Se se thomile nako e itšego ka morago ga ngwaga wa bo-100 gomme sa fela ka 1919. Ke ka baka la’ng re swanetše go tseba ka phetogo ye yeo e dirilwego kwešišong ya rena ya pele?

Bohlatse ka moka bo bontšha gore ka 1919, Bakriste ba tloditšwego ba be ba lokolotšwe bothopšeng bja Babilona o Mogolo gomme ba kgobokeleditšwe ka diphuthegong tše di hlwekišitšwego. Nagana ka se: Gateetee ka morago ga gore Mmušo wa Modimo o thome go buša legodimong ka 1914, batho ba Modimo ba ile ba lekwa gomme ganyenyane-ganyenyane ba hlwekišwa borapeding bja maaka. * (Bona mongwalo wa ka tlase.) (Maleaki 3:1-4) Ke moka ka 1919, Jesu o ile a kgetha “mohlanka yo a botegago le wa temogo” gore a nee batho ba Modimo ba hlwekišitšwego ‘dijo ka nako e swanetšego.’ (Mateo 24:45-47) Wona ngwageng woo, batho ba Modimo ba ile ba lokollwa bothopšeng bja seswantšhetšo bja Babilona o Mogolo. (Kutollo 18:4) Eupša batho ba Modimo ba be ba thomile neng go ba mathopša a Babilona o Mogolo?

Nakong e fetilego, re ile ra bolela gore batho ba Modimo e bile mathopša a Babilona o Mogolo ka nakwana go thoma ka 1918. Morokami wa March 15, 1992, o ile wa hlalosa gore go fo swana le ge Baisiraele ba ile ba išwa bothopša Babilona, bahlanka ba Jehofa le bona ka 1918 e ile ya ba mathopša a Babilona o Mogolo. Eupša nyakišišo e tseneletšego yeo e dirilwego e bontšha gore batho ba Modimo e bile mathopša a Babilona o Mogolo nywaga e mentši pele ga 1918.

Boporofeta bjo bo lego go Hesekiele 37:1-14 bo bontšhitše e sa le pele gore batho ba Modimo e be e tlo ba mathopša gomme ka morago ba lokollwa. Hesekiele o ile a bona pono yeo go yona molala o bego o tletše marapo. Jehofa o ile a re go yena: “Marapo a, ke bohle ba ntlo ya Isiraele.” (Temana 11) Boporofeta bjo bo be bo šupa go setšhaba sa Isiraele gomme ka morago bo be bo tla šupa go “Isiraele ya Modimo,” e lego batlotšwa. (Bagalatia 6:16; Ditiro 3:21) Ponong ya Hesekiele, marapo ao a ile a thoma go phela gomme ya ba madira a mantšintši kudu. Se se hlalosa tsela yeo batho ba Modimo ba ilego ba lokollwa ka yona go Babilona o Mogolo ka 1919. Eupša boporofeta bjo bo bontšha bjang gore batho ba Modimo e bile mathopša ka nako e telele?

Sa pele, Hesekiele o ile a lemoga gore marapo a bahu bao a be “a omile kudu.” (Hesekiele 37:2, 11)  Se se bontšha gore batho bao e be e le kgale kudu ba hwile. Sa bobedi, Hesekiele o bone batho bao ba tsoga bahung ganyenyane-ganyenyane, e sego ka ponyo-ya-leihlo. O ile a kwa “modumo, modumo wa go thulana ga marapo, marapo ao a batamelana, le lengwe le le lengwe la kopana le labo lona.” Ke moka a bona “mešifa le nama di etla godimo ga ona.” Ka morago ga moo a bona marapo ao a apešwa ka letlalo. A sa lebeletše, “mohemo wa tsena go ona, a thoma go phela.” Mafelelong, ka morago ga gore batho bao ba tsoge bahung, Jehofa o ile a ba nea naga ya bona gore ba dule go yona. Dilo tše ka moka di tšere nako go direga.​—Hesekiele 37:7-10, 14.

