Kia Talahau he Tau Mena Oti e Lilifu ha Iehova
Kia Talahau he Tau Mena Oti e Lilifu ha Iehova
“Kia ta atu e mutolu kia Iehova e lilifu mo e malolo. Kia ta atu kia Iehova e fakahekeaga he hana higoa.”—SALAMO 96:7, 8.
1, 2. Mai he punaaga fe e fakahekeaga ne talahau ki a Iehova, ti ko hai ne fakamalolo ke fakalataha ki ai?
KO TAVITA, ko e tama tane ha Iese, ne tupu hake ko e tama tane leveki mamoe he takatakai ha Petelehema. Kua fa mahani a ia ke fakateu hake tumau ke he tau fuhifuhi fetu he lagi he po milino ka e takahao atu ke he tau fuifui mamoe he matua tane hana he tau pa mamoe ogoogonoa ia! Nakai fakauaua ai, ko e tau talahauaga maaliali pihia ne tupu ke he manamanatuaga hana he magaaho, ne omoomoi he agaga tapu he Atua, ati fati mo e lologo e ia e tau kupu fulufuluola he Salamo 19 aki: “Kua talahau he lagi e lilifu he Atua; kua fakakite foki he pu lagi likoliko e gahua he hana tau lima. Kua hoko atu ha lautolu a afo ke he lalolagi oti, mo e tau kupu ha lautolu ke he fakahikuaga he tau motu.”—Salamo 19:1, 4.
2 He nakai fai vagahau, nakai fai kupu, nakai fai leo, ko e lagi mua ue atu ne tufugatia e Iehova kua talahau hana lilifu, he taha aho ke he taha aho, he taha po ke he taha po. Nakai oti e talahau he tufugatia e lilifu he Atua, ti kua fakatokolalo ai ke manamanatu ke he fakamoliaga nei ne fakakite ke he “tau motu oti” ma e tau tagata ne nonofo ai ke kitia. Pete ia, ko e fakamoliaga he tufugatia ne nakai koenaia. Kua fakamafana e tau tagata tua fakamoli ke fakalataha atu ke he leo mitaki ia. Ko e salamo nakai fai higoa ne talahau atu ke he tau tagata tapuaki tua fakamoli e tau kupu mai he agaga nei: “Kia ta atu e mutolu kia Iehova e lilifu mo e malolo. Kia ta atu kia Iehova e fakahekeaga he hana higoa.” (Salamo 96:7, 8) Ko lautolu ne moua e fakafetuiaga tata mo Iehova kua fiafia ke talia e tomatomaaga ia. Ko e heigoa, mogoia, ne putoia he ta atu e lilifu ke he Atua?
3. Ko e ha ne talahau he tau tagata e fakahekeaga ke he Atua?
3 Lahi atu e mena kua lata ke taute. Ko e tau Isaraela he vaha ha Isaia ne fakaheke e Atua ke he tau laugutu ha lautolu, ka e tokologa ne nakai fakamoli. Puhala ia Isaia, ne pehe a Iehova: “Kua fakatata mai kia au e motu nai ke he tau gutu ha lautolu, mo e fakaheke mai kia au ke he tau laugutu ha lautolu, ka ko e tau loto ha lautolu kua fakamamao a ia ia au.” (Isaia 29:13) Ko e ha fakahekeaga ne talahau he tau tagata takitokotaha pihia ne nakai fai kakano. Ke fai kakano, kua lata ke puna mai e fakaheke he loto ne pukeina he fakaalofa ma Iehova mo e mailoga moli e hana lilifu mua ue atu. Ko Iehova hokoia e Tufuga. Ko ia e Mua Ue Atu, ko Ia Hokoia, ko e fakataiaga he fakaalofa. Ko ia ko e punaaga he fakamouiaga ha tautolu mo e Pule Katoatoa kua tonuhia ki a lautolu oti kana ne nonofo he lagi mo e lalolagi ke foaki ki ai e omaoma. (Fakakiteaga 4:11; 19:1) Ka talitonu moli a tautolu ke he tau mena nei, kia fakaheke e tautolu a ia mo e tau loto katoa ha tautolu.
