1-2. (a) King so se šupetsang gore ka hlago batho ba nyaka go kgomoletsiwa, fote baa di kgona tsa go kgomoletsa? (b) Bananyana ba bangwana ba kwisiwwe go baba ka mokgo mang?

KA HLAGO re nyaka go kgomoletsiwa fote re makiwwe ka mokgonone wa gore re thogo kgomoletsana. Mo re beyisa, mo ngwana a ka fo re a kgana ke mokane a wa a kgoboga letolo lowa, ga go tlala o tabogela ga mmane wage kela ga papage a lla. Babelegi bowa ba ka sa di kgone go mo yalafa letolo lone, mara ba ka di kgona go mo kgomoletsa. Ba ka fo mmutsisa gore go makiye byang, ba mo sula dinepedi, ba mo kgomoletsa le go mo kwela go baba, nakwenngwana ba ka mo tlotsa sehlare kela go mo bhandhiša. Go soko ya kaye, ngwanene wa kgomolela ke mokane wa boyela wa kgana. Mo go-ya go-ya, letolo lela le ya fola.

² Mara ka nakwenngwana bananyana ba kwalela ka mokgwa wo mongwana wa go sa hlayisege. Ba bangwana ba hlorisiwa ka go makiwa tsa maroga. Go hlorisiwa mone go ka makega ga ggoši, kela gwa tseya mengwagangwaga. Ka nakwenngwana go hlorisiwa go ka šiya mabadi ya magolo ka matla. Go gongwana di ya makega gore ye a hlorisiyeng ye mongwana a ka tshwariwa kela ba mo wolola. Fote di ka bonala nkare motho yene aa makiwi selo kela ba f’lo mo lesetsa. Le mo taba yone yi ka lukisiwa ka go yakgoswa, so se šalang ke gore lebadi lone o gola nalo.

3. Go ya ka 2 Makorente 1:3, 4, king so Jehova a se nyakang, fote ke diputsiso difeng tso re nyoko petapetang ka tsona?

³ Mokreste wa gore o sa hlupa ke taba ya gore o yye a hlorisiwa go sa le ye monyana, a ka gelepiwa ka mokgo mang? (Bala 2 Makorente 1:3, 4.) Di fo ba lekgwaying gore Jehova o nyaka go bona dinku tsage di nyakiwa ka matla le go kgomoletsiwa. Byalo tla re bolaboleneng ka diputsiso tsowa ka ditharo: (1) Ke ntaba bo  ba yyeng ba hlorisiwa ba tshwanele gore ba kgomoletsiwe? (2) Ke bomang bo ba ka ba kgomoletsang? (3) Re ka ba kgomoletsa byang?

4-5. (a) Ke ntaba di nyaka re di tšibe gore bananyana a ba tshwane le batho ba bagolo? (b) Go hlorisiwa go ka maka gore ngwananyana a sa tshepe batho ba bangwana ka mokgo mang?

⁴ Bo ba yyeng ba hlorisiwa go sa le ba banyana ba ka nyaka go kgomoletsiwa le mo go šele go fediye mengwaga ya go tlala ba hlorisiwwe. Ke ntaba mara? Gore re thogo kwisisa, di nyaka re sa lebale gore bana a ba tshwane le batho ba bagolo. Ka mokgo ngwananyana a kwalelang ka gona le ka mokgo motho ye mogolo a kwalelang ka gona ka taba la go makiwa bošidi, a go tshwane. Tla re boneneng gore ka mokgo mang.

⁵ Di nyaka gore bananyana ba tlwayelane ka matla le batho bo ba ba pasopang kela bo ba ba gudisang fote ba ba tshepe. Bošaga bya mošaga wonone bo gelepa ngwana gore a tikwe a pasopegiye, le go mo tšhutisa gore a tshepe batho bo ba mo nyakang ka matla. (Pis. 22:9) Sa go babisa pelo ke gore taba yowa ya go hlorisiwa yi makega ka gana ho gaye, fote batho bo ba makang dilo tsone ke mašaga yage le banghana ba gana hone mutšing. Dilo tsone di maka gore ngwananyana yene a sa sa tshepa motho, fote di tseya mengwaga ya go tlala.

