1, 2. Ke maikwelo afe ao ka tlwaelo a lego gona magareng ga batswadi le bana, eupša ke bothata bofe bjo ka dinako tše dingwe ba lebeletšanago le bjona?

“GE E ba o be o ka tseba gore batswadi ba gago ba be ba tla hlokofala gosasa, ke selo sefe se segolo seo o bego o ka nyaka go ba botša sona lehono?” Potšišo yeo e ile ya botšišwa bana ba bantši kua United States. Go e na le gore ba bolele ka mathata le diphapano tšeo ba bego ba na le tšona le batswadi ba bona, 95 lekgolong ya bana bao e ile ya re e ka botša batswadi ba bona gore: “Ke kgopela tshwarelo” le gore “ke go rata ka pelo ya ka ka moka.”—For Parents Only, ka Shaunti Feldhahn le Lisa Rice.

² Ka kakaretšo, bana ba rata batswadi ba bona, gomme le batswadi ba rata bana ba bona. Seo e tloga e le sa therešo kudu malapeng a Bakriste. Gaešita le ge batswadi le bana ba kganyoga go ba monwana le lenala, ka dinako tše dingwe go thata gore ba boledišane. Le maemong ao ba ka boledišanago ka ditaba tše itšego ka go lebanya le ka bolokologi, ke ka baka la’ng ba phema go boledišana ka ditaba tše dingwe? Ke mapheko afe ao a thibelago poledišano e botse? Re ka a fenya bjang?

3. (a) Ke ka baka la’ng e le tlhohlo gore malapeng a mantši go be le poledišano e botse? (b) Ke ka baka la’ng malapa a mantši Isiraeleng ya bogologolo a be a se na bothata bja go fetša nako a le gotee?

³ Malapa a mantši a thatafalelwa ke go hwetša nako e lekanego ya gore a be le poledišano e agago. Maemo a be a se bjalo ka mehla. Moshe o ile a laela botate ba Baisiraele gore: ‘Nweletšang mantšu a Modimo baneng ba lena, le bolele ka ona ge le dutše dintlong tša lena, ge le sepela tseleng, ge le robala le ge le tsoga.’ (Doit. 6:6, 7) Ngwana o be a fetša letšatši la gagwe a na le mmagwe ka gae goba a na le tatagwe mašemong goba lefelong la mošomo. Bana gotee le batswadi ba be ba na le dibaka tše dintši tša go fetša nako ba le mmogo gomme ba boledišana. Ka  baka leo, batswadi ba be ba le boemong bjo bokaone bja gore ba tsebe dinyakwa tša bana ba bona, dikganyogo tša bona le dimelo tša bona. Le gona, go be go na le nako e lekanego le dibaka tše dintši tša gore bana ba tsebe batswadi ba bona gabotse.

4. Ke ka baka la’ng malapeng a mantši go se na poledišano mehleng ye?

⁴ Ruri bophelo bja lehono bo tloga bo fapane le bja nakong yeo! Dinageng tše dingwe, bana ba thoma sekolo sa bomapimpana e sa le ba banyenyane kudu, maemong a mangwe ba thoma ba na le nywaga e mebedi feela. Batswadi ba bantši ba šoma kgole kudu le gae. Le gona ge bana le batswadi ba le gotee, ba fetša nako ya bona ba bogetše thelebišene goba ba diriša dikhomphutha tša bona le didirišwa tše dingwe tša elektroniki. Maemong a mantši, bana le batswadi ba phela maphelo a go se swane; ge e le gabotse go ba bjalo ka ge eka ga ba tsebane. Go ka direga gore ga ba ke ba eba le poledišano e holago le ka mohla.

5, 6. Batswadi ba bangwe ‘ba diriša nako ya bona bjang ka bohlale’ gore ba fetše nako e oketšegilego le bana ba bona?

⁵ Na o ka ‘diriša nako ya gago ka bohlale’ gore o tlogele go dira dilo tše dingwe eupša o fetše nako e oketšegilego le lapa la gago goba la geno? (Bala Baefeso 5:15, 16.) Malapa a mangwe a dumelelana ka gore a lekanyetše nako yeo go bogelwago thelebišene goba go dirišwago khomphutha. A mangwe a katanela gore gatee mo letšatšing a je dijo a le mmogo. Ruri tokišetšo ya go ba le borapedi bja lapa e tloga e bula sebaka se sebotse sa gore batswadi le bana ba batamelane kgauswi gomme ba ahlaahle ditaba tša moya ba iketlile! Go ka ba kaone go thoma ka go beela ka thoko iri goba go feta moo beke e nngwe le e nngwe bakeng sa borapedi bjo, eupša go nyakega maiteko a mangwe a oketšegilego gore go bulwe mojako wa gore le boledišane ka ditaba tše dingwe. Ka baka leo, ke gabohlokwa gore go be le poledišano ya ka mehla le e sa kgaotšego. Pele ga ge ngwana wa gago a eya sekolong mesong, mmotše taba e itšego e kgothatšago, ahlaahla temana ya letšatši le yena goba o rapele le yena. Ruri seo se ka thuša ngwana wa gago gore a hlwe gabotse.

