Auto-ongelukken — Loopt u gevaar?

„Mijn rijgedrag is goed, dus hoef ik niet bang te zijn dat ik een auto-ongeluk krijg.” „Ongelukken overkomen alleen jonge en roekeloze bestuurders.” Velen denken dat hun nooit een auto-ongeluk zal overkomen. Denkt u dat ook? Bent u onkwetsbaar wat auto-ongelukken betreft?

STATISTIEKEN geven aan dat als u in een westers land woont, u grote kans loopt minstens eenmaal in uw leven bij een verkeersongeluk gewond te raken. Voor velen blijken zulke ongelukken fataal te zijn. Wereldwijd komen nu jaarlijks meer dan een half miljoen personen bij verkeersongelukken om het leven. Misschien hebben velen van degenen die het afgelopen jaar zijn omgekomen, gedacht dat zoiets hun nooit zou overkomen. Wat kunt u doen om het risico dat u zelf loopt te verkleinen? Preventie is de sleutel. Kijk eens hoe u ongelukken kunt voorkomen die veroorzaakt worden door slaperigheid en door de gevolgen van het ouder worden.

De slaperige bestuurder

Sommige deskundigen zeggen dat een slaperige bestuurder net zo gevaarlijk kan zijn als een dronken bestuurder. Uit berichten blijkt dat aan slaperigheid steeds meer ongelukken te wijten zijn. Fleet Maintenance & Safety Report zei onlangs dat in één jaar één op elke twaalf automobilisten in Noorwegen berichtte tijdens het autorijden in slaap gevallen te zijn. Volgens The Star van Johannesburg (Zuid-Afrika) veroorzaakt vermoeidheid van de bestuurder wel een derde van alle aanrijdingen tussen voertuigen in dat land. Berichten uit andere landen tonen aan dat vermoeidheid bestuurders overal parten speelt. Hoe komt het dat er zo veel slaperige bestuurders zijn?

De hectische leefstijl van tegenwoordig draagt tot het probleem bij. Het tijdschrift Newsweek berichtte onlangs dat Amerikanen misschien wel „anderhalf uur per nacht minder slapen dan aan het begin van de [vorige] eeuw — en de kans is groot dat het probleem erger wordt”. Hoe komt dat? Het tijdschrift citeerde slaapdeskundige Terry Young als volgt: „Mensen bezien slaap als een artikel waarop ze kunnen beknibbelen. Zeer weinig slaap krijgen, wordt bezien als een teken van hard werken en het vermogen hogerop te komen.”

Naar verluidt heeft iemand gemiddeld tussen de zes en een half en negen uur slaap per nacht nodig. Als mensen dat niet krijgen, ontwikkelen ze een „slaapschuld”. Een rapport verspreid door de Stichting Veilig Verkeer van de American Automobile Association (AAA) zegt: „Als men in een normale werkweek per nacht zelfs maar dertig of veertig minuten minder slaapt dan nodig, kan dat een slaapschuld van drie tot vier uur tot gevolg hebben in het weekend, genoeg om de slaperigheid overdag aanzienlijk te vergroten.”

Soms loopt u misschien een goede nachtrust mis. Slapeloosheid, de zorg voor een ziek kind of andere factoren die u niet in de hand hebt, kunnen u van slaap beroven. De volgende dag zou u heel goed kunnen merken dat u slaperig wordt achter het stuur. Wat moet u doen als dat gebeurt?

Populaire remedies zoals koffie drinken, een raam opendoen, kauwgum kauwen of iets pittigs eten, houden u misschien niet wakker. Geen van deze zogenaamde  remedies pakt het werkelijke probleem aan. Wat u nodig hebt is slaap. Waarom zou u dus niet proberen even een dutje te doen? The New York Times geeft de suggestie: „Het verkwikkende dutje tijdens de werkdag dient niet langer te duren dan dertig minuten; duurt het langer, dan valt het lichaam in een diepe slaap, waaruit het moeilijk is wakker te worden.” Door een dutje komt u misschien later op uw bestemming aan, maar het kan uw leven verlengen.

