De nieuwe geboorte — Hoe vindt die plaats?

JEZUS sprak met Nikodemus niet alleen over het belang, de oorsprong en het doel van de nieuwe geboorte, maar zei ook door middel waarvan de nieuwe geboorte plaatsvindt. Jezus zei: „Indien iemand niet uit water en geest wordt geboren, kan hij het koninkrijk Gods niet binnengaan” (Johannes 3:5). Iemand wordt dus wedergeboren door middel van water en geest. Maar wat wordt er met de uitdrukking „water en geest” bedoeld?

„Water en geest”

Als Joods godsdienstgeleerde was Nikodemus ongetwijfeld vertrouwd met de manier waarop in de Hebreeuwse Geschriften de uitdrukking „geest van God” wordt gebruikt: het is Gods werkzame kracht, die mensen ertoe kan brengen opmerkelijke dingen te doen (Genesis 41:38; Exodus 31:3; 1 Samuël 10:6). Toen Jezus het woord „geest” gebruikte, zal Nikodemus dus begrepen hebben dat het om de heilige geest ging, Gods werkzame kracht.

Wat bedoelde Jezus hier met water? Sta eens stil bij de gebeurtenissen die vlak voor en na het gesprek met Nikodemus opgetekend staan. Daaruit blijkt dat zowel Johannes de Doper als Jezus’ discipelen in water aan het dopen waren (Johannes 1:19, 31; 3:22; 4:1-3). Dat kreeg grote bekendheid in Jeruzalem. Toen Jezus over water sprak, zal Nikodemus dus begrepen hebben dat Jezus niet doelde op water in het algemeen maar op het water van de doop. *

Gedoopt „met heilige geest”

Als ’uit water geboren’ worden slaat op de doop in water, wat wil het dan zeggen ’uit geest geboren’ te worden? Vóór Nikodemus’ gesprek met Jezus had Johannes de Doper aangekondigd dat niet alleen water maar ook de geest een rol zou spelen bij de doop. Hij zei: „Ik heb u met water gedoopt, maar hij [Jezus] zal u met heilige geest dopen” (Markus 1:7, 8). De evangelieschrijver Markus beschrijft de eerste keer dat er zo’n doop plaatsvond: „In de loop van die dagen kwam Jezus uit Nazareth in Galilea en werd door Johannes in de Jordaan gedoopt. En onmiddellijk toen hij uit het water opkwam, zag hij de hemelen vaneengaan en de geest gelijk een duif op hem neerdalen” (Markus 1:9, 10). Toen Jezus in de Jordaan werd ondergedompeld, werd hij met water gedoopt.  Op het moment dat hij de geest uit de hemel ontving, werd hij met heilige geest gedoopt.

Ongeveer drie jaar na zijn doop verzekerde Jezus zijn discipelen: „Gij zult niet vele dagen hierna in heilige geest worden gedoopt” (Handelingen 1:5). Wanneer gebeurde dat?

Met Pinksteren in het jaar 33 van onze jaartelling waren zo’n 120 discipelen van Jezus in een huis in Jeruzalem bijeen. „Plotseling kwam er uit de hemel een gedruis als van een voortgestuwde, stevige bries, en het vervulde het gehele huis waarin zij zaten. En hun werden tongen als van vuur zichtbaar (...) en zij werden allen met heilige geest vervuld” (Handelingen 2:1-4). Diezelfde dag kregen anderen in Jeruzalem de dringende raad zich in water te laten dopen. De apostel Petrus zei tegen een mensenmenigte: „Hebt berouw, en laat een ieder van u worden gedoopt in de naam van Jezus Christus tot vergeving van uw zonden, en gij zult als vrije gave de heilige geest ontvangen.” Wat was de reactie? „Zij dan die zijn woord van harte aanvaardden, werden gedoopt, en er werden op die dag ongeveer drieduizend zielen toegevoegd” (Handelingen 2:38, 41).

Een tweeledig proces

Wat onthullen die dopen over de nieuwe geboorte? Ze laten zien dat de nieuwe geboorte plaatsvindt via een tweeledig proces. Merk op dat Jezus eerst met water werd gedoopt. Daarna ontving hij de heilige geest. De eerste discipelen waren eveneens eerst in water gedoopt (sommige door Johannes de Doper) en ontvingen daarna de heilige geest (Johannes 1:26-36). Ook de drieduizend bekeerlingen werden eerst met water gedoopt en ontvingen daarna de heilige geest.

Hoe moeten we, met de dopen die met Pinksteren in het jaar 33 plaatsvonden in gedachten, verwachten dat de nieuwe geboorte tegenwoordig plaatsvindt? Op dezelfde manier als dat in het geval van Jezus’ apostelen en eerste discipelen gebeurde. Eerst heeft iemand berouw van zijn zonden; hij keert een verkeerde handelwijze de rug toe, draagt zijn leven aan Jehovah op om hem te aanbidden en te dienen, en maakt zijn opdracht openbaar door de waterdoop. Als God hem uitkiest om in Zijn koninkrijk te regeren, wordt hij vervolgens gezalfd met heilige geest. Tot het eerste deel van dit tweeledige proces (de doop met water) neemt de persoon in kwestie het initiatief; bij het tweede deel (de doop met geest) gaat het initiatief van God uit. Als iemand beide dopen ondergaat, heeft hij de nieuwe geboorte ervaren.

Maar waarom gebruikte Jezus in zijn gesprek met Nikodemus de uitdrukking ’uit water en geest geboren’? Om te beklemtonen dat degenen die met water en geest worden gedoopt een opmerkelijke verandering zouden ondergaan. Dat aspect van de nieuwe geboorte wordt in het volgende artikel onder de loep genomen.

[Voetnoot]

[Illustratie op blz. 9]

Johannes doopte berouwvolle Israëlieten met water