JULY 7, 2015
South Korea
Na Baahlodi ba Korea Borwa ba Ikemišeditše go Latela Melao ya Ditšhabatšhaba Mabapi le go Gana go Tsenela Bošole?
Kgoro ya Tsheko ya Molaotheo ya Korea Borwa e tla lebedišiša gape ge e ba taba ya mmušo ya go gana go lemoga tokelo ya go gana go tsenela bošole ka baka la letswalo e dumelelana le molaotheo. * Ka ngwaga wa 2011, Kgoro ya Tsheko e ile ya phetha ka gore go otla bao ba ganago go tsenela bošole ka baka la letswalo ga go kgahlanong le molaotheo wa naga go ya ka Melao ya go Tsenela Bošole ya Korea Borwa. Ka 2004 Kgoro e ile ya dira kahlolo e swanago.
Ka di 9 tša July, 2015 Kgoro ya Tsheko e tla gata mogato o sa tlwaelegago ka gore e ahlaahle taba yeo gape ka go kopanya melato e meraro ya bao ba gannego go tsenela bošole ka baka la letswalo. Mekgatlo e fapafapanego e ile ya romela lengwalo leo le hlalosago dipono tša yona ka taba ye Kgorong ya Tsheko e le ge e thekga tokelo ya go gana go tsenela bošole ka baka la letswalo. Go gana ga Korea Borwa go fetoša melao ya yona ya mabapi le bao ba ganago go tsenela bošole go tantše šedi ya lefase, ka ge se se thekgwa ke melao ya ditšhabatšhaba.
Go Oketšega ga Dinaga Tšeo di Lego Kgahlanong le Korea Borwa
Komiti ya Ditokelo tša Batho ya UN e laetše Korea Borwa gore e fetoše melao ya yona. Ga e sa le go tloga ka 2006, komiti ye e ntšhitše diphetho tše hlano tšeo di akaretšago batho ba fetago 500 bao ba gannego go tsenela bošole ka baka la letswalo * gomme ya laela gore Korea Borwa e swanetše go diriša melao yeo e dumelelago tokelo ya go gana go tsenela bošole ka baka la letswalo.
Amnesty International, e lego mokgatlo wa ditokelo tša batho wa London, o ile wa hloma Letšatši la Bao ba Ganago go Tsenela Bošole ka Baka la Letswalo, le go bolela ka tsela yeo Korea Borwa e swarago bao ba ganago go tsenela bošole ka baka la letswalo pegong ya yona ya di 13 tša May, 2015. Pego yeo e be e bolela kudu ka bafsa ba Dihlatse bao ba lego mengwageng ya go tsenela bošole le bothata bjoo ba lebeletšanego le bjona bja molao wa Korea Borwa. Bekeng yona yeo mekgatlo e fapafapanego ya ditaba lefaseng ka bophara e swanago le CNN le The Washington Post, e boletše ka go gana go tsenela bošole ka baka la letswalo le ka bafsa ba Dihlatse bao ba ganago go tsenela bošole.
Bothata Bjoo Baahlodi ba Lebanego le Bjona
Ge Hlatse ya Jehofa e gana go tsenela bošole nageng ya Korea Borwa, ka ge e le molao baahlodi ba e bona molato ka gobane e sa latele molao wa go tsenela bošole wa naga. Lega go le go bjalo, baahlodi ba tšwela pele ba thatafalelwa ke go ahlola lesogana leo le sa senyago selo, leo molato wa lona e lego go fo latela ditumelo tša bodumedi bja lona. * Lekgeng le lengwe moahlodi yo a bego a swere molato Kgorong ya Tsheko ya Selete ya Suwon o ile a lla gabohloko ge a be a ahlola Hlatse e nngwe ka gobane a be a se na boikgethelo ntle le gore a bone Hlatse yeo molato.
Ka di 12 tša May, 2015, moahlodi wa Kgoro ya Tsheko ya Selete ya Gwangju, o ile a ntšha kahlolo ya gore ga a bone Dihlatse molato. Moahlodi yo o ile a dira seo se lego kgahlanong le molao ge a be a swaragane le molato wa Dihlatse tša Jehofa tše tharo. Ka ge a be a ikemišeditše go tliša diphetogo, o ile a di botša gore: “Bjo ke bonyenyane bjoo nka le direlago bjona, le go holofela gore dilo di tla le sepelela gabotse.” Motšhotšhisi o ile a dira boipiletšo mabapi le kahlolo yeo.
