SCHULDEN kunnen een gezin onder druk zetten of zelfs kapotmaken. Onderzoeker Jeffrey Dew ontdekte bijvoorbeeld dat stellen met schulden minder tijd met elkaar doorbrengen, vaker ruzie hebben en minder gelukkig zijn. Ruzies over schulden en geld duren langer, leiden vaker tot geschreeuw en fysiek geweld, en er worden eerder andere onderwerpen bijgesleept. Het is daarom niet vreemd dat ruzie over geld de oorzaak van veel echtscheidingen is.

Grote schulden zijn ook slecht voor je gezondheid en veroorzaken bijvoorbeeld slapeloosheid, hoofdpijn, maagklachten, hartaanvallen en depressiviteit. Marta vertelt: „Mijn man, Luís, was zo depressief door onze schulden dat hij bijna de hele dag sliep. De man waar ik altijd op kon bouwen was ineens nergens meer toe in staat.” Voor sommigen wordt de stress ondraaglijk. BBC News berichtte bijvoorbeeld dat een vrouw in het zuidoosten van India zelfmoord pleegde omdat ze achterliep met het afbetalen van omgerekend 662 euro aan schulden. Dat geld had ze geleend voor medische behandelingen die haar kinderen nodig hadden.

 Wat als jullie gezin door schulden onder druk staat? Laten we eens stilstaan bij een paar problemen die vaak door schulden worden veroorzaakt en kijken welke Bijbelse principes een hulp kunnen zijn.

„Ik beschuldigde mijn vrouw ervan dat ze onnodig geld uitgaf, en zij klaagde dat we genoeg geld zouden hebben als ik een baan had waarbij ik het hele jaar kon werken”, zegt Lukasz. Hoe kan een stel voorkomen dat ze door schulden uit elkaar gedreven worden?

De oplossing: werk samen.

Het wordt er niet beter op als je je woede op je partner afreageert — ook al heb je zelf de schulden niet gemaakt. Nu geldt misschien meer dan ooit de raad uit Efeziërs 4:31: „Alle kwaadaardige bitterheid en toorn en gramschap en geschreeuw en schimpend gepraat worde uit uw midden weggenomen, evenals alle slechtheid.”

Ga de strijd aan met de schulden, niet met elkaar. Stephanos zegt over hoe hij en zijn vrouw samenwerkten: „We zagen onze schulden als een gemeenschappelijke vijand.” Door samen te werken, volg je de raad in Spreuken 13:10 op: „Door overmoed veroorzaakt men slechts strijd, maar bij hen die te zamen beraadslagen, is wijsheid.” In plaats van trots alles zelf te willen oplossen, is het beter om financiële problemen eerlijk te bespreken en er dan samen iets aan te doen.

Betrek ook je kinderen erbij. Edgardo, die in Argentinië woont, vertelt: „Mijn zoontje wilde een nieuwe fiets, maar we legden hem uit dat we daar geen geld voor hadden. We gaven hem een fiets die van zijn opa was geweest, en die vond hij helemaal geweldig. Ik heb geleerd dat het belangrijk is om als gezin samen te werken.”

„Ik had met mijn bedrijf grote schulden gemaakt”, zegt Enrique. „De financiële crisis in Argentinië maakte het allemaal nog erger. Toen moest mijn vrouw geopereerd worden. Ik dacht dat ik nooit meer uit de schulden zou komen; het was alsof ik in een web gevangenzat.” Roberto (Brazilië) begon een onderneming waarbij hij al zijn spaargeld verloor; hij had schulden bij twaalf banken. Hij zegt: „Ik durfde mijn vrienden bijna niet onder ogen te komen. Ik voelde me een loser.”

Wat kun je doen als je je zo moedeloos, schuldig of beschaamd voelt dat het je allemaal te veel wordt?

De oplossing: regel je financiën. *

1. Bepaal wat je budget is. Houd een maand lang al je inkomsten en uitgaven bij. Tel daar uitgaven bij op die minder vaak voorkomen, zoals belastingen, verzekeringen en kleding; gebruik daarvoor een maandgemiddelde.

2. Verhoog je inkomsten. Je kunt extra shifts draaien op je werk, seizoenswerk doen, bijles geven, een krantenwijk nemen of iets bijverdienen met je hobby. Waarschuwing: pas op dat je werk geen tijd opslokt van belangrijkere dingen, zoals geestelijke zaken.

3. Verminder je uitgaven. Koop iets alleen als je het nodig hebt, niet gewoon omdat het een koopje is (Spreuken 21:5). „Wachten met kopen is goed,” zegt de eerder aangehaalde Enrique, „want het helpt je om te bepalen of je iets echt nodig hebt of het alleen maar wilt.” Hier volgen nog wat tips.

