OP 1 november 1755 werd Lissabon getroffen door een aardbeving, gevolgd door een tsunami en branden. Een groot deel van de stad werd verwoest en er vielen duizenden slachtoffers.

Na de aardbeving in Haïti van 2010 stond in een redactioneel artikel in de Canadese National Post: „Alle grote tragedies stellen ons geloof in een hogere macht op de proef. Maar voor sommige, zoals deze herhaling van de ramp in Lissabon, geldt dat meer dan voor andere.” Het artikel besloot met de opmerking: „Misschien heeft God Haïti in de steek gelaten.”

Als „de Almachtige” heeft Jehovah God onbeperkte macht en kan hij dus ook een eind maken aan lijden (Psalm 91:1). Hoe kunnen we er zeker van zijn dat hij dat ook wil?

God voelt mee met mensen die lijden. Toen de Israëlieten als slaven in Egypte door hun onderdrukkers wreed behandeld werden, zei God tegen Mozes: „Ik heb gezien hoe ellendig mijn volk er in Egypte aan toe is, ik heb hun jammerklachten over hun onderdrukkers gehoord, ik weet hoe ze lijden” (Exodus 3:7, NBV). Het lijden van mensen laat God dus niet koud. Eeuwen later schreef de profeet Jesaja zelfs over de Israëlieten: „In al hun benauwdheid was het benauwend voor hem [God]” (Jesaja 63:9).

„Al zijn wegen zijn gerechtigheid” (Deuteronomium 32:4). God is altijd eerlijk en onpartijdig. Hij zal niet alleen „de weg van zijn loyalen behoeden”, maar ook ’verdrukking vergelden aan hen die verdrukking veroorzaken’ voor de rechtvaardigen (Spreuken 2:8; 2 Thessalonicenzen 1:6, 7). ’Hij kiest geen partij voor de vorsten en begunstigt de rijken niet boven de geringen, omdat zij allen het werk van zijn handen zijn’ (Job 34:19, NBV). Hij weet ook wat de beste manier is om een eind te maken aan menselijk lijden. De oplossingen van mensen zijn daarentegen te vergelijken met het plakken van een pleister op een schotwond. Hoewel de pleister de wond kan bedekken, wordt het eigenlijke probleem er niet door verholpen en wordt er al helemaal niets gedaan aan het lijden van het slachtoffer.

God is ’barmhartig, goedgunstig en overvloedig in liefderijke goedheid’ (Exodus 34:6). Het woord barmhartigheid zoals dat in de Bijbel gebruikt wordt, slaat op het medegevoel dat iemand ertoe beweegt een ander te helpen. Het Hebreeuwse woord dat in de Bijbel met „goedgunstig” is vertaald, is verwant aan een werkwoord dat „weergeeft hoe iemand die iets te geven heeft van harte reageert op iemand die iets nodig heeft”. Volgens de Theological Dictionary of the Old Testament omvat het woord dat met „liefderijke goedheid” vertaald is, „inzet voor iemand die door het ongeluk getroffen is of in nood verkeert”. Het doet God dus niet alleen pijn als een mens lijdt, maar hij wordt er door  zijn barmhartigheid, goedgunstigheid en liefderijke goedheid ook toe bewogen hem te helpen. We kunnen er daarom zeker van zijn dat hij een eind zal maken aan lijden.

In het vorige artikel werden drie belangrijke oorzaken van lijden genoemd, die geen van alle aan God toegeschreven kunnen worden. Hieronder gaan we daar verder op in.

Adam stond oorspronkelijk onder Gods bestuur. Maar toen hij voor een keus werd gesteld, besloot hij Gods leiding af te wijzen en te zien wat er zou gebeuren als hij zich onafhankelijk van God opstelde. Hij negeerde Gods waarschuwing: ’Gij zult beslist sterven’ (Genesis 2:17). Dat Adam weigerde zich aan Gods volmaakte bestuur te onderwerpen, leidde tot zonde en onvolmaaktheid. De Bijbel legt uit: ’Door één mens is de zonde de wereld binnengekomen en door de zonde de dood, en aldus heeft de dood zich tot alle mensen uitgebreid omdat zij allen gezondigd hadden’ (Romeinen 5:12). Maar God zal de gevolgen van zonde ongedaan maken.

De eerste mens, Adam, negeerde dus Gods leiding, terwijl de mens die leiding juist nodig heeft voor zijn eigen bescherming, zelfs tegen natuurrampen. Adams beslissing is te vergelijken met die van een patiënt die de zorg van een bekwame, ervaren arts afwijst. Als de patiënt niet op de hoogte is van gevaren en mogelijke complicaties die de arts wel kent, ondergaat hij misschien lijden omdat hij er bewust voor kiest onwetend te blijven. Zo zijn de ernstige gevolgen van natuurrampen vaak toe te schrijven aan wanbeheer van de aarde, onwetendheid over de natuurkrachten en het negeren van bouwvoorschriften. Maar God zal niet toelaten dat de situatie op aarde altijd zo blijft.

Waarom stond God Satan toe de wereld te regeren nadat hij de eerste mensen tot opstand had aangezet? Volgens de economen Dwight Perkins en Michael Roemer „hebben alle nieuwe regimes een korte beginperiode waarin ze de vorige regering de schuld kunnen geven van de problemen”. Als Jehovah God „de heerser van deze wereld” te vroeg ten val had gebracht, had Satan Hem, als vorige Regeerder, de schuld kunnen geven van wat er misging (Johannes 12:31). Maar doordat Satan de tijd heeft gekregen om zijn autoriteit over de wereld volledig te laten gelden, is bewezen dat zijn regering een mislukking is. Nu blijft de vraag: hoe kunnen we er zeker van zijn dat er een eind komt aan lijden?