1, 2. Di nyaka re kwe re nabela go maka ying sa go hlaya ke Maheberu 13:4?

AYITSANO wa di nyaka go hlompa Jehova? Di šupetsa ka mokgonone! Le yene aa yi takisi mahlo taba ya gore wa mo hlompa fote le yene o tshepisa gore o nyoko go hlompa. (1 Sam. 2:30; Diy. 3:9; Kut. 4:11) Fote o nyaka gore o hlompe batho ba bangwana, go tshwana le ba bagolo ba mmušo. (Maroma 12:10; 13:7) Mara go na le mo di nyakang ka matla gore o šupetse go hlompa. Ke ka teng ga lenyalo.

² Pawulo wa lepostola o ngwadiye gore: “Batho ka mokana ga bona ba hlompe lenyalo, fote ye mongwana le ye mongwana a yetsele le ye a nyalanneng naye gore lenyalo le sa thilafale.” (Maheb. 13:4) Pawulo ke mo a sa tshwara tsa go kgana mo a bolabola ka taba yowa. Mo a hlaya tsotsone, ke mo a botsa Makreste gore di nyaka ma hlompe lenyalo ma boye ma le tseyele hlogong. Ayitsano le wene o le tseya ka mokgonone lenyalo, ka matlamatla lenyalo la wene mong, mo nkare o nyadiye kela o nyadiwwe?

3. Jeso o bolabodiye taba yifeng ye kgolo ka lenyalo? (Lebelela sethombhe sa ku mathomisong.)

³ Mo nkare le wene wa le hlompa lenyalo, o maka gabutši. Jeso le yene ke mo a le hlompa. Nakwela Mafaraseyi ma butsisa Jeso ka taba ya go hlala, o yye a bolabola ka tso Modimo a di hlayyeng ka lenyalo la mathomo, a re: “Ka taba lowa, monna o nyoko šiya papage le mmane wage, ke mokane ba le ka babedi ga bona ba nyoko ba nama ka yyoši.” Jeso a tokegela  le ka gore: “Go sa be le motho wa gore o tlemolla so Modimo a se swineleleng lejokong.”—Bala Mareka 10:2-12; Gen. 2:24.

4. Jehova ke mo a nyaka ying go tlugisela mathomisong ka lenyalo?

⁴ Jeso ke mo a yema nayo taba ya gore lenyalo le thomme ke Modimo fote o yye a kikitela taba ya gore bo ba nyalanneng ba sa boye ba ro hlalana. Modimo aa botsa Adamo le Efa gore mo ba di nyaka ba ka fo hlalana. Gabutšibutši so Modimo ke mo a se nyaka go tlugisela ku Edeni, ke gore monna a be le mosadi ka wwoši, le mosadi a be le monna ka wwoši, fote ba dule ‘ba le ka babedi’ go ya go yye.

5. Likgu le sinya lenyalo byang?

⁵ Re di tšiba gabutši tsa gore nakwela Adamo a sinya, dilo di yye tsa tšhentšha. Se sengwana so ne se nyoko yama lenyalo ke likgu. Taba yone re thogo yi bona gabutši ga tso Pawulo wa lepostola a di ngwadiyeng, nakwela a hlatolla gore Makreste a ma sa latelela Molawo wa Moše. O hlayye gore mo ka wweši wa bona a hlokofala, gwa fela ka lenyalo lone, ke mokane ye a šalang a ka fo tseya kela a tseyiwa fote.—Maroma 7:1-3.

6. Molawo wa Moše wo šupetsiye byang gore Modimo o re king ka lenyalo?

⁶ Molawo wo Modimo a wo neyyeng Maisrayele wo hlatolliye ditaba tsa go tlala ka lenyalo. Molawo wone ke mo wo sa rakele mo monna a maka basadi bagaditsong kela gona go nyala basadi ba go tlala, fote mokgwa wone o thomisiye botala mo Modimo a soko neya Maisrayele Molawo. Mara mo monna a makiye basadi bagaditsong, le gana hone ke mo go na le molawo, gore basadi le bana ba sa hlopegisiwi. Mo re beyisa, tla re fo re monna wa Leisrayele o nyala mosadi wa lelata ke mokane ka nthago o nyala mosadi wa bobedi, molawo ke mo o re aa tshwanela go poma tsa go ja tsa mosadi wa mathomo, dikobo le taba ya ka ku mapaying. Modimo ne a nyaka gore a mo pasope a boye a mo tseyele hlogong. (Ek. 21:9, 10) Rune a re latelele Molawo wa Moše, mara tsone a di re gore Jehova a di sa mo hlopa tsa lenyalo. Ayitsano tsotsone a di go gelepe gore le wene o tseyele lenyalo hlogong?

