Maeke ia Tautolu ke Aoga he Fakauka ke he Matematekelea

‘Kua talahau e tautolu kua fiafia a lautolu kua fakauka.’​—IAKOPO 5:11.

1, 2. Ko e heigoa ne fakakite ne nakai ko e finagalo ha Iehova ke matematekelea e tagata?

NAKAI fai tagata iloilo ne manako ke matematekelea; nakai manako foki ha tautolu a Tufuga, ko Iehova ko e Atua, ke matematekelea e tau tagata. Kua kitia e tautolu e mena nei he magaaho ne kumikumi a tautolu ke he Kupu omoomoi haana mo e mailoga e tau mena tutupu he mole e tufugatia he tagata taane mo e fifine. Fakamua, ne eke he Atua e tagata taane. “Ti eke ai e Iehova ko e Atua e tagata ke he efuefu he kelekele, ti fafagu ke he hana tau poko ihu e fafagu he moui; ti kua eke tuai a ia mo tagata moui.” (Kenese 2:7) Nukua mitaki katoatoa e tino mo e loto manamanatu ha Atamu, ti nakai lata a ia ke gagao po ke mate.

² Ka e kua e tau tutūaga he moui ha Atamu? “Ne to foki e Iehova ko e Atua e kaina i Etena ke he fahi uta; ti tuku ai e ia e tagata ne eke e ia. Ne fakatupu foki e Iehova ko e Atua ke he fonua e tau akau oti kua fulufuluola he kitekite, mo e mitaki ke kai.” (Kenese 2:8, 9) E, ne ha ha ia Atamu e kaina fulufuluola lahi. Ne nakai fai matematekelea i Etena.

3. Ko e heigoa e tau mena ne moua he hoa tagata fakamua?

³ Ne pehē e Kenese 2:18 ki a tautolu: “Ne pehe mai a Iehova ko e Atua, Kua nakai mitaki ke tokotaha e tagata; to eke e au māna e lagomatai ke lata mo ia.” Ne holo atu a Iehova ke tufuga e hoana mitaki katoatoa ma Atamu, ke maeke e moui magafaoa ke fiafia. (Kenese 2:21-23) Ne pehē foki e Tohi Tapu ki a tautolu: “Kua fakamonuina foki he Atua a laua, mo e pehe atu e Atua kia laua, kia fanau a mo e fakatokologa, kia fakapuke foki e lalolagi, mo e kautu ki ai.” (Kenese 1:28) Ne moua he hoa tagata fakamua e kotofaaga homo ue atu ke fakalaulahi e Parataiso i Etena ato kaputia e lalolagi, ti eke mo parataiso katoa. Ti fanafanau mogoia e laua e fanau, ne atāina mai he matematekelea. Ko e kamataaga mitaki ue atu ha ia!​—Kenese 1:31.

Kamata e Matematekelea

4. Mai he onoonoaga ke he fakamauaga katoa, ko e heigoa ne kitia maali hagaao ke he tau tagata?

⁴ Ka e, he magaaho ka onoono atu a tautolu ke he tuaga he magafaoa tagata tali mai he fakamauaga tuai, ne kitia maali ai kua fai mena kelea muitui ne tupu. Kua tutupu mooli e tau mena kelea, ati lahi mahaki e matematekelea he magafaoa tagata. Ke he tau senetenari kua mole, nukua gagao, fuakau, mo e  fakahiku mamate e tau ohi oti kana ha Atamu mo Eva. Kua mamao ligo mai e lalolagi he eke mo parataiso ne puke he tau tagata fiafia. Ko e tuaga ia kua fakamaama tonutika he Roma 8:22: “Kua oi fakalataha mo e mamahi fanau fakalataha e tau mena oti ne eke kua hoko ni ke he vaha nai.”

5. Puhala fe ne putoia e tau matua fakamua ha tautolu he fakatupu e matematekelea ke he magafaoa tagata?

⁵ Nakai tukupau aki a Iehova e matematekelea lahi mahaki ne kua leva tigahau. (2 Samuela 22:31) Kua lago ai taha vala ke he tau gahua he tau tagata. “Kua kelea ni a lautolu; kua fakalialia ha lautolu a tau mahani.” (Salamo 14:1) Ne foaki ke he tau matua fakamua ha tautolu e tau mena mitaki oti he kamataaga. Nukua latatonu ni ke fakatumau ke omaoma ke he Atua, ka kua fifili a Atamu mo Eva ke tutuli ke tu tokotaha mai ia Iehova. Tali mai he o kehe e tau matua fakamua ha tautolu ia Iehova, ne nakai maeke a ia ke fakatumau e mitaki katoatoa ha laua. To kelea fakahaga ai ato kautū e mate ki a laua. Ati hoko mai ki a tautolu e nakai mitaki katoatoa.​—Kenese 3:17-19; Roma 5:12.

