Modiro o Mogolo wa Ernst Glück

NYWAGENG e fetago 300 e fetilego, Ernst Glück o ile a thoma modiro woo banna ba sego kae feela historing ka moka ba ilego ba ba le sebete sa go o thoma. O ile a dira phetho ya go fetolela Beibele lelemeng leo a bego a sa le tsebe.

Glück o belegwe mo e ka bago ka 1654 motseng o monyenyane wa Wettin, kgaufsi le Halle kua Jeremane. Tatagwe e be e le moruti wa kereke ya Lutere gomme boemo bja bodumedi bjoo bo bego bo le gona ka gae bo dirile gore Ernst a kgahlegele go ithuta ka Modimo. Ge a be a e-na le nywaga e 21, o ile a fetša dithuto tša gagwe tša thutatumelo kua Jeremane gomme a hudugela nageng yeo ga bjale e bitšwago Latvia. Ka nako yeo, batho ba bantši ba lefelong leo ba be ba sa tsene sekolo gomme go be go e-na le dipuku tše sego kae ka leleme la bona. Glück o ngwadile gore: “Ge ke be ke fihla nageng ye ke sa le yo mofsa, phošo ya mathomo yeo ke e bonego e bile gore kereke ya Latvia e be e se na Beibele . . . Se se ile sa ntutueletša go ikana pele ga Modimo gore ke tla ithuta leleme le gomme ke le tsebe ka mo go feletšego.” O be a ikemišeditše go nea batho ba Latvia Beibele ya leleme la bona.

Go Lokišeletša Bofetoledi

Lefelo leo Glück a bego a dula go lona ka nako yeo le be le tsebja e le Livonia gomme le be le bušwa ke Sweden. Moemedi wa lefelong leo wa kgoši ya Sweden e be e le Johannes Fischer. O be a kgahlegela go phagamiša thuto ya lefelong leo le go dira tšhelete. Glück o ile a boledišana le Fischer ka go fetolela Beibele lelemeng la Latvia. Fischer o be a e-na le lefelo la go gatiša dipuku motseng-mošate wa Riga. Ka go gatiša Beibele ya se-Latvia, o be a ka kgona go tšwetša pele modiro wa gagwe wa thuto gomme ka nako e swanago, mohlomongwe a hwetše le ditseno tše kaone. Fischer o ile a kgopela Kgoši Charles XI wa Sweden gore a nee tumelelo  ya go fetolela. Kgoši e ile ya mo dumelela go thoma modiro gomme ya ithapela go o thekga ka tša ditšhelete. Phetho ya ka bogošing yeo e dirilwego ka August 31, 1681 e ile ya nea tumelelo ya gore modiro wa bofetoledi o thome.

Go sa le bjalo, Glück o be a itokišeletša modiro. Ka ge e le Mojeremane, a ka ba a ile a diriša phetolelo ya Martin Luther e le motheo wa go fetolela Beibele ya se-Latvia. Eupša Glück o be a nyaka go tšweletša phetolelo e kaone-kaone ka mo go kgonegago gomme o ile a phetha ka gore se se be se nyaka gore go fetolelwe go tšwa malemeng a mathomo a Seheberu le Segerika. Glück o be a sa tsebe maleme a Beibele ka mo go lekanego, ka gona o ile a ya go ithuta Seheberu le Segerika kua Hamburg, Jeremane. Ge a le moo, moruti wa mo-Livonia yo a bitšwago Jānis Reiters go bonala a ile a mo thuša go ithuta se-Latvia gaešita le Segerika sa ka Beibeleng.

Nywaga e Mentši ya go Šoma le go Leta

Ge a fetša dithuto tša gagwe tša polelo ka 1680, Glück o ile a boela Latvia gomme a thoma go hlankela bjalo ka moruti. Go se go ye kae o ile a thoma modiro wa gagwe wa bofetoledi. Ka 1683, Glück o ile a amogela modiro o mofsa wa go ba moruti wa kereke e kgolo ya Alūksne yeo e ilego ya tsebja e le lefelo leo a direlago modiro wa gagwe wa bofetoledi go lona.

Ka nako yeo, se-Latvia se be se se na mantšu a go hlalosa dipolelwana tše itšego tša Beibele le dikgopolo. Ka baka leo, Glück o ile a diriša mantšu a itšego a Sejeremane phetolelong ya gagwe. Eupša o lekile ka matla go fetolela Lentšu la Modimo ka se-Latvia gomme ditsebi di dumela gore phetolelo ya gagwe ke ya maemo a godimo. Glück o ile a ba a hlama mantšu a mafsa gomme mantšu a mmalwa ao a itlhametšego ona ga bjale a dirišwa kudu lelemeng la se-Latvia. Mantšu ao a akaretša mantšu a se-Latvia ao a bolelago “mohlala,” “monyanya,” “tšitširipa,” “go hlola” le “go hlatsela.”

