Schitterende rozen uit Afrika

DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN KENIA

„De prachtigste bloemen die ik ooit heb gezien!” „Het beste cadeau dat je een goede vriendin kunt geven.” „Een uiting van genegenheid.”

MISSCHIEN denkt u er net zo over als de hierboven geciteerde inwoners van Nairobi (Kenia). Van alle bloeiende planten — zowel die in het wild groeien als die worden gekweekt — is de roos internationaal gezien misschien wel het populairst. Al eeuwenlang spreekt de roos tot de verbeelding van de mens. Dichters hebben over haar geschreven en kunstenaars hebben haar vaak afgebeeld. Shakespeare stak de loftrompet over de bloem met de beroemde zin uit Romeo en Julia: „Wat zegt een naam? Dat wat wij een roos noemen, zou met elke andere naam even heerlijk ruiken.” Dankzij de roos zijn nieuwe vriendschappen gesmeed en hechter geworden, gespannen verhoudingen hersteld en is menige patiënt opgebeurd.

De roos is bovenal van grote waarde voor de economie. In veel landen waar de juiste klimatologische omstandigheden voor bloementeelt heersen, brengt de roos heel wat buitenlands geld in het laatje. Van de miljoenen bloemen die bijvoorbeeld in een recent jaar uit Kenia werden geëxporteerd, bestond ruim 70 procent uit rozen, waarmee het land een van de belangrijkste rozenproducenten ter wereld is.

In vroeger tijden, toen de mens de aantrekkelijke eigenschappen van de roos nog niet had ontdekt, groeide de rozenstruik welig in het wild. Inmiddels zijn door het zorgvuldig gecontroleerd kruisen van enkele van de ruim honderd soorten wilde rozen, de duizenden rozenvariëteiten gekweekt die we nu kennen. Als gevolg daarvan is de bloem over de hele wereld bekend geworden en bijna in elk land op aarde te vinden. De populairste soort, die alom gekweekt wordt, is de theehybride.

 Van de kwekerij naar uw vaas

De meeste mensen kopen hun rozen bij de bloemist of in de supermarkt. Die bloemen worden commercieel geteeld in grote kwekerijen en vragen veel meer verzorging dan de rozensoorten die bij mensen in de achtertuin staan. Een bezoek aan zo’n kwekerij in de buurt van Nairobi maakt duidelijk hoeveel extra werk het kost om de bloemen klaar te maken voor de verkoop.

Een commerciële rozenkwekerij is hier, net als elders in Kenia, makkelijk te herkennen aan de kassen van polyethyleen. (Zie foto op blz. 26.) Deze kassen hebben diverse functies. De pas geënte rozen zijn kwetsbaar en moeten tegen guur weer worden beschermd. Zware regen, wind of direct zonlicht kunnen ze flink beschadigen. Om een constante temperatuur te handhaven, moet er in de kas een goede toevoer zijn van koele lucht en een goede afvoer van warme lucht.

Binnen in de kassen staan rijen met jonge planten in diverse groeistadia. Hier worden allerlei rozensoorten gekweekt, van de populaire theehybride die op iets meer dan 70 centimeter wordt afgesneden, tot de 35 centimeter lange sweetheart-roos, een specifieke theehybridesoort. Op één hectare kunnen wel 70.000 struiken staan.

Hoe komen de planten aan hun voedingsstoffen? Er wordt geen gewone grond gebruikt. Het plantenbed bestaat uit puimsteen (vulkanisch gesteente) op een ondergrond van polyethyleenfolie. Deze methode verdient de voorkeur omdat het puimsteen geen door grond verspreide ziekten bevat. De planten worden bevochtigd door middel van druppelbevloeiing. Bij deze methode worden de plantenbedden via dunne leidingen druppelsgewijs van water en voedingsstoffen voorzien. Het vulkanische materiaal is poreus, zodat het water via de plastic onderlaag kan weglopen. Dat water wordt opgevangen en hergebruikt.

Ondanks die speciale zorg kunnen rozen met een aantal ziekten worden besmet. Dat zijn voornamelijk schimmelziekten zoals grauwe schimmel en meeldauw, die de bladeren en stelen aantasten. Als deze ziekten niet worden aangepakt, kunnen ze een nadelige uitwerking hebben op de kwaliteit van de bloem. Een  schimmeldodend middel kan het probleem verhelpen.

Na verloop van tijd beginnen er felle kleuren te verschijnen, een duidelijke aanwijzing dat de rozen geoogst kunnen worden. De bloemen worden voorzichtig afgeknipt terwijl ze nog helemaal in de knop staan. Door de bloemen op dit moment af te knippen, wordt hun levensduur verlengd en blijft hun kleur behouden. Maar dit moment kan per soort iets verschillen. Het is belangrijk dat de bloemen ’s morgens of laat in de middag worden geknipt, wanneer de luchtvochtigheid hoog is en de bloemen minder snel verwelken. De gesneden bloemen worden dan naar een koelcel gebracht om voorgekoeld te worden. Ook dit zorgt ervoor dat de rozen langer vers blijven.

De bloemen maken nog een belangrijk stadium door: de selectie op kleur en lengte. Hoe ze verpakt worden is afhankelijk van de wensen van de klant. Ten slotte zijn de bloemen gereed voor de verkoop. Vanuit deze kwekerij worden ze vervoerd naar de grootste luchthaven in Nairobi en vandaaruit zullen ze naar Europa worden geëxporteerd, duizenden kilometers verderop. Omdat de bloemen zeer beperkt houdbaar zijn, moeten ze, lokaal of internationaal, binnen 24 uur nadat ze zijn afgeknipt, worden verkocht.

Misschien kunnen we de volgende keer dat we een boeket rozen krijgen of zelf rozen kopen bij een bloemist of supermarkt, eens stilstaan bij de Schepper van deze schitterende bloem, Jehovah God. Dan voelen we waarschijnlijk nog meer waardering voor hem. — Psalm 115:15.

[Kader/Illustraties op blz. 26]

Komt er ooit een blauwe roos?

De roos heeft een hele ontwikkeling doorgemaakt die nog niet ten einde lijkt te zijn. In deze bedrijfstak worden veel nieuwe technieken gebruikt om rozen te kruisen en te ontwikkelen. Er zijn maar weinig bloemen die in zo veel tinten voorkomen als rozen. Van welke kleur houdt u het meest? Van wit, geel, roze, donkerrood of roodbruin? De meeste daarvan zijn het resultaat van diverse kruisingsmethoden.

Wist u bijvoorbeeld dat hoewel mensen het over ’rode’ rozen hebben, er aanvankelijk geen echt rode bloemen in de rozenfamilie voorkwamen? In de rozenfamilie ontbreekt het gen dat de rode kleur veroorzaakt. De felrode kleur is het resultaat van een genetische mutatie rond 1930, die uiteindelijk heeft geleid tot de helderrode kleuren die rozen tegenwoordig kunnen hebben. Maar in alle rozenvariëteiten ontbrak lange tijd de kleur blauw. Het gen dat een blauwe kleur produceert, delphinidine, werd oorspronkelijk niet in de rozenfamilie aangetroffen. Maar na jaren van gezamenlijk onderzoek door een Australisch en een Japans bedrijf, werd in 2004 met gebruik van DNA-technieken een ’blauwe’ roos gecreëerd. Er zal echter nog verder onderzoek nodig zijn om een blauwere tint te bereiken.

[Illustratie]

Kas van polyethyleen

[Illustratie op blz. 25]

Gereed om afgeknipt te worden