1-2. Psalme 40:5 e re ke dilo dife tšeo Jehofa a re diretšego tšona, gona ke ka baka la’ng re tlo ithuta ka tšona sehlogong se?

JEHOFA ke Modimo yo a ratago go nea. Nagana ka tše dingwe tša dilo tšeo a re neilego tšona. O re file lefase leo re thabelago go phela go lona, bjoko bjo bo šomago ka tsela e makatšago le Lentšu la Gagwe e lego Beibele. Dimpho tše tše tharo tšeo Modimo a re filego tšona, di dira gore re be le mo re dulago gona, re kgone go nagana le go boledišana le batho ba bangwe e bile re hwetše dikarabo tša dipotšišo tše bohlokwa tša bophelo.—Bala Psalme 40:5.

² Sehlogong se re tlo bolela ka boripana ka dimpho tšeo tše tharo. Ge re naganišiša ka dimpho tšeo, re tlo di leboga le go feta e bile re tlo dira gore Mmopi wa rena Jehofa a thabe. (Kut. 4:11) Le gona re tlo kgona go hlalosetša batho bao ba dumelago thuto ya maaka ya gore dilo di itirile gore ke ka baka la eng rena re dumela gore Jehofa ke Mmopi.

3. Ke ka baka la’ng lefase le sa swane le dipolanete tše dingwe?

³ Tsela yeo Modimo a dirilego lefase ka yona e re bontšha gore o bohlale. (Baroma 1:20; Baheb. 3:4) Go na le dipolanete tšeo di dikologago letšatši, eupša lefase le fapane le tšona ka moka ka gore ke lona feela leo batho ba ka kgonago go phela go lona.

4. Tsela yeo Modimo a bopilego lefase e re bontšha bjang gore o bohlale? Nea mohlala.

⁴ Lefase le ka swantšhwa le ntlo yeo e notletšwego yeo e lego kgolekgole le batho. Eupša go na le phapano magareng ga ntlo yeo e agilwego ke batho le lefase. Ka mohlala, batho bao ba notleletšwego ka ntlong yeo e lego kgolekgole le batho ba be ba  tlo phela nako e kae ge e ba ba be ba swanetše ke go itirela okisetšene, dijo le meetse e bile ba se na mo ba bego ba ka lahlela ditšhila? Batho bao ba lego ka ntlong yeo ba be ba ka se phele nako e telele. Go fapana le seo, diphoofolo le batho ba dibilionebilione ba kgona go phela mo lefaseng. Lefase le tšweletša okisetšene, dijo le meetse, e lego dilo tšeo re di hlokago gore re phele e bile dilo tšeo ga di fele. Le ge ditšhila di lahlelwa mo lefaseng, lefase le no dula le le botsana e bile re kgona go phela go lona. Seo se kgonega bjang? Jehofa o bopile lefase ka tsela ya gore le kgone go fetoša dilo tšeo e lego ditšhila gore e be selo se sebotse seo se ka dirišwago gape. Re tlo bona seo ka dilo tše pedi tšeo Jehofa a di dirilego ka bohlale, e lego okisetšene le meetse.

5. Ke ka baka la’ng re sa felelwe ke okisetšene, gona seo se bontšha’ng?

⁵ Okisetšene ke moya wo o thušago batho le diphoofolo go phela. Ngwaga le ngwaga diphedi tše dintši di hema moya o montši o mobotse. Tšona diphedi tšeo di tšweletša moya o sa hlwekago wo o bitšwago carbon dioxide. Eupša ga se ra ka ra kwa go thwe batho le diphoofolo ba feditše okisetšene goba gore lefaufau le sentšwe ke carbon dioxide. Seo se kgonega bjang? Se kgonega ka gobane Jehofa o bopile dimela tše dintši tše dinyenyane le tše dikgolo, tšeo di tšeago carbon dioxide gomme tša re fa okisetšene. Ka baka la ge dimela tše di re fa moya wo re o hemago, re ka dumelelana le mantšu ao a lego go Ditiro 17:24, 25 ao a rego: “Modimo . . . o nea batho ka moka bophelo le mohemo.”