Johannes Fischer o be a dula a tsebiša kgoši ya Sweden ka tšwelopele ya mošomo wa bofetoledi gomme dipoledišano tša bona di utolla gore ka 1683, Glück o be a šetše a feditše go fetolela Mangwalo a Bakriste a Segerika. O ile a fetša Beibele ka moka ga yona ka 1689, e lego seo se bolelago gore o feditše modiro wa gagwe o mogolo ka nywaga e seswai. * Go ile gwa feta nako e telele pele go ka gatišwa Beibele yeo e fetoletšwego, eupša ka 1694 o ile a fihlelela pakane ya gagwe—mmušo o  ile wa nea tumelelo ya gore Beibele ya se-Latvia e abje.

Bo-radihistori ba bangwe ba ile ba belaela ge e ba Glück a ile a fetolela Beibele ya gagwe ntle le thušo ya motho yo mongwe. Ga go pelaelo gore o ile a diriša phetolelo ya Luther le gore o ile a akaretša dikarolo tša Beibele tšeo di bego di šetše di le gona tša se-Latvia ka phetolelong ya gagwe. Lega go le bjalo, dikarolo tšeo di bopa karolo e nyenyane feela ya phetolelo ya gagwe. Na go na le bafetoledi ba bangwe bao ba ilego ba mo thuša? Glück o be a e-na le mothuši ge a be a fetolela gomme ba bangwe ba ile ba mo thuša ka go hlahloba mmalelo gotee le go bona ge e ba e le ya maemo a godimo. Lega go le bjalo, go bonala eka thušo ya bona e be e sa akaretše go fetolela ga kgonthe. Ka gona go na le kgonagalo ya gore Glück ke yena feela yo a bego a fetolela.

Phetolelo ya Glück e thušitše kudu tšwelopeleng ya leleme leo le ngwalwago la se-Latvia, lega go le bjalo go na le mafelelo a mangwe ao a lego bohlokwa kudu. Batho ba Latvia ga bjale ba be ba ka bala Lentšu la Modimo ka leleme la bona gomme ba hwetša dithuto tša lona tšeo di neago bophelo. Ga se ba lebala seo Ernst Glück a ba diretšego sona. Ka nywaga e fetago e 300, batho ba kua Alūksne ba be ba dutše ba hlokomela mehlare e mebedi ya oak yeo e tsebjago e le Glika ozoli, goba me-oak ya Glück. Glück o e bjetše e le segopotšo sa Beibele ya se-Latvia. Go na le musiamo o monyenyane kua Alūksne woo o nago le diphetolelo tše di fapa-fapanego tša Beibele gomme gare ga tšona go na le kopi ya mathomo ya phetolelo ya Glück yeo e gatišitšwego. Le gona moano wa motse wa Alūksne o na le Beibele le letšatši-kgwedi la 1689, e lego nako yeo Glück a phethilego modiro wa gagwe ka yona.

Modiro wa Gagwe wa ka Morago

Kapejana ka morago ga ge a se na go fihla kua Latvia, Glück o ile a thoma go ithuta se-Russia. Ka 1699 o ile a ngwala gore o be a phethagatša kganyogo e nngwe—go fetolela Beibele lelemeng leo. Lengwalong leo a le ngwadilego ka 1702, o ngwadile gore o be a šetše a thomile go boeletša Beibele ya se-Latvia. Eupša maemo a be a se sa hlwa a mo dumelela gabotse gore a fetolele Beibele. Ka morago ga nywaga e mentši ya khutšo, Latvia e ile ya ba lefelo la ntwa. Ka 1702 mašole a Russia a ile a fenya ma-Sweden gomme a thoma go buša Alūksne. Glück le lapa la gagwe ba ile ba romelwa Russia. * Dinakong tšeo tša khuduego, Glück o ile a lahlegelwa ke mangwalo a Beibele ya gagwe e mpsha ya se-Latvia le a phetolelo ya gagwe ya se-Russia. O hwile a le Moscow ka 1705.

Go lahlega ga diphetolelo tšeo tša ka morago tša se-Latvia le se-Russia e bile tahlegelo e kgolo. Eupša go fihla lehono, mang le mang yo a balago Beibele ya se-Latvia o holwa ke phetolelo ya mathomo ya Glück.

Ernst Glück e fo ba yo mongwe wa batho ba bantši bao ba ilego ba dira modiro o mogolo wa go fetolela Beibele malemeng a bolelwago ke batho ba tlwaelegilego. Ka baka leo, mo e ka bago batho ba leleme le lengwe le le lengwe mo lefaseng ba kgona go bala Lentšu la Modimo gomme ba nwa meetse a bohlokwa a therešo. Ee, Jehofa o tšwela pele a itsebatša bathong kae le kae a diriša diphetolelo tša Beibele tša maleme a fetago a 2 000.

[Mengwalo ya ka tlase]

[Seswantšho go letlakala 13]

Phetolelo ya Glück

[Seswantšho go letlakala 14]

Dihlatse tša Jehofa di ruta Beibele motseng woo Glück a e fetoletšego go wona