Phihlelo

Go Hlankela le ge e le Kae Moo ke Bego ke Nyakega Gona

KA GE GO ANEGA JAMES B. BERRY

E be e le ka 1939. Tšhaparego e Kgolo e be e dira gore bophelo bo be thata United States, gomme ntwa e be e ukametše Yuropa ka moka. Nna le moratho wa-ka Bennett re ile ra tšea leeto go tloga gae kua Mississippi ra ya Houston, Texas bakeng sa go yo tsoma mošomo.

KA LETŠATŠI le lengwe go ya mafelelong a selemo, re ile ra kwa tsebišo e makatšago yeo e bego e sa kwagale gabotse radiong e re: Madira a Hitler a gwantetše Poland. Moratho wa-ka o ile a re: “Haramagedone e thomile!” Re ile ra tlogela mešomo ya rena gatee-tee. Re ile ra ya Holong ya Mmušo ya kgaufsi gomme ra ba gona dibokeng tša rena tša mathomo. Ke ka baka la’ng re ile ra ya Holong ya Mmušo? Anke ke thome mathomong.

Ke belegetšwe Hebron, Mississippi, ka 1915. Re be re dula dinaga-magaeng. Barutwana ba Beibele, ka ge Dihlatse tša Jehofa di be di bitšwa bjalo ka nako yeo, ba be ba e-⁠tla tikologong yeo gatee ka ngwaga gomme ba rulaganya gore polelo e newe legaeng la motho yo a itšego. Ka baka leo, batswadi ba-ka ba ile ba ba le dipuku tše dintši tša Beibele. Nna le Bennett re ile ra thoma go dumela seo dipuku tše di bego di se ruta: Dihele ga di fiše, moya o a hwa, baloki ba tlo phela ka mo go sa felego mo lefaseng. Lega go le bjalo, go be go sa na le dilo tše dintši tšeo re bego re swanetše go ithuta tšona. Ka nako e nngwe ka morago ga ge ke feditše sekolo, nna le ngwanešo re ile ra ya Texas bakeng sa go ya go tsoma mošomo.

Ge mafelelong re ikopantše le Dihlatse Holong ya Mmušo, di ile tša botšiša ge e ba re le babulamadibogo. Re be re sa tsebe gore mmulamadibogo ke modiredi wa nako e tletšego wa Dihlatse tša Jehofa. Ke moka ba ile ba re botšiša ge e ba re ka rata go dira boboledi. Re ile ra araba ka gore “Ee!” Re be re nagana gore ba tla re romela le motho yo mongwe gore a re bontšhe kamoo go dirwago ka gona. Go e na le moo, ba ile ba fo re nea mmapa wa tšhemo gomme ba re botša gore, “Šomang moo!” Go  ba gona, nna le Bennett re be re sa tsebe selo mabapi le go dira boboledi, gape re be re sa rate le gatee go ipona re hlabja ke dihlong. Mafelelong, re ile ra fo romela karata ya tšhemo ka poso phuthegong gomme ra boela Mississippi!

Go Dira Therešo ya Beibele Gore e be ya Rena

Ka morago ga go boela gae, re ile ra bala dipuku tša Dihlatse letšatši le lengwe le le lengwe ka lebaka la mo e ka bago ngwaga. Go be go se na mohlagase legaeng la rena, ka gona bošego re be re bala ka seetša sa mollo. Mehleng yeo bahlankedi ba mafelo goba balebeledi ba basepedi ba be ba etela diphuthego tša Dihlatse tša Jehofa le Dihlatse tšeo di lego lekatana bakeng sa go di matlafatša moyeng. Yo mongwe wa bahlanka ba, Ted Klein, o ile a etela phuthegong ya rena gomme a sepela le nna le Bennett go ya modirong wa boboledi wa ntlo le ntlo, a fela a sepela le rena ka bobedi ka nako e tee. O ile a re hlalosetša seo modiro wa bobulamadibogo o se akaretšago.

