Skip to content

Skip to table of contents

“To Igatia e Tagata mo e Fua Hana Ni a Kavega”

“To Igatia e Tagata mo e Fua Hana Ni a Kavega”

“To Igatia e Tagata mo e Fua Hana Ni a Kavega”

“To takitokotaha a tautolu mo e talatala atu hana mahani ke he Atua.”—ROMA 14:12.

1. Ko e heigoa e kotofaaga ne fehagai mo e tau Heperu tokotolu?

NE FEHAGAI e tau fuata Heperu tokotolu ne nonofo i Papelonia ke he fifiliaga he moui mo e mate. Lata nakai ia lautolu ke fakaveveli ke he tupua makimaki, tuga ne poaki he fakatufono he motu? Po ke lata kia a lautolu ke nakai tapuaki ki ai mo e tolo ki loto he gutuumu ne puho ai e afi? Ne nakai fai magaaho a Sataraka, Mesako, mo e Apetiniko ke tutala ke he taha tagata; ti nakai lata ia lautolu ke taute pihia. Nakai fakauaua, ne fakapuloa e lautolu: “Kia iloa e koe ko e patuiki na e, nakai fekafekau a mautolu ke he tau atua hau, ko e tupua auro foki kua fakatu e koe nakai ni hufeilo ki ai a mautolu.” (Tanielu 3:1-18) Ne fua he tau Heperu tokotolu e kotofaaga ni ha lautolu.

2. Ko hai ne taute e fifiliaga ha Pilato hagaao ki a Iesu Keriso, ti tokanoa nakai he mena ia e kovana Roma mai he fakalagoaga?

2 Kavi ke ono e senetenari he mole, ne logona he kovana e tau hokotaki hagaao ke he tagata. He kumikumi e mena ne tupu, ne mailoga e ia kua nakai agahala e tagata ne tukumale. Ka ko e moto tagata, kua manako lahi ke fakahala a ia. He lali ke totoko ki a lautolu, ne fakauaua e kovana ke fua e kavega he kotofaaga haana mo e mahala ke he peehiaga. He holoholo e tau lima haana, ne pehē a ia: “Kua mea na au he toto he tagata tututonu nai.” Ti tuku age e ia e tagata ke fakatautau. E, he nakai fua e kotofaaga haana ke taute e fifiliaga hagaao ki a Iesu Keriso, ne toka e Ponotio Pilato e falu ke taute e fifiliaga ma haana. Kua nakai fai vala vai kua maeke ke holoholo e fakalagoaga haana he fakaatā e fakahala nakai tonu ia ki a Iesu.—Mataio 27:11-26; Luka 23:13-25.

3. Ko e ha kua nakai lata ia tautolu ke toka falu ke taute e tau fifiliaga ma tautolu?

3 Ka e kua a koe? He magaaho ka lata ia koe ke taute e tau fifiliaga, kua tatai nakai a koe mo e tau Heperu tokotolu, po ke fakaatā e koe e falu ke taute e fifiliaga ma haau? Kua nakai mukamuka ke taute fifiliaga. Kua lata ke motua e tagata ke taute e tau fifiliaga hako. Tuga anei, lata he tau matua ke taute e tau fifiliaga hako ma e fanau ikiiki ha lautolu. Mooli, kua uka lahi ke taute e tau fifiliaga he magaaho ka vihu e tuaga ti kua lata ke filifilia e tau faahi kehekehe. Pete ia, ko e matagahua ke taute e tau fifiliaga kua nakai mamafa lahi ke putoia ke he “tau kavega,” po ke tau lekua, ne liga fua e lautolu ne ‘mahani fakalata ke he agaga’ ma tautolu. (Kalatia 6:1, 2) Ka e, ko e kavega ka “takitokotaha a tautolu mo e talatala atu hana mahani ke he Atua.” (Roma 14:12) “Ko e mena to igatia e tagata mo e fua hana ni a kavega,” he talahau he Tohi Tapu. (Kalatia 6:5) Maeke fēfē mogoia ia tautolu ke taute e tau fifiliaga pulotu he moui? Fakamua, lata ia tautolu ke mailoga e tau kūkū he tagata mo e iloa ko e heigoa kua lata ke fakalagotatai aki.