6. Ke ntaba go hlorisa ka tsa maroga go le bošidi?

⁶ Go lola gore bana ba fo dumela se sengwana le se sengwana, byalo go ba maka tsa maroga ke go ba hlorisa le go ba maka lešidi. Go maka bananyana tsa maroga go sa le ba banyana gwa ba kwaletsa ka taba la gore bana bowa a ba soko butšwa gabutši ho mmeleng le ho mabyokong fote a ba di tšibi dilo tsone. Go hlorisiwa ka mokgononeng go ka sinyanya monagano wage kela gwa mo maka gore a tseye taba yowa ya go maka tsa maroga ka mokgwa wa go befa, kela yene mong a thomisa go titseyela fase le go sa nyake go ba thina le batho ba bangwana.

7. (a) Ke ntaba motho wa go hlorisa bana a ba woka lola, fote o di maka byang tsotsone? (b) Matsaka ya a ma bolabolang ma feleletsa ma makiye ying?

⁷ Bananyana a baa gola la gore ba ka kgona go nagana gabutši, go kwisisa dilo, kela go bona mo go nyarela sa go befa ke mokane ba tšhaba. (1 Makor. 13:11) Di fo ba lola gore batho ba go hlorisana ba woke bana. Batho bone ba go hlorisa bana ba tšhutisa bana matsaka ya go tshosa, ya gore ngwanene ke yene a makiyeng gore a šinye a mo maka tsa maroga, ya gore taba yowa ya go hlorisiwa yi sa tšibi ke motho, ya gore a go na ye a nyoko mo theetselang le mo a ka fore wa tl’laga, kela ya gore taba yone a mo makiyeng yona ke ya go šupetsa gore o mo nyaka ka matla. Matsaka yane ma ka sinya monagano wa ngwana fote di nyoko tseya mengwaga gore ngwanene a thogo bona gore ne ba mmotsa matsaka. Ngwanene o nyoko gola a titseya nkare o hlagele, o thilafele, fote a go na wa gore a ka mo nyaka kela go mo kwela.

8. Ke ntaba re ka tshepa gore Jehova o nyoko kgomoletsa bo ba gore ba kwisiwwe go baba?

⁸ Go fo ba nnete gore mo motho a yye a hlorisiwa, o nyoko phela a na le lebadi lone. Lone ke lešidi-šidi! Ka mokgo taba yone yi tleleng ka gona, di fo šupetsa gore re phela dinakong tsa mafelelo, tsa gore batho ba gona “a ba sa le natso tsa go nyakanana ga hlago” le gore “batho ba go maka dilo tsa go befa le ba go wutetsa so ba leng sona ba fo yeketsega.” (2 Thim. 3:1-5, 13) Tso Sathane a di naganang ke tsa go fo nyaka go re kwaletsa, fote di kwisa go baba mo batho ba bangwana ba maka tso di nyakang ke yene Sathane. Mara, Jehova yene o na le matšhika ya go phala ya Sathane le batho bage. A yi gore aa di bone tso Sathane a di makang. Re di tšiba gabutši gore Jehova wa di bona tso di re kwisang go baba, fote a ka kgona go re kgomoletsa. Re rufiwwe ka taba la gore re rapela “Modimo wa go kgomeletsana ye a re kgomoletsang ga dilo ka mokana ga tsona tso di re phiriketsang gore re thogo kgomoletsa ba bangwana ga mohlobo wo  mongwana le wo mongwana wa tso di ba phikang mo re kene re kgomoletsa ke Modimo.” (2 Makor. 1:3, 4) Byalo Jehova o berekisa bomang mo a re kgomoletsa?

9. Mantsu ya Kgoši Dafita ya ma leng ga Pisalema 27:10, ma re Jehova o nyoko ba makela ying bo ba gore ba lahliye ke ba mitši ya bona?

⁹ Bo ba lahliyeng ke babelegi ba bona kela go hlorisiwa ke mašaga ya bona ke bona bo ba nyakang go kgomoletsiwa. Mopisalema Dafita ke mo a di tšiba tsa gore Jehova ke yene a ntoši ye a ka kgonang go ba kgomoletsa. (Bala Pisalema 27:10.) Dafita ke mo a tshepa gore Jehova a ka šupetsa gore bo ba lahliwweng o ba nyaka ka matla. Jehova o di maka byang tsotsone? O berekisa malata yage ya go tshepega. Magageru ya Makreste ke mong bona ba mutšing wa rune. Mo re beyisa, Jeso o yye a bitsa batho bo ne ba nyaka go rapela Jehova gore ke bo bhuti wage, bo sesi wage le bo mmane wage.—Mat. 12:48-50.

