu na tafeliuaki a Iesu Keriso ke he Kupu he Atua he magaaho ne kamatamata a ia he Tiapolo. (Mataio 4:4, 7, 10) Liogi ma e agaga he Atua. Ko e tau fua ia ka lagomatai a koe ke hola kehe mai he tau gahua he tino, nukua fakamalolo fakalahi e Satani. (Kalatia 5:16-24) Pihia foki, kia liogi fakamakamaka ki a Iehova ka logona e koe e pehia ke he falu puhala mai he Tiapolo mo e hana tau temoni.—Filipi 4:6, 7.
Nakai fai kakano ke matakutaku he Tiapolo. Ne mavehe e Iehova e puipuiaga moli ke he ha mena ne taute e Satani. (Salamo 91:1-4; Tau Fakatai 18:10; Iakopo 4:7, 8) “Kia fakamalolo a mutolu ke he Iki ke he malolo he hana mana,” he talahau he aposetolo ko Paulo. To maeke a koe ke “totoko atu ke he tau lagatau he tiapolo.”—Efeso 6:10, 11.
[Fakatino he lau 4]
“Ko e lalolagi oti ha he pule hana kua mahani kelea”
[Credit Line]
NASA photo