Bevat de bijbel een verborgen code?

ONGEVEER twee jaar na de moord op de Israëlische premier Jitschak Rabin in 1995, beweerde een journalist dat hij met behulp van computertechnologie had ontdekt dat die gebeurtenis verborgen in de oorspronkelijke Hebreeuwse bijbeltekst was voorspeld. De journalist, Michael Drosnin, schreef dat hij ruim een jaar voor de moord had getracht de premier te waarschuwen, maar tevergeefs.

Er zijn nu andere boeken en artikelen gepubliceerd waarin wordt beweerd dat deze verborgen code het absolute bewijs vormt voor de goddelijke inspiratie van de bijbel. Bestaat er zo’n code? Dient een verborgen code de basis te zijn om te geloven dat de bijbel door God geïnspireerd is?

Een nieuw denkbeeld?

Het denkbeeld van een verborgen code in de bijbeltekst is niet nieuw. Het is een centraal begrip in de kabbala, of de joodse mystieke traditie. Volgens kabbalistische leraren is de simpele betekenis van de bijbeltekst niet de ware betekenis. Zij geloven dat God de afzonderlijke letters van de Hebreeuwse bijbeltekst gebruikte als symbolen, die wanneer juist begrepen een grotere waarheid ontsluieren. Naar hun opvatting werd elke Hebreeuwse letter plus haar plaats in de bijbeltekst door God met een specifiek doel in gedachten neergezet.

Volgens Jeffrey Satinover, een onderzoeker van de bijbelcode, geloven deze joodse mystici dat de Hebreeuwse letters die werden gebruikt om het scheppingsverslag in Genesis op te tekenen, ongelofelijke mystieke kracht bezitten. Hij schrijft: „Met andere woorden: Genesis is niet domweg een beschrijving van de schepping, het is het instrument dat de Schepping mogelijk maakte, een blauwdruk in Gods geest die Hij ons ter beschikking stelde.”

Een dertiende-eeuwse kabbalistische rabbijn, Bachya ben Asher uit het Spaanse Saragossa, schreef over bepaalde verborgen informatie die hem was geopenbaard door elke 42ste letter in een gedeelte van Genesis te lezen. Deze methode van het overslaan van letters volgens een bepaalde sequentie of onderling gelijke afstand in een poging verborgen boodschappen te ontdekken, is de basis voor de moderne opvatting omtrent de bijbelcode.

Computers „ontsluieren” de code

Vóór het computertijdperk was het vermogen van de mens om de bijbeltekst op deze manier  te onderzoeken, beperkt. In augustus 1994 echter publiceerde het tijdschrift Statistical Science een artikel waarin Eliyahu Rips, verbonden aan de Hebreeuwse universiteit in Jeruzalem, en zijn medeonderzoekers enkele opzienbarende beweringen deden. Zij legden uit dat zij door alle spaties tussen letters weg te halen en sprongen van gelijke afstand tussen de letters in de Hebreeuwse tekst van Genesis te maken, de namen van 34 beroemde rabbijnen gecodeerd in de tekst hadden ontdekt, naast andere informatie, zoals hun geboorte- of sterfdatum, in de directe nabijheid van hun namen. * Na herhaalde proeven publiceerden de onderzoekers hun conclusie dat de in Genesis gecodeerde informatie statistisch gezien onmogelijk toeval kon zijn — een bewijs voor geïnspireerde informatie die met opzet duizenden jaren geleden in codevorm in Genesis verborgen was.

Op deze methode voortbouwend heeft journalist Drosnin zijn eigen proeven genomen, waarbij hij naar verborgen informatie in de eerste vijf boeken van de Hebreeuwse bijbel zocht. Volgens Drosnin vond hij de naam Jitschak Rabin in de bijbeltekst ingebed door een onderlinge afstand van telkens 4772 letters. Door de bijbeltekst in regels van elk 4772 letters te rangschikken, zag hij dat Rabins naam (verticaal gelezen) werd gekruist door een regel (Deuteronomium 4:42, horizontaal lopend) die Drosnin vertaalde met „moordenaar die zal moorden”.

In Deuteronomium 4:42 wordt feitelijk gesproken over een doodslager die onopzettelijk had gedood. Bijgevolg hebben velen Drosnins arbitraire benadering bekritiseerd door te beweren dat zijn onwetenschappelijke methoden gebruikt zouden kunnen worden om soortgelijke boodschappen in elke willekeurige tekst te vinden. Maar Drosnin hield voet bij stuk en lanceerde de volgende uitdaging: „Als mijn critici in [de roman] Moby Dick een cryptische boodschap vinden over de moord op een eerste minister, dan zal ik hen geloven.”

Bewijs voor inspiratie?

Professor Brendan McKay, verbonden aan de Faculteit voor Computerwetenschappen van de Nationale Universiteit van Australië, nam Drosnins uitdaging aan en heeft met behulp van een computer de Engelse walvisroman Moby Dick doorgewerkt. * Met gebruikmaking van dezelfde door Drosnin beschreven methode beweert McKay „voorspellingen” van de moordaanslag op Indira Gandhi, Martin Luther King jr., John F. Kennedy, Abraham Lincoln en anderen te hebben gevonden. Volgens McKay ontdekte hij dat Moby Dick ook de moord op Jitschak Rabin „profeteerde”.