10. Pawulo wa lepostola o hlatolliye mmereko wage wa go ba mogolo ka mokgo mang?

¹⁰ O fo nagana ka magageru ya ka ho phutegong ya Sekreste ya gore ma tshwaranana nkare ke bana ba motho. Pawulo wa lepostola ke mo a karakara fote go le mogolo wa go maka mmereko wage. O re beyisele gore le rune re make tso a di makiyeng fote o yye a tšhofa ke moya wa go hlawolega gore a botse le ba bangwana gore le bona ba yekisele yene go fo tshwana le mo yene a yekisela Kreste. (1 Makor. 11:1) Lebelela ka mokgo Pawulo a yyeng a hlatolla mmereko wage wa go ba mogolo, o yitseri: “Ka nakwela re na le lune ke mo re le kwela go baba, go fo tshwana le mmane wa go yangwisa mo a pasopa ngwanage.” (1 Mathes. 2:7) Le lekgono, bagolo ba gore ba maka mmereko wa bona ba kwela magageru go baba fote ba bolabola nabo gabutši mo ba ba kgomoletsa ka Mangwalo.

11. King so se šupetsang gore bagolo a yi bona ba ntoši ba tshwaneleng go kgomoletsa ba bangwana?

¹¹ Nje bagolo ke bona ba ntoši bo ba ka kgomoletsang bo ba kwisiwweng go baba ka taba la go hlorisiwa? Dhoo. Ke mmereko wa rune ka moka gore re ‘dule re kgomoletsa ba bangwana.’ (1 Mathes. 4:18) Magageru ya basadi ya gore ga tso tsa Modimo ma butšuwe ma ka di kgona go tiyisa magageru ya basadi bo ba nyakang go kgomoletsiwa.  Jehova Modimo o titshwanisa le mmane wa go kgomoletsa morwayi wage, fote tsone a di makatse. (Jes. 66:13) Baebele yi bolabola ka basadi ba bangwana bo ba yyeng ba tiyisa bo ne ba kgongwetsiye ke tsa go ba ghula. (Jobo 42:11) Jehova o jabola ka matla mo a bona magageru ya Makreste ya gore ke basadi, ma kgomoletsa magageru ya basadi ya gore ma kwisiwwe go baba ka matla! Ka nakwenngwana, mogolo kela ka babedi ba ka kgopela mogageru wa mosadi wa gore o butšuwe ga tso tsa Modimo gore a gelepe mogageru ye mongwana wa mosadi wa gore o kwisiwwe go baba. *

12. King so re sa nyakeng go se maka?

¹² Nnete ke gore a re nyake go welawela ditabeng tsa Makreste ya re gahlanelang nawo wa kraya re wunyulla le tso ba sa nyakeng di tšiba ke batho ba bangwana. (1 Mathes. 4:11) Byalo re ka maka byang gore re gelepe bo ba nyakang go gelepiwa le go kgomoletsiwa? Tla re bolaboleneng ka mekgwa ke yowa ka mehlano ya go tšwa Mangwalong yo re ka yi berekisang mo re kgomoletsa ba bangwana.

13. Go ya ka 1 Magoši 19:5-8, lengeloyi la Jehova le yyeng la mo makela ying ga Eliya, fote rune re ka le yekisela byang?

¹³ Maka se sengwana gore o gelepe ye a kwang go baba. Ka nakwela moporofeta Eliya a tšhaba, ke mo a kgongwele tsa go šinya a nabela le go kgwa. Jehova o yye a romela lengeloyi gore le mo tiyise. Le yye la mo tiyisa ka mokgo ne a nyaka ka gona. Ke mokane la neya Eliya tsa go ja tsa go fisa, la re a je. (Bala 1 Magoši 19:5-8.) Taba yone yi šupetsa gabutši gore mo re makela motho selo, le mo go ka fo ba sa go sa re selo, se ka maka gore a tikwe go le motho. Nakwenngwana mogageru ye a kgongweleng a ka di bona gore re mo nyaka ka matla fote re hlupega ka yene, ka go mo yapegela tsa go ja, ra mo neya se sengwana kela ra mo ngwalela khate. Re ka fo mo gelepa ka dilo tsa mošaga wonone le mo o ka kraya gore a re nyake go kenakena ditaba tsa motho yene tsa gore a di re nyake kela re bona nkare go bolabola ka tsona go ka mo kwisa go baba.

