1, 2. Lengwalo la Genesi le re botša ka diphapano dife, gona ke ka baka la’ng re swanetše go ithuta ka mehlala yeo?

NA O kile wa nagana ka batho ba ka Beibeleng bao ba ilego ba lwa? Dikgaolong tša mathomo feela tša Genesi, re ithuta gore Kaine o ile a bolaya Abele (Genesi 4:3-8); Lamege a bolaya lesogana leo le ilego la mo itia (Genesi 4:23); badiši ba diruiwa tša Aborahama ba ile ba lwa le badiši ba Lota (Genesi 13:5-7); Hagara o ile a ipona a le kaone go phala Sara, ka go re’alo Sara a galefela Aborahama (Genesi 16:3-6); Ishimaele o be a elwa le motho yo mongwe le yo mongwe, le gona motho yo mongwe le yo mongwe o be a elwa le yena.​—Genesi 16:12.

² Ke ka baka la’ng diphapano tšeo di ngwadilwe ka Beibeleng? Di ngwaletšwe gore re ithute mehlaleng ya batho ba bao ba sa phethagalago bao ba ilego ba ba le mathata a magolo. Le rena ga se ra phethagala, ka gona ge re na le mathata a go swana le a bona, re ka ekiša mehlala ya bona e mebotse gomme ra phema go ekiša e mebe. (Baroma 15:4) Se se ka re thuša go ithuta go phela ka khutšo le ba bangwe.

3. Re tlo ithuta’ng sehlogong se?

³ Sehlogong se, re tlo ithuta gore ke ka baka la eng re swanetše go rarolla diphapano, goba go se kwane, le kamoo re ka dirago seo ka gona. Le gona re tlo ithuta ka melao e itšego ya motheo  ya Beibele yeo e ka re thušago go rarolla diphapano le go dula re na le tswalano e botse le Jehofa le ba bangwe.

4. Ke moya ofe woo o atilego lehono, gona mafelelo e bile afe?

⁴ Sathane ke yena a dirago gore batho ba hloyane le go dula ba elwa. Ke ka baka la’ng re re’alo? Kua Edene, Sathane o boletše gore motho yo mongwe le yo mongwe a ka itirela phetho ya se se nepagetšego le se se fošagetšego a sa thušwe ke Modimo. Le gona o boletše gore re swanetše go itirela phetho yeo. (Genesi 3:1-5) Eupša ge re lebelela lefase lehono, re kgona go bona gore seo a se boletšego se baka mathata feela. Batho ba bantši ba nagana gore ba na le tshwanelo ya go itirela phetho ya se se nepagetšego le se se fošagetšego. Ba a ikgogomoša, ba na le boithati le moya wa phadišano, e bile ga ba na taba le ge diphetho tša bona di kweša ba bangwe bohloko. Moya o bjalo o baka dintwa. Beibele e re gopotša gore ge e ba re kitimela go galefa, re tlo dula re elwa le batho gomme ra dira dibe tše dintši.​—Diema 29:22.

5. Jesu o rutile batho bjang go rarolla diphapano?

⁵ Ge Jesu a be a ruta Thutong ya Thabeng, o ile a ruta barutiwa ba gagwe gore ba dire khutšo le ba bangwe le go phema diphapano, le ge ba be ba sa rate go dira seo. Ka mohlala, o ile a ba botša gore ba sware batho ka botho, ba dire khutšo le ba bangwe, ba pheme moya wa go swana le go galefa, ba rarolle diphapano kapelapela gomme ba rate manaba a bona.​—Mateo 5:5, 9, 22, 25, 44.

6, 7. (a) Ke ka baka la’ng go le bohlokwa gore re rarolle diphapano kapelapela? (b) Ke dipotšišo dife tšeo bahlanka ka moka ba Jehofa ba swanetšego go ipotšiša tšona?

⁶ Lehono, re hlankela Jehofa ge re rapela, re bolela ditaba tše dibotse le ge re eya dibokeng. Ge e ba re sa dire khutšo le bana babo rena, Jehofa a ka se amogele borapedi bja rena. (Mareka 11:25) Ge re nyaka go ba bagwera ba Jehofa, re swanetše go lebalela ba bangwe ge ba re fošetša.—Bala Luka 11:4; Baefeso 4:32.