4. Ko e heigoa e tau fakaakoaga ne foaki e Iesu ke he puhala ke fakaheke e Atua, ti maeke fefe a tautolu ke fakamoli ai?
4 Kua talahau e Iesu Keriso ki a tautolu e puhala ke fakaheke e Atua. Ne pehe a ia: “Kua fakaheke ai ke he haku a Matua ke he mena nai, ka fua loga mai a mutolu; ati eke ai a mutolu mo tau tutaki haku.” (Ioane 15:8) Maeke fefe ia tautolu ke fua loga? Fakamua, he talahau solu katoa he fakamatala e “tala mitaki nai he kautu” mo e tutaki auloa mo e tau mena oti ne tufugatia he “fakakite” hagaao ke he “tau mena kua nakai kitia” he Atua. (Mataio 24:14; Roma 1:20) Lafi ki ai, ke he puhala nei kua fakalataha a tautolu oti—fakahako po ke nakai fakahako—he taute e tau tutaki fou nukua fakaleo lahi e fakaheke ki a Iehova ko e Atua. Uaaki, feaki e tautolu e tau fua i loto ia tautolu ha ko e agaga tapu mo e tutuli ke fifitaki e tau mahani ne mua atu ha Iehova ko e Atua. (Kalatia 5:22, 23; Efeso 5:1; Kolose 3:10) Ti fua mai ai, kua fakaheke he mahani ha tautolu he tau aho takitaha e Atua.
“Ke he Tau Motu Oti”
5. Fakamaama e puhala ne peehi e Paulo e matagahua he tau Kerisiano ke fakaheke e Atua he talahau e tua ha lautolu ke he falu.
5 Ko e tohi ha Paulo ke he tau Roma ne peehi e matagahua he tau Kerisiano ke fakaheke e Atua he talahau e tua ha lautolu ke he falu. Ko e matakupu lahi he Roma ko lautolu ni kua fakagahua e tua ia Iesu Keriso kua maeke ke fakahao. He veveheaga 10 he tohi hana, ne fakakite e Paulo ko Isaraela he tino he vaha hana ne lali agaia ke moua e tuaga tututonu he muitua e Fakatufono faka-Mose, ka ko “Keriso, ko e fakahikuaga he fakatufono haia.” Ti, kua pehe a Paulo: “Ha ko e mena kaeke ke talahau e koe ke he hāu a gutu e Iki ko Iesu, mo e talia ke he hāu a loto kua fakatu mai he Atua a ia mai ia lautolu kua mamate, to fakamoui ai a koe.” Tali mai he magaaho ia, ‘ko e mena nakai kehekehe e Iutaia mo e Heleni; ha ko e Iki tokotaha he tau tagata oti kana kua lahi ue atu hana fakaalofa kia lautolu oti kana kua ui kia ia; ha ko e mena fakamomoui a lautolu oti kana kua ui ke he higoa ha Iehova.’—Roma 10:4, 9-13.
6. Fakagahua fefe e Paulo e Salamo 19:4?
6 Ati huhu fakamaama e Paulo: “Po ke tauui fefe a lautolu kia ia kua nakai tua ki ai a lautolu? ka e tua fefe a lautolu kia ia kua nakai fanogonogo atu ki ai a lautolu? ka e fanogonogo atu fefe a lautolu, ka nakai fai tagata ke fakamatala atu?” (Roma 10:14) Ki a Isaraela, ne pehe a Paulo: “Ka e nakai omaoma a lautolu oti kana ke he tala mitaki.” Ko e ha ne nakai omaoma a Isaraela? Ko e nakai fai tali ha lautolu kua kakano ni he nakai fai tua, nakai ha ko e ai fai magaaho. Ne fakakite e Paulo e mena nei he fatiaki e Salamo 19:4 ti fakaaoga ai ke he gahua fakamatala faka-Kerisiano ka e nakai ke he fakamoliaga nonoiki he tufugatia. Ne pehe a ia: “Ko e moli, kua hoko ha lautolu a tau leo ke he tau motu oti, mo e tau kupu foki ha lautolu ke he tau kala he lalolagi.” (Roma 10:16, 18) E, pihia foki e tufugatia nakai momoui kua fakaheke a Iehova, ko e tau Kerisiano he senetenari fakamua ne fakamatala e tala mitaki he fakamouiaga ke he tau kalakala oti ati fakaheke e Atua “ke he tau motu oti.” He tohi hana ke he tau Kolose, ne fakamaama foki e Paulo e puhala fakalaulahi ne fakaholofa e tala mitaki. Ne pehe a ia ne fakamatala e tala mitaki ‘ke he tau mena oti kana ke he lalolagi.’—Kolose 1:23.