Go sepela le yena ruri go ile gwa re dira gore re nagane ka go hlankela Modimo ka mo go oketšegilego. Ke ka baka leo ka April 18, 1940, Ngwanabo rena Klein a ilego a kolobetša Bennett, kgaetšedi ya rena yo monyenyane Velva gotee le nna. Batswadi ba rena ba be ba le gona ge re be re kolobetšwa, gomme ba be ba thabetše phetho ya rena. Mo e ka bago nywaga e mebedi ka morago, le bona ba ile ba kolobetšwa. Bobedi bja bona ba ile ba dula ba botegela Modimo go fihla ba e-⁠hwa​—⁠tate ka 1956 gomme mma ka 1975.

Ge Ngwanabo rena Klein a be a mpotšiša ge e ba ke be nka bula madibogo, ke ile ka mmotša gore nka rata eupša ga ke na tšhelete, ga ke na diaparo, ga ke na selo. O itše: “O se ke wa tshwenyega ka tšeo, ke tla di lokiša.” O ile a dira bjalo. O ile a thoma ka go romela kgopelo ya-ka bakeng sa bobulamadibogo. Ka morago o ile a sepela le nna go ya New Orleans, mo e ka bago bokgole bja dikhilomithara tše 300, gomme a mpontšha difolete tše dibotse ka godimo ga Holo ya Mmušo. E be e le tša babulamadibogo. Kapejana ke ile ka hudugela moo gomme ka thoma mošomo wa-ka bjalo ka mmulamadibogo. Dihlatse tša New Orleans di be di thuša ka go nea babulamadibogo diaparo, tšhelete gotee le dijo. Mosegare, banababo rena ba be ba tliša dijo gomme ba di tlogele mojako goba ba re beele tšona ka gare ga setšidifatši. Ngwanabo rena yo a bego a e-⁠na le lebenkele la go jela o ile a re bitša gore re ka tla ka mehla ka nako ya go tswalela go tlo tšea dijo​—⁠tše bjalo ka nama, senkgwa, setšhuu le di-pie​—⁠tšeo di šetšego mosegare.

Go Lebeletšana le Bošoro bja Dihlopha tša Bahlola-mpherefere

Ka morago ga nako e itšego ke ile ka abelwa Jackson, Mississippi, go ya go bula madibogo gona. Nna le modirišani wa-ka yo monyenyane re ile ra lebeletšana le bošoro bja dihlopha tša bahlola-mpherefere moo, gomme go ile gwa bonagala gore batseta ba go kgonthišetša go phethwa ga molao ba be ba thekga dihlopha tša bahlola-mpherefere! Go bile bjalo le kabelong ya rena e latetšego​—kua Columbus, Mississippi. Ka ge re be re bolela le batho ba merafo ka moka le ditšhaba ka moka, batho ba bangwe ba bašweu ba ile ba re hloya. Ba bantši ba be ba dumela gore re be re e-⁠na le molato wa go lwantšha mmušo. Moetapele wa mokgatlo wa lefelong leo wa mašole ao e lego bo-mahlwa-a-di-bona wa Madira a Amerika, mokgatlo wo o nago le moya wa borata-naga kudu, o be a e-⁠na le pono yeo. Ke ka makga a mmalwa a ilego a laela dihlopha tša bahlola-mpherefere tšeo di befetšwego gore di re hlasele.

Lekga la mathomo leo re ilego ra hlaselwa ka lona kua Columbus, sehlopha sa bahlola-mpherefere se ile sa re šala morago ge re be re sepediša dimakasine setarateng. Ba ile ba re kgoromeletša lefasetereng la lebenkele la galase. Lešaba le ile la kgobokana go tla go bona seo se bego se direga. Kapejana maphodisa a ile a fihla gomme a re  iša kgorong ya tsheko. Sehlopha sa bahlola-mpherefere ka ge se ile sa re latela go ya kgorong ya tsheko, se ile sa tsebiša ka pele ga balaodi gore ge re ka tloga toropong ka letšatši le itšego re tla tloga re sa phela. Ge e ba re tloga ka morago ga letšatši leo, re tla tloga re se sa phela! Re ile ra nagana gore go kaone gore re tloge toropong ka nakwana. Eupša ka morago ga dibeke tše mmalwa, re ile ra boela morago gomme ra thomološa boboledi.

