Na o Nyaka go Boloka Tšhelete ya Gago Goba Bophelo bja Gago?

O ka ba o kile wa kwa ka dikebekwa tšeo di šupago mohlaselwa wa tšona ka dithunya sefahlegong, di laela gore: “Tšhelete ya gago goba bophelo bja gago!” Lehono, taelo ye e tumilego e bonagatšwa bothateng bjo bogolo bjoo ka moka ga rena re lebeletšanego le bjona​—kudu-kudu rena bao re dulago dinageng tše di humilego. Lega go le bjalo, ga bjale ga se sekebekwa seo se nyakago ka šiši. Go e na le moo, ke go gatelela mo go oketšegago ga setšhaba bohlokwa bja tšhelete le katlego ya dilo tše di bonagalago.

GO GATELELA bohlokwa ka tsela e bjalo go tsošitše dikgang tše dintši tše difsa le dilo tšeo go tshwenyegilwego ka tšona. Tšhelete le dilo tše di bonagalago di swanetše go phegelelwa ka tahlegelo efe? Na re ka kgotsofala ka dilo tše dinyenyane tše di bonagalago tše re nago le tšona? Na batho ge e le gabotse ba gafa “bophelo bja kgonthe” bakeng sa dilo tše di bonagalago? Na tšhelete ke tsela e išago bophelong bja lethabo?

Kganyogo e Feteletšego ya Tšhelete

Gare ga dikganyogo le diphišegelo tša batho​—e le tše kwagalago goba go se bjalo​—go rata tšhelete go lwela go ba maemong a pele. Ka go se swane le kganyogo ya kopano ya botona le botshadi goba ya dijo, kganyogo e feteletšego ya go kganyoga tšhelete e ka ba ya ka mehla le yeo e sa felego. Ga go bonagale botšofadi bo e fediša. Mabakeng a mantši botšofadi ge e le gabotse bo ka godiša kganyogo ya motho goba go tshwenyega ka tšhelete le seo e ka se rekago.

Megabaru go bonagala e gola. Sebapadi sa thwadi filiming e nngwe e tumilego se itše: “Megabaru e a šoma. Megabaru e a hola.” Gaešita le ge ba bantši ba ile ba bolela ka nywaga ya bo-1980 e le Mehla ya Megabaru, seo se diragetšego pele ga moo le ka morago se bontšha gore karabelo ya batho tšheleteng e fetogile ganyenyane go theoša le nywaga.

Seo mohlomongwe e lego se sefsa ke gore batho ba bantši kudu ba bona dibaka tša go kgotsofatša kapejana kganyogo ya go kganyoga mahumo a dilo tše di bonagalago. Go bonala gore bontši bja batho lefaseng ba fetša nako e ntši ba dirišetša matla a bona go kgoboketša dilo tše dintši kudu. O ka dumela gore go ba le dilo tše di bonagalago le go diriša tšhelete go fetogile mo go fišegelwago​—gomme gantši ke seo go naganwago kudu ka sona​—selo seo se phegelelwago bophelong bja mehleng yeno.

Eupša na se se dirile gore batho e be ba thabilego kudu? Ge a araba potšišo yeo, Kgoši Salomo yo bohlale le yo a humilego kudu o ngwadile nywageng e 3 000 e fetilego gore: “E a rataxo mahumô xa a hore ka ôna; mo-lla-boati xa a holexe selô. Le tšôna ké lefêla.” (Mmoledi 5:9) Dithuto tše di lego mabapi le leago di nea diphetho tše swanago tše di kgahlišago.

Tšhelete le Lethabo

E nngwe ya dikutollo tše di makatšago mabapi le mokgwa wa batho ke gore go kgoboketšwa ga tšhelete le dilo tše di bonagalago ga se gore go nea koketšego e swanago ya kgotsofalo le lethabo. Seo banyakišiši ba bantši ba se lemogilego ke gore ge feela motho a fihleletše boemo bjo itšego bja bohumi, maikwelo a gagwe a kgotsofalo le lethabo a ithekgile ka gore o na le dilo tše di bonagalago tše kaakang.

Ka gona, go phegelelwa mo go sa laolegego ga dilo tše di bonagalago le tšhelete go dira gore batho ba bantši ba ipotšiše gore, ‘Go bonagala re thabela selo se sengwe le se sengwe sa dilo tše difsa tšeo re di rekago; lega go le bjalo, ka morago ga ge  dilo tše ka moka di hlahlobilwe, ke ka baka la’ng e le gore dilo tše tše di thabišago ga di nee kgotsofalo e kgolo?’