⁶ Batswadi ba bangwe ba ile ba kgona go dira diphetogo maphelong a bona e le gore ba fetše nako e oketšegilego le bana ba bona. Ka  mohlala, Laura, * e lego mma wa bana ba babedi, o ile a tlogela mošomo wa gagwe e le gore a dire sona seo. O re: “Ka moka ga rena re be re kitimela go ya mešomong goba dikolong mesong. Ge ke boa gae mantšiboa, ke hwetša bana ba šetše ba robetše, ba robaditšwe ke moledi. Go tlogela ga ka mošomo go ile gwa bolela gore re phele ka tšhelete e nyenyane, eupša ga bjale ke a bona gore ke tseba gabotse seo bana ba ka ba se naganago gotee le mathata a bona. Ke theetša seo ba se bolelago ge ba rapela gomme ka ba hlahla, ka ba kgothatša le go ba ruta.”

7. Ke selo sefe seo bana le batswadi ba llago ka sona?

⁷ Ka morago ga ge bangwadi ba puku ya For Parents Only ba boledišane le bafsa ba bantši, ba ile ba lemoga lepheko le lengwe gape la poledišano. Ba re: “Selo se segolo kudu seo bana ba llago ka sona ka batswadi ba bona ke gore: ‘Ga ba theetše.’” Bothata bjoo ga se bja batswadi feela. Gantši batswadi ba lla ka yona taba yeo ka bana ba bona. E le gore mekero ya poledišano e dule e bulegile, ditho tša lapa di swanetše go theetšana—di theetšane ka kelohloko.—Bala Jakobo 1:19.

8. Batswadi ba ka theetša bjang bana ba bona e le ka kgonthe?

⁸ Batswadi, na ruri le theetša bana ba lena? Seo se ka ba boima ge o lapile goba ge seo ba bolelago ka sona se bonagala se sa re selo. Eupša seo se bonagalago se sa re selo go wena se ka ba se le bohlokwa kudu go ngwana wa gago. Go ‘akgofela go kwa’ go bolela gore o se theetše feela seo ngwana wa gago a se bolelago eupša gape o ele hloko tsela yeo a se bolelago ka yona. Segalo sa lentšu la gagwe goba ponagalo ya gagwe ya sefahlego di ka go thuša go bona kamoo ngwana a ikwago ka gona. Le gona ke gabohlokwa gore o mmotšiše dipotšišo. Beibele e re: “Menagano ya motho e etša meetse ka sedibeng se se išago, eupša motho wa temogo a ka kgona go e utolla.” (Die. 20:5, Today’s English Version) Temogo e tloga e nyakega ge o boledišana le ngwana wa gago ka ditaba tšeo go sego bonolo go bolela ka tšona.

9. Ke ka baka la’ng bana ba swanetše go theetša batswadi ba bona?

⁹ Bana, na le kwa batswadi ba lena? Lentšu la Modimo le re: “Morwa wa ka, theetša tayo ya tatago gomme o se ke wa lahla molao wa mmago.” (Die. 1:8) Gopola gore batswadi ba gago ba a go rata e bile ba go kganyogela tše dibotse, ka gona ke gabohlale gore o ba theetše le go ba kwa. (Baef. 6:1) Go bonolo go ba le tsebe ge go na le poledišano e botse le ge o tseba gore o a ratwa. Botša batswadi ba gago kamoo o ikwago ka gona ka dilo. Seo se tla dira gore ba go kwešiše. Go ba gona, le wena o swanetše go leka go ba kwešiša.

10. Re ithuta eng pegong ya Beibele ya mabapi le Rehoboama?

¹⁰ O swanetše go ba šedi ge go tliwa tabeng ya go theetša keletšo ya dithaka tša gago. Di ka no go botša seo o nyakago go se kwa, eupša keletšo ya tšona e ka no se go thuše le ganyenyane. Ge e le gabotse, e ka ba ya go gobatša. Ka ge bontši bja bafsa ba se na phihlelo yeo batho ba bagolo ba nago le yona, ga ba kgone go bonela dilo pele e bile ba ka no se bone ditlamorago tša go itshwara ka tsela e itšego. Gopola mohlala wa morwa wa Kgoši Solomone e lego Rehoboama. Ge a be a thoma go buša Isiraele, nkabe a ile a hlalefa gomme a latela keletšo ya banna ba bagolo. Go e na le moo, o ile a latela keletšo ya bošilo ya masogana ao e bego e le dithaka tša gagwe. Ka baka leo, o ile a se sa thekgwa ke bontši bja batho bao a bego a ba buša. (1 Dikg. 12:1-17) Go e na le go latela tsela e sego bohlale ya Rehoboama, šoma ka thata go dula o boledišana le batswadi ba gago. Bolela le bona ka seo o se naganago. Thabela tayo yeo ba go neago yona, gomme o ithute bohlaleng bja bona.—Die. 13:20.