6. Ke ka baka la’ng re sa felelwe ke meetse, gona seo se bontšha’ng? (Bona lepokisi leo le rego “ Jehofa o re File Meetse e le Mpho.”)

⁶ Ka ge lefase le se kgauswi kudu goba kgole kudu le letšatši, le kgona go tšweletša meetse e le seela. Ge nkabe lefase le le kgauswinyana le letšatši, meetse ao a lego go lona a be tlo bela gomme a fela gwa šala go se sa na bophelo mo lefaseng. Ge nkabe lefase le be le le kgojana le letšatši, meetse ka moka ao a lego go lona a be a tlo kgahla gomme lefase ka moka la khupetšwa ke lehlwa. Ka ge Jehofa a beile lefase bokgoleng bjo bo lekanego, meetse ao a lego go lona a dira gore go dule go na le bophelo mo lefaseng. Letšatši le fiša meetse ao a lego mo lefaseng gomme a moyafala a fetoga maru. Ngwaga o mongwe le o mongwe, letšatši le moyafatša meetse ao a lekanago dilithara tše dimilionemilione. Ge meetse ao a šetše a fetogile maru, a dula lefaufaung ka matšatši a e ka bago a lesome pele a ka na e le pula goba e le lehlwa. Ge pula yeo e ena goba lehlwa le ena, meetse ao a boela gape dinokeng le mawatleng. Jehofa o dirile meetse ka tsela yeo go kgonthišetša gore ga a fele mo lefaseng. Seo se bontšha gore o bohlale e bile o na le matla.—Jobo 36:27, 28; Mmo. 1:7.

7. Re ka bontšha bjang gore re leboga mpho yeo Modimo a re filego yona yeo go bolelwago ka yona go Psalme 115:16?

⁷ Ke dilo dife tšeo di ka re thušago go leboga lefase la rena le lebotse le dilo tšeo di lego go lona? (Bala Psalme 115:16.) Selo se sengwe seo se ka re thušago go leboga ke go naganišiša ka dilo tšeo Jehofa a re diretšego tšona. Go dira bjalo go tlo re thuša gore re leboge Jehofa letšatši le lengwe le le lengwe bakeng sa dilo tše dibotse tšeo a re fago tšona. Le gona re bontšha gore re leboga gore Jehofa o re diretše lefase ka go kgonthišetša gore moo re dulago gona go hlwekile.

8. Ke ka baka la’ng re ka re Jehofa o bopile bjoko bja rena ka tsela e makatšago?

⁸ Jehofa o bopile bjoko bja motho ka tsela e makatšago kudu. Ge motho a sa imilwe, bjoko bja gagwe bo gola ka tsela yeo Jehofa a bego a rerile gore bo gole ka yona, e bile motsotsong  o mongwe le o mongwe go hlamega disele tše dintši tše difsa bjokong bja gagwe. Banyakišiši ba re bjoko bja motho yo mogolo bo na le disele tše dintšintši tšeo di bitšwago di-neuron. Disele tše di bopa bjoko bja rena bjo bo imelago mo e ka bago khilograma e tee le seripa. A re boleleng ka dilo tše sego kae feela tšeo bjoko bo kgonago go di dira.

9. Ke’ng seo se go kgodišago gore bokgoni bja rena bja go bolela ke mpho e tšwago go Modimo?

⁹ Bokgoni bja rena bja go bolela ke mpho e kgahlišago kudu. Nagana ka dilo tšeo di diregago ge re bolela. Ge o bolela lentšu le lengwe le lengwe, bjoko bja gago bo diriša mešifa e ka bago e 100 ya leleme, kgokgokgo, molomo, mohlagare le kgara. Mešifa yeo e swanetše go šoma ka nako ya maleba e le gore o kgone go bitša mantšu gabotse. Nyakišišo yeo e dirilwego ka 2019, ge e bolela ka bokgoni bja go bolela maleme e re bana bao ba sa tšwago go belegwa ba kgona go kwa mantšu a itšego. Pego yeo e thekga seo banyakišiši ba bantši ba se dumelago, gore re belegwa re na le bokgoni bja go kwa le go ithuta maleme. Ruri bokgoni bja rena bja go bolela ke mpho yeo re e neilwego ke Modimo.—Ek. 4:11.

