Voedselveiligheid en gezond eten — zeven goede tips
Waarom het belangrijk is wat je eet
Je gezondheid hangt deels af van wat je eet. Als je veilig met voedsel omgaat en gezond eet, kun je je gezondheid verbeteren. Maar ongezond eten en onveilige gewoonten op het gebied van voedselveiligheid leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, net zoals een slechte kwaliteit brandstof tot autoproblemen kan leiden. Misschien zijn die problemen niet meteen merkbaar, maar ze zullen komen (Galaten 6:7).
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zegt dat ‘elk land op de wereld getroffen wordt door een of meerdere vormen van slechte voeding’. Daarmee wordt niet alleen ondervoeding bedoeld, maar ook overgewicht en obesitas. Regelmatig ongezond eten en drinken verhoogt de kans op hartziekten, beroerten, diabetes en kanker. Uit een onderzoek is gebleken dat slechte voeding in een recent jaar tot ten minste 11 miljoen doden heeft geleid. En volgens de WHO sterven er naar schatting ruim duizend mensen per dag en hebben honderden miljoenen mensen gezondheidsproblemen door besmet voedsel.
De Bijbel spoort ons aan om deze kwesties serieus te nemen en leert dat God ‘de bron van het leven’ is (Psalm 36:9). Het leven is een cadeau, en we tonen er waardering voor door op onze eigen gezondheid te letten en die van ons gezin. Hoe kunnen we dat doen?
Vier stappen om veilig met voedsel om te gaan
1. Zorg dat je je voedsel veilig bereidt.
Waarom? Je kunt ziek worden van gevaarlijke bacteriën a in besmet voedsel en water.
Aanbevelingen van gezondheidsdeskundigen:
Was vóór het bereiden van voedsel je handen met water en zeep. b Wrijf je handen minimaal 20 seconden over elkaar. Vergeet niet de buitenkant van je handen, tussen je vingers en onder je vingernagels te wassen. Spoel en droog je handen zorgvuldig af.
Reinig snijplanken, borden en alle andere dingen die in aanraking met voedsel komen met water en afwasmiddel. Gebruik verschillende snijplanken: voor voedsel dat verhit gaat worden en voor voedsel dat niet verhit gaat worden.
Was alle groente en fruit. Als je in een gebied woont waar gewassen worden geïrrigeerd met water dat besmet kan zijn met uitwerpselen, is het goed om je groente en fruit te desinfecteren.
2. Houd rauw en gekookt voedsel gescheiden.
Waarom? De bacteriën op rauw voedsel, zoals vlees (en vleessap), besmetten ander voedsel.
Aanbevelingen van gezondheidsdeskundigen:
Als je rauw voedsel koopt en bewaart, houd het dan goed gescheiden van voedsel dat is bereid. Dat is vooral belangrijk als het om rauw vlees gaat.
Was na het snijden van rauw vlees zorgvuldig je handen, het mes en de snijplank voordat je ander voedsel gaat snijden.
3. Zorg dat het eten dat je kookt ook echt door en door gaar is.
Waarom? Schadelijke ziektekiemen worden pas gedood als het voedsel goed genoeg wordt verhit.
Aanbevelingen van gezondheidsdeskundigen:
Verhit voedsel door en door. Zorg dat het minimaal 30 seconden een temperatuur van 70 graden Celsius heeft. Denk daarbij bijvoorbeeld ook aan de kern van vleesproducten.
Breng soep en stoofschotels aan de kook.
Verhit restjes en kliekjes altijd door en door tot ze kokend heet zijn.
4. Bewaar voedsel op de juiste temperatuur.
Waarom? Voedsel hoeft maar 20 minuten in een ruimte te liggen bij temperaturen tussen de 5 en 60 graden Celsius en het aantal bacteriën kan al verdubbeld zijn. En als rauw vlees niet op de juiste temperatuur wordt bewaard, kunnen bacteriën gifstoffen aanmaken die ook na verhitting aanwezig blijven.
Aanbevelingen van gezondheidsdeskundigen:
Bewaar voedsel op hoge of juist lage temperaturen, maar niet op kamertemperatuur. Zo beperk of stop je de groei van bacteriën.
