Ha Ha Nakai ia Koe e Onoonoaga a Iehova ke he Tau Mena Tapu?

“A mutolu . . . neke ha i ai ha tagata feuaki, po ke taha kua fakateaga ke he tau mena tapu.”—HEPERU 12:15, 16.

1. Ko e heigoa e aga foou nei ne nakai talia he tau fekafekau a Iehova?

KUA tote fakahaga e onoonoaga he lalolagi ke he tau mena tapu. Ne pehē e tagata Falani ne kumikumi ke he kaufakalatahaaga ko Edgar Morin: “Ke he tau matapatu oti kana ne fakavē ki ai e tau mahani—ko e Atua, takatakaiaga, motu, fakamauaga tala tuai, kakanoaga—ne tuahā ke he tau mena ia. . . . Kua filifilia mo e fifili he tau tagata e tau mena uho ne manako a lautolu ki ai.” Kua fakaata he mena nei “e agaga he lalolagi nai,” po ke “agaga haia kua gahua ai ni ainei kia lautolu kua faliuliu.” (1 Korinito 2:12; Efeso 2:2) Ko e agaaga fakateaga ia kua nakai talia e lautolu ne tukulele ki a Iehova mo e kua omaoma fakamakai ke he pule tonu katoatoa haana. (Roma 12:1, 2) Ka e, ne mailoga he tau fekafekau he Atua e tapu he matagahua aoga lahi ke he tapuakiaga ha lautolu ki a Iehova. Ko e heigoa e tau mena he moui ha tautolu ne lata ke fakatapu? To fakatutala e vala tala nei ke he lima e mena kua tapu ke he tau fekafekau oti kana he Atua. To hagaaki e vala tala ka mui mai ke he fakatapuaga he tau feleveiaaga Kerisiano ha tautolu. Ka ko e heigoa e kakano mooli he kupu “tapu”?

2, 3. (a) Fakamaama fēfē he tau Tohiaga Tapu e tapuina a Iehova? (e) Fakatokoluga fēfē e tautolu e higoa a Iehova ko e mena tapu?

² He Tohiaga Tapu Heperu, ko e kupu “tapu” ne talahau e manatu ke vevehe kehe. He tapuakiaga, kua hagaao e “tapu” ke he vevehe kehe mai he mena fa fakaaoga, po ke fakatapu. Kua tapu a Iehova ke he puhala katoatoa. Ne fakahigoa ko ‘Ia ne Tapu Ue Atu.’ (Tau Fakatai 9:10; 30:3) I Isaraela i tuai, ne tui he ekepoa ne mua e potiki ie ne fakamau aki e mena kikila kua auro mo e tohi ai e tau kupu “Tapu kia Iehova.” (Esoto 28:36, 37) Ne tūtū e tau kerupi mo e tau serafi he lagi ke he nofoaiki a Iehova nukua fakatino i loto he tau Tohiaga Tapu ne fakailoa: “Kua tapu, kua tapu, kua tapu a Iehova.” (Isaia 6:2, 3; Fakakiteaga 4:6-8) Kua fakakite he fatiakiaga nei kua tapu, meā, tavana a Iehova ke he puhala mitaki ue atu. Ko ia mooli e Punaaga he tapu oti kana.

³ Kua tapu e higoa a Iehova. Ne fakailoa he salamo: “Kia fakaheke atu a lautolu ke he hāu a higoa kua homo mo e matakutakuina; kua tapu ni a ia.” (Salamo 99:3) Ne fakaako e Iesu a tautolu ke liogi: “Ha mautolu a Matua na e, ha ha he lagi, kia tapu hau a higoa.” (Mataio 6:9) Ko Maria, ko e matua fifine a Iesu he lalolagi, ne talahau: ‘Kua fakaheke atu haku a loto ki a Iehova. Ha ko Ia ne malolo kua eke e ia e tau mena homo atu maku; kua tapu foki hana higoa.’ (Luka 1:46, 49) Ko e tau fekafekau a Iehova, kua fakatapu e tautolu e higoa haana mo e kalo mai he taute ha mena ke liga ekefakakelea aki e higoa tapu ia. Lafi ki ai, kua iloa e tautolu e onoonoaga a Iehova ke he fakatapuaga, ko e manamanatu a ia ke he tau mena tapu ne fakatapu e ia.—Amosa 5:14, 15.