Ka pukung ya gagwe ya Happy People, mongwadi Jonathan Freedman o re: “Gatee-tee ka morago ga gore go hwetšwe ditseno tše nyenyane, tekanyo ya tšhelete yeo o nago le yona e bolela mo gonyenyane tabeng ya go tliša lethabo. Ka godimo ga tekanyo ya bodiidi, tswalano magareng ga ditseno le lethabo go bonagala e le e nyenyane ka mo go lemogegago kudu.” Ba bantši ba lemogile gore seo se tlaleletšago lethabong la motho ke gore motho o na le mahumo a moya, mošomo o nago le morero bophelong le boitshwaro bjo bobotse. Se sengwe gape sa bohlokwa ke go ba le ditswalano tše dibotse le batho ba bangwe le go lokologa dintweng goba dithibelong tšeo di ka re thibelago go thabela seo re nago le sona.

Ba bantši ba bona modu wa mathata a mantši setšhabeng e le tshekamelo ya go leka go diriša katlego ya dilo tše di bonagalago go rarolla ao e tlogago e le mathata a monagano goba a moya. Bahlalosi ba bangwe ba tša leago ba bolela ka moya o fokago wa go hloka kholofelo le go se kgotsofale o apareditšego. Ba bile ba lemoga tshekamelo e oketšegilego ya batho ditšhabeng tše di humilego ya go ya go ditsebi goba go tsoma morero wa bophelo le khutšo ya monagano go baeletši goba baetapele ba bohlale, dihlotswana tša bodumedi le dihlopheng tšeo di ipolelago gore di a fodiša. Se se hlatsela go palelwa ga dilo tše di bonagalago ke go tlaleletša morerong wa kgonthe wa bophelo.

Go ba le Matla le go Fokola ga Tšhelete

Ke therešo gore tšhelete e na le matla. E kgona go reka dintlo tše dibotse, diaparo tše dibotse le fenitšhara e botse kudu. Gape e ka reka kgodišo, tshekamelo ya go itumelelanya le maemo goba kgegeo gaešita le go tšweletša bagwera ba sego kae ba nakwana le bao ba ikemišeditšego go thuša. Eupša bjoo ke bokgole bjo matla a tšhelete a ka bo fihlelelago. Seo re se nyakago kudu, tšhelete e ka se ke ya se reka​—lerato la mogwera o tee wa kgonthe wa motho, khutšo ya monagano, khomotšo e nyenyane e tšwago pelong ge o le kgaufsi le go hwa. Gomme bakeng sa bao ba tšeelago tswalano ya bona le Mmopi godimo, tšhelete e ka se ke ya reka go amogelwa ke Modimo.

Kgoši Salomo, yo a bego a e-na le dilo ka moka tše di thabišago tšeo tšhelete e bego e ka di reka mehleng ya gagwe, o ile a lemoga gore go bota dilo tše di bonagalago ga go lebiše lethabong le le swarelelago. (Mmoledi 5:​12-15) Tšhelete e ka lobja ka go wa ga panka goba ka tlhatlogo ya ditheko. Dithoto tše e lego meago di ka fedišwa ke madimo a šoro. Le ge ditumelelano tša inšuranse di ka thuša ganyenyane go lefelela ditshenyagalelo tša dilo tše di bonagalago, fela le ka mohla di ka se kgone go fediša tahlegelo maikwelong. Di-stock le di-bond di ka fetoga dilo tše di se nago mohola ka bošego bjo tee ge mmaraka o e-wa ka bjako. Gaešita le mošomo wo o lefago gabotse o ka ba gona lehono gomme wa tsoga o fedile gosasa.

Ka gona, ke bjang re ka bago le pono e leka-lekanego ka tšhelete? Tšhelete goba dithoto di swanetše go kgatha tema efe bophelong bja rena? Hle hlahloba taba ye ka mo go tšwelago pele bakeng sa go bona kamoo o ka bago le selo seo e lego sa bohlokwa e le ka kgonthe​—“bophelo bja kgonthe.”

[Diswantšho go letlakala 4]

Dilo tše di bonagalago ga di tliše lethabo le le swarelelago