⁷ Jehofa o letetše gore bahlanka ba gagwe ka moka ba lebalelane le go phedišana ka khutšo. Ka gona re swanetše go ipotšiša gore: ‘Na ke lebalela bana bešo kapelapela? Na ke thabela go ba le bona?’ Ge e ba o lemoga gore o swanetše go ithuta go lebalela ba bangwe, rapela Jehofa gore a go thuše. Tatago rena wa legodimong o tla kwa dithapelo tše bjalo tša boikokobetšo gomme a go araba.​—1 Johane 5:14, 15.

8, 9. Ke’ng seo re swanetšego go se dira ge re kgopišitšwe?

⁸ Ka moka ga rena ga se ra phethagala, ka gona re ka letela gore batho ba bangwe ba bolele goba ba dire dilo tšeo di ka re kgopišago. (Mmoledi 7:20; Mateo 18:7) O tlo arabela bjang ge seo se ka direga? Re ka ithuta thuto ya bohlokwa phihlelong e latelago: Kgaetšedi yo mongwe o ile a dumediša bana babo rena ba babedi pokanong e itšego. Eupša yo mongwe wa bana babo rena bao o ile a kgopišwa ke tsela yeo kgaetšedi a mo dumedišitšego ka yona. Ge bana babo rena bao ba le nnoši, ngwanabo  rena yo a kgopišegilego o ile a thoma go ngongorega ka kgaetšedi yoo. Lega go le bjalo, ngwanabo rena yo a bego a na le yena o ile a mo gopotša gore kgaetšedi yo o hlanketše Jehofa ka potego ka nywaga e 40 ntle le mathata. O be a kgodišegile gore kgaetšedi o be a se a ikemišetša go mo kgopiša. Ngwanabo rena yoo o ile a arabela bjang? O ile a re: “Ngwanešo, o a rereša.” Ke moka o ile a kgetha go lebala ka seo se diragetšego.

⁹ Phihlelo ye e re ruta’ng? E re ruta gore ge motho yo mongwe a re kgopiša, re ka kgetha gore re arabela bjang. Motho yo a nago le lerato o lebalela ba bangwe. (Bala Diema 10:12; 1 Petro 4:8.) Ge re “sa latišiše molato,” Jehofa o thaba kudu. (Diema 19:11; Mmoledi 7:9) Ka gona nakong e tlago ge motho yo a itšego a bolela goba a dira selo seo se go kgopišago, ipotšiše gore: ‘Go re’ng ke sa no lebala ka sekgopi se? Na ruri go a hlokagala gore ke hlwe ke ikopiša hlogo ka taba ye?’

10. (a) Mathomong kgaetšedi yo mongwe o ile a arabela bjang ka morago ga gore a kgopišwe? (b) Ke Lengwalo lefe leo le ilego la mo thuša go dula a thabile?

¹⁰ Ge batho ba bangwe ba ka bolela gampe ka rena, go ka ba thata go lebala ka seo ba se boletšego. Nagana ka seo se ilego sa diragalela kgaetšedi wa mmulamadibogo yo re tlago go mmitša Lucy. Ba bangwe ka phuthegong ba ile ba bolela gampe ka tirelo ya gagwe ya tšhemo le kamoo a šomišago nako ka gona. O ile a kwa bohloko kudu gomme a kgopela thušo go bana babo rena bao ba gotšego tsebong. Mafelelo e bile afe? O re ba ile ba diriša Beibele go mo thuša go nagana kudu ka Jehofa go e na le go nagana kudu ka seo ba bangwe ba se boletšego. O ile a kgothatšwa kudu ke go bala Mateo 6:1-4. (Bala.) Ditemana tšeo di ile tša mo gopotša gore selo sa bohlokwa kudu bophelong ke go thabiša Jehofa. Ka gona o ile a kgetha go lebala ka seo ba bangwe ba se boletšego ka yena. Gaešita le ge ba bangwe ba sa dutše ba bolela gampe ka tirelo ya gagwe ya tšhemo, o thabile ka gobane o a tseba gore o dira sohle se a ka se kgonago go thabiša Jehofa.

11, 12. (a) Mokriste o swanetše go dira’ng ge a hwetša gore ngwanabo rena ‘o na le se sengwe ka yena’? (b) Re ka ithuta’ng tseleng yeo Aborahama a ilego a rarolla diphapano? (Bona seswantšho seo se lego mathomong a sehlogo.)

