GO THULANA le mmatswale le ratswale e ka ba selo seo bo-rametlae ba dirago metlae ka sona, eupša bophelong bja kgonthe ga se selo sa go segiša. Reena, mosadi yo a nyetšwego wa kua India, o re: “Ka nywaga e mentši mmatswale o be a laola lenyalo la-ka. Gantši, ke be ke omanya monna wa-ka ka baka la gore ke be nka se kgone go dira bjalo go mmagwe. Go be go bonala eka o swanetše go kgetha magareng ga go ba monna yo a lokilego le go ba morwa yo a lokilego.”

Ke ka baka la’ng bo-mmatswale le bo-ratswale ba bangwe ba tsena-tsena ditaba tša bana ba bona ba nyetšego? Jenny, yo a tsopotšwego mathomong, o šišinya seo e ka bago lebaka. O re: “Ba ka be ba thatafalelwa ke go bona motho yo mofsa le yo a se nago phihlelo a e-ba le boikarabelo bja go hlokomela morwa goba morwedi wa bona.” Dilip, monna wa Reena, o hlalosa lebaka le lengwe. O re: “Batswadi bao ba ilego ba ikgafa bakeng sa bana ba bona le go ba godiša ba ka bona eka ba phaelwa ka thoko. Le gona, ba ka tshwenyega ka taba ya gore morwa goba morwedi wa bona ga a na bohlale bja go dira gore lenyalo le atlege.”

Go bolela therešo, ka dinako tše dingwe bo-mmatswale le bo-ratswale ba laletšwa go tsena-tsena ditaba. Ka mohlala, ela hloko Michael le Leanne, banyalani ba kua Australia. Michael o re: “Leanne o tšwa lapeng leo le kgokaganego moo yo mongwe le yo mongwe a bego a bolela dilo phatlalatša. Ka gona, ka morago ga ge re nyalane o be a tla botšiša tatagwe ka diphetho tšeo nna le yena re bego re swanetše go di dira. Tatagwe o be a na le bohlale bjoo a bego a ka bo abelana  le yena, eupša ke be ke kwešwa bohloko ke gore o be a e-ya go yena go e na le gore a tle go nna!”

Ge e le gabotse, go thulana le mmatswale le ratswale go ka baka mathata lenyalong. Na o boemong bjoo? O dirišana bjang le batswadi ba molekane wa gago gomme molekane wa gago o dirišana bjang le batswadi ba gago? Ela hloko ditlhohlo tše pedi tšeo di ka tšwelelago le seo o ka se dirago.

Molekane wa gago o bonala a kgokagane ka mo go feteletšego le batswadi ba gagwe. Luis, monna yo a nyetšego wa kua Sepania o re: “Mosadi wa-ka o be a nagana gore ge re ka se dule kgaufsi le batswadi ba gagwe, o tla be a bontšha go se ba botegele. Ka lehlakoreng le lengwe, ge morwa wa rena a be a belegwa, batswadi ba-ka ba be ba re etela mo e ka bago letšatši le lengwe le le lengwe, ba tlogela mosadi wa-ka a gateletšegile. Se se ile sa baka dikgohlano tše dintši.”

Mathata:

Ge Beibele e hlalosa thulaganyo ya lenyalo e re ge nako e dutše e feta “monna ó tlo tloxêla tata’xwê le mma’xwê, a xomarêla mosadi wa xaxwe; xomme ba tlo ba nama e tee.” (Genesi 2:24) Go ba “nama e tee” ke selo seo se fetago go fo dula gotee. Ge e le gabotse, go bolela gore monna le mosadi ba thoma lapa le lefsa—leo le tlago pele ga malapa ao ba tšwago go ona. (1 Bakorinthe 11:3) Go ba gona, bobedi monna le mosadi ba sa dutše ba swanetše go hlompha batswadi ba bona gomme gantši seo se akaretša go ba theetša. (Baefeso 6:2) Go thwe’ng ge e ba tsela yeo molekane wa gago a phethago boikarabelo bjoo ka yona e dira gore o ikwe o hlokomologwa?

Seo o ka se dirago:

Lebelela boemo bjoo ka monagano o bulegilego. Na molekane wa gago o kgokagane le bona ka mo go feteletšego, goba na e ka fo ba e le gore wena ga o na kgokagano e swanago le batswadi ba gago? Ge e ba go le bjalo, boemo bja lapa leno bo ka ba le tutuetšo efe tseleng yeo o lebelelago boemo ka yona? Na o ka ba o e-na le lehufa le lenyenyane?—Diema 14:30; 1 Bakorinthe 13:4; Bagalatia 5:26.

Go araba dipotšišo tše bjalo go nyaka gore o itlhahlobe ka potego. Eupša go dira bjalo go bohlokwa. Go ba gona, ge e ba go thulana le mmatswale le ratswale e le mothopo wa kgohlano magareng ga gago le molekane wa gago, gona o na le mathata a lenyalo—e sego bothata le mmatswale le ratswale.