6. Ko e heigoa e vala ne taute e Satani he kamataaga he matematekelea?

⁶ Ko ia foki ne putoia ke he kamataaga he tau matematekelea oti kana ko e mena moui fakaagaaga ne fakahigoa ko Satani ko e Tiapolo. Ne foaki ki a ia e atāina ke fifili. Ka e fakaaoga hehē e ia e atāina ia he foli ke moua e tapuakiaga ma haana ni. Ka ko Iehova hokoia ne kua lata ke tapuaki, nakai ko e tau tufugatia haana. Ko Satani mogoia ne fakaohooho a Atamu mo Eva ke kumi e tu tokotaha mai ia Iehova, ke liga maeke ia laua ke “tuga ne [A]tua ke iloa ai e mitaki mo e kelea.”​—Kenese 3:5.

Ko Iehova Hokoia ne Tonuhia ke Pule

7. Ko e heigoa ne fakatātā he tau fua he totokoaga ki a Iehova?

⁷ Ne fakatātā he tau fua kelea he totokoaga, ko Iehova ni hokoia ko e Pule Katoatoa he Lagi mo e Lalolagi, ne tonuhia ke pule ti ko e pule hokoia haana ni ne tututonu. Ne fakatātā he tau afe tau kua mole ko Satani, ne eke mo “iki he lalolagi nai,” ne feaki e pule kelea muitui, nakai tututonu, mo e favale ne nakai mitaki katoatoa. (Ioane 12:31) Ko e pule ne kua leva mo e matematekelea lahi he tau tagata i lalo he pule ha Satani kua fakatātā foki e nakai maeke ha lautolu ke pule mo e tututonu. (Ieremia 10:23) Ti ko e tau vahega pule oti kana ne iloa he tau tagata ne kehe mai he pule ha Iehova to hiku ni ke kaumahala. Nukua fakakite moolioli he fakamauaga tuai he tagata e mena nei.

8. Ko e heigoa e finagalo a Iehova hagaao ke he tau vahega oti kana he pule he tagata, ti to fakakatoatoa fēfē e ia e finagalo ia haana?

⁸ Ha kua fakaatā e Iehova e tau afe tau ma e tau tagata ke mailoga e pule tu tokotaha mai ia ia, nukua tonu tuai a ia ke tatafi kehe e tau vahega pule oti kana he lalolagi mo e hukui aki e fakatufono ni haana. Ne pehē e perofetaaga hagaao ki ai: “Ko e vaha he tau patuiki ia [tau pule he tagata] to fakatu ai he Atua he lagi e kautu [haana fakatufono he lagi he tau lima he Keriso] nakai fakaoti tukulagi; . . . to tuki malipilipi mo e fakaotioti e tau kautu oti ia, ka ko ia to tumau tukulagi a ia.” (Tanielu 2:44) To fakaoti e pule fakatemoni mo e he tagata, ti ko e Kautu hokoia he Atua he lagi ka tu mo e pule ai ke he lalolagi. To eke e Keriso mo Patuiki, mo e to pule fakalataha mo ia e 144,000 ne tua fakamooli ne fakafua mai he lalolagi.​—Fakakiteaga 14:1.

Aoga Mai he Matematekelea

9, 10. Aoga fēfē ki a Iesu e tau mena ne matematekelea a ia ki ai?

⁹ Kua mitaki ke kumikumi ke he tau tutūaga ha lautolu ka pule he Kautu he lagi. Fakamua, ne fakakite e Keriso Iesu e tonuhia mooli haana ke eke mo Patuiki. Ne loga lahi e tau tau ne gahua fakalataha a ia mo Iehova he taute e finagalo he Matua haana, ko e Haana “[“iki gahua,” NW].” (Tau Fakatai 8:22-31) He magaaho ne fakatokatoka e Iehova ke tamai a ia ke he lalolagi, ne talia fakamakai e Iesu. He lalolagi, ne hagaaki a ia ke talahau ke he falu e pule katoatoa mo e Kautu ha Iehova. Ne fakatoka e Iesu e fakafifitakiaga mitaki lahi ma tautolu  oti he omaoma hokoia ni ke he pule katoatoa ia.​—Mataio 4:17; 6:9.