Ko e Takitakiaga Uho

4. Ko e heigoa e fakaakoaga aoga hagaao ke he taute he tau fifiliaga kua lata ke ako e tautolu mai he nakai omaoma he hoa fakamua?

4 Fakamua atu he fakamauaga tuai he tagata, ne taute he hoa fakamua e fifiliaga ne fakahiku ke he matematekelea lahi. Ne fifili a laua ke kai e fua lakau he akau ke iloa ai e mitaki mo e kelea. (Kenese 2:16, 17) Ko e heigoa e fakaveaga he fifiliaga ha laua? “Ne kitia he fifine ko e akau mitaki ni ke kai, mo e fulufuluola mai, ti ko e akau aoga foki ke moua ai e iloilo,” he talahau he Tohi Tapu. “Ti toto ai e ia ke he fua he akau mo e kai ai; ne āge foki ke he hana tane ne fakalataha mo ia, ti kai ai foki e ia.” (Kenese 3:6) Ne fakave e fifiliaga ha Eva ke he manako lotokai. Ti tataki atu he mena ne taute e ia a Atamu ke fakalataha mo ia. Ko e fua, ne “hoko mai ai e mate ke he tau tagata oti kana.” (Roma 5:12) Kua lata he nakai omaoma ha Atamu mo Eva ke fakaako fakalahi ki a tautolu ke he tau kūkū he tagata: Ka e ka nakai fakapiki a ia ke he takitakiaga faka-Atua, to taute he tagata e tau fifiliaga hepe.

5. Ko e heigoa e takitakiaga ne foaki e Iehova ma tautolu, ti ko e heigoa kua lata ia tautolu ke taute ke aoga mai ai?

5 Ko e fiafia ha ia ha tautolu he nakai tiaki e Iehova ko e Atua a tautolu ke nakai fai takitakiaga! Ne pehē e tau Tohiaga Tapu ki a tautolu: “To logona foki he tau teliga ha mutolu e kupu ki tua ha mutolu, ka afe age a mutolu ke he fahi matau po ke afe age a mutolu ke he fahi hema, kua pehe mai, Ko e puhala hanai ke o ai a mutolu.” (Isaia 30:21) Ne vagahau a Iehova ki a tautolu puhala he Kupu omoomoi haana, ko e Tohi Tapu. Kua lata ia tautolu ke fakaako e tau Tohiaga Tapu mo e moua e iloilo tonu hagaao ki ai. Ke taute e tau fifiliaga hako, lata ia tautolu ke kai e ‘tau mena kai kakano, kua lata ia mo e tau tagata motua.’ ‘He ako,’ kua ‘fakamahani foki e tau manamanatuaga ha tautolu ke mailoga e tau mena mitaki mo e tau mena kelea.’ (Heperu 5:14) Maeke ia tautolu ke fakaako e tau manamanatuaga ha tautolu he fakagahua e tau mena ne ako e tautolu mai he Kupu he Atua.

6. Ko e heigoa kua lata ma e loto manamanatu ha tautolu ke gahuahua mitaki?

6 Aoga lahi ke he taute fifiliaga ko e ha tautolu a iloilo ne moua he loto manamanatu. Kua ha ha he iloilo nei e malolō ke foaki e fakafiliaga, ti maeke he mena ia ke ‘fakakelea po ke fakatonu’ a tautolu. (Roma 2:14, 15) Ka e ke gahuahua mitaki e loto manamanatu ha tautolu, kua lata ke fakakikila he iloilo tonu he Kupu he Atua mo e fakamataala ai he fakagahuahua e Kupu ia. Ko e loto manamanatu ne nakai fakaako kua mukamuka ke fakaohooho he tau aga fakamotu mo e tau mahani. Ko e tau takatakaiaga ha tautolu mo e tau manatu he falu tagata, ka fakahēhē aki foki a tautolu. Ka e ko e heigoa ka tupu ke he loto manamanatu ha tautolu ka fakaheu tumau e tau fakalagalaga mai ai mo e holitū e tau tutuaga faka-Atua? Fai magaaho to maeke foki e manamanatuaga ke ha ha ai e fakamailoga ‘tuga e lapatoa kaka,’ ne fakatatai ke he vala kakano kua matapaku ne punioka he pitepite—ne nakai mataala mo e nakai gahuahua. (1 Timoteo 4:2) Ke he taha faahi, ko e loto manamanatu ne fakamahani he Kupu he Atua ko e takitakiaga haohao mitaki.