Tau Fakamoli Makutu
7. Hagaao ki a Iesu, ko e heigoa e matagahua ne ha ha he tau Kerisiano?
7 Tuga na tohi e Paulo e tohi hana ke he tau Kolose kau ke he 27 e tau he mole e mate ha Iesu Keriso. Maeke fefe e gahua fakamatala ke holofa ke hoko atu ki Kolose ke he magaaho ku ia? Ne tupu ai ha ko e tau Kerisiano he senetenari fakamua ne makutu, mo e fakamonuina e Iehova e fakamakutu ia ha lautolu. Ne talahau tuai e Iesu ko e tau tutaki hana to eke mo tau tagata fakamatala hakahakau he magaaho ne pehe a ia: “To fakamatala fakamua foki e vagahau mitaki ke he tau motu oti kana ke lata ai.” (Mareko 13:10) Ke he perofetaaga ia, ne lafi e Iesu e poakiaga ne fakamau he tau kupu fakahiku he Evagelia ha Mataio: “Hanei, kia o atu a a mutolu ke eke e tau motu oti kana mo tutaki, ti papatiso atu a lautolu ke he higoa he Matua, mo e Tama, mo e [a]gaga [t]apu; Ti fakaako atu a mutolu kia lautolu kia omaoma ke he tau mena oti ne tala atu e au kia mutolu.” (Mataio 28:19, 20) Nakai leva he mole e liu hake ha Iesu ke he lagi, ne kamata e tau tutaki hana ke fakamoli e tau kupu ia.
8, 9. Hagaao ki a Gahua, tali atu fefe he tau Kerisiano e tau poakiaga ha Iesu?
8 He mole e liligi he agaga tapu he Penetekoso 33 V.N., ko e mena mua ne taute he tau tutaki fakamoli ha Iesu ko e o atu mo e fakamatala, he talahau ke he moto tagata i Ierusalema “e tau mana he Atua.” Kua lauia mitaki lahi e fakamatala ha lautolu, ti “po ke tolu e afe tagata” ne papatiso. Ne fakatumau e tau tutaki ke fakaheke e Atua ki mua he tau tagata mo e fakamakutu, ati moua ai e tau fua mitaki.—Gahua 2:4, 11, 41, 46, 47.
9 Ko e tau matagahua he tau Kerisiano ia kua nakai leva ti mailoga he tau takitaki lotu. He tupetupe ha ko e talahau fakatonu ha Peteru mo Ioane, ne poaki a lautolu ke he tau aposetolo tokoua ke motuhia e fakamatala. Ne tali e tau aposetolo: “Kua nakai maeke ke fakamamate a maua ke he tau mena ne kitia e maua, mo e fanogonogo a maua ki ai.” He mole e fakamatakutaku mo e fakatoka mai, ne liliu a Peteru mo Ioane ke he tau matakainaga ha laua, mo e fakalataha ke he liogi ki a Iehova. Ne ole fakamalolo a lautolu ki a Iehova: “Foaki mai e koe ke he hau a tau fekafekau, kia talahau atu e lautolu hau a kupu mo e fakamalolo ni.”—Gahua 4:13, 20, 29.
