Tiragalo ya Bohlokwa Kudu ya Moya Historing!

Go Lokollwa ga Phetolelo ya Lefase le Lefsa ya Mangwalo a Makgethwa ka Sepedi

KA SEPTEMBER 24, 2010, go ile gwa ba le tiragalo e bohlokwa kudu ya moya historing: Phetolelo ya Lefase le Lefsa ya Mangwalo a Makgethwa ya Sepedi e ile ya lokollwa.

Phetolelo ya Lefase le Lefsa ga bjale e balwa gotee le Dibeibele tšeo di dirišitšwego ka nako e telele ke batho bao ba boifago Modimo mo Afrika Borwa. Lega go le bjalo, ke ka baka la’ng go nyakega phetolelo e nngwe gape ya Beibele? Ke mang yo a ikarabelago ka go tšweletšwa ga yona? Le gona, o ka kgodišega bjang gore Phetolelo ya Lefase le Lefsa e ka botwa?

Ke ka Baka La’ng go Ena le Diphetolelo tše Dintši tša Beibele?

Nywageng ya morago bjale go gatišitšwe diphetolelo tše dintši kudu tše difsa tša Beibele. Diphetolelo tše dingwe tše difsa di dirile gore Lentšu la Modimo le hwetšagale la mathomothomo ka maleme a itšego. Lega go le bjalo, Dibeibele tše difsa di gatišwa gape le ka maleme ao a šetšego a ena le diphetolelo tša Beibele. Ka baka la’ng? Puku ya So Many Versions?, yeo e ngwadilwego ke Sakae Kubo le Walter Specht, e hlalosa gore: “Ga go na phetolelo ya Beibele yeo le ka mohla e ka lebelelwago e le yona ya makgaolakgang. Diphetolelo di swanetše go sepedišana le kgolo tabeng ya go ithuta Beibele le go fetofetoga ga leleme.”

Lekgolong le la nywaga go bile le kgolo e lemogegago kwešišong ya Seheberu, Searama le Segerika, e lego maleme ao Beibele e bego e ngwadilwe ka ona mathomong. Le gona go utollotšwe dingwalwa tša Beibele tšeo e bego e le tša kgajana le tšeo di nepagetšego kutšwanyana go feta tšeo di bego di dirišwa ke meloko ya pejana ya bafetoledi ba Beibele. Ka go re’alo, lehono lentšu la Modimo le ka fetolelwa ka mo go nepagetšego kutšwanyana go feta le ge e le neng pele!

Ge makasine wa The Antlantic Monthly o bolela ka mekgwa ya go dira kgwebo o re: “Ka mo go makatšago, go gatišwa ga Beibele ke kgwebo e kgolo yeo e dirago tšhelete e ntši kudu.” Le gona, ka dinako tše dingwe go bonagala kganyogo ya go tšweletša puku yeo e rekwago kudu e le  yona e etišwago pele kudu go e na le go tšweletša kgatišo e nepagetšego. Beibele e nngwe ya morago bjale e itšeetše molao matsogong ka go tloša ditemana tšeo bagatiši ba yona ba naganago gore di “a tšwafiša” e le ka kgonthe. Beibele e nngwe yona e fetoša mantšu goba dipolelwana tšeo di ka kgopišago babadi ba mehleng yeno. Ka mohlala, e leka go kgahliša basadi bao ba naganago gore ba na le ditshwanelo tša go swana le tša banna ka go bitša Modimo gore ke “Tate-Mma.”

Go Šira Leina la Modimo

Mohlomongwe mokgwa wo o kgopišago kudu ke woo o akaretšago leina la Modimo e lego Jehofa. (Diithuti tše dingwe di fetolela leina le ka gore “Yahweh.”) Dikoping tša bogologolo tša Beibele, leina la Modimo le emelwa ke ditumammogo tše nne tša Seheberu tšeo di ka fetolelwago ka go lebanya e le YHWH goba JHVH. Leina le la moswana-noši le tšwelela ka makga a e ka bago a 7 000 go seo se bitšwago Testamente ya Kgale e nnoši. (Ekisodo 3:15; Psalme 83:18) Ka gona, go molaleng gore Mmopi wa rena o be a rerile gore barapedi ba gagwe ba tsebe leina leo ba be ba le diriše!