7. Ko e heigoa e takitakiaga uho he taute e tau fifiliaga pulotu?

7 Ti ko e takitakiaga uho ke fua e kotofaaga ke taute e tau fifiliaga pulotu, ko e iloilo tonu he tau Tohiaga Tapu mo e malolō ke fakagahua aki. He nakai fakatepetepe ke hopo ke he fakahikuaga he magaaho ka fehagai mo e tau fifiliaga, kua lata ia tautolu ke fai magaaho ke kumikumi ke he tau matapatu fakaakoaga he mahani Atua mo e fakaaoga e loto manamanatu ha tautolu ke fakagahuahua ai. Pihia foki ka poaki mai ke taute e fifiliaga mafiti—tuga a Sataraka, Mesako, mo Apetiniko—kua fitā a tautolu he mautauteute kaeke ha ha ia tautolu e iloilo tonu he Kupu he Atua ti kua fakamahani ai e loto manamanatu ha tautolu. Ke kitia ko e maeke fēfē he hohoko atu ke he motua fakaagaaga ke fakamatila e iloilo ha tautolu ke taute e tau fifiliaga, kia fakatutala a tautolu ke he ua e faahi he moui.

Ko Hai Ka Feoaki mo Tautolu?

8, 9. (a) Ko e heigoa e tau matapatu fakaakoaga ne fakakite e lata ke kalo mai he tau feoakiaga kelea? (e) Kua hagaao hokoia kia e feoaki kelea ke he lafi mo e tau tagata nakai fai matapatu fakaakoaga? Fakamaama.

8 “Aua neke fakahehe,” he tohia he aposetolo ko Paulo. “Ko e feoaki mo lautolu kua mahani kelea kua kelea ai e tau mahani mitaki.” (1 Korinito 15:33) Ne pehē a Iesu Keriso ke he tau tutaki haana: “Nakai ko e tau tagata he lalolagi a mutolu.” (Ioane 15:19) He iloa e tau matapatu fakaakoaga nei, kua kitia mafiti e tautolu e lata ke kalo mai he feoaki mo e tau tagata feuaki, faivao, tau tagata kaiha, lautolu kua konahia, mo e tau tagata pihia. (1 Korinito 6:9, 10) He malikiti e iloilo ha tautolu ke he kupu mooli he Tohi Tapu, ne mailoga e tautolu ko e fakaaoga taha magaaho mo e tau tagata pihia he kitekite a lautolu ke he tau kifaga, he televisoni, po ke he komopiuta po ke he totou hagaao ki a lautolu i loto he tau tohi kua tatai ni e fakahagahaga kelea. Kua mooli foki ke he feoaki he tau poko tututala he Internet “mo e tau tagata pikopiko.”—Salamo 26:4.

9 Ka e kua e feoaki tata mo lautolu ne liga mahani meā ka e nakai tua ke he Atua mooli? Ne talamai e tau Tohiaga Tapu ki a tautolu: “Ko e lalolagi oti ha he pule hana kua mahani kelea.” (1 Ioane 5:19) Kitia ai e tautolu ko e tau feoaki kelea kua nakai fakakaupā ke he tau tagata fakahanoa po ke mahani kelea. Ko e mena ia, kua pulotu ma tautolu ke feaki e tau fakakapitiga tata mo lautolu hokoia ne fakaalofa ki a Iehova.

10. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke taute e tau fifiliaga motua hagaao ke he matutakiaga ha tautolu mo e lalolagi?