7, 8. (a) Dotoronoma 24:1 yi re Molawo wa Moše ke mo wo re motho a ka hlala mo go rorebeng? (b) Jehova o re king ka taba ya go hlala?

⁷ Molawo wa Moše ne o re king ka go hlala? Modimo aa šepisa ga taba ya go tseyela lenyalo gedimo; mara go na le go gongwana ga gore ke mo a dumela gore ba ka hlala. (Bala Dotoronoma 24:1.) Monna wa Leisrayele ke mo a ka mo hlala mosadi wage “mo a ka kraya gore mosadi yene o makiye se sengwana sa go solega.” Molawo wone a wa hlatolla gore ke selo sa mošaga mang “sa go solega.” Di šupa nkare ke mo go le selo sa go tšebisa kela se segolo, go se selonyana sa go kgana. (Dot. 23:14) Sa go kwisa go baba ke gore nakwela Jeso a sa le ho lefaseng, Majuda ya go tlala ke mo ma fo hlala “ga selonyana sa mohlobo wo mongwana le wo mongwana.” (Mat. 19:3) Rune a re nyake go tshwana nabo.

⁸ Moporofeta Maleyaki o hlayye gore Modimo o re king ka taba yowa ya go hlala. O bolabodiye tsotsone nakwela go sa tlele taba ya gore monna ke mo a fo maka mathayithayi ya gore a hlale ‘mosadi ye a nyalanneng naye go sa le lethari’ ke mokane a nyala wa gore o sa tikwelela, wa gore ke wa setšhaba sa go sa dumele ga Modimo. Maleyaki o ngwadiye tso Modimo a di naganang ka taba yone, a re: “Tsa go hlalana ke di hloyye.” (Mal. 2:14-16) Mantsu yanane ma sipidisana gabutši le so Lentsu la Modimo le se bolabolang ka lenyalo la mathomo, mo le re: “[Monna] o nyoko mamarela mosadi wage, ke mokane bona go nyoko ba nama ka yyoši.” (Gen. 2:24) Jeso le yene ke mo a šupetsa gore o tseyela lenyalo gedimo go tshwana le Papage, o yitseri: “So Modimo a se swineleleng lejokong, go sa be le motho ye a se tlemollang.”—Mat. 19:6.

9. Mantsu ya Jeso ya ma leng ga Mareka 10:11, 12 ma ra gore king?

⁹ Motho a ka butsisa gore, ‘Nje se gona so se ka makang gore Mokreste a hlale ke mokane a nyalane le motho ye mongwana?’ Jeso o bolabodiye ka taba ya go hlala, o yitseri: “Ye mongwana le ye mongwana ye a hlalang mosadi wage ke mokane a nyala ye mongwana, o mo makela bonghwahla, le  mosadi wa go hlala monnage ke mokane a nyala ke ye mongwana, le yene o maka bonghwahla.” (Mar. 10:11, 12; Luka 16:18) Di fo ba lekgwaying gore Jeso ke mo a hlompa lenyalo fote ke mo a nyaka ba bangwana le bona ba maka tsotsone. Mo monna a hlala mosadi wage wa gore aa sinya selo (kela mosadi a hlala monnage wa gore aa sinya selo) a boya a ro leketsa go phema-phema ka dilo tsa go sa re selo ke mokane a nyala ye mongwana, ke mo a maka bonghwahla. Tsotsone di ya kwala ka taba la gore mo motho a fo hlala motho ye a nyalanneng naye mara di sa nape di kwala gabutši gore anthe o mo hlalela ying, a di rele gore lenyalo lone le fediye. Gabutšibutši batho bone Modimo o sa na a ba tseya go le “nama ka yyoši.” Go tokegela gana hone, Jeso o yitseri mo monna a hlala mosadi wage wa gore aa sinya selo, a ka šinya a makisa mosadi yene bonghwahla. Ke mo a ra byang tsotsone? Ku botala, mosadi wa gore ba mo hladiye le yene ke mo a ka fo tikwa a nabela go nyadiwa fote, gore a kraye monna wa go mo pasopa ka ditšheleta. Lenyalo la mošaga wonone ke mo go nyoko ba setšha go le la bonghwahla.

