Letšatši la Lenyalo—Ke la Lethabo Eupša le Nyaka mo Gontši

BEIBELE e bontšha gore e bile Jehofa Modimo—yo a tsebago batho go feta motho le ge e ka ba ofe—yoo a ilego a dira lenyalo la pele. O ile a thea lenyalo e le motheo o mogolo bakeng sa lekoko la batho. (Genesi 2:18-24) Ka Lentšung le le buduletšwego la Modimo, Beibele, re hwetša melao ya motheo e fapa-fapanego yeo e ka thušago go re hlahla ge re rulaganyetša lenyalo.

Ka mohlala, Jesu o ile a re Bakriste ba swanetše go ‘ntšhetša Kesara tše e lego tša Kesara.’ (Mateo 22:21) Ka gona, ba swanetše go phela ka go dumelelana le molao wa naga. Lenyalo leo le dumelelanago le dinyakwa tša molao le šireletša bao ba akaretšwago ka ditsela tše dintši, tše bjalo ka go hlalosa boikarabelo bja bona ka bana (go akaretša go ba hlokomela le thuto) le ditshwanelo tša bohwa. Gape go na le melao yeo e diretšwego go šireletša ditho tša lapa go swarweng gampe gotee le go dirišweng ka boithati. *

Ditokišetšo

Ge phetho e šetše e dirilwe ya gore batho ba babedi ba tla nyalana le gore lenyalo le tla dumelelana le melao le melao ya motheo ya Beibele gotee le molao wa naga, ke dilo dife tšeo di šomago tšeo di swanetšego go naganelwa ge go dirwa ditokišetšo? Gare ga tše ke letšatši la lenyalo gotee le mohuta wa monyanya wa lenyalo woo o nyakwago.

Puku e nngwe ge e bolela ka taba ye e re: “E ka ba e le gore dikgopolo tša batho ba babedi bao ba tlago go nyalana ga di dumelelane gabotse le tša batswadi, gomme ba ka ikwa gore ba maaroganong a ditsela mabapi le go kgetha seo ba se nyakago e le ka kgonthe le go latela meetlo ya lapa.” Ke eng seo se ka dirwago? “Ga go na ditsela tše bonolo tša go rarolla taba ye, ge e se go theetša ka bohlale, go boledišana ka mathata gotee le go fihlelela kwano. Ke nako e kgomago maikwelong bakeng sa bohle gomme go naganela pele ganyenyane le go kwešiša go tla tlaleletša kudu go direng gore ditokišetšo di be bonolo.”—The Complete Wedding Organiser and Record.

Le ge batswadi ba lerato ba ka dira mo gontši mo ba ka go kgonago go kgonthišetša gore letšatši leo e ba le le atlegago, ba swanetše go ganetša go lekega go gatelela dikganyogo tša bona ka noši. Ka lehlakoreng le lengwe, le ge diphetho tša makgaola-kgang di tla dirwa ke monyadiwa le monyadi, ba swanetše go theetša keletšo yeo e dirwago ka boikemišetšo bjo bobotse. Ge ba dira phetho ya gore ke ditšhišinyo dife tšeo ba ka di amogelago, batho ba babedi bao ba tla nyalanago ba ka dira gabotse ge ba ka gopola keletšo ya Beibele e rego: “Ke dumeletšwe dilô tšohle; fêla, xa se xore ka moka di a hola. Ke dumeletšwe dilô tšohle; fêla, xa se xore ka moka di a axiša. A motho a se kê a inyakela tša xaxwe; a a nyakê sa xo hola ba bangwê.”—1 Ba-Korinthe 10:23, 24.

Ditokišetšo di akaretša mediro e fapa-fapanego, go tloga go go romela ditaletšo go fihla go go lokišetša lefelo la go amogela baeng. H. Bowman ka pukung ya gagwe ya Marriage for Moderns o re: “Ge ditokišetšo e le tšeo di dirwago ka mokgwa o rulagantšwego kudu, ke moo ponelo-pele le thulaganyo di šomago ka mo go oketšegilego, gomme go lapa le kgateletšego e tla ba tše nyenyane.” O lemoša ka gore: “Le ka tlase ga maemo a kaone, go lapa go ka ba gona gomme ke mo go kwalago go dira maiteko a nago le teka-tekano go fokotša go lapa.”

 Go tla ba le mešongwana yeo le swanetšego go e dira le baeng bao le swanetšego go ba amogela. Na bagwera goba ba lapa ba ka itira ba hwetšagalago bakeng sa go thuša? Na go a kgonega gore tše dingwe tša dilo tšeo go sego bohlokwa gore monyadiwa le monyadi ba di dire ka noši di abelwe batho ba bangwe bao ba ikarabelago?