Terugkerend naar de Hebreeuwse tekst van Genesis hebben professor McKay en zijn collega’s ook de experimentele resultaten van Rips en zijn collega’s uitgedaagd. De beschuldiging was dat de resultaten minder te maken hebben met een geïnspireerde gecodeerde boodschap dan met de door de onderzoekers gebruikte methode en benadering — het inpassen van data geschiedde grotendeels naar eigen goeddunken van de onderzoekers. Geleerden debatteren nog steeds over dit punt.

Een ander probleem rijst wanneer beweringen worden gedaan dat zulke gecodeerde boodschappen met opzet in de „standaard” of „oorspronkelijke” Hebreeuwse tekst werden verborgen. Rips en zijn team van wetenschappers zeggen dat zij bij hun zoektocht gebruikmaakten van de „standaard, algemeen aanvaarde tekst van Genesis”. Drosnin schrijft: „Alle nog bestaande Bijbels in het oorspronkelijke Hebreeuws zijn teken voor teken [letter voor letter] hetzelfde.” Maar is dat zo? In plaats van een „standaard”-tekst worden er thans diverse uitgaven van de Hebreeuwse bijbel gebruikt, gebaseerd op verschillende oude handschriften. Hoewel de bijbelse boodschap niet verschilt, zijn de afzonderlijke handschriften niet letter voor letter hetzelfde.

Veel huidige vertalingen zijn gebaseerd op de Leningrad Codex (Codex Leningradensis) — het oudste complete Hebreeuwse masoretische handschrift — dat omstreeks 1000 G.T. is afgeschreven. Maar Rips en Drosnin gebruikten een andere tekst, namelijk de Koren-tekst. Shlomo Sternberg, een orthodoxe rabbijn en wiskundige aan de Harvard  University, legt uit dat de Leningrad Codex „alleen al in Deuteronomium 41 letters verschilt van de door Drosnin gebruikte Koren-uitgave”. De Dode-Zeerollen bevatten gedeelten van de bijbeltekst die meer dan 2000 jaar geleden zijn afgeschreven. De spelling in deze rollen verschilt vaak aanzienlijk van latere masoretische teksten. In sommige rollen werden bepaalde letters overvloedig toegevoegd om klinkerklanken aan te duiden, aangezien er nog geen klinkerpunten waren uitgevonden. In andere rollen werden minder letters gebruikt. Een vergelijking tussen alle voorhanden zijnde bijbelhandschriften toont aan dat de betekenis van de bijbeltekst intact blijft. Maar er blijkt ook duidelijk uit dat de spelling en het aantal letters van tekst tot tekst verschillen.

De zoektocht naar een veronderstelde verborgen boodschap hangt af van een absoluut onveranderde tekst. Eén veranderde letter zou de volgorde — en de boodschap zo die er al was — volledig verminken. God heeft zijn boodschap door middel van de bijbel bewaard. Maar hij heeft niet elke letter intact bewaard, alsof hij geobsedeerd zou zijn door zulke onbeduidende zaken als spellingveranderingen die zich in de loop der eeuwen voordeden. Blijkt hier niet uit dat hij geen verborgen boodschap in de bijbel heeft ondergebracht? — Jesaja 40:8; 1 Petrus 1:24, 25.

Hebben wij een verborgen bijbelcode nodig?

De apostel Paulus schreef heel duidelijk: „De gehele Schrift is door God geïnspireerd en nuttig om te onderwijzen, terecht te wijzen, dingen recht te zetten, streng te onderrichten in rechtvaardigheid, opdat de mens Gods volkomen bekwaam zij, volledig toegerust voor ieder goed werk” (2 Timotheüs 3:16, 17). De duidelijke en rechtstreekse boodschap in de bijbel is niet te moeilijk om te begrijpen of toe te passen, maar veel mensen verkiezen die te negeren (Deuteronomium 30:11-14). De profetieën die openlijk in de bijbel worden gepresenteerd, bieden een deugdelijke basis om in de inspiratie ervan te geloven. * In tegenstelling tot een verborgen code zijn bijbelprofetieën niet willekeurig, en ze ’ontstaan niet door enige eigen uitlegging’. — 2 Petrus 1:19-21.

De apostel Petrus schreef: „Niet door kunstig verzonnen onware verhalen te volgen, hebben wij u bekend gemaakt met de kracht en tegenwoordigheid van onze Heer Jezus Christus” (2 Petrus 1:16). De opvatting van een bijbelcode is geworteld in het joodse mysticisme, waarbij gebruik wordt gemaakt van „kunstig verzonnen” methoden die de duidelijke betekenis van de geïnspireerde bijbeltekst verduisteren en verdraaien. In de Hebreeuwse Geschriften zelf werd zo’n mystieke benadering ondubbelzinnig veroordeeld. — Deuteronomium 13:1-5; 18:9-13.

Wat zijn wij blij de duidelijke boodschap en onderwijzing van de bijbel te hebben, die ons kunnen helpen God te leren kennen! Dit is veel beter dan te proberen iets over onze Schepper te weten te komen door naar verborgen boodschappen te zoeken die het product zijn van eigen interpretatie en computergestuurde fantasie. — Mattheüs 7:24, 25.

[Voetnoten]