IA Sepetema 7, 1950, ne eke au mo taha he magafaoa Peteli i Brooklyn. He magaaho ia, 355 e matakainaga mai he tau motu kehekehe ne 19 ke he 80 e tau moui, he magafaoa Peteli. Tokologa ia lautolu ko e tau Kerisiano fakauku.

Kua fakaako au ke fekafekau e ‘Atua fiafia’ ha tautolu mai he matua fifine haaku. (1 Timo. 1:11) Ne kamata a ia ke fekafekau ki a Iehova he mogo ne tote agaia au. Ia Iulai 1, 1939 ne papatiso au he hogofulu e tau he moui he toloaga he matakavi (ne fakahigoa mogonei ko e toloaga he takaiaga) i Columbus, Nebraska, i U.S.A. Kavi ke taha teau ia mautolu ne feleveia he fale totogi ke fanogonogo ke he lauga tapaki ko e “Fascism or Freedom,” ne taute e Joseph Rutherford. He lotoga he lauga, ha ha i ai e matakau vale i fafo he fale ne feleveia ai a mautolu. Ne huhū pulenoa mai a lautolu ki loto, fakatauhele ha mautolu a feleveiaaga, ti vega a mautolu he taone. Fakapotopoto a mautolu ke he faama he matakainaga ne nakai mamao mai he taone ti fanogonogo ke he vala ne toe he polokalama. Tuga he mailoga e mutolu, kua nakai nimo e au e aho ne papatiso au!

Ne lali fakamakutu e matua fifine haaku ke feaki au he kupu mooli. Pete ni ko e tagata mitaki mo e matua mitaki e matua taane haaku, ne nakai lahi e fiafia haana ke he lotu po ke tuaga fakaagaaga haaku. Ne foaki mai he matua fifine haaku mo e falu Fakamoli he Fakapotopotoaga Omaha ki a au e fakamalolōaga lahi mahaki.

He magaaho ne amanaki au ke fakakatoatoa he aoga tokoluga, kua lata au ke taute e fifiliaga ke he mena haaku ke taute he moui. Ke he tau tukuaoga takitaha ne fekafekau au ko e paionia vala magaaho (ne fakahigoa mogonei ko e paionia fakakū), mo e falu ne atu mo au.

Tokoua e matakainaga taane fuata nonofo takitokotaha ne kautū laia mai he vahega ke fituaki he Aoga Kiliata​—ko John Chimiklis mo Ted Jaracz​—kua kotofa ke he gahua faifano he matakavi ha mautolu. Ofo au ke iloa ne taki 20 tumā laia e tau tau ha laua. Kua 18 e tau haaku mogoia ti teitei oti mai he aoga tokoluga.  Manatu agaia e au e magaaho ne hūhū e Matakainaga Chimiklis ki a au ke he mena ka taute e au he moui. Mogo ne tala age e au, ne tomatoma e ia au: “Ē, kamata e fekafekauaga mau. Nakai iloa e koe e mena ka takitaki atu a koe ki ai.” Ko e fakatonuaga nei, mo e fakafifitakiaga he tau matakainaga ia ne omoomoi lahi ki a au. Ti he oti au mo e aoga, ne kamata au ke paionia he 1948.

Ia Iulai 1950, ne fina atu au mo e tau matua haaku ke he fonoaga he lalolagi katoa ke he Yankee Stadium i New York City. He fonoaga, ne fano au ke he fono ma lautolu ne manako ke fekafekau he Peteli. Ne tuku e au e tohi he fakakite kua manako au ke fekafekau i ai.

Pete ne nakai totoko e matua taane haaku ke he gahua paionia haaku mo e nofo i kaina, ne logona e ia kua lata ia au ke fai tupe ke totogi ke lata ma e poko haaku mo e tau mena kai. Taha aho mogoia he mataulu ia Aokuso, he fano au ke kumi gahua, ne tū mua au he puha tohi ha mautolu. Ne moua e au e tohi i ai ma haaku mai i Brooklyn. Saini ai e Nathan H. Knorr, ne tohi: “Kua moua tuai e tohi haau ke lata ma e fekafekauaga he Peteli. Maama e au kua talia a koe ke nofo he Peteli ato uta he Iki a koe. Ko e mena ia ne manako au ke fano a koe ke he Peteli he 124 Columbia Heights, Brooklyn i New York, ia Sepetema 7, 1950.”

Magaaho ne liu mai e matua taane haaku he gahua he aho ia, ne tala age e au kua moua tuai e gahua haaku. Pehē a ia, “Mitaki, to gahua a koe i fe?” Ne tali au, “He Peteli i Brooklyn, $10.00 he mahina.” Ofo a ia, ka e ui a ia kaeke ko e mena ia ne fifili au ke taute, ti lata au ke eketaha ke kautū ki ai. Nakai leva he mole, ne papatiso a ia he fonoaga he Yankee Stadium he 1953!