Ditshenyagalelo

Go nyakega gore go dirwe thulaganyo e leka-lekanego ya ditshenyagalelo. Ga se mo go kwalago goba ga lerato go letela gore batho ba babedi bao ba tla nyalanago goba batswadi ba bona ba itsenye sekolotong seo se fetago matlotlo a bona bakeng sa go lefela lenyalo. Ba bantši bao ba kgonago go fihlelela lenyalo la mabonwa ba sa dutše ba kgetha go dira leo le itekanetšego. Go sa šetšwe boemo, banyalani ba bangwe ba ile ba hwetša e le mo go thušago go ba le lelokelelo la dilo tšeo di nyakegago bakeng sa ditshenyagalelo tšeo di akanyetšwago gotee le tša kgonthe. Gape e ka ba mo go thušago go ba le lelokelelo la dinako tše beilwego bakeng sa dilo ka moka tšeo go nyakegago gore di rulaganywe. Go leka go gopola dinako tšeo di beetšwego dilo ka moka e ka ba mo go gateletšago.

Na lenyalo le tla ja bokae? Ditheko di fapana go ya ka mafelo, eupša go sa šetšwe gore le dula kae, e tla ba ga bohlale go ipotšiša gore: ‘Na re tla kgona go fihlelela dilo ka moka tšeo re di rulagantšego? Na ke tšeo di nyakegago e le ka kgonthe?’ Tina, yo e lego monyadiwa yo mofsa o itše: “Dilo tše dingwe tšeo di bego di bonala e le tša ‘bohlokwa’ mafelelong ke ge di bonala e le tšeo di sa nyakegego.” Nagana ka keletšo ya Jesu e rego: “Xobane ké mang mo xo lena, yo e rexo xe a rata xo axa morakô o motelele, a se thôme a dula a bala thšêlêtê ya xaxwe, a tlê a bônê xe a na le ye e lekanetšexo xo tlo phêtha modirô woo?” (Luka 14:28) Ge o sa kgone go fihlelela dilo ka moka tšeo o ka di ratago, tlogela se sengwe. Le ge e ba o ka kgona go fihlelela mo go oketšegilego, mo gongwe o ka nyaka gore o boloke dilo di le bonolo.

Kua Italy, pontšho e bego e swaretšwe go tšwetša pele ditirelo le dithoto tšeo di rekišwago tšeo di hwetšagalago bakeng sa manyalo e ile ya nea dipalo-palo tše di lekanyeditšwego mabapi le tekanyo ya tšhelete yeo monyadiwa yo a tlwaelegilego wa mo-Italy a ka e šomišago bakeng sa lenyalo. Ditlolo tša go ikgabiša le go lokiša meriri, R4 000; go hira koloi ya mabonwa, R2 700; bidio ya letšatši la lenyalo, R5 500; alepamo ya lenyalo (go sa akaretšwe diswantšho), R1 150-R4 550; matšoba, go tloga go R5 500; monyanya, R400-800 motho ka o tee; lešira, go fihla go R11 000. Ge go naganwa ka bohlokwa bja tiragalo, kganyogo ya go dira selo se se kgethegilego ke yeo e kwešišegago. Eupša go sa šetšwe selo le ge e le sefe seo go dirwago phetho ka sona gore se tla dirwa se swanetše go dirwa ka teka-tekano.

Le ge ba bangwe ba diriša tšhelete e ntši kudu, ba bangwe ba thabela go seketša—goba ba dira bjalo ka gobane ba se na boikgethelo. Monyadiwa yo mongwe o itše: “Bobedi bja rena re be re le babulamadibogo [baebangedi ba nako e tletšego], gomme re be re se na tšhelete, eupša seo e be e se sa bohlokwa. Mmatswale wa-ka o ile a reka lešela bakeng sa lešira, leo le ilego la rokwa ke mogwera e le mpho ya gagwe ya lenyalo. Ditaletšo di ile tša ngwalwa ke monna wa-ka ka letsogo, gomme mogwera wa rena wa Mokriste o ile a re adima koloi. Bakeng sa pokano ya bogwera, re ile ra reka feela dilo tše di nyakegago, gomme motho yo mongwe o ile a re nea beine. E be e se selo seo se feteletšego, eupša e be e le seo se lekanego.” Go ya ka monyadi yo mongwe, ge ba lapa le bagwera ba nea thekgo e šomago, “ditshenyagalelo di fokotšega ka kudu.”

