Help jongeren het juiste te doen

DE WERELD, haar leefstijlen en haar modegrillen zijn altijd aan veranderingen onderhevig geweest. Met name dankzij de moderne technologie zijn die veranderingen tegenwoordig nog duidelijker. Wat gisteren nog in was, is vandaag al weer uit, en wat vandaag populair is, zal morgen ouderwets zijn. Die snelle veranderingen hebben een duidelijke impact op jongeren.

Een sociale revolutie

De afgelopen jaren heeft de technologie een revolutie op gang gebracht die een diepgaande invloed heeft gehad op jongeren. In veel landen zijn de mobiele telefoon en de computer het centrum van de sociale wereld van jongeren geworden. Profielsites hebben een compleet nieuwe wereld aan mogelijkheden geopend. „Je kunt in het echt vrij weinig vrienden hebben en dan op internet plotseling honderden”, zegt een Australisch meisje van negentien.

Weinig mensen zullen ontkennen dat de mobiele telefoon en het internet heel wat voordelen hebben. Maar voor veel mensen lijken ze een verslaving te zijn geworden. Professor Donald Roberts merkte op dat sommige studenten „de paar minuten tussen het college van tien uur en dat van elf uur niet doorkomen zonder een mobiel gesprek te voeren. Het lijkt erop dat ze zich ongemakkelijk voelen als er even niks gebeurt — zoiets van ’ik kan niet tegen de stilte’.”

Sommige jongeren geven zelfs toe dat het gewoon een verslaving is. „Ik ben helemaal verslaafd aan msn’en en mijn mobieltje, want daarmee houd ik contact met mijn vrienden”, zegt Stephanie (16). „Als ik thuiskom, ga ik direct achter de computer en blijf de hele avond online — soms zelfs tot drie uur ’s nachts.” De maandelijkse telefoonrekening van Stephanie ligt ergens tussen de honderd en vijfhonderd dollar. „Ik ben mijn ouders nu ruim tweeduizend dollar schuldig voor de extra belkosten. Maar ik ben er zo aan gewend dat ik altijd mijn mobieltje bij me heb, dat ik zonder mobieltje niet normaal kan leven.”

Er kunnen ook andere problemen zijn. Bij een onderzoek naar het gezinsleven kwam de antropologe Elinor Ochs erachter dat als een werkende ouder thuiskwam, de partner en kinderen vaak zo in beslag werden genomen door waar ze mee bezig waren dat ze twee van de drie keer niet eens opkeken en gedag zeiden! „We merkten ook op hoe moeilijk het voor  ouders was in de wereld van het kind door te dringen”, vertelt Ochs. Ze voegt eraan toe dat tijdens het onderzoek werd gezien hoe ouders het opgaven en wegliepen als kinderen helemaal in beslag werden genomen door wat ze aan het doen waren.

Profielsites — Kan het kwaad?

Veel ouders en leraren maken zich zorgen over de hoeveelheid tijd die jongeren besteden aan profielsites. Op deze sites kunnen leden een webpagina maken en die opleuken met plaatjes, filmpjes en dagboeken, ook wel blogs genoemd.

Het aantrekkelijke van zulke sites is dat leden daardoor contact kunnen houden met vrienden. Bovendien kunnen jongeren door een webpagina te maken hun identiteit uiten, laten zien wie ze zijn. Het is te begrijpen dat jongeren dat leuk vinden, want de puberteit is een periode waarin ze zichzelf leren kennen en hun gevoelens leren uiten op een manier die anderen raakt.

Eén probleem dat echter ontstaat is dat sommigen een internetpersonage creëren dat weerspiegelt wie ze willen zijn in plaats van wie ze echt zijn. „Iemand in mijn klas zegt dat hij 21 is en in Las Vegas woont”, vertelt een jongen van vijftien. Maar in werkelijkheid wonen ze daar zo’n 1600 kilometer vandaan.