10. Ko e heigoa e totokoaga ne kamata ke kitia ai, ti tali atu fefe e tau Kerisiano moli?
10 Kua lagotatai e liogi ia mo e finagalo ha Iehova, ne kitia maali ai he nakai leva ke he magaaho fakamui. Ne tapaki ai e tau aposetolo mo e fakatoka fakamana mai ai he agelu. Ne tala age e agelu ki a laua: “Ati o a a mutolu ti tutu ke he faituga, mo e talahau atu ke he motu e tau kupu oti kana he fakamouiaga nai.” (Gahua 5:18-20) Ha kua omaoma e tau aposetolo, ne fakatumau a Iehova ke fakamonuina a lautolu. Ko e mena ia, “kua nakai oki foki e tau aho oti he fakaako atu e lautolu, mo e fakamatala atu ke he faituga, ke he taha fale foki mo e taha fale, e tala mitaki kia Iesu Keriso.” (Gahua 5:42) Maali ai, ko e totokoaga malolo ne nakai maeke ke motuhia e tau tutaki ha Iesu he talahau e fakahekeaga ke he Atua.
11. Ko e heigoa e aga he tau Kerisiano fakamua atu ke he gahua fakamatala?
11 Nakai leva ne tapaki a Setefano mo e pinimaka ke he mate. Ne fakatupu he kelipopo hana e favaleaga vevela i Ierusalema, ti ko e tau tutaki oti nakai ko e tau aposetolo ne peehi ke mavehevehe fano. Nukua fakalolelole kia a lautolu ha ko e favaleaga? Nakai pihia. Totou e tautolu: “Kua o fano foki a lautolu ne mavehevehe, mo e fakamatala atu e vagahau mitaki he kupu.” (Gahua 8:1, 4) Ko e makutu ia he talahau e lilifu he Atua ne kitia tumau ai. Ia Gahua veveheaga 9, kua totou e tautolu ko e Farasaio ko Saulo i Taso, hane fenoga ki Tamaseko ke fakatupu e favaleaga ke he tau tutaki ha Iesu i ai, ne kitia e fakamailoga ha Iesu mo e lauia he matapouli. I Tamaseko, ne fakamaulu fakamana e Anania e matapouli ha Saulo. Ko e heigoa e mena fakamua ha Saulo—magaaho fakamui ne iloa ko e aposetolo ko Paulo—ne taute? Kua talahau he fakamauaga: “Ti fakamatala agataha e ia ke he tau sunako, ko [Iesu] ni ko e Tama he Atua.”—Gahua 9:20.
Ne Fakalataha e Tau Tagata Oti he Fakamatala
12, 13. (a) Hagaao ke he tau tagata fakamau tala tuai, ko e heigoa kua latatonu hagaao ke he fakapotopotoaga Kerisiano fakamua? (e) Talia fefe he tohi ha Gahua e tau kupu ha Paulo mo e tau talahauaga he tau tagata fakamau tala tuai?
12 Ne iloa fakalaulahi ko e tau tagata oti he fakapotopotoaga Kerisiano fakamua ne fakalataha ke he gahua fakamatala. Ko e tau Kerisiano he vaha ia, ne tohi e Philip Schaff: “Igatia e tau fakapotopotoaga ko e fekafekauaga misionare, ti igatia e tau Kerisiano talitonu ko e misionare.” (History of the Christian Church) Kua talahau e W. S. Williams: “Ko e fakamoliaga noa ko e tau Kerisiano oti he Tapu fakamua, mua atu ki a lautolu ne ha ha ai e mena fakaalofa futia lahi [tau mena fakaalofa he agaga], ne fakamatala e evagelia.” (The Glorious Ministry of the Laity) Kua talahau malolo foki e ia: “Ne nakai hagaao e Iesu Keriso e fakamatala mo mena ke fakakaupa ni ke he tau tutuaga pauaki he fekafekauaga.” Pihia foki a Celsus, ko e fi faka-Kerisiano i tuai, ne tohi: “Ko e tau tagata gahua fulu mamoe, tau tagata taute tevae, tau tagata taute tapulu kili manu, ko e tau tagata ne mua atu e goagoa mo e fakateaga, ko e tau tagata fakamatala fakamakutu he evagelia.”