14. Re ka tšhuta ying ga taba ya Eliya?

¹⁴ Maka gore bo ba kwisiwweng go baba ba tikwe ba pasopegiye fote ba tiyisiwwe. Re ka tšhuta se sengwana ga tso di makegeleng Eliya. Jehova ka mohlolo o neyye moporofeta Eliya matšhika ya go taboga a napa a ye segela Thabeng ya Horebe. Di ka makega gore Eliya o yye a kwa a pasopegiye mo a le ga poleke yo Jehova a yyeng a maka senghana le batho bage ba ku botala. A ka fo ba a yye a kwa a le kgole ka matla le batho bo ne ba nyaka go mmolaya. Re tšhuta ying gana hone? Re tšhuta gore ho re nyaka go gelepa bo ba kwisiwweng go baba di nyaka re thomise ka go ba maka gore ba kwe ba le gaye. Mo re beyisa, bagolo di nyaka ba sa lebale gore mogageru wa mosadi a ka tikwa a sa tšhoga mo ba ka fo ba ba le gaye ba tinwela tiya solanka ba se Holong ya Mmušo. Ye mongwana yene a ka fo nyaka ba ye bolabolela Holong ya Mmušo.

15-16. Di ra gore king go theetsela tsa mannete?

¹⁵ Theetsela gabutši. Baebele yi re yeletsa ka gore: “Ye mongwana le ye mongwana a yakgoswele go theetsela, a sa yakgoswele go bolabola.” (Jak. 1:19) Ayitsano re ya di tšiba tsa go theetsela? Re ka fo tseya nkare go theetsela a di hlupi, go fo tshwana le go lebelela motho mahlong o sa bolabole selo. Go theetsela go rela dilo tsa go tlalanyana. Mo re beyisa, Eliya o yye a fetsa a butsiye Jehova dilo ka mokana ga tsona tso ne di mo hlupa, ke mokane Jehova a mo theetsela di mmaba. Jehova o yye a di bona gore Eliya ke mo a hlagasela, a tikwa a le ntoši fote a nagana gore tso a yyeng a karakara a di maka, a yi selo. Jehova o yye a mo gelepa gore a hlule tso ne di mo kgongwetsa. O šupetsiye gabutši gore ke mo a mo theetsele ga Eliya.—1 Mag. 19:9-11, 15-18.

 ¹⁶ Mo re theetsela mogageru re ka šupetsa byang gore re kwelana go baba? Ka nakwenngwana, di ka nyaka gore re bolabole mantsu ya go yagisa go šupetsa gore re mo kwela go baba. O ka fo re: “Ke masopo ka so se go makegeleng! A go na ngwane a tshwaneleng a tshwariwe ka mokgonone!” Nakwenngwana o ka mmutsisa putsiso ka yyoši kela ka dipedi gore o thogo kwisisa tso a leketsang go go hlayisela tsona. O ka fo re: “Ke kgopela o nhlayisele gabutši gore ne o re king?” kela o ka re “Nakwela o mpotsa taba yowa ke fetsiye ka gore . . . Nje ke go kwisisiye gabutši?” Ka mokgonone o ko ba o šupetsa motho yene gore wa mo theetsela tsa mannete fote o leketsa ka matla go kwisisa seyemo sage.—1 Makor. 13:4, 7.

17. Ke ntaba di nyaka re sa “yakgoswele go bolabola”?

¹⁷ Pasopa, o sa “yakgoswele go bolabola.” Mo o yeletsa motho kela o mo gelepa ga se sengwana, o sa mo tshware molomo. Lefisa pelo! Mo Eliya a kgotolela Jehova tso di tšwang ka teng ga pelo yage, o bolabodiye ka pelo ya go baba o mmona gore o kgahleletsegiye. Jehova o yye a tiyisa Eliya, ke mokane sosone sa maka gore a boye a mo kgotolele le tse dingwana tso ne di mo hlupa, a berekisa mantsu yanala ya go kwisa go baba. (1 Mag. 19:9, 10, 13, 14) King so re se tšhutang howa? Ka nakwenngwana motho ye a kweleng go baba o nyaka go fo phela a bolabola so a se kwang. Go fo tshwana le Jehova, le rune re nyaka go theetsela di re baba. A re fo tabogela go lukisa bothatha, se segolo ke go kwelana go baba.—1 Pet. 3:8.