Zulke leugens komen veel voor. „Op internet kun je alles”, vertelt een Australisch meisje van achttien. „Je kunt heel iemand anders worden omdat niemand je echt kent. Je krijgt zelfvertrouwen. Je kunt dingen verzinnen om jezelf interessanter te laten lijken. Je kunt er foto’s van jezelf op zetten waarop je kleren draagt of dingen doet die je normaal nooit zou dragen of doen. Je kunt dingen opschrijven die je nooit zou durven zeggen. Je hebt het gevoel dat je overal mee wegkomt omdat het anoniem gebeurt. Niemand weet wie je echt bent.”

Zoals voor elk communicatiemiddel geldt, kunnen profielsites zowel goed als verkeerd gebruikt worden. Als u kinderen hebt, weet u dan wat ze op internet doen? Gaat u na of uw kinderen hun tijd verstandig gebruiken? * (Efeziërs 5:15, 16) Misbruik van internet kan een jongere bovendien aan verschillende ernstige gevaren blootstellen. Welke zijn dat?

De schaduwkant van cyberspace

De anonimiteit van internet maakt het tot een jachtgebied voor pedofielen. Jongeren kunnen onbedoeld in de val lopen als ze op internet persoonlijke  informatie geven of afspreken iemand te ontmoeten met wie ze contact hebben gehad. Sommige mensen redeneren dat „kinderen thuis of op de speelplaats meer risico lopen op geweld of misbruik”, zegt het boek Parenting 911. „Maar voor de meeste ouders is het een eng idee dat pedofielen via een scherm hun huis binnen kunnen komen en de onschuld van hun kinderen kunnen bederven.”

De communicatietechnologie wordt ook op andere manieren misbruikt. Sommige jongeren houden zich bezig met ’cyberpesten’ — iemand online treiteren, verstoten, lastigvallen of bedreigen. Er zijn websites opgezet met als enige doel iemand te vernederen, en e-mail, chatrooms en dergelijke worden vaak gebruikt om iemand zwart te maken. Het hoofd van een stichting voor veiligheid op het internet denkt dat wel 80 procent van de kinderen tussen de tien en veertien direct of indirect te maken krijgt met cyberpesten.

Er is natuurlijk niets nieuws aan pesten. Maar geruchten, roddel en laster kunnen nu veel verder en oneindig veel sneller verspreid worden. Het gaat er vaak ook gemener aan toe. Soms worden in een kleedruimte of douche op school mobieltjes met een camera gebruikt om foto’s en filmpjes te maken die iemand in verlegenheid kunnen brengen. Vervolgens worden die afbeeldingen op internet geplaatst en naar allerlei geïnteresseerde ontvangers gestuurd.

Een groeiende bron van zorg

Op grond van zulke incidenten heeft het ministerie van Justitie en Openbare Veiligheid in New Jersey (VS) een brief aan ouders en verzorgers gestuurd met het dringende verzoek hen „te helpen een groeiende bron van zorg aan te pakken in verband met het verkeerde gebruik van internet onder kinderen, zowel op als buiten school”. In de brief werd vooral zorg uitgesproken over het op internet plaatsen van persoonlijke informatie en foto’s. Sites met zulke informatie werken vaak als een magneet op gewetenloze jongeren en volwassenen. De brief zei: „Als ouder moet u beseffen dat de zorg over deze problemen heel reëel is, en dat u in belangrijke mate kunt bijdragen tot de veiligheid van uw kinderen door u beter te informeren over en meer betrokken te zijn bij het internetgebruik van uw kinderen.”

Toch weten sommige ouders verrassend weinig over wat hun kinderen online allemaal uitspoken. Eén moeder, die goed in de gaten houdt wat haar dochter van zestien op internet doet, zei: „Ouders zouden absoluut geschokt zijn en zich schamen als ze wisten wat hun kinderen allemaal op internet plaatsten en bespraken.” Volgens een deskundige op het gebied van veilig internetten plaatsen sommige jongeren heel gewaagde foto’s op internet.

Negatieve gevolgen

Komt die bezorgdheid gewoon van paranoïde, overbezorgde volwassenen die vergeten zijn hoe het is om jong te zijn? Uit de statistieken blijkt het tegendeel. Sta hier eens bij stil: In sommige gebieden heeft een derde van de jongens  en meisjes tussen de vijftien en zeventien al seks gehad. Meer dan de helft van de jongeren tussen de dertien en negentien zegt orale seks gehad te hebben.

