Ouderen en veiligheid

EEN meisje is aan het schaatsen. Plotseling verliest ze haar evenwicht en ze gaat onderuit. Twee tellen later staat ze weer. Ze mankeert niks en vindt het hooguit een beetje gênant. Een oudere vrouw struikelt in huis en breekt haar heup. Ze wordt geopereerd en moet maandenlang revalideren. Omdat ze nu bang is om weer te vallen, beweegt ze steeds minder en gaat haar conditie achteruit.

Volgens een rapport van de Europese afdeling van de Wereldgezondheidsorganisatie komt elk jaar zo’n 30 procent van de 65-plussers te vallen. Valpartijen blijken in die leeftijdscategorie de belangrijkste oorzaak van sterfgevallen door letsel te zijn. De Bijbel zegt niet voor niets over ouderen: ’Zij zijn alleen al voor wat hoog is bevreesd geworden, en er zijn verschrikkingen op de weg’ (Prediker 12:5).

Hoewel de ouderdom vaak met gebreken komt, is het mogelijk de risico’s te beperken en de kwaliteit van uw leven te verbeteren. U kunt er bijvoorbeeld naar streven redelijk gezond en vitaal te blijven. U kunt ook uw huis veiliger maken.

Gezond en vitaal blijven

Wanneer we ouder worden, is het vaak zo dat onze coördinatie achteruitgaat, onze ogen slechter worden en we sneller ons evenwicht verliezen. We zullen misschien eerder iets breken doordat onze spieren en botten minder sterk worden. Dat proces kunnen we vertragen door geregeld te bewegen en gezond te eten. „Het is belangrijk oefeningen te doen om het evenwicht en de houding te verbeteren, kracht te behouden en lenig te blijven”, zegt Nita, een fysiotherapeut.

In een publicatie van het Amerikaanse ministerie van Volksgezondheid en Welzijn staat: „Ouderen zijn er ongeacht hun gezondheid en lichamelijke conditie bij gebaat lichamelijk actief te blijven. Zelfs als u moeite hebt met staan of lopen, is het goed om oefeningen te doen. Als u niets doet, wordt het er meestal niet beter op.” * Bewegen helpt onder andere tegen hartaandoeningen, gewrichtspijn, osteoporose en depressiviteit. Het is goed voor de bloedsomloop en de spijsvertering, en u slaapt beter. Bovendien krijgt u er waarschijnlijk meer zelfvertrouwen door en bent u alerter.

Als u niet gewend bent veel te bewegen, is het verstandig om voordat u ermee begint naar de dokter te gaan. Ga ook naar de dokter als u zich tijdens het bewegen ineens niet goed voelt of pijn op de borst krijgt. In zo’n geval kan het zelfs verstandig zijn het noodnummer te  bellen. Vat zulke potentieel gevaarlijke symptomen niet licht op! Het is ook aan te raden uw ogen elk jaar te laten nakijken.

Let daarnaast op uw voeding: vermijd maaltijden die nauwelijks vitaminen en mineralen bevatten, ook al zijn ze misschien snel en eenvoudig te bereiden. Senioren hebben vooral voedsel nodig dat rijk is aan vitamine D en calcium. Daardoor blijft de botmassa behouden of wordt in ieder geval het verlies ervan vertraagd. Eet daarom volkorenproducten, magere melkproducten, vers fruit en verse groenten. Als u van plan bent uw eetpatroon drastisch te veranderen, is het verstandig uw huisarts te raadplegen. Hij of zij kent uw gezondheidstoestand en kan u goede voedingsadviezen geven.

Probeer ook voldoende te drinken. Uitdroging komt bij ouderen veel voor, vooral als ze alleen wonen of in een verzorgingstehuis zitten. Het wordt in verband gebracht met valpartijen, verwarring, constipatie, een verminderde elasticiteit van de huid, infecties en zelfs de dood.

Een veiliger huis

De meeste valpartijen gebeuren thuis. Maar door een aantal praktische voorzorgsmaatregelen te nemen, kunt u het risico behoorlijk verkleinen. Hoe staat het er met uw woning voor? Hier volgen wat tips.

Badkamer:

● Kies voor een vloer waarop u niet uitglijdt als hij nat wordt.

● Zorg in de douche of badkuip voor een antislipcoating of een antislipmat. Als u een douchestoel gebruikt, moet u makkelijk bij de kraan kunnen. Het is ook handig als een douchekop van de wand gehaald kan worden.

● Handgrepen bieden steun bij het in en uit het bad stappen en bij toiletbezoek. Deze steunen moeten niet alleen stevig zijn maar ook goed bevestigd. Zorg er bovendien voor dat het toilet hoog genoeg is, zodat u zonder veel inspanning kunt gaan zitten en staan.

