Oorzaken van onrecht

AFSPELEN

Oorzaken van onrecht

BIJNA tweeduizend jaar geleden schetste de Bijbel een opmerkelijk nauwkeurig maatschappelijk profiel van deze tijd: ’In de laatste dagen zullen kritieke tijden aanbreken, die moeilijk zijn door te komen. Want de mensen zullen zichzelf liefhebben, het geld liefhebben, ondankbaar zijn, deloyaal, zonder natuurlijke genegenheid, niet ontvankelijk voor enige overeenkomst, zonder liefde voor het goede, verraders, onbezonnen, opgeblazen van trots, met meer liefde voor genoegens dan liefde voor God’ (2 Timotheüs 3:1-4).

Veel mensen zullen het ermee eens zijn dat deze negatieve kenmerken tegenwoordig steeds meer voorkomen. Die kenmerken komen onder andere tot uiting in hebzucht, vooroordeel, antisociaal gedrag, corruptie en grote economische ongelijkheid. In dit artikel worden deze problemen verder belicht.

HEBZUCHT Er wordt wel gezegd dat hebzucht gezond is en goed. Maar dat is niet waar. Hebzucht leidt tot ellende. Zo ligt hebzucht vaak ten grondslag aan boekhoudfraude, risicovolle leningen en ponzischema’s (beleggingsvorm die op een piramidespel lijkt). De gevolgen ervan, zoals het instorten van de financiële wereld, hebben veel mensen in de problemen gebracht. Het is waar dat sommige slachtoffers zelf hebzuchtig waren. Maar er werden ook hardwerkende mensen door getroffen, van wie sommigen hun huis en pensioen zijn kwijtgeraakt.

VOOROORDEEL Mensen worden unfair behandeld en zelfs gediscrimineerd op grond van hun ras, huidskleur, geslacht, status of geloof. Een comité van de Verenigde Naties concludeerde bijvoorbeeld dat de dood van een zwangere vrouw in een Zuid-Amerikaans land te wijten was aan nalatigheid van medisch personeel. Ze was gediscrimineerd vanwege haar ras en sociaaleconomische achtergrond. In extreme gevallen heeft vooroordeel zelfs geleid tot etnische zuiveringen en genocide.

ANTISOCIAAL GEDRAG In een handboek over dit onderwerp stond: „Elk jaar worden tienduizenden gezinnen uiteengerukt, honderdduizenden levens geruïneerd en eigendommen ter waarde van miljoenen dollars vernield als gevolg van antisociaal gedrag. Onze maatschappij is zo doortrokken van geweld en agressie dat het goed voor te stellen is dat historici het laatste deel van de twintigste eeuw in de toekomst niet zullen typeren als het ’ruimtevaarttijdperk’ of het ’informatietijdperk’ maar als het ’antisociale tijdperk’: de tijd waarin de maatschappij zichzelf de oorlog verklaarde” (Handbook of Antisocial Behavior). Sinds dit boek in 1997 gepubliceerd werd, zijn de houding en het gedrag van mensen er niet op vooruitgegaan.

CORRUPTIE In een rapport over corruptie in Zuid-Afrika werd gezegd dat het bestuur van een van de provincies in een periode van zeven jaar meer dan 81 procent van het budget voor gezondheidszorg (omgerekend ruim drie miljard euro) voor verkeerde doeleinden had gebruikt. Geld dat „bedoeld was voor het onderhoud van ziekenhuizen, klinieken en gezondheidscentra in de provincie”, is daar nooit terechtgekomen, zei het tijdschrift The Public Manager.

GROTE ECONOMISCHE ONGELIJKHEID In 2005 ging bijna 30 procent van het jaarlijkse inkomen van Groot-Brittannië naar de best verdienende 5 procent, stond in het blad Time. En in de Verenigde Staten ging ruim 33 procent van het nationaal inkomen naar de best verdienende 5 procent. Wereldwijd moeten zo’n 1,4 miljard mensen rondkomen van 1,25 dollar of minder per dag, en elke dag sterven er 25.000 kinderen als gevolg van armoede.

Is er een oplossing?

In 1987 kwam de toenmalige premier van Australië met de doelstelling dat er in 1990 geen enkel Australisch kind meer in armoede zou leven. Dat doel is nooit behaald. De premier had later spijt van zijn uitspraak.

Al is iemand nog zo machtig, vermogend of invloedrijk, omdat hij een mens is, kan hij geen eind maken aan onrecht. Ook machtige mensen krijgen te maken met onrecht, ouderdom en de dood. Deze realiteit doet denken aan de volgende Bijbelverzen:

„Het staat niet aan een man die wandelt, zelfs maar zijn schrede te richten.” — Jeremia 10:23.

„Stelt uw vertrouwen niet op edelen, (...) aan wie geen redding toebehoort.” — Psalm 146:3.

Als we die wijze woorden ter harte nemen, zullen we niet gedesillusioneerd raken als menselijke inspanningen niets opleveren. Moeten we de moed dan maar opgeven? Nee. In het laatste artikel zullen we zien dat er een rechtvaardige wereld op komst is. Maar ondertussen kunnen we zelf ook iets doen. We kunnen onszelf onderzoeken en ons afvragen: Kan ik anderen eerlijker en onpartijdiger behandelen? Zijn er terreinen waarop ik verbeteringen kan aanbrengen? Het volgende artikel gaat hier verder op in.

[Illustraties op blz. 4, 5]

A. Een man in China wordt opgepakt vanwege etnisch geweld

B. Plunderingen en vernielingen in Londen

C. Troosteloze armoede in een Rwandees vluchtelingenkamp

[Verantwoording]

ONTWAAKT!