Laat voedsel nooit langer dan twee uur bij kamertemperatuur staan, en laat het nooit langer dan één uur in een ruimte staan waar het meer dan 30 graden Celsius is.
Bereide gerechten moeten warm gehouden worden voordat ze geserveerd worden.
Drie stappen om gezond te eten
1. Eet elke dag verschillende groenten en fruit.
Groente en fruit zijn belangrijke bronnen van vitaminen, mineralen en andere essentiële elementen voor een goede gezondheid. De WHO zegt dat we elke dag ten minste vijf porties fruit en groente nodig hebben. Daaronder vallen geen zetmeelrijke gewassen zoals aardappelen of cassave.
2. Wees matig met olie en vet.
De WHO adviseert een beperkte consumptie van gefrituurd voedsel en bewerkt of kant-en-klaar-voedsel, waarin vaak ongezonde vetten zitten. Kook als dat mogelijk is met onverzadigde plantaardige olie. c Dat soort olie is beter dan olie met veel verzadigd vet.
3. Wees matig met suiker en zout.
De WHO raadt volwassenen aan om hun dagelijkse inname van zout te beperken tot minder dan één theelepel. Ook adviseert de WHO een inname van minder dan 60 milliliter (12 afgestreken theelepels) toegevoegde suikers per dag. d Suiker is het hoofdingrediënt van veel voorbewerkte voedselproducten en dranken. Een voorbeeld. In een gemiddeld glas frisdrank van 355 milliliter zit zo’n 50 milliliter (10 theelepels) suiker. Frisdrank bevat veel calorieën maar levert weinig voedingswaarde.
De Bijbel zegt: ‘Wie verstandig is ziet het gevaar en verbergt zich, maar wie onervaren is gaat gewoon door en moet de gevolgen dragen’ (Spreuken 22:3). Als u verstandige keuzes maakt op het gebied van eetgewoonten en u de nodige veranderingen aanbrengt, laat u aan God zien dat u waardering hebt voor het leven en uw gezondheid.
Veelvoorkomende misvattingen
Misvatting: Voedsel is veilig als het goed ruikt, smaakt en er goed uitziet.
Feit: Hoewel één liter water pas troebel wordt als er meer dan 10 miljard bacteriën in zitten, kun je van slechts 15 tot 20 gevaarlijke bacteriën al ziek worden. Om te zorgen dat voedsel en drank veilig zijn voor consumptie, moeten ze binnen de aanbevolen temperaturen en tijden bereid, geserveerd en bewaard worden.
Misvatting: Het is onschuldig als er een vlieg op je eten heeft gezeten.
Feit: Vliegen voeden zich met vuil, zoals uitwerpselen, en planten zich erin voort. Vandaar dat er vaak miljoenen ziekteverwekkende bacteriën op hun pootjes zitten. Om eten te beschermen tegen besmetting door vliegen, is het belangrijk om het volledig af te dekken.
Misvatting: ‘Ik eet nu al zo lang ongezond voedsel dat het geen zin meer heeft mijn eetgewoonten te veranderen.’
Feit: Onderzoekers zijn erachter gekomen dat als je gezonder gaat eten je onmiddellijk het risico verlaagt op een vroegtijdige dood en dat hoe langer je gezond eet hoe meer voordelen je ervan zult ervaren.
a Ziektekiemen, of levende micro-organismen, kun je niet met het blote oog zien. Het kan gaan om bacteriën, virussen en parasieten. Sommige micro-organismen zijn goed voor je, maar van de schadelijke micro-organismen kun je ziek worden of zelfs sterven.
b Met water en zeep verwijder je meer ziektekiemen dan alleen met water.
c Onverzadigd vet is bij kamertemperatuur vloeibaar, niet vast.
d Toegevoegde suikers zijn onder andere suikers die geconcentreerd of bewerkt zijn, zoals kristalsuiker, honing, siroop en vruchtensap. De term is niet van toepassing op suikers die van nature aanwezig zijn in vers fruit, groenten en melk.