10. Mokreste a ka maka king gore a hlale ke mokane a nyalane le motho ye mongwana?

¹⁰ Jeso o hlayye so se ka makang gore motho a lahle monna kela mosadi wage ye a nyalanneng naye, o yitseri: “Ke re ga lune, monna ye mongwana le ye mongwana ye a hlalang mosadi wage, mo go se ka taba la gore mosadi yene a makiye bonghwahla [Ka Segerika ke por·neiʹa] ke mokane monna yene a tseya mosadi ye mongwana, le yene o maka bonghwahla.” (Mat. 19:9) Le nako tsela a Tšhutisa hala Thabeng, o bolabodiye ka yona taba yone. (Mat. 5:31, 32) Jeso o yi bolabodiye gabedi taba yowa ya “bonghwahla.” Ga taba yone go kena dilo tsa go tlala tsa go kekema tso motho a ka di makang ka ku tawong tsa go tshwana le: bonghwahla, go rekisa mmele, go maka tsa maroga le motho wa gore a wa nyalana naye, banna ba go maka tsa maroga le banna kela basadi ba go maka tsotsone le basadi, le batho ba go maka tsa maroga le diphoofolo kela diphoolwane. Mo re beyisa, tla re fo re monna ke yewa o maka bonghwahla, ke mosadi wage a nyoko kgetang gore wa mo hlala kela byang. Mo a mo hlala, lenyalo lone le ga Modimo go fediye ka lona.

11. Mokreste a ka fo maka king gore a kgete go sa hlale le mo Mangwalo ma mo dumelela gore a hlale?

¹¹ Phela Jeso ke mo a sa re gore mo monna kela mosadi a makiye bonghwahla (por·neiʹa), tsotsone di ra gore ba nape ba lahlana. Go gongwana mosadi a ka fo kgeta go mo tshwarela monna wage le  mo monna yene a makiye bonghwahla. Di ka makega gore mosadi yewa o sa na a mo nyaka ga monna wage; mosadi yewa a ka fo ba a nyaka go mo tshwarela ke mokane ba le ka babedi ba tshwarisana gore ba lukise ditaba tsa mutši wa bona. Gabutšibutši, mo mosadi yewa a ka fo hlala monna wage ke mokane a sa kraye lenyalo le lengwana, a ka fo tla a hlopega. O nyoko šala a pasopa ke mang a boya a yetsela le mang? O sa nyoko fokatsa le mang? Ayitsano ba na le bana? Mo a ka fo hlala, ayitsano di ka sa mo robe go šala a tšhutisa bana bone nnete a ntoši? (1 Makor. 7:14) Le mo yene a sa sinya, mara go hlala go ka fo mo leyela mehlopego ye mengwana ye megolo.

12, 13. (a) Go yye gwa makega ying lenyalong la Hoseya? (b) Hoseya o makiye king gore a šinye a boyelane le Gomere, fote rune re ka tšhuta ying ka taba ya lenyalo gana byalo?

¹² Tso moporofeta Hoseya a gahlanneng natso di re bula mahlo. Modimo o yye a botsa Hoseya gore a tseye mosadi (Gomere), wa gore ke mo go nyoko tla go ba “mosadi wa nghwahla fote [o nyoko] belega bana bonghwahleng.” Gomere “o yye a yima a [belegela Hoseya] morwayi.” (Hos. 1:2, 3) Ka nthago, o yye a belega ngwana wa ngwannyana le wa mošomanyana, ba gore di ka makega gore ka babedi ga bona ke ba bonghwahleng. Le mo Gomere a makiye bonghwahla gatleletlele, Hoseya o yye a fo dula naye. Gomere o feleletsiye a šiyye Hoseya ke mokane a ye ba lelata. Mara Hoseya o yye a fo mo lata. (Hos. 3:1, 2) Jehova o yye a berekisa Hoseya gore a šupetse ka mokgo le yene a yyeng a tshwarela Maisrayele, ka nako tsela ba maka bonghwahla ba sa fetse. Re ka tšhuta ying ga taba yowa?