Kakano ne Ha Ha ia Tautolu e Fakalilifu Hokulo ki a Iesu

4. Ko e ha ne fakamaama he Tohi Tapu a Iesu ko e ‘Tama Tapu’?

⁴ Ha ko e “Tama fuataha” he Atua tapu, ko Iehova, ne tapu e puhala ne tufuga a Iesu. (Ioane  1:14; Kolose 1:15; Heperu 1:1-3) Ati fakahigoa a ia ‘ko e Tama Tapu he Atua.’ (Ioane 6:69) Ne fakatumau e ia haana a tapu he magaaho ne hiki a ia mai he lagi ke he lalolagi, ha ko e i lalo he malolō he agaaga tapu ne fanau e Maria a Iesu. Ne tala age e agelu ki a ia: ‘To haele hifo e agaga tapu kia koe, ko e mena ia ke talahaua ai e tama tapu, ko e Tama he Atua.’ (Luka 1:35) He liogi ki a Iehova, ne lagaua e hagaao e tau Kerisiano i Ierusalema ke he Tama he Atua ko e “hau a Fekafekau tapu ko Iesu.”—Gahua 4:27, 30.

5. Ko e heigoa e poakiaga tapu ne taute e Iesu he lalolagi, ti ko e ha ne uho e toto haana?

⁵ Ha ha ia Iesu e poakiaga tapu ke fakamooli he nofo a ia he lalolagi. He papatiso a ia he 29 V.N., ne fakauku a Iesu ko e Ekepoa ne Mua he faituga fakaagaaga lahi ha Iehova. (Luka 3:21, 22; Heperu 7:26; 8:1, 2) Lafi ki ai, ne mate a ia ke he poa mate. Ko e toto ne liligi e ia ka foaki e lukutoto ke maeke he tau tagata agahala ke momoui. (Mataio 20:28; Heperu 9:14) Kua lata mogoia ia tautolu ke eke e toto a Iesu mo mena tapu, kua “uho.”—1 Peteru 1:19.

6. Ko e heigoa e aga ha tautolu ki a Keriso Iesu, mo e ko e ha?

⁶ He fakakite kua fakalilifu fakahokulo tumau e tautolu a Keriso Iesu, ko e Patuiki mo e Ekepoa ne Mua, kua tohia he aposetolo ko Paulo: “Kua fakamatalahi ai he Atua [haana Tama], mo e foaki atu ai kia ia e higoa kua mua ke he tau higoa oti kana; kia fakatokotui e tau tulihui oti kana ke he higoa a Iesu, ko lautolu ha ha he lagi, mo lautolu ha ha he lalolagi, mo lautolu ki lalo he lalolagi; kia tokutoku atu foki he tau alelo oti, ko Iesu Keriso ko e Iki a ia, ke tupu ai e fakaheke ke he Atua e Matua.” (Filipi 2:9-11) Kua fakakite e tautolu kua fakalataha a tautolu mo e onoonoaga a Iehova ke he tau mena tapu ha kua olioli a tautolu he mumuitua ke he ha tautolu a Takitaki mo e Patuiki hane pule, ko Keriso Iesu, ko e Ulu he fakapotopotoaga Kerisiano.—Mataio 23:10; Kolose 1:18.