Go se go ye kae ka morago ga moo, sehlopha sa banna ba seswai se ile sa tla go rena gomme sa re gapeletša go tsena ka dikoloing tša bona tše pedi. Ba ile ba re iša sethokgweng, ba re apola gomme ba otla yo mongwe le yo mongwe wa rena ka makga a 30 ka lepanta la-ka! Ba be ba swere dithunya gaešita le dithapo, gomme re be re tloga re tšhogile. Ke be ke nagana gore ba tlo re tlema gomme ba re lahlele ka nokeng. Ba ile ba kgeila dipuku tša rena ke moka ba di phatlalatša gomme ba pšhatlaganya keremafomo ya rena kutung ya sehlare.

Ka morago ga go re otla, ba ile ba re re apare gomme re sepele tsejaneng ya sethokgweng re sa lebelele morago. Ge re be re sepela, re ile ra nagana e le ka kgonthe gore ge re be re ka leka go retologa, ba be ba tla re thunya ba re bolaya​—⁠gomme ba se ke ba otlwa! Eupša ka morago ga metsotso e mmalwa, re ile ra ba kwa ba tloga ka dikoloi.

Lebakeng le lengwe, sehlopha seo se befetšwego sa bahlola-mpherefere se ile sa re kitimiša, gomme re ile ra swanela ke go bofa diaparo tša rena melaleng le go tshela noka ka go sesa bakeng sa gore re phonyokge. Go se go ye kae ka morago ga moo, re ile ra golegelwa ditatofatšo tša go phekgola mmušo. Re ile ra fetša dibeke tše tharo kgolegong pele ga ge molato o ka sekwa. Tiragalo e be e phatlaladitšwe ka botlalo kua Columbus. Barutwana ba kholetšhe e lego kgaufsi ba ile ba ba ba dumelelwa go tloga sekolong e sa le ka pela bakeng sa go ba gona. Ge letšatši le fihla, kgoro ya tsheko e be e tletše​—⁠lefelo leo go emago babogedi feela! Bao e bego e le dihlatse tša Mmušo ba be ba akaretša baruti ba babedi, ramotse le maphodisa.

Ramolao yo e lego Hlatse yo a bitšwago G. C. Clarke le modirišani wa gagwe ba ile ba romelwa go tlo re emela. Ba ile ba kgopela gore ditatofatšo tša go phekgolwa ga mmušo di fedišwe ka baka la ge go be go se na bohlatse. Ramolao yo a bego a šoma le Ngwanabo rena Clarke, gaešita le ge e be e se yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa, o ile a re emela ka dipolelo tše matla. Lebakeng le lengwe o ile a botša moahlodi gore, “Batho ba re Dihlatse tša Jehofa di a gafa. Na di a gafa? Thomas Edison o be a latofatšwa ka bogafsi!” Ka gona o ile a šupa lebone gomme a re, “Eupša lebelela tleloupu yela ya lebone!” Edison yo a hlamilego tleloupu ya lebone, a ka ba a be a lebelelwa ke ba bangwe a gafa, eupša ga go le o tee yo a bego a ka ganetša dilo tšeo a di fihleletšego.

Ka morago ga go kwa bohlatse, moahlodi yo a okamelago wa kgoro ya tsheko ya tikologong yeo o ile a tsebiša motšhotšhisi gore: “Ga o na bohlatse le bjo bonyenyane bja gore ba phekgola mmušo, gomme ba na le tshwanelo ya go dira mošomo wo. O se ke wa hlwa o ba buša ka mo phapošing ye ya tsheko gape gomme wa senya nako ya Mmušo le tšhelete gotee le nako ya-ka go fihla ge o e-⁠ba le bohlatse!” Ruri re be re fentše!

Lega go le bjalo, ka morago ga moo moahlodi o ile a re biletša ka ofising ya gagwe. O be a tseba gore toropo ka moka e lwantšhana le phetho ya gagwe. Ka gona o ile a re lemoša gore: “Seo ke bego ke se bolela se be se dumelelana le molao, eupša keletšo ya-ka go lena ka bobedi ke gore: E-⁠tšwang mo, go sego bjalo ba tlo le bolaya!” Re tsebile gore o be a nepile, ka gona re ile ra tloga toropong.

Go tloga moo ke ile ka tlatša Bennett le Velva, bao ba bego ba hlankela kua Clarksville, Tennessee, e  le babulamadibogo ba ba kgethegilego. Ka morago ga dikgwedi tše mmalwa re ile ra abelwa Paris, Kentucky. Ka morago ga ngwaga le seripa, re be re loketše go hloma phuthego moo ge nna le Bennett re be re amogela taletšo e kgethegilego kudu.

