Fakaheke ke he Atua ‘Mo e Gutu Taha’

‘Kia fakaheke atu ke he Atua ko e Matua he Iki ha tautolu ko Iesu Keriso mo e gutu taha.’​—ROMA 15:6.

1. Ko e heigoa e fakaakoaga ke taute aki e tau manatu fekehekeheaki ne talahau e Paulo ke he tau matakainaga talitonu?

NAKAI tatai e tau fifiliaga po ke tau manako ne taute he tau Kerisiano oti. Ka e, kua lata e tau Kerisiano oti ke tuilima auloa he o he puhala ke he moui. Maeke ke mena ia? E, kaeke ke nakai taute e tautolu e tau mouga lalahi mai he tau fekehekeheaki ikiiki. Ko e fakaakoaga a ia ne talahau he aposetolo ko Paulo ke he tau matakainaga talitonu he senetenari fakamua. Fakamaama fefe e ia e manatu aoga nei? Ti fakagahua fefe e tautolu e hana fakatonuaga mai he agaga ke he vaha nei?

Ko e Aoga he Kaufakalataha Faka-Kerisiano

2. Peehi fefe e Paulo e lata ma e kaufakalataha?

² Ne iloa e Paulo kua aoga e kaufakalataha faka-Kerisiano, ti foaki e ia e fakatonuaga mitaki ke lagomatai e tau Kerisiano ke fefakaukaaki ke he fakaalofa. (Efeso 4:1-3; Kolose 3:12-14) Moha ia, he mole e fakatu e tau fakapotopotoaga loga mo e ahi atu ke he falu ke molea tuai e 20 e tau, ne iloa e ia ko e fakatumau ke kaufakalataha kaeke mo paleko. (1 Korinito 1:11-13; Kalatia 2:11-14) Ti, fakamalolo e ia e tau matakainaga talitonu ne nonofo i Roma: ‘Kia foaki atu kia mutolu he Atua hana e fakauka, mo e fakamafanaaga, kia fakaheke atu a mutolu ke he Atua ko e Matua he Iki ha tautolu ko Iesu Keriso mo e loto taha, mo e gutu taha.’ (Roma 15:5, 6) He vaha nei, kua lata pihia foki a tautolu ke fakaheke a Iehova ko e Atua ‘mo e gutu taha’ ko e matakau kaufakalataha he tau tagata hana. Fefe a tautolu hagaao ke he mena nei?

3, 4. (a) Ko e heigoa e tau tupumaiaga kehekehe ne ha ha he tau Kerisiano i Roma? (e) Maeke fefe e tau Kerisiano i Roma ke fekafekau ki a Iehova ‘mo e gutu taha’?

³ Tokologa e tau Kerisiano i Roma ko e tau kapitiga uho ha Paulo. (Roma 16:3-16) Pete ni he kehekehe e tau tupumaiaga ha lautolu, ne talia e Paulo e tau matakainaga oti hana ko “[la]utolu kua ofania he Atua.” Ne tohi e ia: “Kua fakaaue atu au ke he haku a Atua kia Iesu Keriso ha ko mutolu oti, ha kua talahaua e tua ha mutolu ke he lalolagi oti.” Maaliali ai, ko e tau Roma ne eke mo fakafifitakiaga ke he loga he tau puhala. (Roma 1:7, 8; 15:14) He magaaho taha, ne kehekehe e tau manatu he falu tagata he fakapotopotoaga ke he falu matakupu. Ha kua moua mai e tau Kerisiano he vaha nei he tau feakiaga mo e tau aga fakamotu kehekehe, ko e ako e fakatonuaga ha Paulo ne mai he agaga ke he puhala ke fakamafola aki e tau fekehekeheaki kua maeke ke lagomatai a lautolu ke vagahau ‘mo e gutu taha.’

