Welke films gaat u bekijken?

DE AFGELOPEN decennia heeft de overvloed aan seks, geweld en grove taal op het doek of scherm verschillende reacties opgeroepen. Sommigen vinden een bepaalde seksscène obsceen, terwijl anderen zeggen dat hij artistiek is. Sommigen houden vol dat het geweld in een film onnodig en niet te rechtvaardigen is, terwijl anderen denken dat het best kan. Sommigen vinden een dialoog met grove taal aanstootgevend, terwijl anderen beweren dat het realistisch is. Wat de één obsceen noemt, is volgens de ander vrijheid van meningsuiting. Als we naar beide partijen luisteren, lijkt het misschien alleen om woorden te gaan.

Maar de inhoud van een film vraagt om meer dan een oppervlakkige discussie. Het is terecht iets om zich bezorgd over te maken, niet alleen voor ouders maar voor iedereen die normen en waarden hoog wil houden. „Telkens als ik het erop waag en tegen beter weten in weer eens naar de bioscoop ga, voel ik me een slechter mens als ik eruit kom”, verzuchtte een vrouw. „Ik schaam me voor de mensen die deze rommel hebben gemaakt, en ik schaam me voor mezelf. Het is alsof het kijken naar de troep die ik net heb gezien, me als mens heeft verlaagd.”

Maatstaven vaststellen

De bezorgdheid over de inhoud van films is niet nieuw. In de vroege dagen van de film rees er verontwaardiging over seksuele onderwerpen en criminele elementen die op het witte doek verschenen. Ten slotte werd er in de Verenigde Staten in de jaren dertig een code of verzameling voorschriften van kracht die aanmerkelijk beperkte wat er in films vertoond mocht worden.

Volgens The New Encyclopædia Britannica was deze nieuwe code voor films „enorm beperkend, want bijna alles wat verband hield met de belevingswereld van normale volwassenen mocht niet op het filmdoek worden vertoond. Het vertonen van ’hartstochtelijke scènes’ was verboden, en op overspel, ongeoorloofde seks, verleiding en verkrachting mocht niet eens worden gezinspeeld, tenzij het absoluut noodzakelijk was voor de plot en aan het eind van de film streng gestraft werd.”

Wat geweld betreft was het in films „verboden eigentijdse wapens te tonen of ter sprake te  brengen, de details van een misdrijf te laten zien, criminelen te tonen die wetshandhavers doden, de suggestie te wekken van uitzonderlijke gewelddadigheden of afslachtingen of gebruik te maken van moord of zelfmoord, behalve als het essentieel was voor de plot. . . . Onder geen beding mocht een misdrijf als gerechtvaardigd worden voorgesteld.” Alles bij elkaar bepaalde de code dat „er geen film mocht worden geproduceerd die de morele maatstaven van de kijkers verlaagt”.

Van beperkingen naar een classificatiesysteem

In de jaren vijftig negeerden veel Hollywood-producenten de code omdat ze vonden dat de voorschriften verouderd waren. Daarom werd de code in 1968 afgeschaft en vervangen door een classificatiesysteem. * Volgens dit systeem mocht een film expliciet zijn, maar dan zou hij geclassificeerd worden met een symbool waardoor het publiek van tevoren werd gewaarschuwd in hoeverre hij alleen geschikt werd geacht voor volwassenen. Volgens Jack Valenti, die bijna veertig jaar voorzitter van de Amerikaanse filmkeuring is geweest, was het doel „ouders van tevoren enige waarschuwingen te geven, zodat ze zelf konden beoordelen welke films hun kinderen al dan niet mochten zien”.

Met de introductie van het classificatiesysteem was het hek van de dam. Seks, geweld en grove taal stroomden de scripts van de doorsnee-Hollywoodfilms in. De nieuwe vrijheden die filmmakers nu hadden, ontketenden een vloedgolf die niet meer te stuiten was. Niettemin werd het publiek door middel van een classificatiesysteem gewaarschuwd. Maar vertelt een symbool u alles wat u moet weten?

