Eetbare insecten: Een maaltijd om nooit te vergeten

MIJN vrouw en ik zijn door vrienden uitgenodigd voor een maaltijd. Ze wonen in een rustige buurt in Bangui, de hoofdstad van de Centraal-Afrikaanse Republiek.

„Kom verder. Ik hoop dat jullie trek hebben!”, zeggen ze als we aankomen. De heerlijke geur van uien, knoflook en kruiden komt ons al tegemoet, en we horen onze vrienden gezellig met elkaar praten. Onze gastvrouw, Ella, vertelt ons alvast iets over de maaltijd die we kunnen verwachten.

„Insecten zijn voor veel mensen in Centraal-Afrika een belangrijke bron van eiwitten. Maar we eten ze niet omdat het moet. We vinden ze gewoon lekker.” Ze voegt eraan toe: „Vandaag eten we makongo: rupsen.”

We keken er niet van op. Hoewel niet iedereen warm zal lopen voor een bord met insecten, zijn er ruim honderd landen waar bepaalde insecten als een delicatesse worden bezien.

Een feestmaal uit het bos

In de Centraal-Afrikaanse Republiek worden allerlei insecten gegeten. In de regentijd zwermen bobo (termieten) rond termietenheuvels of, in stedelijke gebieden, rond lampen. Na een bui rennen kinderen joelend rond om manden vol termieten te verzamelen. Vaak stoppen ze meteen een paar insecten in hun mond. Termieten worden in de zon gedroogd of geroosterd met zout en op smaak gebracht met hete pepers. Ze worden ook wel verwerkt in stoofpotten of meelballetjes.

In de droge tijd arriveren de kindagozo, groene sprinkhanen, in het land. Vaak worden die geroosterd of gestoofd nadat de vleugels en achterpoten verwijderd zijn.

 In het hele land worden ook verschillende soorten rupsen gegeten. Bij deze maaltijd kregen we rupsen van de Imbrasia, een grote bruine nachtvlinder die zijn eitjes in sapelibomen legt. Nadat de eitjes zijn uitgekomen, worden de rupsen door dorpelingen verzameld en gewassen. De rupsen worden dan gestoofd met tomaten, uien en andere ingrediënten, afhankelijk van het familierecept. Soms worden ze gedroogd of gerookt, waardoor ze nog zo’n drie maanden houdbaar zijn.

Veilig en gezond

Hoewel niet alle insecten eetbaar zijn, kunnen veel soorten veilig gegeten worden als ze afkomstig zijn uit gebieden waar geen pesticiden en kunstmest worden gebruikt en als ze goed klaargemaakt worden. Personen die allergisch zijn voor schaaldieren (wat ook geleedpotigen zijn) kunnen beter geen insecten eten. Maar in tegenstelling tot schaaldieren, die vaak leven van rottend materiaal, voeden de meeste eetbare insecten zich alleen met schone bladeren en met planten die voor mensen normaal niet verteerbaar zouden zijn.

Hoewel rupsen niet groot zijn, hebben ze een hoge voedingswaarde. Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO) bevatten gedroogde rupsen naar verhouding twee keer zo veel eiwitten als rundvlees. Deskundigen zijn de waarde gaan inzien van insecten als voedingsbron voor ontwikkelingslanden.

Afhankelijk van de soort kan met honderd gram rupsen voorzien worden in een groot deel van de dagelijkse behoefte aan belangrijke mineralen als calcium, ijzer, magnesium, fosfor, kalium en zink, en ook veel vitaminen. Bovendien kan meel gemaakt van gedroogde rupsen worden gebruikt om het voedsel van ondervoede kinderen te verrijken.

Entomofagie, het eten van insecten, heeft nog meer voordelen. Het is bijvoorbeeld goed voor het milieu. Insecten hebben weinig water nodig en leveren niet veel CO₂-uitstoot op. Bovendien is het verzamelen van insecten voor voedsel een natuurlijke vorm van ongediertebestrijding.

Aan tafel!

Terwijl we zaten te wachten op deze bijzondere maaltijd, dachten we eraan dat sprinkhanen volgens de Wet die aan het oude Israël gegeven werd, rein waren. Ze werden gegeten door aanbidders van de ware God, zoals Johannes de Doper (Leviticus 11:22; Mattheüs 3:4; Markus 1:6). Maar mensen aarzelen soms om iets te eten wat ze niet kennen.

Toen Ella uit de keuken terugkwam, waren alle ogen gericht op het dampende gerecht dat ze had klaargemaakt. De acht Centraal-Afrikanen keken stralend toe terwijl ze twee grote schalen vol rupsen voor onze neus zette. Als gasten hadden wij de eer om als eerste een ruime portie opgeschept te krijgen.

Mocht u de kans krijgen om van zo’n heerlijke, voedzame maaltijd te genieten, aarzel dan niet. Het is een maaltijd die u beslist nooit zult vergeten!

[Illustratie op blz. 27]

Rauwe rupsen (makongo)

[Illustratie op blz. 27]

Geroosterde sprinkhanen (kindagozo)