⁴ Ha ha i Roma e tau tagata talitonu Iutaia mo e Motu Kehe. (Roma 4:1; 11:13) Ko e falu Kerisiano Iutaia ne nakai maeke ke tiaki e taute he falu aga fakamotu ne fakaaoga e lautolu i lalo he Fakatufono faka-Mose, pete ni kua lata ia lautolu ke mailoga ko e tau gahua pihia kua nakai lata ma e fakamouiaga. He taha fahi, falu he tau Kerisiano Iutaia ne talia kua fakatokanoa he poa he Keriso a lautolu mai he tau liliaga ne puipui e lautolu fakamua ato eke mo tau Kerisiano. Ti ko e fua, ne hiki e lautolu falu he tau aga mo e tau gahua ha lautolu. (Kalatia 4:8-11) Ka e, he fakakite mai e Paulo, ko “[la]utolu kua ofania he Atua.” Maeke oti ke fakaheke e Atua ‘mo e gutu taha’ kaeke ke fakatumau e lautolu e aga manamanatu mitaki ke he taha mo e taha. Maeke foki ia tautolu he vaha nei ke kehekehe e tau manatu ke he falu matakupu, ti kua mitaki ki a tautolu ke manamanatu fakamatafeiga e puhala ne fakamaama e Paulo e matapatu fakaakoaga aoga ia.​—Roma 15:4.

 ‘Fetaliaki ko e Taha ki a Taha’

5, 6. Ko e ha ne ha ha ai e tau fekehekeheaki he fakapotopotoaga Roma?

⁵ He hana tohi ke he tau Roma, ne vagahau a Paulo hagaao ke he tuaga kua kehekehe e tau manatu. Ne tohi e ia: “Kua taofi e taha, kua lata ia ia ke kai e tau mena oti kana, ka ko ia kua lolelole kua kai lau kou a ia.” Ko e ha a ia? Kakano i lalo hifo he Fakatufono faka-Mose, kua nakai lata ke kai e vala puaka. (Roma 14:2; Levitika 11:7) Pete ia, kua nakai tuai lili e Fakatufono ia he mole e mate ha Iesu. (Efeso 2:15) Ti, tolu mo e hafa e tau he mole e mate ha Iesu, ne tala age e agelu ke he aposetolo ko Peteru ha ko e mena mai he tuaga he Atua kua lata ke nakai kelea ha mena kai. (Gahua 11:7-12) Mo e manatu e tau mena nei, falu he tau Kerisiano Iutaia ne liga logona hifo kua maeke ia lautolu ke kai e vala puaka​—po ke kai e falu mena ne kua fakatapu he Fakatufono.

⁶ Pete ia, ko e manatu ke kai e tau mena kai nakai mea he magaaho fakamua kua tuga e pilo taiki ke he falu Kerisiano Iutaia. Ko lautolu ne tetotonu kua liga ita lahi he kitia e tau matakainaga Iutaia he Keriso hane kai e tau mena kai ia. Lafi ki ai, ko e falu he tau Kerisiano Motu Kehe, ne nakai putoia e feakiaga fakalotu ke fakatapu e puhala kai, ne fakagogoa ha kua taufetoko ke he tau mena kai. Moli, nakai hepe ma e ha tagata ke fakamamao mai he falu mena kai, he nakai peehi malolo ko e fakamamao ia kua lata ai ke moua e fakamouiaga. Ko e tau manatu kehekehe agaia kua maeke ke fakapuho e taufetoko ke he fakapotopotoaga. Kua lata e tau Kerisiano i Roma ke fakaeneene ko e tau fekehekeheaki pihia kua nakai taofi a lautolu mai he fakaheke e Atua ‘mo e gutu taha.’