Wat een classificatie u niet vertelt

Sommigen hebben het gevoel dat het classificatiesysteem in de loop van de jaren soepeler is geworden. Een onderzoek door de Harvard School of Public Health bevestigt dat vermoeden, want daaruit blijkt dat films die geschikt worden geacht voor jongere tieners, nu meer geweld en openlijke seks bevatten dan die van nog maar tien jaar geleden. De conclusie van het onderzoek was dat „films met dezelfde classificatie aanmerkelijk kunnen verschillen in hoeveelheid en aard van de mogelijk verwerpelijke inhoud” en dat „alleen leeftijdsgrenzen geen goede informatie geven over de aanwezigheid van geweld, seks en grove taal en over de verdere inhoud”. *

Ouders die hun kinderen zomaar naar de bioscoop laten gaan, zijn zich er misschien niet van bewust wat tegenwoordig als geschikt wordt beschouwd. Een filmcriticus beschrijft bijvoorbeeld de hoofdfiguur van een film die in de Verenigde Staten als geschikt voor tieners is geclassificeerd. Het was „een losgeslagen zeventienjarige die zich vrolijk elke dag bedrinkt, drugs gebruikt, naar wilde feesten gaat en agressieve seks heeft met een jongen die ze net heeft ontmoet”. Dit soort inhoud is echt geen uitzondering. The Washington Post Magazine merkt zelfs op dat toespelingen op orale seks „normaal en aanvaardbaar” schijnen te zijn in films die als geschikt voor tieners zijn geclassificeerd. Het is duidelijk dat een classificatie niet de enige factor moet zijn bij het beoordelen van de inhoud van een film. Is er een betere leidraad?

„Haat het kwade”

Een classificatiesysteem is geen vervanging voor een door de bijbel geoefend geweten. Bij al hun beslissingen — ook die in verband met amusement — streven christenen ernaar de bijbelse raad in Psalm 97:10 toe te passen: „Haat het kwade.” Iemand die het kwade haat, zal zich beslist niet willen amuseren met dingen die God verafschuwt.

Ouders moeten vooral heel voorzichtig zijn met het soort films waar ze hun kinderen naar laten kijken. Het zou naïef zijn om niet meer dan een terloopse blik op de classificatie te werpen. Het kan heel goed zijn dat een  film die voor de leeftijdsgroep van uw kind geschikt wordt geacht, waarden propageert waar u als ouder niet achter staat. Dat is voor christenen beslist geen verrassing, want de wereld heeft een denk- en handelwijze aanvaard die in strijd is met Gods maatstaven. * — Efeziërs 4:17, 18; 1 Johannes 2:15-17.

Dat betekent niet dat alle films slecht zijn. Maar voorzichtigheid is geboden. In dit verband zei de Ontwaakt! van 22 mei 1997: „Ieder [moet] persoonlijk zorgvuldig afwegingen maken en beslissingen nemen die hem een zuiver geweten tegenover God en mensen laten.” — 1 Korinthiërs 10:31-33.

Geschikt amusement zoeken

Hoe kunnen ouders selectief zijn wat de films betreft waar het gezin naar kijkt? Hier volgen enkele commentaren van ouders over de hele wereld. Hun opmerkingen kunnen u helpen bij uw zoektocht naar goed amusement voor uw gezin. — Zie ook het kader „Andere vormen van ontspanning”, op blz. 14.

„Toen de kinderen jonger waren, gingen mijn vrouw of ik altijd met hen mee naar de film”, zegt Juan uit Spanje. „Ze gingen nooit alleen of enkel met andere jongeren. Nu, als tieners, gaan ze nooit naar een eerste voorstelling; we hebben liever dat ze wachten totdat we de recensies hebben gelezen of van anderen die we vertrouwen iets over de film hebben gehoord. Dan beslissen we als gezin of we naar die film gaan.”