¹¹ “Ka moka ga rena re kgopša gantši.” (Jakobo 3:2) A re re o hwetša gore ngwanabo rena o kgopišitšwe ke selo se itšego seo o se boletšego goba go se dira. O swanetše go dira’ng? Jesu o itše “ge o tliša mpho ya gago aletareng gomme ge o le moo wa gopola gore ngwaneno o na le se sengwe ka wena, tlogela mpho ya gago moo pele ga aletare, o tloge. Thoma ka go dira khutšo le ngwaneno, ke moka ge o boile, o iše mpho ya gago.” (Mateo 5:23, 24) Ka gona boledišana le ngwanabo rena yoo. Ge o dira bjalo, morero wa gago e swanetše go ba go dira khutšo le yena. O swanetše go amogela molato gomme o se ke wa leka go bea yena molato. Sa bohlokwa kudu ke gore re be le khutšo le bana babo rena.

¹² Beibele e bontšha kamoo bahlanka ba Modimo ba ka bolokago khutšo ge ba sa kwane. Ka mohlala, Aborahama le morwa  wa ngwanabo e lego Lota ba be ba na le diruiwa tše dintši, gomme badiši ba diruiwa tša bona ba ile ba thoma go lwa ka gobane go be go se na mafulo a lekanego bakeng sa bona ka moka. Ka ge Aborahama a be a nyaka go dira khutšo, o ile a nea Lota sebaka sa pele sa gore a kgethe naga e botsebotse. (Genesi 13:1, 2, 5-9) Ruri wo ke mohlala o mobotse go rena! Na dilo di ile tša sepelela Aborahama gampe ka gobane a bontšhitše moya o bjalo? Le gatee! Gateetee ka morago ga mo, Jehofa o ile a holofetša Aborahama gore o tla mo šegofatša ka dilo tše dintši go feta tšeo a di lobilego. (Genesi 13:14-17) Re ithuta’ng tabeng ye? Re ithuta gore le ge re ka loba dilo tše itšego, Jehofa o tla re šegofatša ge re rarolla diphapano tša rena ka lerato. ^[1]​—Bona tlhaloso.

13. Molebeledi yo mongwe o ile a arabela bjang ge a botšwa mantšu a sa kgahlišego, gona re ka ithuta’ng mohlaleng wo?

¹³ Nagana ka mohlala šo wa mehleng yeno. Molebeledi yo mofsa wa lefapha la kopanong ya selete o ile a founela ngwanabo rena yo mongwe gomme a mmotšiša ge e ba a ka kgona go thuša lefapheng leo. Ngwanabo rena yoo o ile a bolela mantšu a sa kgahlišego gomme a tima founo ka gobane o be a sa galefišitšwe ke molebeledi wa mathomong wa lefapha leo. Molebeledi yo yo mofsa o ile a se kgopišege, eupša gape o ile a se hlokomologe seo ngwanabo rena yo a se dirilego. Ka morago ga iri, o ile a founela ngwanabo rena yoo gape gomme a mo kgopela gore ba tle ba boledišane ka taba yeo. Bekeng e latetšego, ba ile ba kopana Holong ya Mmušo gomme ka morago ga go rapela Jehofa, ba boledišana iri ka moka. Ngwanabo rena yoo o ile a hlalosa seo se ilego sa direga magareng ga gagwe le molebeledi wa mathomong wa lefapha leo. Molebeledi yo yo mofsa o ile a mo theetša ka lerato gomme a mmalela mangwalo ao a kgothatšago. Mafelelong, bana babo rena ba ba ile ba dira khutšo gomme ba šoma mmogo kopanong. Ngwanabo rena yoo o leboga gore molebeledi yo yo mofsa o boledišane le yena ka botho le ka lerato.

14, 15. (a) Ke neng moo re swanetšego go diriša keletšo yeo e lego go Mateo 18:15-17? (b) Jesu o boletše ka megato efe e meraro, gona morero wa rena e swanetše go ba ofe ge re e latela?