Go etša ge boporofeta bjo bo boletše e sa le pele, Baisiraele e bile mathopša ka nako e telele. Ba ile ba išwa bothopša ka ngwaga wa bo-740 pele Kriste a ka tla lefaseng ge meloko e lesome ya Isiraele, e lego mmušo wa ka leboa, e be e tlošwa nageng ya wona ka kgapeletšo. Ka morago, ka ngwaga wa bo-607 pele Kriste a ka tla lefaseng, Jerusalema e ile ya senywa ke Bababilona, gomme meloko e mengwe e mebedi ya Isiraele, e lego mmušo wa ka borwa wa Juda, le yona e ile ya tlošwa nageng ya wona ka kgapeletšo. Ke moka ka ngwaga wa bo-537 pele Kriste a ka tla lefaseng, nywaga ya bothopša e ile ya fela ge Bajuda ba sego kae ba be ba boela nageng ya gabo bona gomme ba tsošološa tempele le go hlankela Jehofa kua Jerusalema.

Ka gona dintlha tše ka moka di bontšha gore Bakriste ba tloditšwego ba swanetše go ba ba bile mathopša a Babilona o Mogolo ka nako e telele, e sego feela go tloga ka 1918 go fihla ka 1919. Le gona Jesu o kile a šupa nakong ye e telele ge a be a re Bakriste ba maaka, e lego mefoka, ba be ba tla gola mmogo le “barwa ba Mmušo,” e lego korong. (Mateo 13:36-43) Nakong yeo ka moka, Bakriste ba therešo e be e se ba bantši. Ba bantši ba bao ba bego ba ipolela gore ke Bakriste ba be ba amogetše dithuto tša maaka gomme ya ba bahlanogi. Ke ka baka leo re ka rego phuthego ya Bokriste e ile ya ba bothopša Babilona o Mogolo. Bothopša bjo bo thomile nako e itšego ka morago ga ngwaga wa bo-100 gomme bja tšwela pele go fihlela tempele ya Modimo ya moya e hlwekišwa mehleng ya bofelo.​—Ditiro 20:29, 30; 2 Bathesalonika 2:3, 6; 1 Johane 2:18, 19.

Nywageng yeo e makgolo, baruti le baetapele ba dipolotiki ba be ba nyaka gore batho ba dule ba ekwa bona. Ka mohlala, batho ba be ba sa dumelelwa go ba le Dibeibele goba go bala Beibele ka leleme leo ba le kwešišago. Ba bangwe ba bao ba bego ba bala Beibele ba be ba bile ba fišetšwa dikoteng. Le gona bao ba bego ba ganetša seo baetapele ba dikereke ba bego ba se ruta ba be ba otlwa o šoro. Ka nako yeo, go be go le thata kudu gore motho a ithute therešo goba go e ruta ba bangwe.

 Le gona ponong ya Hesekiele re ithuta gore batho ba Modimo ba ile ba boela ba phela gomme ganyenyane-ganyenyane ba lokollwa bodumeding bja maaka. Bjale se se thomile go direga neng, gona se diragetše bjang? Pono ya Hesekiele e re botša ka “modumo wa go thulana ga marapo.” Se se ile sa thoma go direga nywageng e makgolo a sego kae ya mafelelo pele ga mehla ya bofelo. Nywageng yeo, go be go na le babotegi ba itšego bao ba bego ba tsoma therešo le go hlankela Modimo gaešita le ge go be go tletše dithuto tša maaka. Ba ile ba ithuta Beibele gomme ba dira sohle se ba ka se kgonago go botša ba bangwe seo ba bego ba ithuta sona. Ba bangwe ba ile ba šoma ka thata go fetolela Beibele malemeng ao batho ba a kwešišago.