10 Kua nakai maeke po ke lata ke kalo katoatoa mai ia lautolu he lalolagi. (Ioane 17:15) He fakalataha ke he fekafekauaga faka-Kerisiano, o he aoga, o he gahuaaga, kua fai matutakiaga mo e lalolagi. Ko e Kerisiano ne mau ke he tagata nakai talitonu kua liga lahi e matutaki mo e lalolagi ke he falu. Pete ia, ha kua fakamahani e tau manamanatuaga ha tautolu, ne mailoga e tautolu ko e taha mena ke fakakaupā e lata ke matutaki mo e lalolagi mo e ko e taha mena ke feaki e fakafetuiaga tata ki ai. (Iakopo 4:4) Kua maeke ai ia tautolu ke taute e tau fifiliaga motua fakaagaaga ke fakalataha nakai ke he tau matagahua lafi ki luga he aoga, tuga e tau sipote mo e tau koli, mo e o ke he tau fiafiaaga mo e tau kaiaga ne fakatoka ma e kau gahua.

Fifili e Gahuaaga

11. Ko e heigoa ka manamanatu fakamua ki ai he taute e tau fifiliaga ke he gahuaaga?

11 He fakagahuahua e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ke he puhala motua fakaagaaga ka lagomatai a tautolu he taute e tau fifiliaga hagaao ke he puhala ka fakamooli e tautolu e kotofaaga ha tautolu ke ‘leveki a lautolu kua nonofo mo tautolu.’ (1 Timoteo 5:8) Fakamua kua lata ke manamanatu ke he aga he gahua—ko e heigoa ne poaki ke taute e tautolu. He fifili e faga gahua ne lalago e tau mena ne fakatikai fakahako mai he Tohi Tapu kua hepe mooli. Ti kua nakai talia he tau Kerisiano mooli e tau gahua ka putoia ai e tapuaki tupua, kaihā, fakaaoga hēhē e toto, po ke falu mena taute ne nakai talia he Tohi Tapu. To nakai pikopiko po ke fakavai foki a tautolu, pete ka poaki e takitaki gahua ki a tautolu ke taute pihia.—Gahua 15:29; Fakakiteaga 21:8.

12, 13. Ko e heigoa falu a mena foki kua aoga lahi ka taute e tau fifiliaga he gahuaaga?

12 Ka e kua ka nakai holitū fakahako he gahuaaga ha takitakiaga faka-Atua? He malikiti e iloilo ha tautolu ke he kupu mooli mo e tupu ki mua e tau manamanatuaga ha tautolu, ne mailoga e tautolu e falu puhala ne kua lata ke manamanatu ki ai. Ka e kua ka taute he gahuaaga a tautolu ke putoia ke he mena ne nakai talia he Tohi Tapu, tuga e tali telefoni he tau fakatokatokaaga pelē tupe? Ko e tupumaiaga he totogi mo e matakavi ne toka ai e gahuaaga kua lata foki ke manamanatu ki ai. Ke fakatai ki ai, to fifili nakai he Kerisiano ne gahua konotuleke e gahua ne putoia ki ai e vali he taha he tau fale tapu ha Kerisitenitome ati lagomatai ke lalago e tapuakiaga fakavai?—2 Korinito 6:14-16.

13 Ka e kua he taha magaaho ka talia he takitaki gahua ha tautolu e konotuleke ke fakamanaia e fale he tapuakiaga fakavai? Kua lata mogoia ia tautolu ke manamanatu ke he tau mena pihia tuga e malolō he pule ha tautolu ke he mena ne taute mo e ke he mena ne putoia lahi a tautolu ki ai. Mo e, ka e kua he taute e matagahua kua lata, tuga e tufa tohi ke he tau matakavi oti he maaga, putoia ai e tau fale ne lalago e tau gahua hehē? To nakai kia lauia e matapatu fakaakoaga ia Mataio 5:45 ke he fifiliaga ha tautolu? Nakai pokia foki, ko e puhala ne taute e tautolu e gahua ke he tau aho takitaha ka liga lauia e loto manamanatu ha tautolu. (Heperu 13:18) Mooli, he fua e kotofaaga ha tautolu he taute e tau fifiliaga motua fakaagaaga hagaao ke he gahuaaga kua lata ia tautolu ke fakamatila e tau manamanatuaga ha tautolu mo e fakamahani e iloilo he loto manamanatu ne foaki mai he Atua.