Go e na le gore di ahlole bao ba ganago go tsenela bošole ka baka la letswalo, baahlodi ba šupa ba dikgoro tša tsheko tša selete ba ile ba fetišetša melato yeo Kgorong ya Tsheko ya Molaotheo, go sa šetšwe seo Kgoro ye e se boletšego ka 2004 le 2011 mabapi le taba ye. Baahlodi ba ba ile ba gana go ahlola lesogana leo le bego le latela letswalo la lona. Go o mongwe wa melato yeo, Moahlodi Young-hoon Kang wa Kgoro ya Tsheko ya Selete ya ka Leboa la Seoul o boletše gore go otla bao ba ganago go tsenela bošole ka baka la letswalo “ke go gatakela ditokelo tša bona le seo ba lego sona. Ruri se ke go hlompholla seriti sa batho.”
Baahlodi ba Kgothaletšwa gore ba “Fetoše Kgopolo ya Kgoro ya Tsheko”
Ka December 2014, mokgatlo wa Korea wa Bar Association o ile wa swara kopano go boledišana ka taba ya bao ba ganago go tsenela bošole ka baka la letswalo. Nakong ya ge go ahlaahlwa kgwekgwe ye ya taba, Su-an Cheon, yo e kilego ya ba Moahlodi wa Kgorokgolo ya Tsheko o boletše gore Korea Borwa “e hlabiša dihlong” ka gobane e ganana le diphetho tšeo di tšerwego ke Komiti ya Ditokelo tša Batho ya UN le boitlamo bja Lekgotla la Ditokelo tša Batho la UN. O tšwetše pele ka gore “go golega masogana a makgolokgolo go ka se lokafatšwe” e bile o ile a kgopela baahlodi le boramolao gore “ba fetoše kgopolo ya kgoro ya tsheko” ka go ahlola go dumelelana le melao ya ditšhabatšhaba.
Moh. Cheon o phethile ka gore: “Re swanetše go hloma mešomo yeo e sego ya bošole ka pela ka mo go ka kgonegago. . . . Go hloma mešomo yeo e sego ya bošole e tla ba go fihlela selo se segolo kudu historing ya Korea, e bile se ke katlego e kgolo tabeng ya ditokelo tša batho ka tlase ga pušo yeo e eteletšwego pele ke mopresidente wa mosadi. Ka go dira bjalo re tla be re tlošitše kgobošo ya go ba naga yeo e sa šaletšego morago tabeng ya go hlompha ditokelo tša batho.”
Na Kgoro ya Tsheko ya Molaotheo e tla Latela Melao ya Ditšhabatšhaba?
Ka mengwaga e mentši, Dihlatse tša Jehofa di be di golegwa nageng ya Korea Borwa ka baka la ditumelo tša tšona le letswalo. Ka ge di letetše kahlolo ya Kgoro ka tetelo kgolo di ile tša ipotšiša gore: Na baahlodi ba Kgoro ya Tsheko ya Molaotheo ba ikemišeditše go thekga bao ba ganago go tsenela bošole ka baka la letswalo? Na naga ya Korea Borwa e tla dira ka go dumelelana le melao ya ditšhabatšhaba ya ditokelo tša batho?
^ ser. 2 Repabliki ya Korea ga e dumelelane le tokelo ya go gana go tsenela bošole ka baka la letswalo. Mengwageng e 60 e fetilego, e ile ya golega Dihlatse tša Jehofa tša ka godimo ga tše 18 000 tšeo di gannego go tsenela bošole ka baka la letswalo motheong wa ditumelo tša tšona. Bakeng sa go bona lelokelelo la Dihlatse tša Jehofa tšeo ga bjale di golegilwego ka baka la tumelo ya tšona kua Korea Borwa, bona sehlogo se se rego “Di Golegilwe ka Baka la Tumelo ya Tšona—Korea Borwa.”
^ ser. 5 Communications Nos. 1321/2004 and 1322/2004, U.N. Doc. CCPR/C/88/D/1321-1322/2004, 3 November 2006; Communications Nos. 1593 to 1603/2007, U.N. Doc. CCPR/C/98/D/1593-1603/2007, 23 March 2010; Communications No. 1642-1741/2007, U.N. Doc. CCPR/C/101/D/1642-1741/2007, 24 March 2011; Communication No. 1786/2008, U.N. Doc. CCPR/C/106/D/1786/2008, 25 October 2012; Communication No. 2179/2012, U.N. Doc. CCPR/C/112/D/2179/2012, 15 October 2014.
^ ser. 8 Bona sehlogo se se rego: “Baahlodi ba lwa le Matswalo a Bona ge ba Letetšwe Gore ba se Šetše Matswalo a ba Bangwe.”