Mathata a mantši a lapa a bakwa ke gore ga go na balekane ba babedi bao ba bonago dilo ka leihlo le tee. Na o ka leka go bona dilo ka pono ya molekane wa gago? (Bafilipi 2:4; 4:5) Se ke seo se ilego sa dirwa ke monna yo a nyetšego wa kua Mexico yo a bitšwago Adrián. O re: “Mosadi wa-ka o godišeditšwe lapeng leo le bego le e-na le tutuetšo e sa kgahlišego, ka gona ke ile ka efoga go ba le tswalano ya kgaufsi le batswadi ba gagwe. Mafelelong ke ile ka gana go ba le tswalano le ge e le efe le bona—ka nywaga e mentši. Se se ile sa baka dikgohlano lenyalong la rena ka gobane mosadi wa-ka o be a sa dutše a nyaka go ba le tswalano le lapa labo, kudu-kudu mmagwe.”

Ge nako e dutše e e-ya, Adrián o ile a ba le pono e leka-lekanego ka taba ye. O re: “Gaešita le ge ke tseba gore ge mosadi wa-ka a ikgokaganya kudu le batswadi ba gagwe o tutuetšwa ka tsela e sa kgahlišego maikwelong, go se ikgokaganye le bona ka mo go feletšego go ka baka mathata. Ke dirile sohle seo nka se kgonago go leka go tsošološa le go boloka tswalano e botse le batswadi ba gagwe.” *

Bo-mmatswale le bo-ratswale ba dula ba tsena-tsena ditabeng tša lenyalo la lena, ba le nea keletšo le ge le sa ka la e kgopela. Mosadi wa kua Kazakhstan yo a bitšwago Nelya o re: “Nywaga ya mathomo e šupago ya lenyalo la  rena re e feditše re dula gabo monna wa-ka. Go ile gwa tsoga diphapang mabapi le tsela yeo re bego re godiša bana ba rena ka yona le mabapi le tsela yeo ke bego ke apea le go hlwekiša ka yona. Ke ile ka boledišana le monna wa-ka le mmatswale mabapi le bothata bjo, eupša se se ile sa baka dikgohlano kudu.”

Mathata:

Ge o tsena lenyalong, ga o sa laolwa ke batswadi ba gago. Go e na le moo, Beibele e bolela gore “hlogo ya monna yo mongwe le yo mongwe ke Kriste; hlogo ya mosadi yona ke monna”—ke gore, monna wa gagwe. (1 Bakorinthe 11:3) Go sa šetšwe seo, ka ge go boletšwe pejana, bobedi monna le mosadi ba swanetše go hlompha batswadi ba bona. Ge e le gabotse, Diema 23:22 e re botša gore: “Kwaa tat’axo, yêna motswadi wa xaxo; ’me mm’axo xe a kxekotše, O se kê wa mo nyatša.” Eupša go thwe’ng ge e ba batswadi ba gago—goba batswadi ba molekane wa gago—ba tshela mellwane gomme ba leka go le gapeletša go dira dilo ka tsela ya bona?

Seo o ka se dirago:

Ka moya wa go naganela, leka go lemoga maikemišetšo a bona. Ryan, yo a tsopotšwego mathomong, o re: “Maemong a mangwe batswadi ba nyaka go tseba gore ba sa dutše ba le bohlokwa maphelong a bana ba bona.” Ba ka no ba ba sa ikemišetše go tsena-tsena ditaba ka tsela yeo gomme boemo bo ka lokišwa ka go diriša keletšo ya Beibele e rego, “tšwelang pele le kgotlelelana gomme le lebalelana ka bolokologi ge e ba motho a e-na le lebaka la go ba le pelaelo ka yo mongwe.” (Bakolose 3:13) Eupša go thwe’ng ge e ba go tsena-tsena ditaba ga mmatswale le ratswale e e-ba mo go tseneletšego kudu moo go bakago kgohlano magareng ga gago le molekane wa gago?

Banyalani ba bangwe ba ithutile go beela batswadi ba bona mellwane. Se ga se bolele gore le ba beele melao. * Gantši, e ka fo ba go ba bontšha ka ditiro gore molekane wa gago o tla pele bophelong bja gago. Ka mohlala, monna wa kua Japane yo a bitšwago Masayuki o re: “Gaešita le ge batswadi ba tšweletša pono ya bona, o se ke wa fo dumela di tloga fase. Gopola, o aga lapa le lefsa. Ka gona thoma ka go botšiša molekane wa gago gore o ikwa bjang ka keletšo yeo.”

Dikgohlano tše dintši magareng ga balekane le batswadi di ka fokotšega ge e ba go lemogwa maikemišetšo a bona le go gana go dumelela dikgohlano tšeo di baka diphapang magareng ga gago le molekane wa gago. Mabapi le se, Jenny o dumela ka gore: “Ka dinako tše dingwe ge nna le molekane wa-ka re boledišana ka batswadi ba rena maikwelo a rena a be a akaretšwa kudu gomme go be go le molaleng gore go bolela ka mafokodi a batswadi ba rena go be go ka kweša bohloko kudu. Lega go le bjalo, mafelelong re ile ra ithuta go tlogela go diriša mafokodi a batswadi ba rena go kwešana bohloko gotee le go rarolla bothata bjo re lebeletšanego le bjona. Ka baka leo, re batamelane kudu bjalo ka monna le mosadi.”