Ke moka, go yela mafelelong a bo-1800, go ile gwa ba bjalo ka ge eka nama le letlalo di apeša marapo a ponong ya Hesekiele. Charles Taze Russell le bagwera ba gagwe ba ile ba šoma ka thata go hwetša therešo ya Beibele le go hlankela Jehofa. Le gona ba ile ba thuša ba bangwe go kwešiša therešo yeo ba diriša Zion’s Watch Tower le dikgatišo tše dingwe. Ke moka ka 1914, filimi ya “Photo-Drama of Creation” le puku ya The Finished Mystery ka 1917, di ile tša thuša batho ba Jehofa go matlafatša tumelo ya bona. Mafelelong, ka 1919, go ile gwa ba bjalo ka ge eka batho ba Jehofa ba tsošitšwe bahung le go newa naga e mpsha. Ga e sa le go tloga ka nako yeo, bao ba nago le kholofelo ya go tlo phela ka mo go sa felego mo lefaseng ba tladitše batlotšwa. Ba hlankela Jehofa ba le gotee, e bile ba fetogile “madira a mantšintši kudu.”​—Hesekiele 37:10; Sakaria 8:20-23. *​—Bona mongwalo wa ka tlase.

Ka gona go molaleng gore batho ba Modimo ba bile mathopša a Babilona o Mogolo ka morago ga ngwaga wa bo-100. Nakong yeo, batho ba bantši e ile ya ba bahlanogi ka go amogela dithuto tša maaka le go furalela therešo. Ka nywaga e mentši, go hlankela Jehofa go ile gwa ba thata kudu, go fo swana le ge Baisiraele ba ile ba thatafalelwa ke go dira seo ge e be e le mathopša kua Babilona. Eupša lehono motho yo mongwe le yo mongwe o rutwa therešo ya Beibele. Na ga re thabišwe ke gore re phela nakong yeo ‘bao ba nago le temogo ba tlago . . .go taga’? Ga bjale batho ba bantši ba ka “itlhwekiša,” ba “sekišwa,” gomme ba amogela borapedi bja therešo.​—Daniele 12:3, 10.

Ga re tsebe kamoo Sathane a ilego a bontšha Jesu tempele ka gona.

Bangwadi ba Beibele e lego Mateo le Luka ba ngwadile ka seo se diregilego. Mateo o boletše gore ‘Diabolo o tšere’ Jesu ba ya Jerusalema gomme “a mo emiša tlhoreng ya morako wa tempele.” (Mateo 4:5) Luka o boletše gore Diabolo ‘o mo išitše Jerusalema a mo emiša tlhoreng ya morako wa tempele.’​—Luka 4:9.

Nakong e fetilego, dikgatišo tša rena di boletše gore ge Sathane a be a leka Jesu, go ka direga gore ga se a mo iša tempeleng e le ka kgonthe. Morokami wa Seisemane wa March 1, 1961, o ile wa bapiša tiragalo ye le ya ge Sathane a be a leka Jesu ka go mmontšha mebušo ya lefase ka moka a le thabeng e telele. Morokami wo o boletše gore ga go na thaba e telele kudu yeo motho a ka kgonago go bona mebušo ya lefase ka moka a eme go yona. Ke moka wa bolela gore go ka direga gore Sathane le yena ga se a tšea  Jesu ka kgonthe go mo iša tempeleng ya kgonthe. Lega go le bjalo, dihlogo tše di ilego tša latela tša Morokami di ile tša bolela gore ge nkabe Jesu a ile a itahlela fase a le godimo ga tempele, o be a tla hwa.

Ba bangwe ba bolela gore ka ge Jesu e be e se Molefi, o be a ka se dumelelwe go ema godimo ga sekgethwa sa tempele, bjale ba re Sathane o swanetše go ba a ile a leka Jesu a diriša pono. Nywaga e makgolo pejana, Hesekiele le yena o ile a išwa tempeleng ka pono.​—Hesekiele 8:3, 7-10; 11:1, 24; 37:1, 2.

Eupša ge e ba Jesu a ile a išwa tempeleng ka pono, ba bangwe ba ka ipotšiša gore:

• Na ruriruri Jesu a ka ba a ile a lekega go itahlela fase a le godimo ga tempele?

