Dintlha tše Kgolo go tšwa Pukung ya Ditiro
Lentšu la Jehofa le a Phela
Dintlha tše Kgolo go tšwa Pukung ya Ditiro
PUKU ya Beibele ya Ditiro e hlalosa histori e feletšego ya mabapi le go hlongwa ga phuthego ya Bokriste le go gola ga yona mo go tšwelago pele. E ngwadilwe ke ngaka Luka gomme e hlalosa pego e kgahlišago ya mediro ya Bokriste ka nako ya nywaga e ka bago e 28—go tloga ka 33 C.E. go ya go 61 C.E.
Karolo ya mathomo ya Ditiro e bolela kudu ka mediro ya moapostola Petro, gomme karolo ya mafelelo e mabapi le moapostola Paulo. Ka go diriša mašala a bjalo ka “rena,” Luka o bontšha gore o be a le gona ge ditiragalo tše dingwe di direga. Go ela hloko molaetša wa puku ya Ditiro go tla dira gore re tšeele godimo matla a Lentšu la Modimo le le ngwadilwego le moya wa gagwe o mokgethwa. (Baheb. 4:12) Le gona go tla re tutueletša go ikgafa le go matlafatša tumelo ya rena kholofelong ya Mmušo.
PETRO O DIRIŠA “DINOTLELO TŠA MMUŠO”
Ka morago ga ge ba hweditše moya o mokgethwa, baapostola ba ile ba nea bohlatse ka sebete. Petro o diriša sa pele sa “dinotlelo tša mmušo wa magodimo” go bulela Bajuda le basokologi bao “ba amogetšego lentšu la gagwe” mojako wa tsebo le sebaka sa gore ba tsene Mmušong. (Mat. 16:19; Dit. 2:5, 41) Tlaišo e kgolo e dira gore barutiwa ba phatlalale, eupša se se dira gore modiro wa boboledi o katologe.
Ge ba se na go kwa gore Samaria e amogetše lentšu la Modimo, baapostola kua Jerusalema ba romela Petro le Johane moo. Ka go bulela Basamaria sebaka sa go tsena Mmušong, Petro o diriša senotlelo sa bobedi. (Dit. 8:14-17) Mohlomongwe ngwageng woo Jesu a tsošitšwego ka wona, Saulo wa Tareso o fetoga ka tsela e makatšago. Ka 36 C.E., Petro o diriša senotlelo sa boraro gomme mpho e sa lefelelwego ya moya o mokgethwa e tšhollelwa go batho ba ditšhaba bao sa bollago.—Dit. 10:45.
Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:
2:44-47; 4:34, 35—Ke ka baka la’ng badumedi ba ile ba rekiša maruo a bona le go aba ditseno? Ba bantši bao e bego e le badumedi ba be ba e-tšwa dinageng tša kgole gomme ba be ba se na dilo tša motheo tše lekanego e bile ba be ba ka se kgone go dula lebaka le letelele Jerusalema. Lega go le bjalo, ba be ba nyaka go dula moo lebaka le leteletšana e le gore ba ka ithuta mo go oketšegilego ka bodumedi bja bona bjo bofsa le go nea ba bangwe bohlatse. Go thuša ba bjalo, Bakriste ba bangwe ba ile ba rekiša dithoto tša bona, gomme ditseno di ile tša abelwa bahloki.
4:13—Na Petro le Johane ba be ba se ba rutega? Ga go bjalo le gatee. Ba be ba bitšwa “ba sa rutegago le ba tlwaelegilego” ka baka la ge ba sa ka ba ya sekolong sa bo-rabi bakeng sa go tlwaeletšwa tša bodumedi.
5:34-39—Luka o tsebile bjang seo Gamaliele a se boletšego ka thopeng lekgotleng la Sanhedrine? Go na le bonyenyane dikgonagalo tše tharo: (1) Paulo, yo e bego e le morutwana wa Gamaliele, o ile a botša Luka; (2) Luka a ka ba ile a boledišana le setho seo se nago le kwelobohloko sa Sanhedrine, se bjalo ka Nikodemo; (3) Luka o hweditše tsebišo ye ka go budulelwa ke Modimo.