7. Fakakite fēfē e tautolu e omaoma ki a Keriso?

⁷ Ko e omaoma ke he Keriso kua putoia foki he fakakite e tautolu e fakalilifu ma e tau tagata taane ne fakaaoga e ia ke takitaki e gahua hane fakatokatoka mai e ia mogonei. Ko e gahua ha lautolu ne fakauku he agaaga kua ha ha he Kau Fakatufono mo e he tau leveki ne kotofa e lautolu he tau la ofisa, tau faahimotu, tau takaiaga, mo e tau fakapotopotoaga kua lata ke mailoga ko e tau matagahua fakatapu. Ko e fakatokaaga nei mogoia ne poaki e fakalilifu hokulo mo e omaoma ha tautolu.—Heperu 13:7, 17.

Ko e Tau Tagata Tapu

8, 9. (a) Ko e puhala fe ne eke e tau Isaraela mo tau tagata tapu? (e) Peehi fēfē e Iehova ke he tau Isaraela e matapatu fakaakoaga he fakatapu?

⁸ Ne taute e Iehova e maveheaga mo Isaraela. Ne foaki he fakafetuiaga nei e tuaga uho ke he motu foou ia. Ne fakatapu, po ke vevehe kehe a lautolu. Ne tala age a Iehova ki a lautolu: “Kia tapu a mutolu māku; ha ko au ko Iehova kua tapu ni au, kua vevehe kehe tuai foki e au a mutolu mo e tau motu oti, kia eke a mutolu māku.”—Levitika 19:2; 20:26.

⁹ Ke he kamataaga he motu ha Isaraela, ne peehi e Iehova ki a lautolu e matapatu fakaakoaga he fakatapuaga. I lalo he mamahi he mate, ne nakai fakagofua a lautolu ke pipiki atu ke he mouga ko e matakavi ne age ki a  lautolu e Tau Fakatufono Hogofulu. Ne eke mogoia e Mouga ko Sinai mo mouga tapu. (Esoto 19:12, 23) Ko e tuaga ekepoa, ko e faituga utafano, mo e tau fakatokaaga ne fakatapu foki. (Esoto 30:26-30) Ko e heigoa e tuaga he fakapotopotoaga Kerisiano?

10, 11. Ko e ha ne talahau ko e fakapotopotoaga Kerisiano ia lautolu ne fakauku kua tapu, ti ko e heigoa e lauiaaga ne ha ha he ‘tau mamoe kehe’?

¹⁰ Ko e fakapotopotoaga Kerisiano ha lautolu ne fakauku kua tapu ke he fofoga a Iehova. (1 Korinito 1:2) Ti ko e matakau katoa he tau Kerisiano fakauku he lalolagi he ha magaaho kua fakatatai ke he faituga tapu, pete ne nakai ha ha i ai a lautolu he faituga fakaagaaga lahi ha Iehova. Ne fakapuke e Iehova e faituga ia aki e agaaga tapu haana. Ne tohia he aposetolo ko Paulo: “Kua fakataitai ia [Keriso Iesu] e fale katoa kua hake, ke eke mo faituga tapu [ha Iehova]. Ko ia foki kua ati hake fakalataha ai a mutolu ke he [a]gaga, ke eke mo haeleaga he Atua.”—Efeso 2:21, 22; 1 Peteru 2:5, 9.

¹¹ Ne tohi atu foki a Paulo ke he tau Kerisiano fakauku: “Ai kia iloa e mutolu ko e faituga he Atua a mutolu, kua haele foki e [a]gaga he Atua ki loto ia mutolu? . . . Ha kua tapu e faituga he Atua, ti pihia foki e mutolu.” (1 Korinito 3:16, 17) Puhala he agaaga haana, ne “nofo” a Iehova fakalataha mo lautolu ne fakauku mo e ‘fai fano mo lautolu.’ (2 Korinito 6:16) Ne takitaki tumau e ia haana “fekafekau” fakamooli. (Mataio 24:45-47) Kua ofania he ‘tau mamoe kehe’ e kotofaaga ha lautolu he fakalataha mo e vahega he faituga, po ko lautolu ne fakauku.—Ioane 10:16; Mataio 25:37-40.