7. Ko e heigoa e tau manatu kehekehe ne laga mai he matakupu he fakamanatu e aho pauaki he tau fahi tapu takitaha?

⁷ Ne foaki e Paulo e fakataiaga ke uaaki: “Kua manatu e taha, kua mua e taha aho ke he taha aho; ka ko e taha, kua manatu e ia kua tatai e tau aho oti kana.” (Roma 14:5a) I lalo he Fakatufono faka-Mose, nakai fai gahua ke he Sapati. Ko e o fenoga foki kua tapuina foki ke he aho ia. (Esoto 20:8-10; Mataio 24:20; Gahua 1:12) He magaaho ne utakehe e Fakatufono, mogoia, kua oti tuai e tau fakataputapu ia. Ka e fai Kerisiano Iutaia agaia ne tupetupe he taute e ha vahega gahua po ke o fenoga mamao he aho ne onoono a lautolu ki ai fakamua ko e mena fakatapu. Pihia foki he mole e eke mo tau Kerisiano, ne fakatoka e lautolu e aho ke fitu aki he foaki pohopoho ma e tau mena fakaagaga, pete ni kua nakai tuai aoga e Sapati mai he tuaga he Atua. Kua hehe kia a lautolu he taute pihia? Nakai, he ai peehi e lautolu e fakamanatuaga he Sapati ko e poakiaga he Atua. Ti, mai he mailoga e loto manamanatu he tau matakainaga Kerisiano hana, ne tohi e Paulo: “Kia takitokotaha mo e mauokafua hana ni a manatu.”​—Roma 14:5e.

8. He maeke ia lautolu ke fakakite e manamanatuaga ma e loto manamanatu he falu, ko e heigoa ke nakai taute he tau Kerisiano i Roma?

 ⁸ Pete ia, he fakamalolo mafanatia hana tau matakainaga ke fakauka ki a lautolu ne taufetului mo e tau matakupu he loto manamanatu, ne fakahala malolo e Paulo a lautolu ne lali ke peehi e tau matakainaga talitonu ke omaoma ke he Fakatufono faka-Mose ko e poakiaga ke moua e fakamouiaga. Ma e fakatai, kavi ke he 61 V.N., ne tohi e Paulo e tohi ha Heperu, ko e tohi malolo ke he tau Kerisiano Iutaia he fakamaama fakamahino ko e omaoma ke he Fakatufono faka-Mose ne nakai tuai aoga ha kua ha ha he tau Kerisiano e amaamanakiaga lahi ne fakave ke he poa lukutoto ha Iesu.​—Kalatia 5:1-12; Tito 1:10, 11; Heperu 10:1-17.

9, 10. Ko e heigoa kua lata he tau Kerisiano ke fakamamao mai neke taute? Fakamaama.

⁹ He kitia e tautolu, ne totoko a Paulo ko e taute e tau fifiliaga kehekehe kua nakai lata ke kunu e kaufakalataha he nakai putoia ki ai e moumou moli he tau matapatu fakaakoaga Kerisiano. Ti, kua huhu a Paulo ke he tau Kerisiano ne loto manamanatu lolelole: “Ko e ha kia he fakafili ai e koe hāu a matakainaga?” Ti huhu a ia ki a lautolu ne malolo (liga ko lautolu ne ataina e loto manamanatu ha lautolu ke kai e falu mena ne fakatapu he Fakatufono po ke taute ha gahua he Sapati): “Po ke ha kia he fakalialia ai e koe hāu a matakainaga?” (Roma 14:10) Hagaao ki a Paulo, ko e tau Kerisiano ne loto manamanatu lolelole kua lata ke fakamamao mai he ekefakakelea e tau matakainaga ha lautolu ne malolo e onoonoaga. He magaaho taha, ko e tau Kerisiano kua malolo kua nakai lata ke fakalialia ki a lautolu kua loto manamanatu lolelole agaia ke he falu mena. Kua lata ke fakalilifu e tau manatu tonu he falu mo e nakai “homo e manatu [ha lautolu] ke he mena kua lata ke manatu ai.”​—Roma 12:3, 18.

¹⁰ Ne fakamaama e Paulo e onoonoaga lagotatai ke he puhala nei: “Ko ia kua kai aua neke fakalialia a ia kia ia kua nakai kai, aua neke fakafili e ia kua nakai kai kia ia kua kai; ha kua talia he Atua a ia.” Lafi ki ai, ne talahau e ia: “Tuga foki a Keriso ne talia e ia a tautolu, kia hoko ai e fakahekeaga ke he Atua.” Ha kua talia a lautolu kua malolo mo e lolelole ke he Atua mo e Keriso, kua lata ia tautolu ke loto mahaki foili pihia mo e ‘fetaliaki ko e taha ki a taha.’ (Roma 14:3; 15:7) Ko hai moli ke nakai talitonu mo e mena ia?