Go ya Tirelong ya Boromiwa

Ge re be re bona taletšo ya go tsena sehlopheng sa bobedi sa Sekolo sa Beibele sa Watchtower sa Gilead, re ile ra nagana gore, ‘Ba dirile phošo! Ke ka baka la’ng ba be ba ka laleletša bašemane ba babedi ba go se re selo ba banyenyane ba Mississippi sekolong seo?’ Re be re naganne gore go be go nyakwa batho ba rutegilego, fela re ile ra ya go dutše go le bjalo. Go be go e-⁠na le barutwana ba 100 sehlopheng seo, gomme tlwaetšo e ile ya tšea dikgwedi tše hlano. Re alogile ka January 31, 1944, gomme re be re fagahletše go hlankela tšhemong e šele. Fela mehleng yeo go hwetša paseporoto le visa go be go tšea nako e telele, ka gona barutwana ba be ba abelwa go bula madibogo ka nakwana United States. Ka morago ga go hlankela ka nakwana re le babulamadibogo kua Alabama le Georgia, mafelelong nna le Bennett re ile ra amogela kabelo ya rena​—⁠Barbados, West Indies.

Ntwa ya II ya Lefase e be e sa dutše e tšwela pele, gomme mošomo le dipuku tša Dihlatse tša Jehofa di be di thibetšwe mafelong a mantši go akaretša le Barbados. Mafelong a moo a go phuruphutša, bahlankedi ba ile ba bula le go lekodišiša merwalo ya rena gomme ba hwetša dipuku tšeo re bego re di utile go yona. Re be re nagana gore, ‘Go fedile ka rena.’ Go e na le moo, mohlankedi yo mongwe o ile a fo re botša gore: “Re kgopela tshwarelo ka ge re ile ra swanela ke go phuruphutša merwalo ya lena; tše dingwe tša dipuku tše di thibetšwe Barbados.” Lega go le bjalo, o ile a re dumelela gore re tsene Barbados le dipuku ka moka tšeo re bego re di swere! Ka morago, ge re be re nea bohlatse go bahlankedi ba mmušo, ba ile ba re ga ba tsebe lebaka leo ka lona dipuku di thibetšwego. Ka morago ga dikgwedi, thibelo e ile ya tlošwa.

Re ile ra atlega kudu bodireding kua Barbados. Re ile ra swara bonyenyane dithuto tša Beibele tše 15 yo mongwe le yo mongwe, gomme bontši bja barutwana ba be ba tšwela pele moyeng. Re be re thabile go bona ba bangwe ba e-⁠tla dibokeng tša phuthego. Lega go le bjalo, ka ge dipuku di be di thibetšwe ka lebakanyana, banababo rena ba moo ba be ba se na kwešišo ya morago-rago mabapi le kamoo diboka di bego di swanetše go swarwa ka gona. Ka gona, go se go ye kae re ile ra kgona go tlwaetša banababo rena ba mmalwa bao ba nago le bokgoni. Re ile ra thabela go thuša ba bantši ba barutwana ba rena go thoma bodireding bja Bokriste le go bona phuthego e gola.

Go Godiša Lapa

Ka morago ga dikgwedi tše 18 ke le Barbados, ke ile ka swanela ke go buiwa ka ba ka swanela ke gore ke boele United States. Ge ke le moo, ke ile ka nyala Hlatse e bitšwago Dorothy yoo ke bego ke dutše ke ngwalelana le yena. Ke moka nna le mosadi wa-ka re ile ra bula madibogo kua Tallahassee, Florida, eupša ka morago ga dikgwedi tše tshela re ile ra hudugela Louisville, Kentucky, moo Hlatse e ilego ya nnea mošomo. Moratho wa-ka Bennett o ile a tšwela pele tirelong ya gagwe kua Barbados ka nywaga e mentši. Ka morago o ile a nyala moromiwa-gotee le yena gomme ba hlankela  modirong wa bosepedi dihlakahlakeng. Mafelelong, ba ile ba swanela ke go boela United States ka baka la mabaka a tša maphelo. Ba ile ba tšwela pele ba hlankela diphuthego tšeo di bolelago Sepaniši modirong wa bosepedi go fihla lehung la Bennett ka 1990 a e-⁠na le nywaga e 73.