10. Re ka bontšha bjang gore re leboga mpho yeo Modimo a re filego yona ya go bolela?

¹⁰ Tsela e nngwe yeo re ka bontšhago ka yona gore re leboga mpho yeo Modimo a re filego yona ya go bolela, ke ka go hlalosetša bao ba dumelago gore dilo di itirile lebaka leo rena re dumelago gore Modimo ke yena a bopilego dilo ka moka. (Ps. 9:1; 1 Pet. 3:15) Batho bao ba dumelago thuto yeo ba re lefase le dilo tšeo di lego go lona di itirile. Ge re ka diriša Beibele le dintlha tše dingwe tšeo re ithutilego tšona sehlogong se, re ka kgona go emelela Tatago rena wa legodimong. Le gona re ka kgona go hlalosetša bao ba nyakago go re theetša gore ke ka baka la eng re kgodišegile gore Jehofa ke Mmopi wa legodimo le lefase.—Ps. 102:25; Jes. 40:25, 26.

11. Lebaka le lengwe leo le dirago gore re re bjoko bja rena bo šoma ka tsela e makatšago ke lefe?

¹¹ Bokgoni bja rena bja go gopola dilo bo a makatša. Nakong e fetilego mongwadi yo mongwe o ile a akanyetša gore bjoko bja motho bo kgona go gopola tsebišo yeo e lego ka dipukung tše 20 milione tše dikgolo. Eupša ga bjale banyakišiši ba akanyetša gore re ka kgona go gopola ditaba tše dintši go feta moo. Ka ge re kgona go gopola dilo, re kgona go dira’ng?

12. Re fapana bjang le diphoofolo ge go tliwa tabeng ya go ithuta kamoo re swanetšego go phela ka gona?

¹² Go dibopiwa ka moka tšeo di lego gona mo lefaseng, batho ke bona feela ba nago le bokgoni bja go ithuta kamoo ba swanetšego go phela ka gona. Ba dira seo ka go gopola dilo tšeo di ilego tša direga nakong e fetilego. Ge ba dira bjalo, ba kgona go ithuta le go fetola tsela yeo ba naganago ka yona le go phela ka yona. (1 Bakor. 6:9-11; Bakol. 3:9, 10) Ge e le gabotse, re ka kgona go tlwaetša matswalo a rena gore a kgone go kgethologanya se se nepagetšego le se se fošagetšego. (Baheb. 5:14) Re ka ithuta go bontšha ba bangwe lerato, kwelobohloko le  kgaugelo. Le gona re ka ithuta go ekiša toka ya Jehofa.

13. Go ya ka Psalme 77:11, 12, re swanetše go šomiša bjang mpho yeo Modimo a re filego yona ya go gopola dilo?

¹³ Tsela e nngwe yeo re ka bontšhago ka yona gore re leboga mpho yeo Modimo a re filego yona ya go gopola dilo, ke ka go leka go gopola dinako ka moka tšeo Jehofa a ilego a re thuša le go re homotša nakong e fetilego. Go gopola dilo tšeo go tlo dira gore re kgodišege gore Jehofa o tlo re thuša le nakong e tlago. (Bala Psalme 77:11, 12; 78:4, 7) Tsela e nngwe ke ka go gopola dilo tše dibotse tšeo batho ba bangwe ba re direlago tšona le go di leboga. Banyakišiši ba bangwe ba hweditše gore batho bao ba lebogago ba dula ba thabile. Le gona, ka ge Jehofa a kgetha go lebala dilo tše dingwe, re tla be re dira gabotse ge re ka mo ekiša. Ka mohlala, Jehofa o na le monagano o phethagetšego eupša o kgetha go re lebalela le go lebala diphošo tšeo re mo diretšego tšona ge e ba re itshola. (Ps. 25:7; 130:3, 4) Le gona o nyaka gore le rena re lebalele ba bangwe ge e ba ba re kwešitše bohloko gomme ba itshola.—Mat. 6:14; Luka 17:3, 4.