Mark uit Zuid-Afrika doet zijn best om vrijuit met zijn tienerzoon te praten over wat er in de bioscopen draait. „Mijn vrouw en ik beginnen het gesprek door naar zijn mening over de film te vragen”, zegt Mark. „Zo kunnen we horen hoe hij erover denkt en met hem redeneren. Het gevolg is dat we films kunnen uitkiezen die we allemaal leuk vinden.”

Ook Rogerio uit Brazilië neemt er met zijn kinderen de tijd voor om de films die ze willen zien, te analyseren. „Ik lees met hen wat  de critici te zeggen hebben”, zegt hij. „Ik ga met hen naar de videotheek om hun te leren hoe ze op de hoes naar aanwijzingen kunnen zoeken dat een film ongeschikt zou kunnen zijn.”

Matthew uit Groot-Brittannië vindt het nuttig om met zijn kinderen te praten over de films die ze willen zien. Hij zegt: „We hebben onze kinderen van jongs af aan betrokken bij gesprekken over de inhoud van films waar we als gezin belangstelling voor hadden. Als we besloten niet naar een bepaalde film te kijken, legden mijn vrouw en ik uit waarom, in plaats van gewoon nee te zeggen.”

Daarnaast hebben sommige ouders het als een hulp ervaren de films op het internet op te zoeken. Er zijn een aantal websites die een uitgebreid verslag geven over de inhoud van films. Die kunnen een duidelijker beeld geven van de waarden die door een bepaalde film worden gepropageerd.

De voordelen van een geoefend geweten

De bijbel spreekt over mensen die „hun waarnemingsvermogen hebben geoefend om zowel goed als kwaad te onderscheiden” (Hebreeën 5:14). Ouders dienen zich dan ook ten doel te stellen hun kinderen normen en waarden bij te brengen die hen zullen helpen verstandige beslissingen te nemen als ze vrij zijn hun eigen amusement te kiezen.

Veel jongeren onder Jehovah’s Getuigen hebben in dit opzicht een uitstekende opleiding van hun ouders gekregen. Bill en Cherie uit de Verenigde Staten bijvoorbeeld gaan graag met hun twee tienerjongens naar de film. Bill zegt: „Na afloop praten we als gezin vaak over de film — welke normen erin tot uiting kwamen en of we het met die normen eens zijn of niet.” Natuurlijk beseffen Bill en Cherie dat ze selectief moeten zijn. „We stellen ons van tevoren op de hoogte van de film,” zegt Bill, „en we schamen ons er niet voor om de bioscoop uit te lopen als er iets aanstootgevends in voorkomt dat we niet voorzien hadden. Door hun kinderen te betrekken in een verstandige besluitvorming merken Bill en Cherie dat ze hun zoons helpen een scherp gevoel voor goed en kwaad te ontwikkelen. „Ze nemen verstandiger beslissingen als ze voor  de keus staan welke films ze zouden willen bekijken”, zegt Bill.

Net als Bill en Cherie hebben veel ouders hun kinderen geholpen in verband met amusement hun waarnemingsvermogen te oefenen. Het is waar dat veel van wat er door de filmindustrie wordt geproduceerd, niet geschikt is. Maar als christenen zich door bijbelse beginselen laten leiden, kunnen ze van goed en opbouwend amusement genieten.

[Voetnoten]

[Kader/Illustraties op blz. 12]

„WE NEMEN SAMEN DE BESLISSING”

„Toen ik jonger was, gingen we altijd met het hele gezin naar de bioscoop. Nu ik ouder ben, mag ik zonder mijn ouders. Maar voordat mijn ouders me laten gaan, willen ze weten hoe de film heet en waar hij over gaat. Als ze nog niet van de film hebben gehoord, lezen ze een recensie of kijken naar de trailer op de tv. Ook zoeken ze op het internet naar informatie over de film. Als ze het gevoel hebben dat de film niet geschikt is, leggen ze uit waarom. Ze geven me ook de kans te zeggen wat ik ervan vind. We praten er openhartig over, en we nemen samen de beslissing.” — Héloïse, negentien, Frankrijk.