● Laat nachtverlichting aan of gebruik een zaklamp.

Trappen:

● Leg geen spullen op de trap. De trap moet in goede staat verkeren en goed verlicht zijn.

● Een trap moet waar mogelijk voorzien zijn van een stevige leuning aan beide zijden en antislipstrips, en zowel boven- als onderaan een lichtschakelaar hebben.

● Trappenlopen kan ouderen helpen hun beenspieren sterk te houden. Maar als u evenwichtsproblemen hebt, kunt u beter geen gebruik maken van de trap wanneer u alleen bent.

Slaapkamer:

● Zorg dat er rond uw bed en andere meubels voldoende ruimte is.

● Zet een stoel neer zodat u zich zittend kunt aankleden.

● Zorg dat u een bedlampje of zaklamp bij de hand hebt.

Keuken:

● Houd het aanrecht leeg zodat u boodschappen en dergelijke makkelijk kunt neerzetten.

● De keukenvloer moet stroef zijn en niet glanzen.

● Spullen in kastjes moeten niet te hoog of te laag staan maar makkelijk zonder hulp te pakken zijn. Gebruik geen ladder of krukje, en ga nooit op een stoel staan!

Algemeen:

● Zorg dat de gang ’s nachts verlicht is voor het geval u bijvoorbeeld naar het toilet moet.

● Het kan handig zijn ’s nachts een stok of rollator te gebruiken als u niet helemaal wakker of alert bent.

● Uw stoelen moeten stabiel zijn (zonder wieltjes), leuningen hebben en de juiste hoogte hebben om makkelijk te kunnen gaan zitten en staan.

 ● Vervang versleten tapijt, opkrullend zeil en kapotte plavuizen. Werk losliggende snoeren weg langs de plinten.

● Losse kleedjes op de vloerbedekking zijn gevaarlijk. Als ze op een parket- of tegelvloer liggen, moeten ze een antisliprug hebben.

● Draag pantoffels die goed passen, niet versleten zijn en hielsteunen en antislipzolen hebben. En draag geen schoenen of sandalen met hoge hakken.

● Bepaalde medicijnen kunnen leiden tot duizeligheid of evenwichtsproblemen. Als u daar na het innemen van medicijnen last van hebt, overleg dan met uw huisarts. Misschien kan hij de medicatie of de dosering aanpassen.

Als er in uw huis voorzieningen nodig zijn die u niet veilig zelf kunt aanbrengen, roep dan de hulp in van familieleden, vrienden of een klusjesman. En stel het niet uit.

Wat anderen kunnen doen

Als u ouders, grootouders of vrienden hebt die al wat ouder zijn, wat kunt u dan doen om te voorkomen dat ze vallen en letsel oplopen? U zou deze checklist op een tactvolle manier met hen kunnen doornemen en hen kunnen helpen iets aan onveilige situaties te doen. Als het nodig is, kunt u misschien elke week een paar gezonde maaltijden voor hen klaarmaken. Ouderen hebben ook geregeld lichaamsbeweging nodig. Kunt u met hen gaan wandelen en dat misschien combineren met andere activiteiten? Veel ouderen gaan graag even de deur uit als er maar iemand is die met hen meegaat. In veel landen voorziet de overheid in hulp in de vorm van thuiszorg, fysiotherapie, activiteitenbegeleiding en veiligheidsvoorzieningen in huis. Uw huisarts kan u vertellen welke hulp er beschikbaar is.

Onze Schepper, die zelf „de Oude van Dagen” genoemd wordt, wil dat we respect tonen voor ouderen. Dat geldt vooral voor onze ouders als ze op leeftijd zijn (Daniël 7:9). „Eer uw vader en uw moeder”, gebiedt hij (Exodus 20:12). Hij zegt ook: „Voor het grijze haar dient gij op te staan, en gij moet de persoon van een oud man consideratie betonen, en gij moet vrezen voor uw God” (Leviticus 19:32). Door respect voor ouderen te tonen, laten we dus zien dat we vrees voor God hebben! En als ouderen oprecht dankbaar zijn voor de hulp die ze krijgen, zullen anderen graag met liefde en respect aandacht aan hen besteden. Dan zullen ze dat niet als een last zien, maar het met plezier doen!

[Voetnoot]

[Kader/Illustraties op blz. 15]

ELEKTRONISCHE HULP BIJ NOODGEVALLEN

In bepaalde landen kunnen ouderen een hals- of polszender met een alarmknop krijgen die ze in geval van nood, bijvoorbeeld als ze lelijk vallen, kunnen gebruiken om hulp in te roepen. Misschien is die service ook in uw omgeving beschikbaar. Vooral als u alleen woont, zou u kunnen overwegen daar gebruik van te maken.