¹⁰ Ne matematekelea a Iesu ke he favaleaga, ti fakahiku ne tamate a ia. He magahala ne fakamatala a ia, ne mailoga e ia e tuaga matematekelea lahi he tau tagata ne viko takai ia ia. Kua moua nakai e ia e aoga he kitia e tuaga ia mo e he lauia fakatagata he matematekelea? E. Ne pehē e Heperu 5:8: “Pete ni ko e Tama [he Atua] a ia, ka ko e tau mena ne mamahi ai a ia kua ako ai e ia e omaoma.” Ko e tau mena ne tutupu ki a Iesu he lalolagi ne taute a ia ke lahi e maamaaga mo e lahi e fakaalofa hofihofi noa. Ne iloa e ia e tuaga he magafaoa tagata. Ti maeke ia ia ke manamanatu fakaalofa ki a lautolu ne matematekelea mo e loto fakaaue ai ke he matagahua haana ke laveaki a lautolu. Mailoga e puhala ne fakamaama he aposetolo ko Paulo e mena nei i loto he tohi he tau Heperu: “Kua lata ai ke eke a ia tuga hana tau matakainaga ke he tau mena oti ni, kia eke ai a ia mo ekepoa ne mua kua fakaalofa, mo e fakamoli ke he tau mena he Atua, kia eke a ia mo lukutoto ha ko e tau hala he tau tagata. Ha kua kamatamata a ia ke he tau mena ne mamahi ai, ti maeke ai ia ia ke lagomatai mai kia lautolu kua kamatamata.” “Kua nakai ha ia tautolu e ekepoa ne mua kua nakai maeke ke mamahi fakaalofa fakalataha mo tautolu ke he tau mena kua lolelole ai a tautolu, ka kua kamatamata a ia ke he tau mena oti kana tuga a tautolu, ka e nakai fai hala a ia. Ko e mena ia kia fakatata atu ai a tautolu mo e fakamalolo ke he nofoaiki he fakaalofa noa, kia fakaalofa mai ai a ia kia tautolu, kia moua foki e fakaalofa noa ke lagomatai mai ai ke he aho kua lata ai.”​—Heperu 2:17, 18; 4:14-16; Mataio 9:36; 11:28-30.

11. To aoga fēfē e tau patuiki mo e tau ekepoa anoiha he magaaho ka pule ai a lautolu mai he tau mena ne iloa he lalolagi?

¹¹ Maeke foki ke talahau fakalahi pihia hagaao ke he 144,000, “ne fakafua” mai he lalolagi ke pule fakalataha mo Keriso Iesu i luga he Kautu he lagi. (Fakakiteaga 14:4) Ne fanau oti a lautolu ko e tau tagata he lalolagi, mo e lalahi hake he lalolagi ne viko takai he matematekelea, ti kua matematekelea foki. Kua tokologa ne moua he favale, ti mamate foki falu ha kua tumau a lautolu ke fakamooli ki a Iehova mo e fakamakai ke mumui ki a Iesu. Ka e ‘nakai mā a lautolu ke he talahauaga ke he Iki ha lautolu, he mamahi fakalataha ha ko e vagahau mitaki.’ (2 Timoteo 1:8) Ko e tau iloaaga ha lautolu he lalolagi kua taute pauaki a lautolu ke lata ke fakafili e magafaoa tagata mai he lagi. Ne ako a lautolu ke lahi e manamanatu fakaalofa, totonu, mo e makutu ke lagomatai e tau tagata.​—Fakakiteaga 5:10; 14:2-5; 20:6.

Fiafia a Lautolu ne Moua e Amaamanakiaga ke he Lalolagi

12, 13. Maeke fēfē ia lautolu ne moua e amaamanakiaga ke he lalolagi ke aoga mai he matematekelea?