¹⁴ Mathata a mantši magareng ga Bakriste ba babedi a ka rarollwa ke bona ka thoko, e bile go swanetše gore go be bjalo. Lega go le bjalo, ka dinako tše dingwe ga go kgonege. Go ya ka Mateo 18:15-17 (bala), maemo a mangwe a ka nyaka gore ba bangwe ba thuše. “Phošo” yeo Jesu a boletšego ka yona lengwalong le e be e se go se kwane mo go sa rego selo magareng ga Bakriste. Re tseba bjang? Jesu o itše ge e ba mofoši a sa itshole ka morago ga gore ngwanabo a boledišane le yena, a sa itshole le pele ga dihlatse le pele ga bana babo rena bao ba etelelago phuthego pele, o swanetše go lebelelwa bjalo ka “motho wa ditšhaba goba molekgetho go wena.” Lehono, seo se ra gore motho yoo o swanetše go kgaolwa. “Phošo” yeo Jesu a boletšego ka yona e ka akaretša dilo tša go swana le boradia goba go thomeletša motho yo mongwe, eupša e ka se akaretše dibe tša go swana le bootswa, go ratana ga batho ba bong bjo bo swanago, bohlanogi goba go rapela medimo ya diswantšho. Dibe tša mohuta wo tšona di nyaka bagolo di sa tloga fase.

¹⁵ Ge Jesu a be a bolela mantšu ao, o be a re bontšha kamoo re swanetšego go thuša ngwanabo rena ka gobane re mo rata. (Mateo 18:12-14) Re ka diriša bjang keletšo  yeo? (1) Re swanetše go dira khutšo le ngwanabo rena pele re tsenya ba bangwe ditabeng. Re ka swanelwa ke go boledišana le yena gantšinyana. Eupša re swanetše go dira’ng ge khutšo e sa be gona? (2) Re swanetše go boledišana le ngwanabo rena yoo re na le motho yo mongwe yo a tsebago ka boemo bjoo goba yo a ka bonago ge e ba phošo yeo e kwagala. Ge bothata bo ka rarollwa, o tla ba “o ruile ngwaneno.” Eupša ke feela ge o boledišane le ngwaneno gantšinyana gomme le sa kgone go dira khutšo moo o ka (3) botšago bagolo ka taba yeo.

16. Ke’ng se se bontšhago gore go latela keletšo yeo Jesu a boletšego ka yona ke tsela e atlegago le e lerato ya go rarolla diphapano?

¹⁶ Maemong a mantši, ga go hlokagale gore re latele megato ka moka e meraro yeo e lego go Mateo 18:15-17. Seo se a thabiša. Ke ka baka la’ng re re’alo? Ka gobane maemong a mantši, mofoši o lemoga phošo ya gagwe gomme a lokiša bothata, gomme gwa se nyakege gore a kgaolwe. Ke moka yo a kgopišitšwego o swanetše go lebalela ngwanabo gore ba boele ba phedišane ka khutšo. Ka gona keletšo ya Jesu e bontšha gabotse gore ga se ra swanela go kitimela go ya go bagolo. Re swanetše go ya go bagolo feela ka morago ga gore re latele megato e mebedi ya mathomo e bile go na le bohlatse bjo bo kgodišago bja gore re tloga re fošeditšwe.

17. Re tlo hwetša ditšhegofatšo dife ge re ‘phegelela khutšo’ magareng ga rena?

¹⁷ Ka ge re sa phethagala, re sa tlo kgopiša ba bangwe. Morutiwa Jakobo o ngwadile gore: “Ge e ba motho a sa kgopše ka lentšu, gona ke motho yo a phethagetšego, yo a kgonago go laola mmele wa gagwe ka moka bjalo ka ge eka ke ka ditomo.” (Jakobo 3:2) E le gore re rarolle diphapano, re swanetše go dira sohle se re ka se kgonago go ‘tsoma khutšo le go e phegelela.’ (Psalme 34:14) Ge re tšwela pele re dira khutšo le ba bangwe, re tla ba le segwera se sebotse le bana babo rena le dikgaetšedi, gomme seo se tla dira gore re dule re na le botee. (Psalme 133:1-3) Sa bohlokwa kudu, re tla ba le segwera sa kgauswi le Jehofa, yena “Modimo yo a neago khutšo.” (Baroma 15:33) Re tla thabela ditšhegofatšo tše ka moka ge re rarolla diphapano tša rena ka lerato.