Levende juwelen van de insectenwereld
Levende juwelen van de insectenwereld
DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN SPANJE
HET dichte bladerdak van het tropisch regenwoud verhult duizenden levende juwelen. Sommige glinsteren als goud en zilver, andere glanzen als smaragden, robijnen en saffieren. Deze juwelen van het woud, grotendeels onzichtbaar voor de mens, zijn kevers.
Waar denkt u aan bij het woord kever? Aan een donkergekleurd, over de grond rennend insect met bizarre kenmerken? In werkelijkheid behoren kevers tot de kleurrijkste — en talrijkste — schepselen op aarde. Volgens The Guinness Book of Animal Records vormen de bijna 400.000 gedetermineerde soorten van de Coleoptera, de wetenschappelijke orde waartoe kevers behoren, bijna een derde van alle bekende diersoorten op aarde. En mocht u zelf ooit een nieuwe diersoort willen ontdekken, zoek dan eens tussen de kevers. De insectenkundige dr. Terry Erwin heeft berekend dat er misschien wel miljoenen keversoorten zijn die nog niet door de wetenschap zijn ontdekt. Het is verbazingwekkend dat Erwin in slechts negentien grote tropische bomen zo’n 1200 soorten kevers heeft gevonden.
Verbluffende verscheidenheid
Gezien het aantal keversoorten is het niet zo verrassend dat er kevers in allerlei vormen en maten bestaan. Sommige zijn volgens het tijdschrift National Geographic „zo groot dat verzamelaars in vroeger tijd ze uit de lucht schoten met geweren die met zand waren geladen”. Andere zijn „zo klein dat ze meeliften op de monddelen van bijen. Er zijn zelfs kevers die museums binnendringen en kevercollecties opvreten”, aldus het tijdschrift.
Kevercollecties kunnen trouwens heel veel geld waard zijn. Zowel de kleur als de zeldzaamheid van de kevers zijn van invloed op hun waarde. Scarabeeën zijn er in allerlei tinten groen en rood en in goud en zilver. Een felrode scarabee bijvoorbeeld brengt misschien 170 euro op, en een scarabee met een mooie gouden glans ruim twee keer zoveel.
Sommige boktorren, die hun naam danken aan hun gigantische antennes, hebben indrukwekkende en kleurrijke patronen. Weer andere kevers glanzen als minuscule, iriserende mozaïeken. Hun glinsterende groen- en blauwtinten doen niet onder voor de kleuren van kolibries. Maar de kevers zijn niet alleen waardevol vanwege hun kleuren. Doordat ze plantenmateriaal en mest recyclen, spelen ze ook een belangrijke rol bij de instandhouding van gezonde ecosystemen.
Sieraden van insecten
Die juweeltjes van insecten worden niet alleen gewaardeerd door keververzamelaars. Op het Amerikaanse continent dragen sommige vrouwen kettingen die ze hebben geregen van de kleurrijke dekschilden van kevers. In sommige streken van Mexico krijgen prachtkevers — die hun naam eer aandoen — stukjes gekleurd glas en kraaltjes opgeplakt en worden ze levende broches, die met een kort kettinkje aan de kleding van hun eigenares worden vastgemaakt.
Of u kevers nu uit de verte wilt bewonderen of van dichtbij wilt bestuderen, deze levende juwelen zijn een duidelijke demonstratie van de boeiende schoonheid en complexiteit van de dieren op aarde.
[Kader/Illustratie op blz. 16]
Bladkevers
Sommige kevers kunnen ondanks hun schoonheid een plaag zijn. Bladkevers (of goudhanen) bijvoorbeeld verslinden de bladeren, stengels en wortels van een grote verscheidenheid aan planten en gewassen.
Hoewel er zo’n 25.000 soorten bladkevers bestaan, denken veel boeren bij deze naam misschien maar aan één soort: de coloradokever. Kolonisten in Noord-Amerika gingen in 1859 beseffen dat deze kever een bedreiging voor hun aardappeloogsten vormde. In het begin van de twintigste eeuw was de kever Europa binnengedrongen en inmiddels heeft hij zich over dit continent en ook naar Azië verspreid.
De coloradokever is vanwege zijn vermogen resistentie tegen insecticiden te ontwikkelen altijd een geduchte vijand geweest. Tegenwoordig wordt er een combinatie van landbouwkundige, biologische en chemische tactieken gebruikt om deze vraatzuchtige bladeters te bestrijden.
[Illustratie]
Coloradokever (VS)
[Verantwoording]
Scott Bauer/Agricultural Research Service, USDA
[Kader/Illustraties op blz. 17]
Keverkampioenen
▪ Kevers hebben het record van langstlevenden onder de insecten op hun naam staan. Hoewel de meeste insecten nog geen jaar leven, worden sommige prachtkevers ruim 30 jaar, en van één is bekend dat hij de gezegende ouderdom van 47 jaar heeft bereikt. Prachtkevers „leggen hun eitjes onder de schors van een levende boom”, legt The Guinness Book of Animal Records uit. „Als de boom wordt omgehakt, is het niet ongewoon dat sommige larven in leven blijven en in het hout de wereld rondreizen; omdat sommige soorten er heel wat jaren over doen om het volwassen stadium te bereiken, kunnen de volwassen exemplaren uiteindelijk uit meubilair te voorschijn komen.”
▪ De goliathkevers van tropisch Afrika zijn de kampioenen zwaargewicht in de insectenwereld. Sommige mannetjes wegen wel 100 gram; dat is drie keer zoveel als een huismuis.
▪ De prijs voor de sterkste gewichtheffer in de dierenwereld (in verhouding tot grootte) gaat naar de neushoornkever van de subfamilie Dynastinae. Dit robuuste beestje kan 850 keer zijn eigen gewicht dragen.
[Illustratie]
Goliathkever (Zaïre)
[Verantwoording]
Faunia, Madrid
[Illustratie]
Neushoornkever (Equatoriaal Guinee)
[Illustratie op blz. 16]
Bladsprietkever (Mexico)
[Illustratie op blz. 16]
Bladsprietkever (Honduras)
[Illustratie op blz. 16]
Bladsprietkever (Costa Rica)
[Illustratie op blz. 17]
Boktor (Indonesië)
[Illustratie op blz. 17]
Gouden tor (Thailand)
[Illustratie op blz. 17]
Prachtkever (Thailand)
[Illustratie op blz. 17]
Prachtkever (Hongarije)
[Illustratie op blz. 17]
Bladsprietkever (Honduras)
[Illustratieverantwoording op blz. 16]
Top left and middle: © David Hawks; right: © Barbara Strnadova/Photo Researchers, Inc.
[Illustratieverantwoording op blz. 17]
Top left to right: First three: Faunia, Madrid; fourth: Gyorgy Csoka, Hungary Forest Research Institute, www.insectimages.org; fifth: © Barbara Strnadova/Photo Researchers, Inc.