Tau Mena Tapu he Tau Momoui Kerisiano ha Tautolu

12. Ko e heigoa e tau mena ne fakatapu he tau momoui ha tautolu, ti ko e ha?

¹² Nakai ofo ai, loga e mena ne hagaao ke he tau momoui he tau tagata fakauku he fakapotopotoaga Kerisiano mo e tau hoa ha lautolu ne fakatapu. Ko e fakafetuiaga ha tautolu mo Iehova ko e mena fakatapu. (1 Nofoaga he Tau Patuiki 28:9; Salamo 36:7) Kua uho lahi ki a tautolu ke nakai fakaatā ha mena mo e ha tagata ke fakalolelole e fakafetuiaga ha tautolu mo e Atua, ko Iehova. (2 Nofoaga he Tau Patuiki 15:2; Iakopo 4:7, 8) Ko e vala aoga lahi e liogi ke fakatumau e fakafetuiaga tata ha tautolu mo Iehova. Ne tapu lahi e liogi ke he perofeta ko Tanielu ti pete ne tu hagahagakelea e moui haana ka e fakatumau a ia ke tua fakamooli ke he aga tumau haana ke liogi ki a Iehova.  (Tanielu 6:7-11) “Ko e tau liogi haia he tau tagata tapu,” po ke tau Kerisiano fakauku, ne tuga e tau mena manogi he tapuakiaga he faituga. (Fakakiteaga 5:8; 8:3, 4; Levitika 16:12, 13) Kua peehi he fakamailoga nei e fakatapuaga he liogi. Ko e fakamonuina mooli ke maeke ke matutaki mo e Pule Katoatoa he lagi mo e lalolagi! Ti ko e mena ia kua tapu ai e liogi ke he tau momoui ha tautolu!

13. Ko e heigoa e malolō ne tapu, ti kua lata ke fakaatā fēfē e tautolu ke gahuahua he tau momoui ha tautolu?

¹³ Ha ha i ai e malolō ke he tau momoui he tau Kerisiano fakauku mo e tau hoa ha lautolu ne fakatapu ha ko e—agaaga tapu. Ko e agaaga ia ko e malolō gahuahua a Iehova, ti kua gahuahua tumau ai fakatatau mo e finagalo he Atua tapu, ati tonu ke fakahigoa ai ko e ‘agaaga tapu,’ po ke ‘agaaga kua tapu.’ (Ioane 14:26; Roma 1:4) He puhala he agaaga tapu, ne foaki e Iehova ke he tau fekafekau haana e malolō ke fakamatala e tala mitaki. (Gahua 1:8; 4:31) Ne foaki e Iehova e agaaga haana ke he “tau tagata kua omaoma kia ia,” ki a lautolu kua ‘mahani ke lata mo e agaaga,’ ka e nakai ke he tau manako lahi he tino. (Gahua 5:32; Kalatia 5:16, 25; Roma 8:5-8) Ko e malolō lahi nei ne maeke he tau Kerisiano ke fakatupu e ‘tau fua he agaaga’—ko e tau fua mitaki—mo e “mahani ke lata ai ke he tau mahani mitaki mo e tau mahani Atua.” (Kalatia 5:22, 23; 2 Peteru 3:11) Kaeke kua fakatapu e tautolu e agaaga tapu, to kalo kehe a tautolu he taute ha mena ne liga fakahukia e agaaga ia, po ke fakatauhele e gahuahua ia ke he tau momoui ha tautolu.—Efeso 4:30.