¹² Kua maeke kia he tau matematekelea mogonei ke fakatupu taha mena aoga ma lautolu ne amaamanaki ke moui tukulagi ke he lalolagi parataiso ne atāina he gagao, momoko, mo e mate? Ko e mamahi mo e ita ne tamai he matematekelea ko e tau mena ne  nakai manako ki ai. Ka e he magaaho ka fakauka a tautolu ke he tau matematekelea pihia, to holo ki mua e mitaki he aga fakatagata mo e tupu mai e fiafia lahi.

¹³ Mailoga e mena ne talahau he Kupu omoomoi he Atua hagaao ki ai: ‘Kaeke foki ke fakamamahi a mutolu ha ko e tututonu, kia fiafia a mutolu.’ ‘Ka ekefakakelea a mutolu ha ko e higoa a Keriso, kia fiafia a mutolu.’ (1 Peteru 3:14; 4:14) ‘Kia fiafia a mutolu ka faikupu kelea a lautolu, mo e favale kia mutolu, mo e tukumale pikopiko a lautolu kia mutolu ke he tau mena kelea oti ha ko au. Kia kolikoli a mutolu mo e fiafia ni; ha ko e ha ha he lagi ha mutolu a palepale kua lahi.’ (Mataio 5:11, 12) ‘Kia fiafia e tagata kua fakauka ke he kamatamata; ha ko e mena ka oti e kamatamata, ti moua ai e ia e foufou he moui.’​—Iakopo 1:12.

14. Ko e heigoa ati fiafia e tau tagata tapuaki ha Iehova he matematekelea?

¹⁴ Mooli, nakai ko e matematekelea ne liga fehagai mo tautolu ka fakafiafia a tautolu. Ko e fiafia, ko e mauokafua, kua moua mai he iloa kua matematekelea a tautolu ha kua taute e tautolu e finagalo a Iehova mo e mumui ke he fakafifitakiaga a Iesu. Ke fakatai ki ai, he senetenari fakamua, ne tuku e falu aposetolo he fale pouli, tamai ki mua he hopoaga tokoluga ha Iutaia mo e fakahala ha kua fakamatala hagaao ki a Iesu Keriso. Ne fahi a lautolu ti fakatoka ke ō. Ko e heigoa e aga ha lautolu? Ne pehē e fakamauaga he Tohi Tapu “ati o ai a lautolu mai mua he fakapotopotoaga mo e fiafia, ha kua eke ni kua aoga a lautolu ke eke fakakelea ha ko e hana higoa.” (Gahua 5:17-41) Kua fiafia a lautolu, nakai he fahi mo e mamahi e tau tino, ka e he maama kua tupu e mena nei ha kua tumau a lautolu ke fakamooli ki a Iehova mo e mumui ke he tau tuagahui ha Iesu.​—Gahua 16:25; 2 Korinito 12:10; 1 Peteru 4:13.

15. To maeke fēfē e fakauka ha tautolu ke he matematekelea mogonei ke aoga ki a tautolu anoiha?

¹⁵ Kaeke ke fakauka a tautolu ke he totokoaga mo e favaleaga ha ko e aga hako, to atihake he mena ia e fakauka ia tautolu. To lagomatai ai ki a tautolu ke fakauka ke he tau matematekelea anoiha. Kua totou e tautolu: “Haku a tau matakainaga na e, kia manatu a mutolu ko e mena ke fiafia lahi ai ka moua a mutolu he tau kamatamata kehekehe; he iloa e mutolu ko e kamatamata he tua ha mutolu, kua tupu mai ai e fakauka.” (Iakopo 1:2, 3) Pihia foki, ne pehē e Roma 5:3-5 ki a tautolu: “Kua hula foki a tautolu ke he tau mena matematekelea, ha kua iloa ni ko e matematekelea kua tupu mai ai e fakauka. Ko e fakauka kua tupu ai e fakamoli, ko e fakamoli kua tupu ai e amaamanaki, ko e amaamanaki foki kua nakai fakamā ai.” Ti ka lahi e fakauka ha tautolu ke he tau kamatamata ha ko e ha tautolu a puhala faka-Kerisiano, to mautali mitaki a tautolu ke fakauka ke he falu kamatamata foki he fakatokaaga kelea nei.