¹³ Mo monna kela mosadi wa Mokreste a makiye bonghwahla, yewa wa gore aa sinya di nyaka a tseye sepheto. Jeso o yitseri yewa wa gore aa sinya o na le lebaka la go mo hlala, ke mokane mo a nyakiye a ka tseyana le ye mongwana. Fote, yene yenewa wa gore aa sinya selo, a ka fo mo tshwarela mo a di nyaka. O ko ba a sa sinyi. Hoseya o yye a boyelana le Gomere. Mo Gomere a šele a boyelanne le Hoseya, ke mo a sa tshwanela go yetsela le monna ye mongwana. Hoseya o tsere nako nyana “a sa yetsele” le Gomere. (Hoseya 3:3) Mara, mo go-ya go-ya, di šupa nkare Hoseya o yye a thomisa go yetsela le mosadi yela wage fote, sosone se šupetsa gore Modimo ke mo a ka yamogela batho bage fote, a boya a berekisana nabo. (Hos. 1:11; 3:3-5) Byalo manyalo ya lekgono wona ma kena ka kaye ga tsotsone? Mo nkare ye a sa sinyang selo o kgeta go dula le monna kela mosadi wage, ke mokane a fo ya mahlong a yetsela naye, tsotsone di šupetsa gore o mo tshwarele. (1 Makor. 7:3, 5) O ko ba a sa sa na mabaka ya gore wa mo hlala. Byalo di nyaka ka babedi ga bona ba bereke ka matla gore ba tseye lenyalo ka mokgo Modimo a le tseyang ka gona.

14. Go ya ka 1 Makorente 7:10, 11, go ka tšhoga go makegiye ying lenyalong?

¹⁴ Di nyaka Makreste ka mokana ga wona ma karakare gore ma hlompe lenyalo, go tshwana le Jehova le Jeso. Mara ka taba la gore a ra felegelela, ba bangwana baa šitega. (Maroma 7:18-23) Byalo, a di nyake re tšhoga ka taba la gore le Makreste ya ku botala ke mo ma tshwere ntshetshere yonone manyalong ya wona. Le mo Pawulo a ngwadiye gore “mosadi aa tshwanela go šiya monnage,” ba bangwana ba yye ba ba šiya.—Bala 1 Makorente 7:10, 11.

15, 16. (a) Le mo go nyarela tsa go re phiriketsanya lenyalong, re karakarela go maka ying fote ke ntaba go le ka mokgonone? (b) Taba yowa yi bereka byang mo nkare ye mongwana a yi yene Mokreste?

¹⁵ Pawulo aa re botsa gore monna le mosadi wage ke mo ba maka king gore ba yahlogane. A di šupetsi nkare ke mo ba yahlogana ka taba la gore monna o makiye bonghwahla bya go maka gore mosadi a mo lahle ke mokane a nyadiwe ke ye mongwana. Pawulo o ngwadiye gore mosadi ye a yahloganneng le monna wage “a dule a sa nyadiwa kela a boyele ga monnage.” Batho bone ga Modimo ke mo go sa le selo ka ssoši. Pawulo o hlayye gore le mo go bifiye byang, solanka ye mongwana a sa maka bonghwahla, di nyaka batho bowa ba karakare gore ba lukise ditaba ke mokane ba boyelane. Ba le ka babedi ga bona ba ka fo bolabola le bagolo ka ho phutegong ke mokane bona ba nyoko ba gelepa ba berekisa Baebele. Bagolo le bona mo ba kene ba ba yeletsa ka Mangwalo, baa tipasopa gore ba sa kraye ba yema le motho.

¹⁶ Di hlopa ka matla mo o kraya gore ka wweši  ga bona ke Mokreste wa gore o phela ka melawo ya Modimo mara ye mongwana go se yene. Mo go nyarela tsa go ba phiriketsa, ayitsano tsotsone di napa di rela gore ba yahlogane? Mangwalo ya re bolabodiyeng ka wona ma hlayye gore bonghwahla ke byona bo ka makang gore monna kela mosadi a kgete go hlala, mara a maa bolabola gore ba ka kgeta go yarogana mo go makiye byang. Pawulo o ngwadiye gore: “Mo nkare mosadi o na le monna wa gore aa dumele, fote monna yene a di nyaka go dula naye, mosadi yene a sa mo šiyi ga monna wage.” (1 Makor. 7:12, 13) Le lekgono go sa fo ba ka mokgonone.