Lega go le bjalo, nywagakgolong e fetilego go boifa ditumelakhwele go ile gwa dira gore Bajuda ba kgaotše go bitša leina la Modimo. Ka morago, ditumelakhwele tše bjalo di ile tša ba tša kgoma le Bokriste. (Bapiša le Ditiro 20:29, 30; 1 Timotheo 4:1.) E ile ya ba mokgwa o tlwaelegilego go bafetoledi ba Beibele gore ba diriše sereto “Morena” legatong la leina la Modimo. Lehono, Dibeibele tše dintši di tloša leina la Modimo ka mo go feletšego. Dibeibele tše dingwe tša mehleng yeno e bile ga di bolele ka lentšu “leina” go Johane 17:6, moo Jesu a rego: “Ke utolotše leina la gago.” Today’s English Version e fetolela temana ye ka gore: “Ke go tsebaditše.”

Ke ka baka la’ng leina la Modimo le hloilwe ka tsela ye? Ela hloko mantšu ao a boletšwego ka makasineng wa Practical Papers for the Bible Translator. (Volume 43, number 4, 1992) Makasine wo o gatišitšwe ke United Bible Societies (UBS), e lego mokgatlo woo o lomaganyago modiro o mogolo wa go fetolela Beibele woo o dirwago lefaseng ka bophara. Sehlogo se sengwe se itše: “Ka ge go se na pelaelo ya gore YHWH ke leinaina, gona go le tšea ka sebopego sa lona sa mathomong e tla ba tsela e kwagalago kudu ya go le fetolela.” Eupša sehlogo seo se ile sa lemoša ka gore: “Lega go le bjalo, go na le ditherešo tšeo di swanetšego go lemogwa.”

Ditherešo tšeo di amogelega gakaaka’ng? Go ya ka kgatišo ye, diithuti tše dingwe di bea mabaka ka gore: “Ge e ba re diriša leina le bjalo ka Yahweh [go bao e sego Bakriste], le ka bolela selo se se fošagetšego . . . , la šišinya gore ‘Yahweh’ ke Modimo o šele, goba Modimo yo mofsa le wa go se tsebege, yo a fapanego le Modimo yo ba šetšego ba mo tseba.” Lega go le bjalo, Beibele e ruta ka mo go tseneletšego gore Jehofa Modimo o fapane le medimo yeo e rapelwago ke bao e sego Bakriste!—Jesaya 43:10-12; 44:8, 9.

Diithuti tše dingwe di bolela gore di fo ba di latela mokgwa o tlwaetšwego ge di diriša sereto “MORENA” legatong la leina la Modimo. Eupša Jesu o ile a sola bao ba bego ba latela ditlwaelo tšeo di sa hlomphego Modimo. (Mateo 15:6) Ka ntle le moo, taba ya go diriša sereto legatong la leina ga se ya thewa ka Mangwalong. Jesu Kriste o na le direto tše dintši, tše bjalo ka “Lentšu la Modimo” le “Kgoši ya dikgoši.” (Kutollo 19:11-16) Na leina Jesu le swanetše go tšeelwa legato ke se sengwe sa direto tše?

Sehlogo se sengwe ka makasineng wona woo se bolela ka go tia gore: “Sebopego sa leina ‘Jehofa’ se swanetše go fo phengwa. Ka baka la’ng? “Diithuti ka kakaretšo di dumela gore mmiletšo wa mathomo o emelwa gabotse kudu ke ‘Yahweh.’” Lega go le bjalo, maina ao a tlwaelegilego a ka Beibeleng a bjalo ka Jeremia, Jesaya le Jesu le ona a fetoletšwe ka ditsela tšeo di sa swanego tlwaa le mmiletšo wa ona wa mathomong wa Seheberu. (Yir·meyahʹ, Yesha·yaʹhu, le Yehoh·shuʹa). Ka ge sebopego sa leina “Jehofa” e le tsela e amogelegago ya go fetolela leina la Modimo—e bile le tlwaelegile bathong ba bantši—go gana go le diriša ke ga lefeela. Ruri go dikadika go diriša leina la Modimo go bonagala go theilwe tabeng ya go huetšwa ke maikwelo le  seo motho a se naganago, e sego go ya ka nyakišišo e itšego.