Go sa šetšwe gore boemo bja tša ditšhelete ke bofe, banyalani ba Bakriste ba tla nyaka go efoga go feteletša le ge e le gofe, moya wa lefase goba boikgantšho. (1 Johane 2:15-17) E tla ba mo go nyamišago gakaakang ge e ba tiragalo ya lethabo e swanago le lenyalo e ka dira gore motho a palelwe ke go latela melao ya motheo ya Mangwalo ya go lekanyetša, yeo e re lemošago malebana le go ja  go feta tekanyo, go nwa go feta tekanyo goba selo se sengwe le se sengwe seo se ka šitišago motho go ba yo a lebelelwago a “se na bosodi”!—Diema 23:20, 21; 1 Timotheo 3:2.

Efoga mokgwa wa go leka go dira lenyalo le legolo le lekaone go feta a mangwe. Nagana ka diširo tšeo di feteletšego tšeo banyadiwa ba babedi nageng e nngwe ba ilego ba di apara—seširo se sengwe se be se le bophara bja dimithara tše 13 gomme se imela dikhilograma tše 220; se sengwe se be se le botelele bja dimithara tše 300, se nyaka bafelegetši ba 100 gore ba se rwale. Na e be e tla ba mo go dumelelanago le keletšo ya Beibele e lego mabapi le teka-tekano go ekiša dipontšho tše bjalo?—Ba-Filipi 4:5.

Na Meetlo e Swanetše go Latelwa?

Meetlo ya lenyalo e fapana go ya ka dinaga, ka gona ga go kgonege go hlalosa ka yona ka moka. Ge ba dira phetho ya ge e ba ba tla latela motlwae o itšego, banyalani ba tla dira gabotse go ipotšiša gore: ‘Na o bolela’ng? Na o kgokagane le tumela-khwele yeo e lego ya go lakaletša mahlatse goba pelego—bjalo ka go gaša banyalani ba bafsa ka reisi? Na o kgokagane le bodumedi bja maaka goba mekgwa e mengwe yeo e solwago ke Beibele? Na ke o hlokago tlhaologanyo goba lerato? Na o ka leša ba bangwe dihlong goba go ba kgopiša? Na o ka tsoša dipelaelo ka maikemišetšo a banyalani? Na ke wo o sa kgahlišego?’ Ge e ba dipelaelo di le gona go e nngwe ya dintlha tše, go tla ba kaone go efoga motlwae woo gomme ge e ba go nyakega, tsebišang baeng ka phetho pele ga nako.

Lethabo le Maikwelo

Maikwelo letšatšing le legolo a ka fetoga go tloga lethabong go ya megokgong. Monyadiwa yo mongwe o re: “Lethabo e be e le le legolo kudu, go ile gwa bonala eka ke toro e a phethega.” Eupša monyadi o gopola gore: “E be e le letšatši le lebe ka go fetišiša eupša gape e le letšatši le le a phalago ohle la bophelo bja-ka. Ba bogweng bja-ka ba be ba lla kudu ka gobane ke be ke ba tšeela morwedi wa bona wa mathomo, mosadi wa-ka o be a lla ge a bona batswadi ba gagwe ba lla, gomme mafelelong, le nna ke ile ka tšholla megokgo ka gobane ke be ke se sa kgona go kgotlelela.”

Dikarabelo tše swanago le tše ga se tša swanela gore di go tšhoše—di bakwa ke kgateletšego. Le gona ga se ya swanela go ba mo go makatšago ge ditswalano tša lapa, gaešita le magareng ga banyalani ka bobona, e e-ba tše ngangegago ganyenyane ka dinako tše dingwe. The Complete Wedding Organiser and Record e re: “Le gona, mohlomongwe ke phihlelo ya bona ya pele go rulaganyetša tiragalo e kgolo gotee, go ka direga gore lethabo le tla kgoma tswalano ya bona ka tsela e nngwe. Ga go hole go befelwa ka gobane dilo di sa sepele gabotse kamoo go bego go holofetšwe ka gona; go nyaka keletšo le thekgo dinakong tše swanago le tše e tla ba mo go holago kudu.”

Monyadi yo mongwe o itše: “Seo ke bego ke tla se thabela kudu gomme e le seo ke bego ke tla itshola ka dinako tšohle ge ke se ka ba le sona ke moeletši yoo ke bego nka kgona go mo tšhollela sa mafahleng le yoo ke bego nka abelana le yena maikwelo a-ka a ka gare-gare.” Ke mang yo a ka kgotsofatšago karolo e bjalo go feta mogwera yo a godilego tsebong goba wa leloko goba motho yo mongwe yo a nago le phihlelo ka phuthegong ya Bokriste?