14. Re ka bontšha bjang gore re leboga mpho yeo Modimo a re filego yona ya bjoko?

¹⁴ Re ka bontšha gore re leboga mpho e bohlokwa ya bjoko ka go bo diriša go hlompha yoo a re filego bjona. Ba bangwe ba kgetha go diriša bjoko bja bona go ikgethela seo se nepagetšego le se se fošagetšego. Eupša ka ge Jehofa a re bopile, re swanetše go letela gore e be yena a re kgethelago seo se nepagetšego le seo se fošagetšego. (Baroma 12:1, 2) Ge re phela ka melao ya gagwe re ba le khutšo. (Jes. 48:17, 18) Le gona re ithuta gore Jehofa Mmopi wa rena o nyaka gore re mo tumiše le go mo thabiša.—Die. 27:11.

15. Mpho ya Beibele e bontšha bjang gore Jehofa o a re rata?

¹⁵ Beibele ke mpho e botse yeo e tšwago go Modimo. Tatago rena wa legodimong o ile a diriša moya wa gagwe o mokgethwa go thuša banna ba itšego gore ba e ngwale ka gobane o re rata kudu. Jehofa o diriša Beibele go araba  tše dingwe tša dipotšišo tše bohlokwa bophelong tšeo re ka ipotšišago tšona tša go swana le tše di rego: Go tlile bjang gore re be gona? Ke ka baka la eng re phela? Le gore go tlo direga’ng nakong e tlago? Jehofa o nyaka gore bana ba gagwe ka moka ba hwetše dikarabo tša dipotšišo tšeo tše bohlokwa, ke ka baka leo a ilego a thuša batho ba itšego gore ba kgone go fetolela Beibele ka maleme a mantši. Lehono Beibele e feletšego goba karolo ya yona e hwetšagala ka maleme a fetago 3 000. Ga go na puku e nngwe yeo e fetoletšwego ka maleme a mantši le go newa batho go swana le Beibele. Batho ba bantši ba kgona go ithuta seo Beibele e se rutago ka maleme a gabo bona, go sa šetšwe gore ba dula kae goba gore ba bolela leleme lefe.—Bona lepokisi leo le rego, “ Go Tlile Bjang Gore Beibele e be Gona ka Maleme a Seafrika”?

16. Go ya ka Mateo 28:19, 20, re ka bontšha bjang gore re leboga Beibele?

¹⁶ Re ka bontšha gore re leboga Beibele ka go e bala letšatši le lengwe le le lengwe, go naganišiša ka seo e se rutago le go dira sohle seo re ka se kgonago go diriša seo re ithutago sona. Le gona re bontšha gore re leboga mpho yeo Modimo a re filego yona ka go dira sohle seo re ka se kgonago go botša batho seo Beibele e se rutago.—Ps. 1:1-3; Mat. 24:14; bala Mateo 28:19, 20.

17. Sehlogong se re ithutile ka dimpho dife tšeo Modimo a re filego tšona, gona re tlo ithuta ka’ng sehlogong se se latelago?

¹⁷ Sehlogong se re ithutile ka dimpho tšeo Modimo a re filego tšona e lego lefase, bjoko le Lentšu la Gagwe e lego Beibele. Eupša go sa na le dimpho tše dingwe tšeo Jehofa a re filego tšona tšeo re sa kgonego go di bona ka mahlo. Sehlogong se se latelago re tlo ithuta ka dimpho tše tšeo re sa kgonego go di bona ka mahlo.