17, 18. Ke ntaba Makreste ya mangwana ma fo dula lenyalong le mo go kene go sasamela?

¹⁷ Go na le go gongwana ga gore ‘monna yewa wa go sa dumele’ a šupetsiyeng gore aa ‘di nyake go dula le mosadi wage.’ O ka kraya a mo hlopegisa go baba ka matla, gwa šinya gwa segela le ga gore mosadi le yene a di bone gabutši gore a ka lwala kela le go šinya a kgwa. Monna yewa a ka fo ba a na le tšhinghi, a gana go pasopa mosadi yewa wage le bana ba bona kela a maka le tsa go šupetsa gore a ka šinya a mo kwaletsa ka matla mo a fo ya mahlong a kene a berekela Modimo. Ga dilo tsa mohlobo wonone, Makreste ya mangwana ma yye ma fetsa ka gore di kawone ma yarogane le motho wa mošaga wonone le mo motho yene a sa nape a hlaya gore yene o nyaka tsotsone, mara tso a di makang di šupetsa gore ‘aa nyake go dula naye.’ Mara ba bangwana bo go leng Makreste ya gore ma ka teng ga seyemo sa go baba ka matla ba yye ba fo tiyisela, le mo di kene di sasamela ka matla, ke mokane ba leketsa go lukisa ditaba. Ke ntaba?

¹⁸ Le mo batho ba ka fo ba ba yaroganne, go sa na go le monna le mosadi ba gore ba šadiye. Ka mokgo go bolabodiwweng ka gona ka ho kgakala, mo ba ka fo kgeta go yarogana, ga tse dingwana ba ka fo gahlana le ntshetshere. Pawulo wa lepostola o bolabodiye ka taba ye nngwana yo yi ka makang gore monna le mosadi ba sa mamarologane. O ngwadiye gore: “Monna wa gore aa dumele o hlawogiye ka taba la mosadi wage, le mosadi wa gore aa dumele o hlawogiye ka taba la monna wage; mola go se ka mokgonone, bana ba lune nke ba sa yela, mara gana byalo ba hlawolegiye.” (1 Makor. 7:14) Makreste ya go tlala ma yye ma fo dula le banna kela basadi ba bona ba gore a ba dumele, le mo ba na ba kwa go sasamela ka matla. Ba bangwana ba yye ba di bona gore go tiyisela ga bona go yye gwa gelepa ka matla, ka taba la gore banna kela basadi ba bona ba yye ba feleletsa go le Dihlatse tsa Jehova.—Bala 1 Makorente 7:16; 1 Pet. 3:1, 2.

19. Ke ntaba ka ho phutegong ya Sekreste go tlele manyalo ya gore dilo di sepela gabutši?

¹⁹ Jeso o bolabodiye ka taba ya go lahlana, ke mokane Pawulo wa lepostola yene a bolabola ka taba ya go yarogana. Ka babedi ga bona ke mo ba nyaka gore malata ya Modimo ma hlompe lenyalo. Makreste ya go tlala ga diphutego tsa lefase ka mokana ga lona, tsa lenyalo di ba sepelela gabutši. Le ga phutego ya lune, o ka kraya gore le nabo banna le basadi ba gore ba jabodiye ka mitšing ya bona. Banna bowa ba go tshepega ba ba nyaka ka matla ga basadi ba bona fote le basadi ba bona ba ba nyaka ka matla ga banna ba bona, tsotsone di napa di ro šupetsa gore di nyaka lenyalo le hlompiwe. Di re jabodisa ka matla gore go na le ba go teya ka ku ga dimiliyoni ba gore baa šupetsa gore Modimo wa resa mo a re: “Ka taba lowa, monna o nyoko šiya papage le mmane wage, fote o nyoko mamarela mosadi wage, ke mokane ba le ka babedi ga bona ba nyoko ba nama ka yyoši.”—Maef. 5:31, 33.