11. Ke eng seo se ka diregago ge e ba batswadi ba sa tsenege?

¹¹ Batswadi, ge e ba le sa nyake gore bana  ba lena ba nyake keletšo dithakeng tša bona, gona tsenegang, a go beng bonolo gore ba boledišane le lena. Kgaetšedi yo mongwe yo a lego mahlalagading o ngwadile gore: “Ge batswadi ba ka ba ka no kwa ke bolela ka leina la mošemane, ba thoma go se sa dudišega. Seo se dira gore le nna ke se sa dudišega gomme ke se sa lokologa go tšwetša pele poledišano.” Kgaetšedi yo mongwe yo mofsa o ngwadile gore: “Bafsa ba bantši bao ba lego mahlalagading ba nyaka go kwa keletšo ya batswadi ba bona, eupša ge batswadi ba bona ba sa ba iše hlogong, bana bao ba tla ya go motho yo mongwe yoo a tlago go ba eletša, go akaretša le go bao ba se nago phihlelo.” Ge e ba o ikemišeditše go theetša bana ba gago ka šedi tabeng e nngwe le e nngwe yeo ba bolelago ka yona, o tla hwetša gore ba tla bula mejako ka moka ya poledišano gomme ba amogela tlhahlo ya gago.

12. Tsela yeo batswadi ba arabelago ka yona e ka šitiša bjang poledišano le bana ba bona?

¹² Lepheko le lengwe la poledišano le tlišwa ke ge batswadi ba tšeega maikwelong ge bana ba bona ba ba botša ditaba tše itšego. Go a kwešišega gore batswadi ba Bakriste ba nyaka go šireletša bana ba bona. ‘Mehla ye ya bofelo’ e tletše ka dikotsi—tša moya le tše dingwe. (2 Tim. 3:1-5) Lega go le bjalo, seo batswadi ba bonago se šireletša bana ba bona se ka bonagala e le kgatelelo go bana ba bona.

13. Ke ka baka la’ng batswadi ba swanetše go ba šedi gore ba se kitimele go araba bana ba bona?

¹³ Ke gabohlale gore batswadi ba se kitimele go araba bana ba bona. Ke therešo gore ga se ka mehla go lego bonolo go homola ge bana ba gago ba go botša taba yeo e go tenago. Eupša ke gabohlokwa gore o theetše ka kelohloko pele ga ge o araba. Kgoši Solomone yo bohlale o ngwadile gore: “Ge motho a fetola taba pele a ka ekwa, o bontšha bošilo gomme o a inyatšiša.” (Die. 18:13) Ge e ba o dula o išitše maswafo fase, o tla kwa ditaba tše dintši tšeo ngwana wa gago a tlago go go botša tšona. O swanetše go kwešiša ditaba ka botlalo pele ga ge o ka mo thuša. ‘Mantšu a bošilo’ a ka ba a bakilwe ke pelo e gakanegilego. (Jobo 6:1-3) Ka ge le le batswadi bao ba nago le lerato, dirišang ditsebe tša lena gore le kwešiše boemo gomme le diriše maleme a lena gore le ba alafe.

14. Ke ka baka la’ng bana ba swanetše go diega go bolela?

¹⁴ Bana, le lena le swanetše go ‘diega go bolela,’ le se kitimele go gana seo batswadi ba lena ba se bolelago, ka gobane Modimo o ba neile boikarabelo bja gore ba le tlwaetše. (Die. 22:6) Ba ka ba ba ile ba feta maemong a swanago le ao le lego go ona gona bjale. Godimo ga moo, ba itsholela diphošo tšeo ba di dirilego ge e be e sa le bana gomme ba ikemišeditše ka pelo ka moka go le šireletša gore le se dire diphošo tše swanago. Ka gona, lebelelang batswadi ba lena e le bathekgi ba lena, e sego manaba a lena; ba lebeleleng e le baeletši ba lena, e sego balwantšhi ba lena. (Bala Diema 1:5.) “Godiša tatago le mmago,” gomme o ba bontšhe gore o ba rata ka mokgwa woo ba go ratago ka wona. Seo se tla dira gore go be bonolo go bona go go “godiša ka tayo le temošo ya Jehofa.”—Baef. 6:2, 4.