Fakatupu he Fakaalofa Fakamatakainaga e Kaufakalataha he Vaha Nei

11. Ko e heigoa e tuaga kehe lahi ne tupu ke he vaha ha Paulo?

¹¹ He tohi hana ke he tau Roma, ne tutala a Paulo ke he tuaga kehe lahi. Nakai la leva e utakehe e Iehova e taha maveheaga mo e fakatu e taha kua fou. Kua uka e falu ke hiki. Ko e tuaga tonu ia kua nakai tupu he vaha nei, ka ko e tau matakupu pihia kua fa laga ke he falu magaaho.

12, 13. Ko e heigoa e falu tuaga kua maeke ke fakakite he tau Kerisiano he vaha nei e manamanatuaga ma e loto manamanatu he tau matakainaga ha lautolu?

¹² Ma e fakatai, ko e fifine Kerisiano ne fakalataha a ia he taha vaha ke he lotu ne peehi ke nakai fakatufele e tau tapulu mo e foliga. He magaaho ne talia e ia e kupu moli, liga kua uka lahi ki a ia ke hiki ke he manatu kua nakai tapuina ke tui e tau tapulu kua lata, mo e lanu fulufuluola he tau magaaho kua lautonu po ke fakaaoga e tau valivali mata kua gali. Ha kua nakai fai matapatu fakaakoaga Tohi Tapu ne putoia ai, to nakai lata ke he ha tagata ke lali ke fakaohooho e fifine Kerisiano ke moumou hana loto manamanatu. He magaaho taha, kua mailoga e ia kua nakai lata a ia ke tuhituhi e tau fifine Kerisiano ne fakaata he loto manamanatu ha lautolu ke fakaaoga e tau koloa pihia.

¹³ Manamanatu ke he taha fakataiaga. Kua liga tupu hake e tagata tane Kerisiano he matakavi ne nakai fakaata e fakaaoga he kava. He mole e moua e iloilo he kupu moli, ne ako e ia e onoonoaga he Tohi Tapu ko e mena fakaalofa mai he Atua e uaina ti kua lata ke fakaaoga fakalatalata. (Salamo 104:15) Ne talia e ia e onoonoaga ia. Ka e, ha ko e hana tupumaiaga, ne manako ni a ia ke fakamamao katoa mai he tau kava, ka e nakai tuhituhi e ia a lautolu ne  fakaaoga fakalatalata ai. Ti kua fakaaoga e ia e tau kupu ha Paulo: “Kia kumi fakamakutu e tautolu e tau mena ke tupu ai e mafola, mo e tau mena ke fefakamafanaaki ai.”​—Roma 14:19.

14. Ko e heigoa e tau tutuaga kua fakagahua he tau Kerisiano e aga he fakatonuaga ha Paulo ke he tau Roma?

¹⁴ Ko e falu tuaga ne tutupu kua lata mo e fakagahua e aga he fakatonuaga ha Paulo ke he tau Roma. Kua taute mai e fakapotopotoaga Kerisiano he tau tagata tokologa, ti ha ha ia lautolu e tau fifiliaga kehekehe. Ti, kua liga kehekehe e tau fifiliaga ha lautolu​—ma e fakatai, ke he matakupu he tau mena tui mo e tauteuteaga. Moli, kua fakatoka he Tohi Tapu e tau matapatu fakaakoaga mahino ke kitekite ki ai e tau Kerisiano fakamoli. Nakai fai ia tautolu kua lata ke tui e tau mena tui po ke taute e tau ulu fakaliga kehe po ke nakai gali po kua fakakite a tautolu ke tatai mo e tau tagata fulufagu he lalolagi. (1 Ioane 2:15-17) Tau Kerisiano kia manatu e mena ia he tau magaaho oti, pihia foki ka okioki a lautolu, ko e tau fekafekau a lautolu ne hukui e Pule Katoatoa he Lalolagi mo e Lagi Katoatoa. (Isaia 43:10; Ioane 17:16; 1 Timoteo 2:9, 10) Pete ia, he tau fahi loga kua ha ha i ai e tau fifiliaga loga lahi kua talia ma e tau Kerisiano. *