To Taui Mai e Iehova

16. Ko e heigoa ka taute e Iehova ma e tau patuiki mo e tau ekepoa anoiha ke lata mo e matematekelea ha lautolu?

¹⁶ Pihia foki ka galo e tau koloa ha tautolu ha ko e totokoaga po ke favaleaga ne matematekelea ki ai he tapiki ke he puhala faka-Kerisiano, kua lata ia tautolu ke mauokafua to palepale katoatoa e Iehova a tautolu. Ke fakatai ki ai, ke he falu ne moua e amaamanakiaga ke ō ke he lagi, ne tohi he aposetolo ko Paulo: “Kua tuku atu foki e mutolu mo e fiafia e tau koloa ha mutolu ke fofo, he iloa e mutolu ha he lagi e tau koloa ha mutolu kua mua he mitaki to tumau” ko e tau tagata ka pule he Kautu he Atua. (Heperu 10:34) Mo e manamanatu la  ke he fiafia ha lautolu ka ha ha i lalo he takitakiaga a Iehova mo Keriso he kauauloa a lautolu ke tufatufa e tau monuina mitaki ue atu ke he tau tagata he lalolagi foou. Ko e mooli ha ia he tau kupu he aposetolo ko Paulo ke he tau Kerisiano tua fakamooli: “Kua manatu au ko e mena noa e tau mamahi he vaha nai ke fakatai ke he monuina ke fakakite mai ia tautolu a mui.”​—Roma 8:18.

17. Ko e heigoa ka taute e Iehova ma lautolu ne moua e amaamanakiaga ke he lalolagi ne fekafekau fakamooli ki a ia mogonei?

¹⁷ Pihia foki, ko e tau mena ne galo mogonei po ke toka hifo e lautolu ne ha ha ai e amaamanakiaga ke he lalolagi ha kua fekafekau ki a Iehova, to palepale lahi mahaki e ia a lautolu aki e tau mena ka taute e ia anoiha. To age e ia ki a lautolu e moui mitaki katoatoa tukulagi tukumuitea he lalolagi parataiso. He lalolagi foou ia, “to holoholo kehe he Atua [Iehova] e tau hihina mata oti mai he tau mata ha lautolu; ti nakai tuai fai mate, po ke fakatutuku, po ke tagi, ti nakai tuai fai matematekelea.” (Fakakiteaga 21:4) Ko e maveheaga homo ue atu ha ia! To nakai fai mena ne liga makai po ke nakai makai a tautolu ke toka hifo he lalolagi nei ha ko Iehova ka fakatatai ke he moui homo ue atu ka hoko mai, to foaki e ia ke he tau fekafekau tua fakamooli haana ne fakauka ke he matematekelea.

18. Ko e heigoa e maveheaga mauokafua ne foaki mai e Iehova ma tautolu i loto he Kupu haana?

¹⁸ Ko e ha matematekelea ka liga ke fakauka a tautolu ki ai to nakai fakalavelave e fiafia ha tautolu ke moui tukulagi he lalolagi foou he Atua. Ko e tau matematekelea oti ia to hukui katoatoa he tau tutūaga homo ue atu he lalolagi foou. Ne pehē e Isaia 65:17, 18 ki a tautolu: “Nakai tuai manatu ke he tau mena fakamua, ti nakai hake ai ke he loto e tau mena ia. Ka e olioli ā mutolu mo e fiafia tukulagi ā mutolu ke he mena kua eke e au.” Fakahiku, kua tonu e matakainaga ha Iesu ko Iakopo ke fakapuloa: “Kua talahau e tautolu kua [fiafia] a lautolu kua fakauka.” (Iakopo 5:11) E, kaeke ke fakauka a tautolu ke he matematekelea he vahā nei, to maeke ia tautolu ke aoga ai he mogonei mo e anoiha.

To Tali Fēfē e Koe?

• Hokotia fēfē e tau tagata ke he matematekelea?

• Ko e heigoa e tau aoga ne liga tamai he matematekelea ki a lautolu ka pule ke he lalolagi mo e tau tagata i ai anoiha?

• Ko e ha kua fiafia a tautolu mogonei pete he matematekelea?

[Tau Hūhū he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 13]

Ne homo ue atu e vahā anoiha he tau matua fakamua ha tautolu

[Fakatino he lau 15]

He mailoga e matematekelea nukua lagomatai a Iesu ke eke mo Patuiki mitaki mo e Ekepoa ne Mua

[Fakatino he lau 17]

Ko e tau aposetolo kua ‘fiafia ha kua eke ni kua aoga ke ekefakakelea’ ha ko e tua ha lautolu