15. Ke eng seo se tlago go re thuša gore re se felele bao re ba ratago pelo le go ba galefela?

¹⁵ Gantši re felela batho bao re ba ratago pelo. Moapostola Paulo o ngwadile gore: “Ke ngwalela bakgethwa le bana babo rena ba ba botegago ba lego boteeng le Kriste bao ba lego Kolose ke re: . . . Lena banna, tšwelang pele le rata basadi ba lena gomme le se ke la ba galefela o šoro. Lena botate, le se ke la befediša bana ba lena e le gore ba se nyame.” (Bakol. 1:1, 2; 3:19, 21) Paulo o ile a kgothaletša Baefeso gore: “Tlošang go lena mohuta o mongwe le o mongwe wa go boloka sekgopi, bogale, pefelo, mašata le polelo e gobošago.” (Baef. 4:31) Go hlagolela go se fele pelo, boleta le boitshwaro, e lego dika tšeo di  enywago ke moya wa Modimo, go tla re thuša gore re dule re išitše maswafo fase ge re gateletšegile.—Bagal. 5:22, 23.

16. Jesu o ile a phošolla bjang barutiwa ba gagwe, gona ke ka baka la’ng taba ye e tloga e makatša?

¹⁶ Ela hloko mohlala wa Jesu. Akanya ka kgateletšo e matla yeo a ilego a ba le yona selalelong sa gagwe sa mafelelo ge a na le baapostola ba gagwe. Jesu o be a tseba gore diiring tše sego kae o be a tlo hwa lehu le bohloko. Go kgethagatšwa ga leina la Tatagwe le go phološwa ga batho go be go ithekgile ka go botega ga gagwe. Eupša gona moo selalelong, go ile “gwa tsoga le ngangišano e šoro go [baapostola] mabapi le gore ke ofe yo a bego a bonala e le yo mogolo go bona ka moka.” Jesu ga se a ba hlabela mašata goba go ba galefela. Go e na le moo, o ile a boledišana le bona a išitše maswafo fase. Jesu o ile a ba gopotša gore ba ile ba swarelela le yena melekong dinakong tše thata. Gaešita le ge Sathane a be a nyaka go ba fefera bjalo ka korong, Jesu o ile a ba kgodiša gore ba be tla dula ba botega. O ile a ba a dira kgwerano le bona.—Luka 22:24-32.

17. Ke eng seo se tla thušago bana gore ba dule ba thekgile ditho?

¹⁷ Bana le bona ba swanetše go dula ba thekgile ditho. Ge ba tsena mahlalagading, ke ka yona nako yeo moo ba ka bonago eka tlhahlo ya batswadi ba bona e bontšha gore ga ba ba bote. Gaešita le ge ka dinako tše dingwe seo se ka bonagala bjalo, gopola gore go tshwenyega ga batswadi ba gago ka wena ke pontšho ya gore ba a go rata. Ge e ba o ba theetša o thekgile ditho e bile o dirišana le bona, ba tla go hlompha e bile ba tla go tšea o le motho yo a nago le boikarabelo. Boitshwaro bjo bjalo bo ka dira gore ba go nee tokologo e oketšegilego dibopegong tše dingwe tša bophelo. Ke gabohlale gore o be le boitshwaro. Seema se bohlale se re: “Setlaela se ntšha bogale bja sona ka moka, eupša yo bohlale o thekga ditho go fihla mafelelong.”—Die. 29:11.

18. Lerato le dira bjang gore go feleletše go na le poledišano e botse?

¹⁸ Ka gona lena batswadi le bana ba rategago, le se ke la fela matla ge poledišano ka lapeng e se ka tsela yeo le ratago gore e be ka yona. Šomang ka thata gore e be gona, gomme le tšwele pele le sepela therešong. (3 Joh. 4) Batho ba phethagetšego ba tla kgona go boledišana ka tsela e phethagetšego lefaseng le lefsa, go se na go se kwešišane le dikgohlano. Eupša ga bjale gona, ka moka ga rena re dira dilo tšeo re itsholelago tšona ka morago. Ka gona le se ke la dikadika go kgopelana tshwarelo. Lebalelanang ka bolokologi. Le “kopanywe gotee ka kwano leratong.” (Bakol. 2:2) Lerato le na le matla. ‘Lerato ga le fele pelo e bile le botho. Ga le rumolege. Ga le boloke pego ya bobe. Le tiišetša tšohle, le dumela tšohle, le holofela tšohle e bile le kgotlelela tšohle.’ (1 Bakor. 13:4-7) Dulang le hlagolela lerato, gomme poledišano e botse e tla ba gona, ke moka ya thabiša lapa ka moka le go tumiša Jehofa.