• Dinakong tše dingwe ge Sathane a be a leka Jesu, o ile a mmotša gore a fetoše maswika a kgonthe gore e be dinkgwa tša kgonthe a ba a nyaka gore Jesu a mo rapele ka kgonthe. Ka gona na go ka direga gore Sathane a ka ba a be a nyaka gore Jesu a itahlele fase a le godimo ga tempele ya kgonthe?

Eupša ge e ba Sathane a se a diriša pono gomme a išitše Jesu tempeleng ya kgonthe, gona ba bangwe ba ka ipotšiša gore:

• Na Jesu o ile a tshela Molao wa Moshe ka go ema godimo ga sekgethwa sa tempele?

• Jesu o ile a fihla bjang tempeleng ya Jerusalema ka ge a be a le lešokeng?

Anke re ahlaahleng boitsebišo bjo bo oketšegilego bjoo bo tlago go re thuša go araba dipotšišo tše tše pedi tša mafelelo.

Moporofesara D. A. Carson o ngwadile gore lentšu la Segerika la “tempele” leo le dirišitšwego go Mateo le Luka le ka ba le be le bolela ka tempele ka moka e sego sekgethwa feela, e lego lefelo leo go bego go dumeletšwe Balefi feela go tsena go lona. Sekhutlong sa ka borwabohlabela bja tempele go be go na le tlhaka e ikadilego yeo e bego e le e telele tempeleng. Go ka direga gore Sathane o ile a iša Jesu tlhakeng yeo. Go tloga tlhakeng yeo go fihla fase Moeding wa Kidirone e be e le dimithara tše e ka bago tše 140. Radihistori Josephus o boletše gore lefelo le le be le le godimo kudu moo e lego gore ge motho a ka ema moo gomme a lebelela fase, o “be a tla thoma go dikologa.” Gaešita le ge Jesu e be e se Molefi, o be a ka ema moo gomme gwa se be le yo a mo ganetšago.

Eupša Jesu o be a ka fihla bjang tempeleng ya Jerusalema ka ge a be a le lešokeng? Ga re tsebe. Beibele e bolela feela gore Jesu o ile a išwa Jerusalema. Ga e bolele gore Jesu o be a le bokgole bjo bo kaakang le Jerusalema goba gore Sathane o ile a mo leka nako e kaakang. Ka gona go ka direga gore Jesu o ile a sepela a ya Jerusalema, gaešita le ge se se ka ba se ile sa tšea nako e telele.

Ge Sathane a be a bontšha Jesu “mebušo ka moka ya lefase,” go ka direga gore o dirišitše pono, ka gobane ga go kgonege gore motho a bone mebušo ka moka ya lefase a le godimo ga thaba le ge e le efe. Se se ka ba se be se swana le ka moo re ka dirišago sekirini go bontšha motho dinepe tša dikarolo tše dingwe tša lefase. Go ka direga gore Sathane o dirišitše pono go bontšha Jesu “mebušo ka moka ya lefase,” eupša o ile a botša Jesu ka go lebanya gore a mo khunamele le go mo rapela e le ka kgonthe. (Mateo 4:8, 9) Ka gona ge Sathane a be a iša Jesu tempeleng, go ka direga gore o be a nyaka gore Jesu a bee bophelo bja gagwe kotsing ka go itahlela fase a le godimo ga tempele. Eupša Jesu o ile a gana. Se e be e ka se be teko ge nkabe Sathane a ile a leka Jesu a diriša pono.

Ka gona go ka direga gore Jesu o ile Jerusalema e le ka kgonthe gomme a ema tlhoreng ya tempele. Ke therešo gore bjalo ka ge re boletše mathomong a sehlogo se, ga re tsebe gabotse kamoo Sathane a ilego a bontšha Jesu tempele. Eupša se re se tsebago ke gore Sathane o ile a dula a leka go dira gore Jesu a dire selo se se fošagetšego le gore nako e nngwe le e nngwe, Jesu o ile a gana ka go tia.