7:59—Na Stefano o be a rapela Jesu? Aowa, o be a sa mo rapele. Borapedi bja motho—le thapelo ya gagwe—bo swanetše go lebišwa go Jehofa Modimo a nnoši. (Luka 4:8; 6:12) Maemong a tlwaelegilego, Stefano a ka ba a be a rapela Jehofa ka leina la Jesu. (Joh. 15:16) Lega go le bjalo, boemong bjo Stefano o be a bone pono ya “Morwa wa motho a eme ka letsogong le letona la Modimo.” (Dit. 7:56) Ka ge a be a tseba gabotse gore Jesu o neilwe matla a go tsoša bahu, Stefano o boletše, e sego go rapela, ka go lebanya le Jesu, a Mo kgopela gore a šireletše moya wa gagwe.—Joh. 5:27-29.
Seo re Ithutago Sona:
1:8. Modiro wa lefase ka bophara wa go nea bohlatse woo o dirwago ke barapedi ba Jehofa o ka se phethwe ka ntle le thušo ya moya o mokgethwa.
4:36–5:11. Josefa wa Tsipero e be e le wa ga Baranaba, yeo e bolelago “Morwa wa Khomotšo.” Mohlomongwe baapostola ba ile ba mo nea leina Baranaba ka baka la gore o be a e-na le kwelobohloko, a le botho e bile a thuša ba bangwe. Re swanetše go swana le yena go e na le go swana le Anania le Safira, bao ba ilego ba diriša boikgakanyi, boikaketši le bomenetša.
9:23-25. Go phema manaba a rena e le gore re tšwele pele re dira modiro wa boboledi ga se bofšega.
9:28-30. Ge go nea bohlatse metseng e mengwe goba bathong ba bangwe go e-ba kotsi mmeleng, boitshwarong goba moyeng, re swanetše go phafoga le go kgetha moo re ka dirago boboledi gona le gore re ka bo dira neng.
9:31. Dinakong tša khutšo, re swanetše go katanela go matlafatša tumelo ya rena ka go ithuta le go naganišiša. Se se tla re thuša go boifa Jehofa ka go diriša seo re ithutago sona le ka go ba mafolofolo bodireding.
BODIREDI BJA PAULO BJO MAFOLOFOLO
Ka 44 C.E., Agabuse o tla Antiokia, moo Baranaba le Saulo ba bego ba ruta “ngwaga ka moka.” Agabuse o bolela e sa le pele ka “tlala e kgolo,” yeo e tšwelelago ka morago ga nywaga e mebedi. (Dit. 11:26-28) “Eitše ge ba phethile ka botlalo tirelo ya thušo Jerusalema,” Baranaba le Saulo ba boela Antiokia. (Dit. 12:25) Ka 47 C.E.—ka morago ga nywaga e ka bago e 12 Saulo a fetogile—Baranaba le Saulo ba romelwa ke moya o mokgethwa modirong wa boromiwa. (Dit. 13:1-4) Ka 48 C.E., ba boela Antiokia, “moo ba ilego ba gafelwa bothong bjo bo sa swanelago bja Modimo.”—Dit. 14:26.
Ka morago ga dikgwedi tše senyane, Paulo (yo gape a tsebjago e le Saulo) o kgetha Silase gore a sepele le yena gomme o tšea leeto la bobedi la boromiwa. (Dit. 15:40) Timotheo le Luka ba tlatša Paulo tseleng. Luka o dula Filipi ge Paulo a e-ya Athene le Korinthe, moo a kopanago le Akhwila le Perisila, gomme o fetša ngwaga le dikgwedi tše tshela le bona. (Dit. 18:11) Paulo o tlogela Timotheo le Silase kua Korinthe gomme o tšea Akhwila le Perisila ke moka ba sesa ka sekepe go ya Siria mathomong a 52 C.E. (Dit. 18:18) Akhwila Perisila ba ile ba sepela le yena go ba go fihla Efeso, moo ba ilego ba šala gona.
Ka morago ga go fetša nako kua Siria ya Antiokia, Paulo o tšea leeto la boraro la boromiwa ka 52 C.E. (Dit. 18:23) Kua Efeso, “lentšu la Jehofa [le] tšwela pele le gola ka tsela e matla e bile le fenya.” (Dit. 19:20) Paulo o fetša nywaga e ka bago e meraro moo. (Dit. 20:31) Ka Pentekoste ya 56 C.E., Paulo o Jerusalema. Ka morago ga go golegwa, o nea balaodi bohlatse ka sebete. Kua Roma, moapostola o golegwa ka ngwakong ka nywaga e mebedi (mo e ka bago ka 59-61 C.E.), gomme go tloga moo o hwetša ditsela tša go bolela ka Mmušo le go ruta “dilo tše di lego mabapi le Morena Jesu Kriste.”—Dit. 28:30, 31.
Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:
14:8-13—Ke ka baka la’ng batho ba Lisitara ba ile ba bitša “Baranaba gore ke Tseuse, eupša Paulo ba mmitša Heremese”? Dinonwaneng tša Segerika Tseuse e be e le mmuši wa medimo gomme morwa wa gagwe Heremese o be a tsebja ka dipolelo tše matla. Ka ge Paulo a be a etelela pele dipolelong, batho ba Lisitara ba ile ba mmitša Heremese gomme Baranaba ba re ke Tseuse.
16:6, 7—Ke ka baka la’ng moya o mokgethwa o ile wa thibela Paulo le badirišani ba gagwe go dira boboledi seleteng sa Asia le sa Bithinia? Go be go e-na le badiri ba mmalwa feela. Ka baka leo, moya o mokgethwa o ile wa ba romela ditšhemong tšeo di bego di tšweletša kudu.
18:12-17—Ke ka baka la’ng Molaodi wa Selete Gallio a sa ka a tsena ditaba gare ge babogedi ba be ba thoma go betha Sostene? Mohlomongwe Gallio o be a nagana gore monna yo a bego a bonagala a eteletše pele sehlotswana seo se bego se lwantšha Paulo o be a swinega. Lega go le bjalo, go bonala tiragalo ye e bile le mafelelo a mabotse ka gobane e ile ya dira gore Sostene a be Mokriste. Ka morago, Paulo o bolela ka Sostene e le “ngwanabo rena.”—1 Bakor. 1:1.
18:18—Ke keno efe yeo e dirilwego ke Paulo? Diithuti tše dingwe di šišinya gore Paulo o be a dirile keno ya go ba Moitlami. (Num. 6:1-21) Lega go le bjalo, Beibele ga e bolele gore Paulo o be a dirile keno efe. Go feta moo, Mangwalo ga a bolele gore keno yeo e dirilwe pele goba ka morago ga go sokologa ga Paulo goba ge eba o be a e thoma goba a e fetša. Go sa šetšwe gore boemo e ka ba e be e le bofe, go dira keno e bjalo e be e se sebe.
Seo re Ithutago Sona:
12:5-11. Re ka rapelela bana babo rena e bile re swanetše go dira bjalo.
12:21-23; 14:14-18. Ka go rata Heroda o ile a amogela letago leo le swanetšego go newa Modimo feela. Seo se be se fapana gakaakang le theto le kgodišo tše sa swanelago tšeo di ilego tša ganwa ke Paulo le Baranaba! Ga se ra swanela go kganyoga letago bakeng sa dilo le ge e le dife tšeo re di fihleletšego tirelong ya Jehofa.
14:5-7. Go dula re phafogile go ka re thuša go ba mafolofolo tirelong.—Mat. 10:23.
14:22. Bakriste ba letetše gore ba tla tlaišwa. Ga ba leke go phema tlaišo ka go kwanantšha tumelo ya bona.—2 Tim. 3:12.
16:1, 2. Bafsa ba Bakriste ba swanetše go šoma ka thata tirelong ya bona go Modimo ka phuthegong le go tsoma thušo ya Jehofa gore ba be le botumo bjo bobotse.
16:3. Re swanetše go dira sohle seo re ka se kgonago ka go dumelelana le melao ya motheo ya Mangwalo, go dira gore ditaba tše dibotse di amogelwe ke ba bangwe.—1 Bakor. 9:19-23.
20:20. 21. Modiro wa go nea bohlatse ka ntlo le ntlo ke karolo e bohlokwa ya bodiredi bja rena.
20:24; 21:13. Go dula re botegela Modimo go bohlokwa kudu go feta go boloka bophelo bja rena.
21:21-26. Re swanetše go ikemišetša go amogela keletšo e botse.
25:8-12. Bakriste lehono ba ka diriša thušo ya tša molao e bile ba swanetše go dira bjalo “go lweleng le go theeng ka molao ditaba tše dibotse.”—Bafil. 1:7.
26:24, 25. Re swanetše go tsebatša “dipolelo tša therešo le tša go hlaphogelwa monaganong” gaešita le ge e le bošilo go “motho wa nama.”—1 Bakor. 2:14.
[Seswantšho go letlakala 30]
Petro o dirišitše “dinotlelo tša Mmušo” neng?
[Seswantšho go letlakala 31]
Modiro wa lefase ka bophara wa go nea bohlatse o be o ka se dirwe ntle le thušo ya moya o mokgethwa