13 Ko e hakotika he tau talahauaga ia ne kitia he fakamauaga tala tuai ia Gahua. He Penetekoso 33 V.N., he mole e liligi he agaga tapu, ko e tau tutaki oti, tau tagata tane mo e tau fifine, ne talahau ke he tau tagata e tau mana he Atua. He mole e favaleaga ne mui mai e kelipopoaga ha Setefano, ko e tau Kerisiano oti ne mavehevehe fano ne fakaholofa fakalaulahi atu e tala mitaki. Kavi ke he 28 e tau he mole, ne tohi e Paulo ke he tau Kerisiano Heperu oti, nakai ni ke he vahega akoako tote, he magaaho ne pehe a ia: “Hanai, kia uta mau e tautolu e poa fakaheke ke he Atua kia ia ni, ko e fua haia he tau laugutu ha lautolu, kua fakaaue atu ke he hana higoa.” (Heperu 13:15) He fakamaama e onoonoaga ni hana ke he gahua fakamatala, ne pehe a Paulo: “Ha ko e mena kaeke kua fakamatala atu e au e vagahau mitaki, nakai fai mena au ke hula ki ai, nukua nakai ha ha ia au e pule ke he mena ia; oi fakaalofa foki kia au, kaeke ke nakai fakamatala e au e vagahau mitaki.” (1 Korinito 9:16) Maali ai, ko e tau Kerisiano tua fakamoli oti he senetenari fakamua ne pihia e logonaaga.
14. Ko e heigoa e matutakiaga he tua mo e fakamatala?
14 Moli, kua maeke he Kerisiano moli ke fakalataha ke he gahua fakamatala ha kua matutaki katoatoa ke he tua. Ne pehe a Paulo: “Ko e loto ke talia ai, ke hoko mai ai e tututonu; ka ko e gutu ke talahau ai, ke hoko mai ai e fakamouiaga.” (Roma 10:10) Ko e matakau tote ni kia he fakapotopotoaga—tuga e vahega akoako—nukua fakagahua e tua mo e kua fakalago ki ai ke fakamatala? * Nakai pihia! Kua feaki he tau Kerisiano moli e tua malolo ke he Iki ko Iesu Keriso mo e kua omoi ai ke talahau atu e tua ia ke he falu. Ka nakai pihia, ti mate e tua ha lautolu. (Iakopo 2:26) Ha ko e tau Kerisiano fakamoli oti he senetenari fakamua he Vaha Nei ha tautolu ne fakatata e tua ha lautolu ke he puhala nei, ko e fakahekeaga leo lahi ke he higoa ha Iehova nukua logona.
15, 16. Talahau e tau fakafifitakiaga ke fakakite ko e gahua fakamatala ne tupu ki mua pete ne tau lekua.
Gahua veveheaga 6 e fekehekeheaki he tau tagata vagahau Heperu mo lautolu ne vagahau Heleni nukua liliuina. Ne fakamafola he tau aposetolo e lekua. Ti ko e fua, ne totou e tautolu: “Kua tupu foki e kupu he Atua; ti kua au atu ai he tokologa e tau tutaki i Ierusalema; kua omaoma foki e tokologa he tau ekepoa ke he tua.”—Gahua 6:7.
15 He senetenari fakamua, ne fakamonuina e Iehova e hana tau tagata aki e tupu pete ni e tau lekua i loto mo fafo he fakapotopotoaga. Ma e fakatai, kua fakamau mai ia16 Fakahiku, ko e taufetoko fakapolitika ne tupu ke he vahaloto he Patuiki ko Herota Akeripa ha Iutaia, mo e tau tagata ha Turo mo Saitonu. Ko e tau tagata ne nonofo he tau maaga ia ne taute e maveheaga ke he mafola, ti ko e tali ne vagahau atu a Herota. Ne kamata e tau tagata ne fakapotopoto ke tagi: “Ko e leo he atua, ka e nakai ko e tagata.” Ne ta agataha ai he agelu ha Iehova a Herota Akeripa, ti mate a ia ha kua “nakai uta e ia e fakahekeaga ke he Atua.” (Gahua 12:20-23) Ko e ofomate ha ia ki a lautolu kua ha ha ai e amaamanakiaga he tau pule tagata! (Salamo 146:3, 4) Ko e tau Kerisiano, mogoia, ne fakatumau ke fakaheke a Iehova. Fakahiku ai, “kua tupu e kupu he Atua, mo e tupu lahi” pete ni e tau fakapolitika maueue pihia.—Gahua 12:24.