“Kia Manatu e Koe a Ia ke he Hāu a Tau Puhala Oti”

14. Ka taute e tau fifiliaga, ko e heigoa kua lata ia tautolu ke manamanatu ki ai?

14 Ka e kua e tau fifiliaga ne taute e tautolu hagaao ke he falu a mena, tuga e tutuli e fakaakoaga he lalolagi mo e talia po ke fakaheu falu tuluiaga fakaekekafo? He magaaho ka fehagai a tautolu mo e ha fifiliaga, kua lata ia tautolu ke manatu e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ne kua lata ti fakaaoga e lotomatala ha tautolu ke fakagahuahua aki. “Kia tua a koe kia Iehova mo e hāu a loto katoa; ka e aua neke falanaki a koe ke he hāu a pulotu,” he talahau he patuiki pulotu ko Solomona ha Isaraela i tuai. “Kia manatu e koe a ia ke he hāu a tau puhala oti, ti fakahakohako ai e ia hāu a tau puhala.”—Tau Fakatai 3:5, 6.

15. Ko e heigoa ne ako e tautolu mai he tau Kerisiano he senetenari fakamua hagaao ke he taute fifiliaga?

15 Fa mahani, ko e tau fifiliaga ne taute e tautolu kua fa lauia ai e falu, ti kua lata ia tautolu ke manamanatu hagaao ke he mena nei. Ko e tau Kerisiano he senetenari ke fakamua aki, ke fakatai ki ai, kua nakai liliu ke ha ha i lalo he tau fakakaupāaga loga ke he tau mena kai he Fakatufono faka-Mose. Na maeke ia lautolu ke fifili ke kai e falu mena kai ne nakai meā i lalo he Fakatufono ka e nakai fakatapu ke he falu puhala. Pete ia, ne tohia he aposetolo ko Paulo hagaao ke he vala kakano he manu ne liga matutaki ke he faituga tapuaki tupua: “Kaeke kua tupetupe e matakainaga haku he mena kai nakai tuai kai au e kakano he tau manu tukulagi, neke tupetupe haku a matakainaga kia au.” (1 Korinito 8:11-13) Kua fakamalolō ke he tau Kerisiano fakamua atu ke fakakite e manamanatuaga ma e tau loto manamanatu he falu ke nakai fakatupetupe a lautolu. Kua nakai lata e tau fifiliaga ha tautolu ke ‘eke mo mena ke fakatupetupe ai.’—1 Korinito 10:29, 32.

Kumi e Pulotu Mahani Atua

16. Maeke fēfē e liogi ke lagomatai a tautolu he taute e tau fifiliaga?

16 Ko e lagomatai uho ke taute e tau fifiliaga ko e liogi. ‘Kaeke ha ha ia mutolu taha kua nakai fai pulotu,’ he talahau he tutaki ko Iakopo, “kia ole atu a ia ke he Atua; ko ia kua foaki mai mo e totonu ke he tau tagata oti mo e nakai tauage; ti foaki mai ai kia ia.” (Iakopo 1:5) Mo e mauokafua, kua maeke ia tautolu ke fuluhi ki a Iehova he liogi mo e ole ma e pulotu kua lata ke taute e tau fifiliaga hako. He tutala a tautolu ke he Atua mooli hagaao ke he tau tupetupe ha tautolu mo e kumi e takitakiaga haana, to lagomatai he agaaga tapu a tautolu ke maama mitaki e tau kupu tohi ne fakatutala a tautolu ki ai mo e fakamanatu mai e falu ne liga pokia ia tautolu.