18. Merapelo ya rune yi ka šupetsa byang gore ya kgomoletsa ga bo ba kwang go baba?

¹⁸ Rapela di tšwa pelong le ye a kwang go baba. Motho wa gore o kgongwele ga go tlala a ka kwa a se na matšhika ya go rapela. A ka fo titseya go se yene wa selo gore a ka šinya a bolabola le Jehova. Mo re nyaka go kgomoletsa motho wa mošaga wonone, di nyaka re rapele re le naye re boye re ro mmitsa le ka lebitso. Re ka fo botsa Jehova ka mokgo mogageru yewa wa go kwa go baba re mo nyakang ka gona, le ka mokgo phutego yi mo nyakang. Re ka boya ra kgopela Jehova gore a kgomoletse nku yage yo yi kwileng go  baba. Merapelo ya mošaga wonone yi ka kgomoletsa ye a kwang go baba.—Jak. 5:16.

19. King so se ka ga re gelepang gore re thogo kgomoletsa ye mongwana?

¹⁹ Hlawola mantsu ya go mo thoba le ya go mo kgomoletsa. Thomisa ka go nagana mo o nyoko bolabola. Go bolabola tsa go kekema go ka kwaletsa ye mongwana. Mantsu ya go kwelana go baba ma ka kgomoletsa pelo. (Diy. 12:18) Byalo rapela Jehova gore a thogo go gelepa gore o bolabole ka mokgwa wa go kwelana, wa go kgomoletsa le ka mantsu ya go temeka. O sa lebale gore mantsu ya mošaga wonone ya gore ma bolabola ke Jehova a go na go gongwana mo re ka ma krayang gona, mo go se Baebeleng.—Maheb. 4:12.

20. Batho ba bangwana ba thomisa go nagana ying ka taba la gore ba yye ba hlorisiwa, fote king so re sa nyakeng gore ba se lebale?

²⁰ Go hlorisiwa go ka maka motho gore a tseye nkare yene o thilafele, a yi sa le yene wa selo, a ka sa nyake ke motho fote a ka sa ro nabela ke motho. A yi letsaka a yi letsaka! Byalo berekisa Baebele go ba gopotsa gore Jehova o ba nyaka ka matla. (Lebelela lebhokisi la hlogotaba ya gore “ Go Kgomoletsa ka Mangwalo.”) Gopola ka nakwela lengeloyi le tiyisa Daniyele wa moporofeta le boya le mo kgomoletsa hala a kgongwele. Jehova ke mo a nyaka gore moporofeta wage a di tšibe gore o mo nyaka ka matla. (Dan. 10:2, 11, 19) Byalo di fo tshwana le ka magageru yawa ya go thinyega dipelo, Jehova o ma tseyela hlogong!

21. Go nyoko makega ying ka bo ba go woma dihlogo, fote di nyaka re tikemisele go maka ying?

²¹ Mo re kgomoletsa ba bangwana re ba gopotsa gore Jehova o ba nyaka ka matla. Fote re sa lebale gore Jehova ke Modimo wa go loka. Tsa go befa tso motho a makiwweng tsona, ga Jehova di fo ba lekgwaying. Jehova o bona dilo ka mokana ga tsona, fote bo ba go woma dihlogo ba go maka tsa go befa o nyoko ba lukisa. (Dip. 14:18) Byalo, koriyeneng mahlong re šupetseneng bo ba hlorisiwweng gore re ba nyaka ka matla. Sa go tikisa pelo ke gore Jehova o nyoko kgomoletsa bo ba hlorisiwweng ke Sathane le lefase lage gore le ka go nyana ba sa sa kwa go baba! Go se botala, tsone ka mokana ga tsona tsa go kwisa go baba ba ko ba ba di lebele.—Jes. 65:17.