Een blik op de wereld

Zeldzame orchidee voor uitsterven behoed

Vijftig jaar lang werd het enige vrouwenschoentje (Cypripedium calceolus) dat nog in Groot-Brittannië in het wild groeide, 24 uur per dag bewaakt om te voorkomen dat het zou uitsterven. De schitterende kastanjebruin-gele orchidee was zo in trek bij mensen uit het Victoriaanse tijdperk en daaropvolgende generaties dat de soort tegen 1950 „doodgeplukt” was en er nog maar één plant overbleef. Plantkundigen probeerden van deze plant uit North Yorkshire zaailingen te krijgen, maar de onregelmatige bloei ervan maakte natuurlijke bestuiving onmogelijk. In het begin van de jaren ’90 ontdekten wetenschappers van de Londense Kew Gardens echter een methode die micropropagatie wordt genoemd en hen in staat stelde nieuwe planten te kweken van zaden die ze verkregen door de bloemen met de hand te bestuiven. Deze planten werden daarna overgebracht naar hun natuurlijke habitats van kalksteen, met het resultaat dat er nu in het noorden van Engeland tussen de 200 en 300 vrouwenschoentjes groeien. Eén plek is toegankelijk voor het publiek, maar de rest van de lokaties blijft geheim om de orchideeën te beschermen, bericht de Londense Independent, terwijl „wetenschappers eraan blijven werken ze sterk genoeg te maken om bestand te zijn tegen plagen en schimmels”.

 Allergisch voor mensen

„Veel dieren zijn allergisch voor mensen”, zegt de Duitse Leipziger Volkszeitung. Zoals in de krant werd bericht, maakte de Duitse Allergie- en Astmabond (DAAB) onlangs bekend dat „menselijk gezelschap bij 1 op de 20 huisdieren karakteristieke symptomen van allergie veroorzaakt, zoals huiduitslag of aanhoudend niezen”. De oorzaken zijn naar verluidt meestal op de grond gevallen menselijke huidschilfers en de uitwerpselen van de stofmijten die zich daarmee voeden. Als een huisdier zich blijft krabben of likken of plukken haar uit trekt terwijl hij geen vlooien heeft, is dat voor zijn eigenaar een aanwijzing dat het huisdier allergisch is voor mensen; en een verbetering van de symptomen na een verandering van omgeving of in de afwezigheid van de eigenaar van het huisdier zou nog een indicatie zijn. Ook voedsel en pollen zouden bij dieren allergieën veroorzaken. DAAB merkte bijvoorbeeld in de afgelopen jaren een toename op in het aantal paarden met hooikoorts.

Wanneer is iemand een „echte man”?

„Jongens . . . geloven nog steeds dat goed zijn in sport, het dragen van de juiste merken en het vermijden van hechte vriendschappen er tekenen van zijn een ’echte man’ te zijn, terwijl hard werken ’onmannelijk’ is”, bericht de Londense krant The Independent. „Jongens respecteren klasgenoten die dominant zijn, de leiding hebben en die veel vloeken. Tieners die niet voldeden aan het stereotype beeld liepen gevaar gepest te worden of het etiket homo opgeplakt te krijgen.” Uit het onderzoek onder jongens tussen de 11 en 14 jaar, dat op 12 Londense scholen werd uitgevoerd door het Birkbeck College van de Universiteit van Londen, bleek dat de jongens „toegaven dat ze zich door hun ’macho gedrag’ vaak geïsoleerd voelden en bang waren om zich te uiten”, zegt de krant. Professor Stephen Frosh, die het onderzoek leidde, zei: „Jongens moeten duidelijke boodschappen krijgen dat je om een man te zijn niet hard hoeft te zijn en niet je gevoelens hoeft op te kroppen.”

Rode Kruis op het matje geroepen

Kort na de aanslagen van 11 september verscheen het Amerikaanse Rode Kruis in beeld, en vroeg om donaties van geld en bloed. Er werd zo’n $850 miljoen cash gegeven, en er werden 400.000 eenheden bloed ingezameld. Hoewel het inzamelen snel ging, was dat met uitbetalen niet het geval. „Het Amerikaanse Rode Kruis distribueerde maar langzaam financiële hulp onder de gezinnen die getroffen waren door de aanslagen”, zegt The Washington Times. „Hulpfondsen werden gebruikt voor programma’s die geen verband hielden met 11 september”, en een groot gedeelte werd bestemd voor „langetermijnbehoeften, zoals [een] programma om bloed in te vriezen, counseling en toekomstige aanslagen”. Omdat er weinig behoefte was aan het ingezamelde bloed en de houdbaarheidsperiode van 42 dagen ervan verstreken is, is het bloed „onbruikbaar en moet het verbrand worden”, zegt het artikel. De nieuwsmedia berichtten dat de Rode Kruis​-raad, bestookt door zware kritiek, zijn directeur heeft gedwongen op te stappen en eind januari 2002 heeft aangekondigd dat 90 procent van de ingezamelde gelden vóór 11 september 2002 naar de slachtoffers van de ramp zullen gaan.