17. Maeke fēfē he falu ke lagomatai a tautolu he taute e tau fifiliaga?

17 Maeke nakai e falu ke lagomatai a tautolu ke taute e tau fifiliaga? E, kua foaki mai e Iehova a lautolu takitokotaha ne motua fakaagaaga he fakapotopotoaga. (Efeso 4:11, 12) Kua maeke ke tutala ki a lautolu, mua atu ka lahi e fifiliaga. Ko e tau tagata takitokotaha ne hokulo e maama fakaagaaga ti kua iloa lahi e puhala moui ka fakatonu mai ki a tautolu e tau matapatu fakaakoaga mahani Atua ne lafi ki luga ka liga fakaohooho e fifiliaga ha tautolu mo e lagomatai a tautolu ke ‘mailoga ai e tau mena aoga lahi.’ (Filipi 1:9, 10) Pete ia, kua lata lahi e kupu hataki: Kua lata ia tautolu ke fakaeneene ke nakai toka falu ke taute e tau fifiliaga ma tautolu. Ko e kavega he kotofaaga ko e ha tautolu ni ke fua.

Ko e Fua—Fa Mitaki Tumau Nakai?

18. Ko e heigoa ka talahau hagaao ke he fua he fifiliaga mitaki?

18 Ko e tau fifiliaga ne fakave mauniva ke he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ti taute mo e manamanatu to fua mitaki tumau kia? E, ke he puhala loa. Ka e, he falu magaaho ko e lauiaaga he magaaho ku to liga tamai e matematekelea. Ne iloa e Sataraka, Mesako, mo Apetiniko to liga hokotia e fifiliaga ha lautolu ke he mate he nakai tapuaki ke he tupua makimaki. (Tanielu 3:16-19) Tatai foki, he mole e tala age he tau aposetolo ke he Saneheturini Iutaia kua lata ia lautolu ke omaoma ke he Atua nakai ke he tau tagata, ne fahi fakamua a lautolu ato fakatoka. (Gahua 5:27-29, 40) Mua atu, “ko e vaha mo e tau mena ke tutupu” ka liga fakalauia aki ha fakahikuaga he ha fifiliaga. (Fakamatalaaga 9:11) Kaeke matematekelea a tautolu ke he taha puhala pete he taute e fifiliaga hako, maeke ia tautolu ke mauokafua to lagomatai e Iehova a tautolu ke fakauka mo e to fakamonuina a tautolu he magaaho fakahiku.—2 Korinito 4:7.

19. Maeke fēfē ia tautolu ke fakamalolō he fua ni e tautolu e kavega he kotofaaga ha tautolu he taute fifiliaga?

19 He magaaho ka taute mogoia e tau fifiliaga, kua lata ia tautolu ke kumi e tau matapatu fakaakoaga faka-Tohiaga Tapu mo e fakaaoga e manamanatuaga ha tautolu ke fakagahuahua aki. Ko e oue tulou ha ia ha tautolu ma e lagomatai ne foaki e Iehova puhala he agaaga tapu haana mo e he tau tagata motua fakaagaaga he fakapotopotoaga! He puhala he tau takitakiaga mo e tau foaki pihia, kia fua fakamalolō e tautolu e kavega he kotofaaga ha tautolu he taute e tau fifiliaga pulotu.

Ko e Heigoa ne Ako e Koe?

• Ko e heigoa e takitakiaga uho ke taute e tau fifiliaga mitaki?

• Maeke fēfē e holo ki mua ke motua fakaagaaga ke lauia e fifiliaga ha tautolu he tau tagata feoaki?

• Ko e heigoa e falu a mena aoga kua lata ia tautolu ke manamanatu ki ai he magaaho ka taute e tau fifiliaga hagaao ke he gahuaaga?

• Ko e heigoa e lagomatai ne ha ha ai he taute e tau fifiliaga?

[Tau Hūhū he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 10]

Ne ako e tautolu e fakaakoaga aoga lahi mai he nakai omaoma ha Atamu mo Eva

[Fakatino he lau 12]

Ato taute e fifiliaga aoga, kia kumikumi e tau matapatu fakaakoaga mahani Atua