Kalo Kehe he Fakalolelole e Falu

15. Ke lata mo e tau matakainaga hana, liga ko e magaaho fe ma e Kerisiano ke fakamamao mai he fakagahua hana a tonuhia?

¹⁵ Ha ha i ai e matapatu fakaakoaga aoga fakahiku ne fakakite e Paulo ki a tautolu he hana fakatonuaga ke he tau Kerisiano i Roma. He tau magaaho, ko e Kerisiano ne feaki fakamitaki e loto manamanatu kua liga fifili ke nakai muitua ke he fifiliaga kua hafagi ki a ia. Ko e ha? He mailoga e ia ko e tutuli hana ke he falu puhala ka liga fakahukia e falu. Ko e mena ia, ko e heigoa ha tautolu kua lata ke taute? Pehe a Paulo: “Kua mitaki ke nakai kai e kakano he tau manu, poke inu uaina, po ke eke taha mena ke tauveli ai, po ke tupetupe ai, po ke fakalolelole ai hāu a matakainaga.” (Roma 14:14, 20, 21) Ti, “lata kia tautolu kua malolo ke lagomatai ke he lolelole ha lautolu kua nakai fahia; ka e aua neke fakafiafia ha tautolu  a tau loto. Ka kia takitokotaha a tautolu mo e fakafiafia a ia ne katofia mo ia, kia mitaki ai a ia, to fakamafanatia ai.” (Roma 15:1, 2) Ka fakamamahi e loto manamanatu he matakainaga Kerisiano ha ko e mena ne taute e tautolu, to omoi he fakaalofa fakamatakainaga a tautolu ke manamanatu mo e fakakaupa e tau fifiliaga ha tautolu. Ko e fakatai ke he mena nei ko e liga ke fakaaoga he tau kava. Kua fakagofua e Kerisiano ke inu fakalatalata e uaina. Kaeke ke taute pihia kua liga fakalolelole hana kapitiga, to nakai peehi e ia hana a tonuhia.

16. Fakakite fefe e tautolu e manamanatuaga ma lautolu he fonua ha tautolu?

¹⁶ Ko e matapatu fakaakoaga nei kua liga fakaaoga foki ke he tau fehagaiaga ha tautolu i fafo he fakapotopotoaga Kerisiano. Ma e fakatai, kua liga nonofo a tautolu he matakavi ne malolo lahi e lotu he fakaako ki a lautolu i ai ke mailoga kua taha e aho okioki he fahi tapu. Ma e kakano ia, ke nakai fakatupetupe e tau katofia ha tautolu mo e fakatu e tau fakatauhele ma e gahua fakamatala, to fakamamao ligo a tautolu he taute ha mena he aho ia ke fakaita aki e tau tuutakaina ha tautolu. He taha tuaga foki, ko e Kerisiano mautu kua liga hiki ke gahua he matakavi kua manako lagomatai ke he tau tagata kua mativa. Kua liga fifili a ia ke fakakite e manamanatuaga ma e tau tuutakaina fou hana he tauteute kua maimaina po ke moui fakalatalata pete ni e loga e tupe hana.