Mogoia mo e Mogonei
17. He senetenari fakamua, ko e heigoa he tau tagata tokologa lahi ne fakalataha he taute?
17 E, ko e fakapotopotoaga Kerisiano he lalolagi katoa he senetenari fakamua ne moua mai he tau tagata fakaheke makutu mo e hakahakau ha Iehova ko e Atua. Kua fakalataha e tau Kerisiano fakamoli oti ke fakaholofa e tala mitaki. Kua feleveia he falu a lautolu ne talia mo e, tuga he talahau e Iesu, kia fakaako a lautolu ke omaoma ke he tau mena oti ne poaki e ia. (Mataio 28:19, 20) Ko e fua ne tupu e fakapotopotoaga, ti tokologa lahi mahaki e tau tagata ne auloa mo e Patuiki ko Tavita i tuai he talahau e fakahekeaga ki a Iehova. Ne fakataogo e lautolu e tau kupu mai he agaga: “Ko e Iki na e, haku Atua, to fakaaue atu au kia koe mo e haku a loto katoa, to fakalilifu tukulagi e au hāu a higoa. Ha kua lahi hāu a fakaalofa kia au.”—Salamo 86:12, 13.
18. (a) Ko e heigoa e kehekeheaga ne kitia he fakapotopotoaga Kerisiano he senetenari fakamua mo e Kerisitenitome he vaha nei? (e) Ko e heigoa ka fakatutala ki ai he vala tala ne mui mai?
18 He onoono ke he mena nei, ko e tau kupu he porofesa he fioloti ko Allison A. Trites kua fakalagalaga e manamanatuaga. He fakatatai a Kerisitenitome he vaha fou nei mo e faka-Kerisiano he senetenari fakamua, ne pehe a ia: “Kua tupu e tau tapu he vaha nei ha ko e tupu he fanafanau (ka taute he tau fanau he magafaoa he tapu ia e feua fakatagata he tua) po ke tupu ha ko e hiki (ka hiki he tagata hau fou hana a matutakiaga mo e taha tapu kehe). Ka e, ia Gahua, ko e tupuaga ko e tupu he liliuina, ha ko e tapu ne kamata laia e gahuahuaaga.” Kakano kia e mena ia ko e faka-Kerisiano moli kua nakai tupu ke he puhala ne talahau e Iesu ki ai? Nakai pihia. Ko e tau Kerisiano moli he vaha nei kua fakamakutu ke he tau puhala oti he talahau atu ke he tau tagata e fakahekeaga ke he Atua tuga ni e tau Kerisiano he senetenari fakamua. To kitia e tautolu e mena nei he vala tala ka mui mai.
[Matahui Tala]
^ para. 14 Ko e tau kupu Peritania “vahega fakalotu” mo e “akoako” kua matapatu moua mai he kupu Heleni kleʹros, nukua kakano ai ko e “koloa” po ke “kaina.” Ia 1 Peteru 5:2, 3, kua hagaao e kleʹros ke he tau “fuifui mamoe he Atua” ko e kaina he Atua.
Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?
• Ke he tau puhala fe kua fakaheke e tautolu e Atua?
• Ko e heigoa e fakaaogaaga ne taute e Paulo he Salamo 19:4?
• Ko e heigoa e matutakiaga he tua mo e fakamatala?
• Ko e heigoa kua aoga lahi hagaao ke he fakapotopotoaga Kerisiano he senetenari fakamua?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Tau Fakatino he lau 20]
Kua matutaki tumau e gahua fakamatala mo e liogi