Fiafia ai, ko e hoa paionia haaku ko Alfred Nussrallah ne uiina foki he magaaho taha ke he Peteli, ti o atu tokoua a maua. Fakahiku, ne mau a ia ti fano mo e hoana haana ko Joan ki Kiliata, ti gahua misionare i Lepanona, mo e fakahiku gahua faifano he Tau Faahi Kaufakalataha.

Ko e kotofaaga fakamua haaku he Peteli ko e gahua he Bindery ke tuitui fakalataha e tau tohi. Tohi fakamua haaku ne gahua ki ai ko e What Has Religion Done for Mankind? Kavi ke he valu e mahina he mole e gahua he Bindery, ne kotofa au ke he Faahi Gahua he Fekafekauaga ke gahua i lalo he takitakiaga he Matakainaga Thomas J. Sullivan. Kua fiafia lahi ke gahua mo ia mo e ke aoga mai he pulotu mo e lotomatala fakaagaaga ne moua e ia he tau tau loga ke he fakatokatokaaga.

Mole e teitei tolu e tau he gahua au he Faahi Gahua he Fekafekauaga, ko Max Larson ko e leveki he tau matini lolomi ne pehē kua manako a Matakainaga Knorr ke kitia au. Manatu au kua fai mena hepe au ne taute. Kua totoka ai he mogo ne talahau e Matakainaga Knorr kua manako a ia ke iloa kua fai amanakiaga au ke toka e Peteli he taha magahala i mua. Manako a ia ke fai tagata ke gahua fakakū he ofisa haana ti fia iloa kua maeke nakai au ke taute e kotofaaga ia. Ne pehē au kua nakai amanaki au ke toka e Peteli. Ti fakahiku, kua lilifu au ke gahua he ofisa haana ke 20 e tau.

Ne fa talahau e au kua nakai maeke ia au ke totogi e fakaakoaga ne moua he gahua mo e tau Matakainaga Sullivan mo Knorr, mo e falu foki he Peteli tuga a Milton Henschel, Klaus Jensen, Max Larson, Hugo Riemer, mo Grant Suiter. a

Ko e tau matakainaga ne gahua mo au ne iloilo  he fakatokatoka fakamitaki e gahua ne taute e lautolu ma e fakatokatokaaga. Ko Matakainaga Knorr ko e tagata gahua malolō ne manako ke kitia e gahua he Kautu kua holo lahi ki mua. Ko lautolu ne gahua he ofisa haana kua mukamuka ke tutala ki ai. Pete ka kehe e onoonoaga ha mautolu ke he taha manatu, maeke ia mautolu ke atāina ke fakakite e tau logonaaga mo e moua agaia e mauokafua haana.

He taha magaaho, ne tutala e Matakainaga Knorr ki a au hagaao ke he leveki he falu mena ne liga ko e tau mena ikiiki. Ke fakatai, ne tala mai a ia ki a au he mogo ne leveki he tau matini lolomi, ne fa hea telefoni mai e Matakainaga Rutherford ti pehē: “Matakainaga Knorr, ka hau a koe he fale ne gahua ai ke kai, tamai taha lopa-penesolo ki a au. Manako au ke haia he laulau haaku.” Pehē a Matakainaga Knorr ko e mena mua ne taute e ia ko e fano ke he poko koloa, moua e tau lopa, ti tuku i loto he pokete (pocket) haana. Ti he mogo laā ne uta ai e ia ke he ofisa he Matakainaga Rutherford. Ko e mena tote, ka e aoga lahi ki a Matakainaga Rutherford. Talahau mogoia he Matakainaga Knorr ki a au: “Manako au ke he tau penesolo matila he laulau haaku. Ti fakamolemole tuku la i ai he tau pogipogi oti.” Ke he tau tau loga, ne mailoga tumau e au ke fakamatila haana tau penesolo.

Ne fa tutala e Matakainaga Knorr ke he aoga he fanogonogo fakamitaki he mogo ka ole ki a mautolu ke taute taha matagahua pauaki. Taha mogo, tala mai e ia e fakamaamaaga mahino ke taute aki e gahua pauaki, ka e kaumahala au ke fanogonogo fakamitaki. Ko e fua, ne fakamā e au a ia. Ne kelea e loto haaku, ti tohi e au e tohi kū ne kua fakamaama e tokihala hokulo haaku ke he mena ne taute e au mo e logona hifo kua latatonu au ke hiki kehe he ofisa haana. Nakai leva he pogipogi ia, hau a Matakainaga Knorr ke he laulau haaku. “Robert,” he ui e ia, “moua e au e tohi haau. Hepe e mena ne taute e koe. Tutala tuai au ki a koe hagaao ki ai, ti amanaki au to fakaeneene lahi a koe he mogo i mua. Hau a mogonei ke liliu ke gahua.” Hokulo e loto fakaaue haaku ke he manatu totonu haana.