17. Ko e ha kua mitaki ke manamanatu ke he falu he taute e tautolu e tau fifiliaga?

¹⁷ Kua tonu kia ke amaamanaki ki a lautolu “kua malolo” ke taute e tau hikihikiaga pihia? Manamanatu la ke he fakatai nei: He fakaholo he puhala tu lahi, kitia e tautolu i mua falu fanau hane o fakatata lahi mahaki ke he puhala tu. Matutaki ni kia a tautolu ke holo he mafiti ia kua fakagofua ha ko e tonuhia matafakatufono ki a tautolu ke taute pihia? Nakai, kua fakamanou a tautolu ke fakamamao neke fakapakia e tautolu e tau fanau. Ke he falu magaaho, ko e manako pihia ke fakamanou, po ke toka atu, ka lata mo e fakafetuiaga ha tautolu mo e tau matakainaga talitonu ha tautolu po ke falu. Kua liga taute e tautolu e mena kua tonuhia moli ia tautolu ke taute. Nakai fai matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu kua moumou. Pete ia, kaeke ke fakaita e tautolu e falu po ke fakahukia a lautolu ne lolelole e tau loto manamanatu, ko e fakaalofa Kerisiano ka omoi a tautolu ke gahua mo e mataala. (Roma 14:13, 15) He fakatumau e kaufakalataha mo e fakatupu e tau mena he Kautu kua mua atu e aoga mai he fakagahua e tau tonuhia fakatagata ha tautolu.

18, 19. (a) He fakakite e manamanatuaga ma e falu, muitua fefe e tautolu e fakafifitakiaga ha Iesu? (e) Ko e heigoa ka gahua fakalataha katoatoa a tautolu oti ki ai, ti ko e heigoa ka fakatutala ki ai he vala tala ka mui mai?

¹⁸ Ka gahua pehenei a tautolu, kua muitua e tautolu e fakafifitakiaga mitaki lahi. Pehe a Paulo: ‘Ha ko Keriso ni, nakai fakafiafia e ia hana finagalo; ka e tuga he tohi mai, kua hohoko mai kia au e tau kupu kelea ha lautolu ne eke fakakelea kia au.’ Kua manako a Iesu ke poa hana moui ma tautolu. Moli kua manako a tautolu ke nakai fakagahua falu tonuhia ha tautolu ka taute he mena ia a “lautolu kua nakai fahia” ke fakaheke e Atua fakalataha mo tautolu. Moli, he fakatata e tuaga felagomataiaki mo e fakamokoi ke he tau Kerisiano kua loto manamanatu lolelole​—po ke fakakaupa e tau fifiliaga ha tautolu mo e nakai peehi e tonuhia ni ha tautolu—​nukua fakatata e “tau loto ke lata mo e finagalo a Keriso Iesu.”​—Roma 15:1-5.

¹⁹ Pete ni e tau onoonoaga ha tautolu ke he tau matakupu ne nakai putoia e tau matapatu fakaakoaga faka-Tohi Tapu kua kehekehe, he tau matakupu he tapuakiaga, kua gahua fakalataha katoatoa a tautolu. (1 Korinito 1:10) Ko e kaufakalataha pihia kua fakamoli ai, tuga anei, he tali atu a tautolu ki a lautolu kua totoko e tapuakiaga moli. Kua fakahigoa he Kupu he Atua e tau tagata totoko pihia ko e tau tagata kehe mo e hataki a tautolu ke mataala ke he “tau leo he tau tagata kehe.” (Ioane 10:5) Maeke fefe a tautolu ke mailoga e leo he tau tagata kehe ia? Kua lata ke tali atu fefe a tautolu ki ai? To manamanatu ke he tau huhu nei he vala tala ka mui mai.

[Matahui Tala]

To Tali Fefe e Koe?

• Ko e ha e tau manatu kehekehe ke he tau mena fakatagata kua nakai lata ke kunu e kaufakalataha?

• Ko e ha kua lata ia tautolu e tau Kerisiano ke fakakite e onoonoaga mafanatia ko e taha ke he taha?

• Ko e heigoa falu puhala kua maeke ia tautolu ke fakagahua e fakatonuaga ha Paulo ke he kaufakalataha he vaha nei, ti ko e heigoa ka fakalagala a tautolu ke taute pihia?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 24]

Kua kaufakalataha e tau Kerisiano pete ne kehekehe ha lautolu a tau tupumaiaga

[Fakatino he lau 26]

Ko e heigoa he tagata fakaholo nei ka taute he mogonei?