Infectieziekten — Rampzalig maar wel te voorkomen

TERWIJL verwoestende aardbevingen en catastrofale overstromingen voorpaginanieuws zijn, haalt de stille verbreiding van infectieziekten zelden de krantenkoppen. Maar „het dodental door infectieziekten (zoals aids, malaria, aandoeningen van het ademhalingsstelsel en diarree) is 160 maal zo groot als het aantal dodelijke slachtoffers van de natuurrampen van vorig jaar”, vermeldt een persbericht uit juni 2000 van het Rode Kruis/de Rode Halve Maan. „En de situatie wordt erger.”

Naar verluidt zijn voor dit ontstellende gegeven twee hoofdfactoren verantwoordelijk. Een ervan is de onverminderde verbreiding van aids, waaraan per uur 300 mensen sterven. Aids „is geen ziekte meer, maar een ramp”, zegt Peter Walker, directeur rampenbeleid voor de Internationale Federatie van Rode Kruis en Rode Halve Maan-​verenigingen. „Zo’n wijdverbreide ziekte vernietigt de beroepsbevolking en verwoest de economie.” De andere factor is de achteruitgang van de gezondheidszorg, met een dramatische terugkeer van oudere ziekten als tuberculose, syfilis en malaria als gevolg. Zo meldt één Aziatisch land tegenwoordig 40.000 nieuwe tuberculosegevallen per jaar. In een Oost-Europees land zijn de syfilisbesmettingen het afgelopen decennium veertigvoudig toegenomen.

Het ironische ervan is echter dat hoewel infectieziekten rampen zijn geworden, ze in feite tot de rampen behoren die het gemakkelijkst te voorkomen zijn. In het rapport wordt zelfs gezegd dat verreweg de meeste van de 13 miljoen sterfgevallen door infectieziekten die zich in 1999 voordeden, „te voorkomen waren geweest voor een bedrag van $5 per persoon”. Denk u eens in hoeveel onnodige sterfgevallen te voorkomen zouden zijn als de regeringen van de wereld bereid waren $5 per persoon — in totaal $30 miljard — aan gezondheidszorg te besteden!

Hoewel dat een aanzienlijk bedrag is, is het bijna niets in vergelijking met de bedragen die de wereld aan andere voorzieningen besteedt. In een recent jaar bijvoorbeeld bereikten de mondiale militaire uitgaven de $864 miljard — $144 per persoon. Ga dus maar na hoeveel meer er aan oorlogsvoorbereidselen wordt uitgegeven dan aan de preventie van de verbreiding van ziekten! Misschien ligt het wel gewoon buiten het vermogen van de mens de verbreiding van infectieziekten een halt toe te roepen — niet door onvoldoende geldmiddelen maar door dieper liggende oorzaken. Per slot van rekening kunnen menselijke regeringen niet eens de juiste prioriteiten stellen.

[Illustratieverantwoording op blz. 31]

X ray: New Jersey Medical School — National Tuberculosis Center

Photo of man coughing: WHO/Thierry Falise