De technologie heeft beslist bijgedragen tot deze ontnuchterende statistieken. „Mobieltjes en internet, die jongeren een ongekend niveau van privacy bieden, maken het veel makkelijker partners te vinden voor vrijblijvende seks”, zegt een verslag in The New York Times Magazine. Om iemand van het andere geslacht in het geheim te ontmoeten, is inderdaad niet veel meer nodig dan een paar toetsen op de computer in te drukken. In een onderzoek gaf ruim vier op de vijf meisjes toe dat ze op internet niet zo voorzichtig waren als eigenlijk zou moeten.

Sommigen die op internet naar een date of een sekspartner zoeken, komen van een koude kermis thuis. ’We hebben een toename gezien in het aantal aanrandingen’, meldt Jennifer Welch van de politie in Novato (Californië). Ze zegt dat het eerste contact tussen de aanrander en het slachtoffer vaak op internet is gelegd, waar ze hebben afgesproken elkaar ergens te ontmoeten.

Pas op voor de „wijsheid van de wereld”!

Adviesrubrieken voor jongeren in kranten en tijdschriften nemen vaak een heel tolerant standpunt in als het om jongeren en seks gaat. Vaak laten ze zich wel goedkeurend uit over maagd blijven of morele reinheid, maar ze vinden het vooral belangrijk dat jongeren ’veilig vrijen’. Ze lijken te redeneren: we kunnen ze toch niet tegenhouden, dus dan moeten we ze maar leren hun verantwoordelijkheid te nemen.

In een artikel op een gerespecteerde website voor tieners werd gezegd dat je bij de vraag of je wel of geen seks moet hebben, drie factoren in aanmerking moet nemen: (1) het risico zwanger te worden, (2) het risico op een soa, en (3) of je er emotioneel aan toe bent. „Uiteindelijk moet je zelf de beslissing nemen”, zegt de site. Er werd maar heel oppervlakkig iets gezegd over het bespreken van dit onderwerp met je ouders. En er werd al helemaal niets gezegd over de vraag of het goed of verkeerd was.

Als u kinderen hebt, wilt u ongetwijfeld dat uw kinderen betere leiding krijgen dan de onbetrouwbare en onverstandige „wijsheid van de wereld” (1 Korinthiërs 1:20). Hoe kunt u hen helpen zich door de puberteit heen te slaan en de gevaren te vermijden die in dit artikel besproken zijn? Het antwoord is niet zoiets simpels als de stekker van de computer eruit trekken of het mobieltje afpakken. Zulke makkelijke oplossingen bereiken zelden het hart (Spreuken 4:23). Bedenk ook dat uw kinderen hun mobieltje en het internet misschien gebruiken om iets te vinden waar ze behoefte aan hebben, maar waar u als ouder hen waarschijnlijk veel beter bij kunt helpen. Wat hebben ze dan nodig?

[Voetnoot]

[Inzet op blz. 4]

„Als ik thuiskom, ga ik direct achter de computer en blijf de hele avond online — soms zelfs tot drie uur ’s nachts”

[Inzet op blz. 5]

„Op internet kun je alles. Je kunt heel iemand anders worden omdat niemand je echt kent”

[Inzet op blz. 7]

„Ouders zouden absoluut geschokt zijn en zich schamen als ze wisten wat hun kinderen allemaal op internet plaatsten en bespraken”

[Kader/Illustratie op blz. 6]

Netwerksites — Het verhaal van een jongere

„Ik begon via de website van onze school contact te leggen met klasgenoten en leraren. Het begon met een uur per week. Al snel zat ik elke dag op internet. Ik was zo verslaafd dat als ik niet aan het internetten was, ik eraan zat te denken. Ik kon me nergens anders meer op concentreren. Ik raakte achter met mijn schoolwerk, ik zat niet op te letten op de christelijke vergaderingen en ik verwaarloosde zelfs mijn echte vrienden. Uiteindelijk hadden mijn ouders door wat er aan de hand was en mocht ik niet meer zo veel internetten. Dat vond ik heel moeilijk. Ik was ontzettend kwaad. Maar nu ben ik blij dat het zo gegaan is, en het gaat een stuk beter met me. Ik wil nooit meer verslaafd zijn!” — Bianca.