[Kader/Illustratie op blz. 13]

PRAAT EROVER!

„Als ouders dingen verbieden en er niet iets goeds voor in de plaats stellen, proberen kinderen hun wensen misschien stiekem te vervullen. Daarom doen sommige ouders het volgende als de kinderen te kennen geven dat ze naar een of ander soort ongezond amusement willen kijken: ze verbieden het niet maar geven ook geen toestemming. In plaats daarvan wachten ze tot de gemoederen wat bedaard zijn. Een paar dagen praten ze over de kwestie zonder zich op te winden en vragen ze de jongere waarom hij of zij denkt dat dit soort amusement goed zou zijn. Door erover te praten, worden jongeren het vaak eens met hun ouders en bedanken hen zelfs. Dan kiezen ze onder leiding van de ouders een andere vorm van amusement waar ze samen aan kunnen deelnemen.” — Masaaki, een reizende opziener in Japan.

[Kader/Illustraties op blz. 14]

ANDERE VORMEN VAN ONTSPANNING

▪ „Jongeren hebben een natuurlijk verlangen om met leeftijdgenoten samen te zijn, dus we hebben er altijd voor gezorgd dat onze dochter onder onze supervisie goede omgang had. Omdat er in onze gemeente veel voorbeeldige jongeren zijn, hebben we onze dochter aangemoedigd vriendschap met hen te sluiten.” — Elisa, Italië.

▪ „We zijn heel erg betrokken bij de ontspanning van onze kinderen. We organiseren gezonde activiteiten, zoals wandelingen, barbecues, picknicks en gezellige bijeenkomsten met medechristenen van alle leeftijden. Op die manier bezien onze kinderen ontspanning niet als iets dat alleen leuk is met leeftijdgenoten.” — John, Groot-Brittannië.

▪ „We hebben gemerkt dat het heel opbouwend is met een groepje medechristenen iets gezelligs te doen. Mijn kinderen houden ook van voetballen, dus af en toe spreken we met anderen af voor een partijtje voetbal.” — Juan, Spanje.

▪ „We moedigen de kinderen aan om zelf muziek te maken. Ook doen we veel hobby’s samen, zoals tennissen, volleyballen, fietsen, lezen en gezellig samen zijn met vrienden.” — Mark, Groot-Brittannië.

▪ „We gaan regelmatig met het gezin en met vrienden bowlen. Ook proberen we eens per maand iets speciaals op het programma te zetten om samen te doen. Het geheim voor ouders om problemen te voorkomen, is waakzaam te zijn.” — Danilo, Filippijnen.

▪ „Zelf ergens naar toe gaan is vaak leuker dan in je luie stoel naar een film zitten kijken. We letten goed op plaatselijke evenementen zoals kunsttentoonstellingen, autoshows of muziekuitvoeringen. Dit soort evenementen nodigt vaak uit tot gesprekken. We passen ook op voor te veel amusement. Niet alleen vanwege de tijd, maar bij te veel amusement gaat ook het nieuwe en opwindende eraf.” — Judith, Zuid-Afrika.

▪ „Niet alles wat andere kinderen doen, is geschikt voor mijn kinderen, en ik probeer ze dat te laten begrijpen. Tegelijkertijd proberen mijn man en ik hun goed amusement te bieden. We doen ons best om ervoor te zorgen dat ze niet kunnen zeggen: ’We gaan nooit ergens heen. We doen nooit iets.’ We gaan samen naar parken en nodigen regelmatig anderen uit de gemeente bij ons thuis uit.” * — Maria, Brazilië.

[Voetnoot]

[Verantwoording]

James Hall Museum of Transport, Johannesburg, South Africa

[Illustratie op blz. 11]

Lees de recensies VOORDAT u een beslissing neemt

[Illustratie op blz. 12, 13]

Ouders, leer uw kinderen selectief te zijn