Ka 1950, Dorothy o ile a belega ngwana wa rena wa mathomo, ngwana wa ngwanenyana yo re ilego ra mo reela leina la Daryl. Mafelelong re ile ra ba le bana ba bahlano. Wa bobedi, Derrick, o ile a hwa a e-⁠na le nywaga e mebedi le seripa feela a bolawa ke meningitis ya lerapo la mokokotlo. Eupša Leslie o ile a belegwa ka 1956 gomme Everett a latela ka 1958. Nna le Dorothy re ile ra katanela go godiša bana ba rena ka tsela ya therešo ya Beibele. Ka mehla re be re leka go ba le lenaneo la thuto ya Beibele ya lapa ya beke le beke le go e dira gore e be e kgahlišago baneng ka moka. Ge Daryl, Leslie le Everett e be e sa le ba banyenyane, re be re ba nea dipotšišo bekeng e nngwe le e nngwe bakeng sa gore ba dire nyakišišo ke moka ba di arabe bekeng e latelago. Ba be ba bile ba bapala ba ekišetša boboledi bja ntlo le ntlo. Yo mongwe o be a tsena ka phapošaneng ya diaparo gomme a itira mong wa ntlo. Yo mongwe o be a ema ka ntle gomme a kokota. Ba be ba diriša poledišano yeo e segišago bakeng sa go tšhošetšana, eupša se se ile sa ba thuša go hlagolela go rata modiro wa boboledi. Gape re be re dira boboledi re e-⁠na le bona ka mehla.

Ge morwa wa rena yo monyenyane, Elton a be a belegwa ka 1973, Dorothy o be a e-⁠na le nywaga e ka bago e 50 gomme ke be ke le kgaufsi le go ba le e 60. Ka phuthegong ba be ba re bitša Aborahama le Sara! (Genesi 17:​15-17) Bašemane ba bagolo gantši ba be ba sepela le Elton ge ba e-⁠ya bodireding. Re be re ikwa gore e be e le bohlatse bjo matla go batho go bona malapa​—⁠barwarre le dikgaetšedi, batswadi le bana​—⁠ba šoma gotee, ba abelana ditherešo tša Beibele le ba bangwe. Barwarre ba Elton ba bagolo ba be ba šiedišana ka go mmea magetleng gomme ba mo nea pampišana ya Beibele gore a e sware ka seatla. Batho gantši ba be ba theetša mo e nyakilego go ba ka mehla ge ba bula mojako gomme ba bona mošemane yo yo monyenyane yo mobotsana magetleng a morwarra’gwe yo mogolo. Bašemane ba ile ba ruta Elton go nea motho pampišana ge poledišano e be e fedile le go bolela mantšu a sego kae. Wo ke mokgwa woo a ilego a thoma boboledi ka wona.

Go theoša le nywaga, re kgonne go thuša ba bangwe go tseba Jehofa. Mafelelong a bo-1970 re ile ra huduga Louisville ra ya Shelbyville, Kentucky, go yo hlankela phuthegong yeo e bego e nyaka thušo. Ge re le moo, ga se ra bona feela kgolo ka phuthegong eupša gape re ile ra thuša go hwetša lefelo le go aga Holo ya Mmušo. Ka morago re ile ra kgopelwa gore re yo hlankela phuthegong e nngwe e sego kgole kudu.

Maemo ao go sa Kgodišegego ka Ona a Bophelo bja Lapa

Ke be ke kganyoga gore eka bana ba rena ka moka ba be ba ka dula tseleng ya Jehofa, eupša ga se gwa ba bjalo. Ka morago ga ge ba godile gomme ba tlogile gae, ba bararo ba bana ba rena ba bane bao ba phelago ba ile ba tlogela tsela ya therešo. Lega go le bjalo, morwa wa rena Everett o ile a latela mohlala wa-ka gomme a tsenela bodiredi bja nako e tletšego. Ka morago o ile a hlankela ntlong-kgolo ya lefase ya Dihlatse tša Jehofa kua New York gomme ka 1984 o ile a laletšwa go ba gona sehlopheng sa bo-77 sa Gilead. Ka morago ga go aloga, o ile a ya kabelong ya gagwe kua Sierra Leone, Afrika Bodikela. Ka 1988 o ile a nyala Marianne, mmulamadibogo yo a tšwago Belgium. Ga e sa le go tloga ka nako yeo ba ile ba hlankela gotee e le baromiwa.