Dodelijke natuurrampen

„Natuurrampen hebben in 2001 wereldwijd minstens 25.000 sterfgevallen veroorzaakt, meer dan het dubbele van het voorgaande jaar”, zegt een bericht van Reuters. Volgens Munich Re, de grootste herverzekeraar ter wereld, liepen de financiële verliezen op tot € 41 miljard — veel meer dan de kosten die het gevolg waren van de aanvallen van 11 september in de Verenigde Staten. Twee derde van de 700 grote rampen had met stormen en overstromingen te maken. De extreme weersomstandigheden worden geweten aan de zich voortzettende verandering in het mondiale klimaat. „Bosbranden in Australië, overstromingen in Brazilië en in Turkije, buitensporige sneeuwval in Midden- en Zuid-Europa en een tyfoon in Singapore, die meteorologisch als onmogelijk werd bezien, zijn allemaal aanwijzingen voor een verband tussen klimaatveranderingen en een toename in rampen die met het weer te maken hebben”, zegt de maatschappij, en merkte op dat 2001 het op een na warmste jaar was sinds men 160 jaar geleden gegevens is gaan bijhouden. Aardbevingen veroorzaakten de meeste doden — alleen al in januari ruim 14.000, die het gevolg waren van een aardbeving in India. In totaal werden er dat jaar 80 grote aardbevingen geteld.

Veiligheidsgordels op achterbank redden levens

„Passagiers die achter in een auto geen veiligheidsgordel omdoen, maken de kans dat voorin zittende reizigers die wel een gordel om hebben bij een ongeluk omkomen vijfmaal zo groot”, bericht de Londense Guardian. In een onderzoek van de gegevens van meer dan 100.000 auto-ongelukken in een periode van vijf jaar in Japan, hebben onderzoekers aan de Universiteit van Tokio ontdekt dat bijna 80 procent van de sterfgevallen van personen die voorin zaten en een gordel om hadden, vermeden had kunnen worden als passagiers achterin een veiligheidsgordel om hadden gehad. Bij een botsing worden passagiers die niet vastzitten met zo’n kracht naar voren geworpen dat inzittenden voorin een veel groter risico lopen ernstig gewond te raken of zelfs doodgedrukt te worden. Hoewel het sinds 1991 in Groot-Brittannië verplicht is achterin een veiligheidsgordel te dragen, blijkt uit onderzoeken dat naar schatting 40 procent van de volwassenen daar dat nog steeds niet doet.

Gevaar van luchtvervuiling in Azië

„In India sterven jaarlijks meer dan 40.000 mensen tengevolge van luchtvervuiling”, zegt het milieublad Down to Earth. Uit onderzoek verricht door de Wereldbank en het Stockholmse Milieu-Instituut bleek dat de luchtvervuiling in Azië die van Europa en Amerika samen verre overtreft en de oorzaak is van duizenden doden in Seoel, Beijing, Bangkok, Jakarta en Manila. In Manila sterven bijvoorbeeld elk jaar meer dan 4000 mensen aan ziekten aan de ademhalingswegen, terwijl 90.000 personen lijden aan een ernstige vorm van chronische bronchitis. Het sterftecijfer is in Beijing en Jakarta zelfs nog hoger. Het probleem wordt toegeschreven aan „het gebruik van brandstof van een slechte kwaliteit, inefficiënte methoden van energieproductie, het gebruik van in slechte staat verkerende voertuigen, en verkeersopstoppingen”, zegt het tijdschrift.

Munt slaan uit de overgang op de euro

Met de overgang op de euro heeft de Italiaanse Katholieke Kerk „gebruik [gemaakt] van de gelegenheid die geboden werd door het ter ziele gaan van de lire, om iets te doen aan het tekort aan aalmoezen” door „haar prijzen naar boven af te ronden”, zegt Corriere della Sera. Het vicariaat van Rome stuurde een rondschrijven naar al zijn parochies om „de ’prijslijst’ bij te stellen. De offergave om een mis te laten houden, die voorheen maar 15.000 lire was, wordt verhoogd naar € 10 (19.363 lire). De maximale offergave voor een huwelijksplechtigheid, die voorheen 450.000 lire was, wordt verhoogd naar € 270 (523.000 lire).” Het rondschrijven specificeert echter dat „dit bedrag betrekking heeft op huwelijksplechtigheden die verricht worden voor ’niet-parochianen’, terwijl voor parochianen de grootte van de offergave naar eigen oordeel is, net zoals bij een doop en een begrafenis”. Toch zitten parochiepriesters in Rome nog steeds met het probleem dat ze de collecteschalen vaak deprimerend leeg aantreffen, misschien als gevolg van „een bepaalde gierigheid onder de gelovigen, gecombineerd met een terugval in het aantal aanwezigen”, zegt de krant.