•   Woning: Ga zo mogelijk goedkoper wonen. Verminder je vaste lasten door zuinig te zijn met gas, water en licht.

• Voedsel: Neem je eigen lunch mee in plaats van ergens iets te halen. Gebruik kortingsbonnen en let op andere aanbiedingen. „Ik geef minder geld uit aan groente en fruit als ik mijn boodschappen op de markt haal vlak voordat die afgelopen is”, zegt de Braziliaanse Joelma.

• Vervoer: Verkoop voertuigen die je niet echt nodig hebt, en onderhoud je auto goed in plaats van hem telkens in te ruilen voor een nieuwer model. Ga zo veel mogelijk met het openbaar vervoer, op de fiets of lopend.

Nadat je je uitgaven hebt verminderd, is het belangrijk het geld dat je overhoudt zo goed mogelijk te besteden.

4. Analyseer je schulden en kom in actie. Kijk eerst bij elke schuld naar de rente, de extra kosten, de gevolgen als je te laat of niet afbetaalt en of je misschien al achterloopt met afbetalen. Lees de kleine lettertjes van een lening of een rekening heel goed door; schuldeisers kunnen misleidend zijn. Een kredietbank in de VS bijvoorbeeld zei dat hun rente 24 procent was, terwijl die eigenlijk ruim 400 procent was.

Bepaal dan de volgorde waarin je je schulden gaat aanpakken. Eén manier is om eerst de schulden met de hoogste rente af te betalen. Maar je kunt ook eerst de kleinere schulden afbetalen, want het geeft een goed gevoel als er elke maand minder rekeningen betaald hoeven te worden. Als je leningen met een hoge rente hebt, is het misschien voordeliger om een nieuwe lening af te sluiten tegen een lagere rente, waar je de andere leningen mee aflost.

Als je toch je verplichtingen niet kunt nakomen, kun je ook nog proberen met je schuldeisers nieuwe afspraken over de aflossing te maken. Je zou uitstel kunnen vragen, of een lagere rente. Sommige schuldeisers zijn misschien zelfs bereid om de schuld te verminderen als je een lager bedrag ineens kunt afbetalen. Leg eerlijk en beleefd je financiële situatie uit (Kolossenzen 4:6; Hebreeën 13:18). Zet alle afspraken op schrift. Zelfs als er niet meteen naar je wordt geluisterd, moet je bereid zijn om te blijven vragen om versoepeling (Spreuken 6:1-5).

Je moet natuurlijk wel realistisch zijn. Zelfs het beste plan kan mislukken door factoren die buiten je macht liggen, want vaak is het zo dat geld ’zich vleugels maakt als van een arend en wegvliegt naar de hemel’ (Spreuken 23:4, 5).

Het gevecht tegen schulden kan je afleiden van belangrijkere dingen in het leven. Georgios zegt: „Het grootste probleem was dat ons hele leven om onze schulden draaide. Dingen die voorrang hadden moeten krijgen, werden naar de achtergrond geschoven.”

De oplossing: geef geld de juiste prioriteit.

Ook al doe je alles wat mogelijk is, het duurt misschien nog jaren voordat je schulden afbetaald zijn. Ondertussen kun je zelf bepalen hoe je tegen je omstandigheden aankijkt. In plaats van geobsedeerd te zijn door geld, of een gebrek aan geld, is het verstandig de Bijbelse raad op te volgen: „Wanneer wij daarom voedsel, kleding en onderdak hebben, zullen wij daarmee tevreden zijn” (1 Timotheüs 6:8).

Als je tevreden bent met je financiële situatie kun je prioriteit geven aan de „belangrijker dingen” (Filippenzen 1:10). Dat is bijvoorbeeld je band met God en met je gezin. De eerder aangehaalde Georgios zegt: „Ook al hebben we onze schulden nog niet helemaal afbetaald, ons leven draait er niet meer om. We hebben nu een gelukkiger huwelijk omdat we meer tijd besteden aan onze kinderen en aan elkaar, en omdat we als gezin meer bezig zijn met geestelijke zaken.”

Van schulden komt stress, en het aanpakken ervan vraagt offers. Toch zijn de resultaten de moeite waard. Andrzej (Polen) geeft toe: „Toen ik te horen kreeg dat mijn vrouw borg stond voor een grote lening van een collega die ineens verdwenen was zonder terug te betalen, was de sfeer thuis op z’n zachtst gezegd gespannen.” Maar achteraf zegt hij over de manier waarop hij en zijn vrouw ermee zijn omgegaan: „We zijn eigenlijk dichter tot elkaar gekomen — niet door het probleem op zich, maar doordat we samenwerkten om het op te lossen.”