Ge batswadi ba bona ngwana wa bona a tlogela legae, ba ka lebeletšana le maikwelo a hlaka-hlakanego a lethabo, boikgantšho, tlhologelo le poifo. Lega go le bjalo, ba swanetše go kwešiša ka go hloka boithati gore nako e fihlile ya gore ngwana wa bona a ‘tlogele tatagwe le mmagwe’ gomme a gomarele molekane wa gagwe gomme ‘e be nama e tee,’ bjalo ka ge Mmopi a be a rerile. (Genesi 2:24) Ge a hlalosa ka karabelo ya gagwe ka noši ka lenyalo la morwa wa gagwe wa leitšibolo, mma o a elelwa: “Ke ile ka tšholla megokgo, eupša go tlaleletša go yeo ya manyami, go be go e-na le megokgo ya lethabo bakeng sa go hwetša ngwetši ye e rategago e le ka kgonthe.”

Bakeng sa go dira gore tiragalo ye e be e thabišago le e agago, batswadi—go swana le monyadiwa le monyadi—ba swanetše go bontšha dika tša Bokriste tša tirišano, go fola, go hloka boithati le kgotlelelano.—1 Ba-Korinthe 13:4-8; Ba-Galatia 5:22-24; Ba-Filipi 2:2-4.

Banyadiwa ba bangwe ba tšhoga gore selo se sengwe se tla sepela gampe letšatšing la bona la lenyalo—gore koloi e tla phantšha leotwana gomme a fihle monyanyeng ka morago ga nako, gore boemo bja tša leratadima bo tla befa goba gore lešira le tla senyega kamoo le ka se kgonego go lokišwa  ka motsotso wa mafelelo. Mohlomongwe le se tee sa dilo tšeo se ka se ke sa direga. Lega go le bjalo, e-ba yo a leka-lekanego. Ga se dilo ka moka tšeo di ka sepelago ka mo go phethagetšego. Ditšhitišo di swanetše go amogelwa. (Mmoledi 9:11) Leka gore o se ke wa lahlegelwa ke mokgwa wa gago wa go itshegela ge o lebane le mathata gomme o be le pono ya go ba le kholofelo. Ge selo se sengwe se ka senyega, gopola gore nywageng e tlago, o tla be o sega ka sona ge o anega tiragalo. O se ke wa dumelela dikotsi tše nyenyane di go senyetša lethabo la lenyalo ka bolona.

[Mongwalo wa ka tlase]

 [Ntlhakgolo go letlakala 25]

“Dilo tše dingwe tšeo di bego di bonala e le tša ‘bohlokwa’ ka nako yeo mafelelong ke ge di bonagala e le tšeo di sa nyakegego.”—TINA, MONYADIWA

[Lepokisi/Diswantšho go letlakala 25]

LELOKELELO LA DILO TŠE DI NYAKEGAGO LA DITOKIŠETŠO LA MOHLALA *

Dikgwedi tše tshela goba tše fetago moo tše lego ka pele

❑ Boledišanang ka dithulaganyo le yo e tla bago monna goba mosadi wa ka moso, ba bogadi/bogweng le batswadi

❑ Dirang phetho mabapi le mohuta wa lenyalo leo le le ratago

❑ Rulaganyang tirišo ya tšhelete

❑ Hlahlobang dinyakwa tša molao

❑ Beeletšang lefelo la moo go tla swarelwago pokano ya bogwera

❑ Boledišanang le motšea-diswantšho

Dikgwedi tše nne

❑ Kgethang (diaparong tšeo le nago le tšona), rekang goba rokišang diaparo tša lenyalo

❑ Otarang matšoba

❑ Kgethang gomme le otare ditaletšo

Dikgwedi tše pedi

❑ Romelang ditaletšo

❑ Rekang dipala-monwana

❑ Hwetšang dipego tše di nyakegago

Kgwedi e Tee

❑ Itekanyeng diaparo tša lenyalo

❑ Kgonthišetšang diotara le dipeelano tša mabaka tšeo di dirilwego

❑ Ngwalang mangwalo a ditebogo bakeng sa dimpho tšeo le ka bago le šetše le di amogetše

Dibeke tše pedi

❑ Thomang go tšea dithoto tša lena gomme le di iše lefelong le lefsa la bodulo

Beke e tee

❑ Kgonthišetšang gore bathuši ka moka ba tseba seo se lebeletšwego go bona

❑ Rulaganyetšang go bušetšwa ga selo se sengwe le se sengwe seo se ka bago se hirilwe goba se adimilwe

❑ Abelang ba bangwe dilo tšohle tšeo di kgonegago

[Mongwalo wa ka tlase]

[Seswantšho go letlakala 26]

“Se Modimo a se tlêmaxantšexo, motho a se kê a se aroxanya”