Uw leefpatroon kan er de oorzaak van zijn dat u gemakkelijker een slaperige bestuurder wordt. Brengt u vele uren door op het internet, of blijft u tot diep in de nacht televisie kijken? Gaat u naar gezellige avondjes die tot vroeg in de ochtend duren? Laat niet toe dat zulke gewoonten u van uw slaap beroven. De wijze koning Salomo beklemtoonde eens de waarde van zelfs „een handvol rust”. — Prediker 4:6.

Ervaren maar ouder

Oudere bestuurders zijn vaak de meest ervaren personen op de weg. Daarbij komt dat zij minder risico’s nemen en hun beperkingen kennen. Oudere bestuurders zijn echter niet immuun voor het gevaar van aanrijdingen. De kans dat ze zo’n ongeluk krijgen, zou zelfs naarmate ze ouder worden kunnen toenemen. Het Amerikaanse tijdschrift Car & Travel berichtte: „Negen procent van de bevolking maar dertien procent van de dodelijke verkeersslachtoffers bestaat uit personen van boven de zeventig.” Helaas neemt het aantal aanrijdingen waarbij oudere bestuurders zijn betrokken toe.

Sta eens stil bij de waarnemingen van Myrtle, die tachtig jaar is. * Ze begon ruim zestig jaar geleden met rijden en heeft nog nooit een auto-ongeluk gehad. Toch voelt ze, net als zo veel anderen, de gevolgen van het ouder worden — gevolgen die de kans vergroten dat ze een ongeluk krijgt. Onlangs vertelde ze Ontwaakt!: „Als je ouder wordt, wordt alles in het leven [inclusief rijden] een opgave.”

Wat heeft ze gedaan om het risico te verkleinen een auto-ongeluk te krijgen? „In de loop van de jaren heb ik dingen aangepast ter compensatie van mijn leeftijd”, zegt Myrtle. Ze heeft bijvoorbeeld de hoeveelheid tijd die ze achter het stuur zit, teruggebracht, vooral ’s avonds. Deze kleine verandering helpt haar veilig te blijven rijden zonder haar autosleutels te moeten inleveren.

Hoe moeilijk het ook toe te geven is, het verouderingsproces eist zijn tol van iedereen (Prediker 12:1-7). Er dienen zich verschillende gezondheidsproblemen aan, we reageren wat langzamer en ons gezichtsvermogen gaat achteruit — allemaal dingen die veilig autorijden moeilijk kunnen maken. Maar een gevorderde leeftijd op zich maakt een bestuurder niet ongeschikt. Wat telt is hoe hij het er als bestuurder afbrengt. Door veranderingen in onze lichamelijke vermogens te erkennen en gepaste veranderingen aan te brengen in onze routine kunnen onze prestaties achter het stuur verbeteren.

U merkt het misschien niet, maar uw gezichtsvermogen verandert. Als u ouder wordt, vernauwt het perifere gezichtsveld zich en heeft het netvlies meer licht nodig. Een boekje getiteld The Older and Wiser Driver (De oudere en verstandiger bestuurder) zegt: „Een bestuurder van zestig jaar heeft driemaal zoveel licht nodig om te zien als een tiener, en zal er meer dan tweemaal zo lang over doen om zich aan een verandering van licht naar duisternis aan te passen.” Deze veranderingen in uw ogen kunnen het moeilijk maken ’s nachts te rijden.

Henry is 72 en heeft al meer dan 50 jaar schadevrij gereden. Terwijl de jaren verstreken, begon hij te merken dat schittering het ’s avonds moeilijk voor hem maakte te rijden. Na een oogonderzoek  kreeg hij te horen dat hij een nieuwe bril nodig had die ontworpen was om nachtelijke schittering te verminderen. „Het is niet meer moeilijk om ’s avonds te rijden”, zegt Henry. Voor hem maakte deze kleine aanpassing heel veel uit bij het rijden. Voor anderen, zoals Myrtle, is de oplossing misschien helemaal niet meer in het donker te rijden.

Het ouder worden heeft ook invloed op iemands reactietijd. Een oudere geest kan wijzer en redelijker zijn dan een jongere geest. Maar hoe ouder iemand wordt, hoe meer tijd het kost informatie te verwerken en te reageren. Dat maakt rijden nog moeilijker, aangezien het verkeer en de omstandigheden op de weg voortdurend veranderen. Deze veranderingen moeten snel worden ingeschat wil er op tijd passende actie ondernomen worden.