Mole e fekafekau he Peteli ke valu e tau, ne nakai fai amanakiaga kehe au ka e matutaki ke fekafekau he Peteli. Ka kua hiki ai. He magaaho he fonoaga he lalolagi katoa he Yankee Stadium mo e he Polo Grounds he 1958, ne kitia e au a Lorraine Brookes, na feleveia e au he 1955 he mogo ne paionia a ia i Montreal i Kanatā. Nava au he mahani haana hagaao ke he fekafekauaga mau mo e makai haana ke fano ke he ha matakavi ka fakafano he fakatokatokaaga ha Iehova a ia ki ai. Ko e foliaga ha Lorraine ke fano he Aoga Kiliata. He 22 e tau, ne uiina a ia ke fano he vahega ke 27 aki he 1956. He mole e kautūaga ne kotofa a ia ki Brazil ko e misionare. Ne liu fakafoou e kapitiga haaku mo Lorraine he 1958, ti talia e ia haaku a ole ke mau. Fakatoka e maua ke mau he tau hake mo e amanaki ke taute tokoua e gahua misionare.

He mogo ne tala age e au ke he Matakainaga Knorr e tau foliaga haaku, ne pehē a ia ke  fakatali a maua ke tolu e tau to mau, ti fekafekau he Peteli i Brooklyn. He magahala ia, ma e hoa ke tumau he Peteli he mole e mau ha laua, taha ia laua kua lata ke fekafekau he Peteli ke hogofulu e tau po ke molea, mo e taha ke tolu e tau. Ti talia e Lorraine ke gahua ua e tau he Peteli i Brazil ti taha mogoia e tau he Peteli i Brooklyn ato mau a maua.

Ko e ha maua ni a matutakiaga he tau tau ua fakamua he toka mama ha maua ke mau ko e tohitohi. Tauuka lahi ke hea telefoni, mo e nakai fai meli hila he vahā ia! He mogo ne mau a maua ia Sepetema 16, 1961, moua e maua e lilifu ha ko Matakainaga Knorr ne taute e lauga mauhoana ha maua. Mooli, ko e tau tau gahoa ia ne fakatali kua tuga na leva lahi. Ka ko e mogonei, he liu onoono ki tua mo e fiafia lahi mo e olioli ha kua molea tuai e 50 e tau he mau, ne talia e maua kua uho lahi mahaki e fakatali!

He 1964, ne moua e au e kotofaaga ke ahiahi falu motu ko e leveki he faahi motu. Magahala ia, ne nakai kotofa e tau hoana ke fakatauō mo e tau taane ha lautolu he tau fenoga ia. He 1977 ne hiki e tuaga ia, ti kamata e tau hoana ke fakatauō mo e tau taane ha lautolu. He tau ia ne fakatauō a Lorraine mo au fakalataha mo Grant mo Edith Suiter he tau ahiahi ke he tau la ofisa i Sihamani, Austria, Heleni, Kuperu, Turkey, mo Isaraela. Ne 70 e motu he lalolagi katoa ne ahiahi atu e au.

He taha fenoga pihia ki Brazil he 1980, ne o atu a maua ki Belém, ko e taone he lotouho he lalolagi ne fekafekau a Lorraine he gahua misionare. Ne aafe foki a maua ke ahiahi e tau matakainaga i Manaus. He taha lauga ne taute he fale tolo, ne kitia e maua e matakau ne nonofo auloa kua nakai mumuitua ke he tau aga mau he tau tagata Brazil he figita e tau kauvehe he tau fifine mo e tau matakainaga taane ne fakaalofa lima. Ko e ha?

Ko lautolu ko e ha tautolu a tau matakainaga fakahele Fakamoli mai he matakau he tau tagata lepela he lotouho he vaouhi he Amazon. Ke haohao mitaki ai, ne nakai matutaki fakahako a lautolu mo e falu i ai. Ka kua aamotia lahi ha maua a tau loto, ti to nakai nimo e maua e olioli ne kitia he tau fofoga ha lautolu! Mooli ha ia e tau kupu ha Isaia: “To kalaga haku a tau fekafekau ha ko e loto fiafia.”​—Isaia 65:14.

Liu onoono tumau a Lorraine mo au ke he molea e ono e hogofulu tau he fekafekauaga tukulele ki a Iehova. Kua fiafia lahi a maua ke he tau puhala kua fakamonuina a maua he fakaatā a Iehova ke takitaki a maua he haana fakatokatokaaga. Pete ne nakai maeke au ke fenoga viko he lalolagi ke tuga e tau tau fakamua, kua eketaha au ke he gahua he tau aho takitaha ko e lagomatai ke he Kau Fakatufono, gahua mo e Komiti Takitaki mo e Komiti Fekafekau. Loto fakaaue lahi au ke he kotofaaga he fai vala tote ke lalago e tau matakainaga he lalolagi katoa he puhala nei. Ne matutaki a maua ke ofo he kitia kua tokologa e tau fuata taane mo e fifine ne huhū atu ke he fekafekauaga mau mo e ha ha ai e aga tuga ha Isaia, ne pehē: “Ko au hanai, kia fakafano atu e koe au.” (Isaia 6:8) Ko e matakau lahi nei he tau tagata takitokotaha kua taogo ai e mooli he tau kupu he leveki takaiaga he vahā ia ne pehē ki a au: “Kamata e fekafekauaga mau. Nakai iloa e koe e mena ka takitaki atu a koe ki ai.”