14. Ko e heigoa e monuina ne fakatapu e lautolu ne fakauku, ti fakalataha atu fēfē e tau mamoe kehe ke he monuina nei?

¹⁴ Ko e monuina ne moua e tautolu he fua e higoa he Atua tapu, ko Iehova, mo e he eke mo Tau Fakamoli haana ko e taha mena foki ne fakatapu e tautolu. (Isaia 43:10-12, 15) Ko e tau Kerisiano fakauku ne talia e Iehova ke “eke mo tau fekafekau ke he maveheaga fou.” (2 Korinito 3:5, 6) Tuga a ia, ne poaki ki a lautolu ke fakamatala e “tala mitaki nai he kautu” mo e ke “eke e tau motu oti kana mo tutaki.” (Mataio 24:14; 28:19, 20) Kua taute fakamooli e lautolu e poakiaga nei, ti totou miliona e tau tagata tuga e tau mamoe ne talia, he talahau fakatai atu ki a lautolu ne fakauku: “To o a tautolu mo mutolu; ha kua logona e mautolu ha ha ia mutolu e Atua.” (Sakaria 8:23) Ko lautolu nei ne gahua fiafia ke he puhala fakaagaaga ko e ‘tau tagata gahua fonua’ mo e ‘tau tagata gahua vine’ ma e “tau fekafekau [fakauku] he Atua ha tautolu.” He puhala ia, ne lalago fakalahi he tau mamoe kehe a lautolu ne fakauku ke taute e fekafekauaga ha lautolu ke he lalolagi katoa.—Isaia 61:5, 6.

15. Ko e heigoa e gahua ne fakatapu he aposetolo ko Paulo, ti ko e ha ne pihia foki e onoonoaga ha tautolu?

¹⁵ Ko e aposetolo ko Paulo taha ne onoono ke he haana fekafekauaga ko e mena fakatapu. Ne hagaao a ia ki a ia ko e “fekafekau a Iesu Keriso ke he tau motu kehe, kia eke . . . e feua he ekepoa ke he vagahau mitaki he Atua.” (Roma 15:16) He tohia ke he tau Kerisiano i Korinito, ne hagaao a Paulo ke he fekafekauaga haana ko e “koloa.” (2 Korinito 4:1, 7) He fekafekauaga ha tautolu, kua fakailoa e tautolu e “tau kupu [“tapu,” NW] he Atua.” (1 Peteru 4:11) Ti ko e mena ia, ko e tagata fakauku po ke mamoe kehe, kua manamanatu  a tautolu ki ai ko e monuina tapu ke fakalataha ke he gahua fakamatala.

“Kia Fakakatoatoa Ai e Tau Mahani Mitaki mo e Matakutaku ke he Atua”

16. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke kalo mai he eke mo tau tagata “kua fakateaga ke he tau mena tapu”?

¹⁶ Ne hataki he aposetolo ko Paulo e tau matakainaga Kerisiano haana neke eke mo tau tagata “kua fakateaga ke he tau mena tapu.” Ka e, tomatoma e ia a lautolu ke ‘tutuli e mahani mitaki,’ “neke tupu hake ha vaka kona ti fakalavelave ai . . . mo e kelea ai e tokologa.” (Heperu 12:14-16) Ko e talahauaga “vaka kona” kua hagaao ke he tokogahoa he fakapotopotoaga Kerisiano ne liga tuhituhi ke he tau puhala fakatokatoka mena. Tuga anei, liga nakai talia e lautolu e onoonoaga a Iehova ke he fakatapu he fakamauaga po ke lata ke meā e tau mahani. (1 Tesalonia 4:3-7; Heperu 13:4) Po ke fakalataha a lautolu ke he tau tala he tagata tiaki e taofiaga, ko e “tau kupu kelea mo e nakai aoga,” ne talahau e lautolu ne “hehe mai he kupu moli.”—2 Timoteo 2:16-18.