Het tijdschrift Car & Travel bericht dat „de vaakst voorkomende oorzaak van fatale ongelukken bij bejaarde bestuurders is dat de oudere bestuurder een verkeerslicht heeft genegeerd”. Hoe komt dat? Hetzelfde bericht vervolgt: „Het probleem . . . schijnt verband te houden met situaties waarbij een oudere bestuurder allerlei informatie vanuit het linker en rechter gezichtsveld moet beoordelen voordat hij een kruising oprijdt.”

Hoe kunt u tragere reacties compenseren? Wees voorzichtig wanneer u een kruising nadert. Neem de gewoonte aan het verkeer tweemaal te controleren voordat u doorrijdt. Wees vooral voorzichtig wanneer u van richting verandert. Afslaan op een kruising kan dodelijk zijn, vooral als u daarvoor rijstroken van tegemoetkomend verkeer moet kruisen.

In de Verenigde Staten heeft 40 procent van de dodelijke ongelukken op kruisingen bij bestuurders van boven de 75 jaar te maken met links afslaan. De Stichting Veilig Verkeer van de AAA raadt bestuurders in dat land aan: „Soms kunt u driemaal rechts afslaan om het te vermijden links af te moeten slaan.” U kunt dat principe misschien aanpassen aan de omstandigheden waar u woont. Met wat planning van tevoren kunt u wellicht gevaarlijke en moeilijke kruisingen vermijden.

Een beslissing om te overwegen

Wat kan u helpen uw rijvaardigheid te beoordelen? Misschien kunt u een gerespecteerde vriend of een familielid vragen om met u mee te rijden en uw bekwaamheid te beoordelen. Luister vervolgens goed naar alles wat hun wellicht is opgevallen. U zou ook kunnen beslissen een cursus veilig-rijden te volgen. Veel rijorganisaties geven cursussen die speciaal bedoeld zijn voor oudere bestuurders. Als u twee keer of vaker bijna een aanrijding hebt, zou dat een waarschuwingsteken kunnen zijn dat uw rijvaardigheid niet meer is wat die geweest is.

Als u realistisch bent, zou het op een gegeven moment het verstandigst kunnen zijn te stoppen met rijden. Dat kan een pijnlijke beslissing zijn. De eerdergenoemde Myrtle weet dat ze het autorijden binnenkort zal moeten opgeven. Terwijl die dag dichterbij komt, rijdt ze al vaker met anderen mee. Hoe is het om het rijden aan iemand anders over te laten? „Het is fijn van de rit te genieten zonder de stress van het rijden”, zegt ze.

Na de kwestie zorgvuldig overwogen te hebben, denkt u er misschien net zo over. Winkelen, boodschappen doen en naar afspraken of vergaderingen gaan, kan samen met een vriend plezieriger zijn. Misschien kan een vriend u in uw auto rijden. Op die manier reizen zou weleens veiliger en plezieriger kunnen zijn dan alleen gaan. Gebruik maken van het openbaar vervoer, als dat beschikbaar is, kan nog een praktisch alternatief zijn. Bedenk dat uw waardigheid niet afhangt van uw bekwaamheid om te rijden. Het zijn uw goede eigenschappen die u echt kostbaar maken voor uw familie en uw vrienden — en voor God. — Spreuken 12:2; Romeinen 14:18.

Of u nu oud of jong bent, een ervaren bestuurder of een beginneling, u bent niet immuun voor de gevaren van auto-ongelukken. Besef welke aanzienlijke verantwoordelijkheid autorijden met zich meebrengt. Neem voorzorgsmaatregelen om de kans te verkleinen dat u bij een aanrijding betrokken raakt. Door dat te doen, kunt u uzelf en anderen beschermen tijdens de vele reizen die u nog zult maken.

[Voetnoot]

[Illustratie op blz. 12]

Zorg ervoor dat uw lichaam „bijgetankt” is door voldoende nachtrust

[Illustratie op blz. 13]

Een dutje kan een kort oponthoud veroorzaken, maar kan levens redden

[Illustratie op blz. 13]

Oudere bestuurders zijn meer ervaren maar hebben met speciale problemen te maken

[Illustratie op blz. 14]

Het heeft voordelen met iemand anders te reizen