Bjalo ka ge motswadi le ge e le ofe a ka nagana, e be e le mo go kwešago pelo bohloko go rena go bona ba bararo ba bana ba rena ba tlogela tsela ya bophelo yeo e kgotsofatšago gona bjale le e huperego kholofelo e botse ya bophelo bjo bo sa felego lefaseng la paradeise nakong e tlago. Ke be ke ipona molato ka dinako tše dingwe. Eupša ke ile ka homotšwa ke go tseba gore gaešita le ba bangwe ba bana ba Jehofa ba moya, goba barongwa ba ile ba tlogela go mo hlankela​—⁠gaešita le ge Jehofa a laya ka lerato le botho gomme le ka mohla a sa dire diphošo. (Doiteronomio 32:⁠4; Johane 8:​44; Kutollo 12:​4, 9) Se se ile sa gatiša ka go nna taba ya gore le ge batswadi ba ka leka ka thata go godišetša bana ba bona tseleng ya Jehofa, ba bangwe ba ka gana go amogela therešo go dutše go le bjalo.

Go swana le sehlare seo se fokwago ke diphefo tše matla, re swanetše go itumelelanya le maima a fapa-fapanego le mathata ao a re welago. Go theoša le nywaga ke hweditše gore thuto ya ka mehla ya Beibele le go ba gona dibokeng go nnea matla  ao a go itumelelanya le maemo le go tšwela pele ke phela moyeng. Ge ke dutše ke gola gomme ke bona diphošo tše ke di dirilego nakong e fetilego, ke leka go lebelela ka lehlakoreng leo le thabišago la dilo. Go feta moo, ge feela re dula re botega, diphihlelo tše bjalo di tlaleletša kgolong ya rena ya moya. Ge e ba re ithuta ka tšona, dibopego tše di sa kgahlišego tša bophelo di ka ba le dibopego tše itšego tšeo di kgahlišago.​—⁠Jakobo 1:​2, 3.

Ga bjale, nna le Dorothy ga re sa na bophelo bjo bobotse goba matla a go dira seo re bego re ka rata go se dira tirelong ya Jehofa. Eupša re leboga thekgo ya banababo rena le dikgaetšedi ba Bakriste ba rategago. Mo e ka bago sebokeng se sengwe le se sengwe, banababo rena ba re botša kamoo ba thabelago go ba gona ga rena moo. Le gona ba ikgafela gore ba re thuše ka tsela le ge e le efe e kgonegago​—⁠gaešita le ka go lokiša ntlo le koloi.

Ka dinako tše dingwe, re kgona go ba le karolo tirelong ya bobulamadibogo bja go thuša, gomme re swara dithuto le batho bao ba thabelago. Lethabo le le kgethegilego leo re dulago re e-⁠na le lona ke la go amogela ditaba tše tšwago go morwa wa rena yo a hlankelago Afrika. Re sa dutše re swara thuto ya rena ya Beibele ya lapa, gaešita le ge e le rena ba babedi feela ga bjale. Re thabela gore re ile ra neela nywaga e mentši ka mokgwa wo tirelong ya Jehofa. O re kgonthišetša gore a ka se ke a ‘lebala mediro ya rena le lerato leo re le bontšhitšego bakeng sa leina la gagwe.’​—Ba-Hebere 6:⁠10.

[Seswantšho go letlakala 25]

Nna, Velva le Bennett ge re kolobetšwa ke Ted Klein ka April 18, 1940

[Diswantšho go letlakala 26]

Ke e-na le mosadi wa-ka Dorothy, mathomong a bo-1940 le ka 1997

[Seswantšho go letlakala 27]

Polelo ya phatlalatša e rego, “Kgošana ya Khutšo,” e phatlalatšwa peseng ya motse kua Barbados

[Seswantšho go letlakala 27]

Moratho wa-ka Bennett ka pele ga legae la baromiwa