17. Ko e ha kua lata ke lali tumau a lautolu ne fakauku ke fakaata e onoonoaga a Iehova ke he fakatapuaga?

¹⁷ Ke he tau matakainaga fakauku haana, ne tohi e Paulo: “Ko e tau fakahelehele na e, . . . kia fakamea e tautolu a tautolu ke he tau mena oti ke kelea ai e tino katoa mo e agaga, kia fakakatoatoa ai e tau mahani mitaki mo e matakutaku ke he Atua.” (2 Korinito 7:1) Kua fakakite he talahauaga nei ko e tau Kerisiano fakauku, “ko [la]utolu kua igatia mo e ui mai he lagi,” kua lata ke lali tumau ke fakakite mooli kua fakaata e lautolu e onoonoaga a Iehova he fakatapuaga ke he tau faahi oti he tau momoui ha tautolu. (Heperu 3:1) Pihia foki, ne fakamafana he aposetolo ko Peteru haana tau matakainaga ne fakauku he agaaga: “Kia tuga e fanau omaoma, aua neke fakatai e mutolu a mutolu ke he tau manako lahi tuai ha mutolu ke goagoa ai a mutolu; ka e tuga ne tapu a ia kua ui kia mutolu, kia pihia foki a mutolu ke tapu ke he tau mahani oti ha mutolu.”—1 Peteru 1:14, 15.

18, 19. (a) Fakakite fēfē e lautolu he “moto tagata tokologa” kua fakalataha a lautolu mo e onoonoaga a Iehova ke he tau mena fakatapu? (e) Ko e heigoa e falu mena fakatapu he tau momoui Kerisiano ha tautolu ka fakatutala ki ai he vala tala ka mui mai?

¹⁸ Ka e kua e tau tagata he “moto tagata tokologa,” ka hao mai he “matematekelea lahi”? Kua lata foki a lautolu ke fakakite mooli kua fakalataha a lautolu ke he onoonoaga a Iehova ke he tau mena fakatapu. He tohi a Fakakiteaga, ko e tau hukui a lautolu he foaki ki a Iehova e “fekafekau [“tapu,” NW]” he lotopā he lalolagi he faituga fakaagaaga haana. Ne tua a lautolu ke he poa lukutoto he Keriso, he fakatai, “kua unu foki ha lautolu a tau tapulu, mo e fakahina ha lautolu a tau tapulu ke he toto he Punua mamoe.” (Fakakiteaga 7:9, 14, 15) Kua foaki he mena nei ki a lautolu e tuaga meā ki mua a Iehova mo e tuku a lautolu ki lalo he matagahua ke “fakamea e [l]autolu a [l]autolu ke he tau mena oti ke kelea ai e tino katoa mo e agaga, kia fakakatoatoa ai e tau mahani mitaki mo e matakutaku ke he Atua.”

¹⁹ Ko e vala aoga lahi he tau momoui he tau Kerisiano fakauku mo e tau hoa ha lautolu ko e fakalataha tumau ke tapuaki ki a Iehova mo e fakaako e Kupu haana. Kua onoono a Iehova ke he fakapotopoto he tau tagata haana ko e mena fakatapu. Puhala fe mo e ko e ha kua lata ia tautolu ke fakalataha ke he onoonoaga a Iehova ke he tau mena fakatapu he vala aoga lahi nei ka fakatutala ki ai a tautolu ke he vala tala ka mui mai.

Ko e Puhala he Fakamanatu

• Ko e heigoa e onoonoaga he lalolagi ne nakai fakalataha ki ai e tau fekafekau a Iehova?

• Ko e ha ko Iehova e Punaaga he tau mena tapu oti kana?

• Fakakite fēfē e tautolu kua fakalilifu e tautolu e tapuina he Keriso?

• Ko e heigoa e tau mena kua lata ke fakatapu e tautolu he tau momoui ha tautolu?

[Tau Hūhū he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 23]

I Isaraela i tuai, ko e tuaga ekepoa, ko e faituga utafano, mo e tau fakatokaaga ne fakatapu foki

[Fakatino he lau 24]

Ne eke e tau Kerisiano fakauku he lalolagi mo faituga tapu

[Tau Fakatino he lau 25]

Ko e liogi mo e fekafekauaga ko e tau monuina tapu