JANUARY 22, 2018
Israel
Dihlatse tša Jehofa tša Kua Tel Aviv di Bontšha Batho Dilo tša go Fapafapana Tšeo di Bontšhago Kamoo di Bego di Tlaišwa ka Gona Mmušong wa Nazi
TEL AVIV—Go tloga ka di-26 tša November go fihla ka di-2 tša December 2017, batho ba e ka bago ba 1 700 ba ile ba etela lefelo la Hatachana moo Dihlatse tša Jehofa di bego di bontšha batho dilo tša go fapafapana tšeo di bontšhago kamoo di bego di tlaišwa ka gona. Morero wa Dihlatse tša Jehofa wa go bontšha batho dilo tšeo, e be e le go ba thuša gore ba tsebe kamoo di bego di tlaišwa ka gona ge go be go buša mmušo wa Nazi.
Dihlatse di be di bontšha batho dibidio, diswantšho tša kgale le yunifomo yeo e bego e aparwa lefelong leo batho ba bego ba tlaišwa go lona. Yunifomo yeo e be e rokilwe ka matsogo ke Hlatse ya Jehofa yeo e kilego ya ba lefelong leo. Dihlatse tša Jehofa di be di bontšha batho le diswantšho tše 27 tšeo di bontšhago seo se bego se direga kua Buchenwald. Diswantšho tšeo di be di terowilwe ke Johannes Steyer (o belegwe ka 1908 gomme a hlokofala ka 1998). Morena Steyer, yoo e bego e le Hlatse ya Jehofa, o ile a tlaišwa ke mmušo wa Nazi ka mengwaga e 10. Mmušo woo o ile wa mo iša mafelong ao a bego a tumile ka go tlaiša batho e lego Buchenwald, Mauthausen, Sachsenburg le ya Sachsenhausen. Ka bo-1970 o ile a fetša go terowa diswantšho tša gagwe tša nakong ya ge a be a le mafelong ao go tlaišwago batho.
Yair Auron, e lego radihistori wa go tšwa Israel e bile e le moprofesara yo a kilego a šoma Yunibesithing ya Israel o ile a bolela ka bohlokwa bja go ba le diswantšho tše kua Tel Aviv. O itše: “Ka ge batho ba sa tsebe mo gontši ka Dihlatse tša Jehofa, ke duma gore bafsa bao ba lego sekontari ba ye ba bone diswantšho tšeo. Batho ba bantši bao ba dulago Israel ga ba tsebe selo ka Dihlatse tša Jehofa le gore nakong ya Mmušo wa Nazi Dihlatse tša Jehofa di be di phela bjang.”
Mauro Trapanese e lego mmoleledi wa Dihlatse tša Jehofa tša Israel o itše: “Diswantšho tše, ga re di beele feela gore batho ba bone kamoo Dihlatse tša Jehofa di bego di tlaišwa ke mmušo wa Nazi. Eupša re di beela le gore ba bone gore dilo tšeo di diragaletšego Dihlatse tša Jehofa di be di makatša. Ka mohlala, re ile ra lemoga gore baeng ba bantši ba be ba sa tsebe gore Dihlatse tša Jehofa di be di neilwe sebaka sa gore di lokollwe mafelong ao batho ba bego ba tlaišwa go ona. Dihlatse tšeo di be di ka lokollwa ge feela di ka tlogela bodumedi bja tšona. Dihlopha tše dingwe tšeo di bego di le mafelong ao a tlaišo di be di se tša newa sebaka se. Ge Dihlatse tša Jehofa di be di hlalosetša baeng seo se ilego sa direga mafelong ao batho ba bego ba tlaišwa go ona, baeng bao ba ile ba kwešiša Dihlatse tša Jehofa gakaone.”
Gideon Greif yoo e lego moprofesara e bile e le radihistori yoo a tsebago histori ya lefelo leo batho ba bego ba tlaišwa go lona la Auschwitz, o itše: “Dihlatse tša Jehofa di be di le gare ga batho bao ba bego ba tlaišwa o šoro le go bolawa ka gobane di be di gana go fetoša tumelo ya tšona.”
Dr. Batya Brutin, e lego radihistori yoo a terowago diswantšho tša batho bao ba bego ba le mafelong a tlaišo, le yena o ile a ya lefelong leo Dihlatse tša Jehofa di bego di bontšha batho dilo tša go fapafapana. Ge a be a bolela ka seo a se bonego o itše: “Ke nagana gore go tseba seo Dihlatse tša Jehofa di ilego tša lebeletšana le sona mehleng ya ge go be go buša mmušo wa Nazi go bontšha gore ge re ka ba le mekgwa e mebotse, lefase le e tla ba le le kaone kudu.
Le ge Dihlatse tša Jehofa di ile tša rulaganya go re go bontšhwe diswantšho tšeo, di ile tša amogela dikgopelo tšeo di tšwago go baemedi ba mmalwa ba go tšwa dikolong tše di fapafapanego. Baemedi bao ba be ba kgopela gore Dihlatse tša Jehofa di tle di ba bontšhe dilo tše dingwe tše di fapafapanego tšeo ba bego ba sa di tsebe ka Dihlatse tša Jehofa.
Ba Ditaba:
Bakeng sa Dinaga tše Dingwe: David A. Semonian, Ofisi ya Ditaba tša Setšhaba, +1-845-524-3000
Israel: Mauro Trapanese, +972-54-568-1912