Lega go le bjalo, tabakgolo mo ga se feela go rutega. Ka mohlala, Moeletši yo mongwe wa mokgatlo wa UBS wa kua India o ngwadile ka ditla-morago tša go tlošwa ga leina la Modimo dikgatišong tšeo mathomong di bego di na le lona. O dumela ka gore: “Mahindu ga a na taba le sereto sa Modimo; a nyaka go tseba leina la Modimo, gomme ka ntle le gore a tsebe leina leo, a ka se itswalanye le mong wa lona.” Ruri go ka bolelwa se se swanago ka batho bohle bao ba tsomago Modimo. Go tseba leina la Modimo go bohlokwa kudu ge e ba re nyaka go mo tseba, e sego go mo tseba a le bjalo ka matla ao a sa bonagalego, eupša bjalo ka motho yoo re ka mo tsebago. (Ekisodo 34: 6, 7) Ka go re’alo Beibele e re: “Mang le mang yo a bitšago leina la Jehofa o tla phološwa.” (Baroma 10:13) Barapedi ba Modimo ba swanetše go diriša leina la gagwe!

Phetolelo Yeo e Godišago Modimo

Ka gona e bile tiragalo ya bohlokwa kudu historing morago kua ka 1950 ge Phetolelo ya Lefase le Lefsa ya Mangwalo a Bakriste a Segerika e be e gatišwa la mathomo. Ngwagasomeng o latetšego, go ile gwa gatišwa dikarolo tša seo se tlwaetšwego go bitšwa e le Testamente ya Kgale goba Mangwalo a Seheberu ka dikarolwanakarolwana. Ka 1961 go ile gwa lokollwa Beibele ya Seisemane e feletšego ka bolumo e tee. Ke mo go kgahlišago gore Phetolelo ya Lefase le Lefsa e fetolela leina la Modimo e lego Jehofa mo le tšwelelago gona ka makga ka moka ao e ka bago a 7 000 ka “Testamenteng ya Kgale.” Se se kgahlišago kudu ke go bušetša ga yona leina la Modimo ka makga a 237 ka “Testamenteng e Mpsha,” goba ka Mangwalong a Bakriste a Segerika.

Go bušetšwa ga leina leo ga go hlomphe Modimo feela eupša gape go re nea kwešišo e mpsha. Ka mohlala, diphetolelo tše dintši di fetolela Mateo 22:44 ka gore: “Morena o itše go Morena wa ka.” Eupša ge e le gabotse ke mang a bolelago le mang? Phetolelo ya Lefase le Lefsa e fetolela temana ye ka gore: “Jehofa o boditše Morena wa ka,” ka go re’alo ya tsopola Psalme 110:1 ka mo go nepagetšego. Ka gona babadi ba ka kgona go bona phapano ya bohlokwa magareng ga Jehofa Modimo le Morwa wa gagwe.

Ke Mang yo a Ikarabelago ka go Tšweletšwa ga Yona?

Phetolelo ya Lefase le Lefsa e gatišwa ke Watchtower Bible and Tract Society, e lego mokgatlo wa molao woo o emelago Dihlatse tša Jehofa. Ka nywaga ya ka godimo ga e lekgolo, Mokgatlo wo o gatišitše Dibeibele le go di aba lefaseng ka moka. Phetolelo ye e ile ya rulaganyetšwa Dihlatse tša Jehofa ke sehlopha sa Bakriste seo se tsebjago e le Komiti ya Phetolelo ya Beibele ya Lefase le Lefsa. Go e na le gore ditho tša komiti ye di itsomele maemo, di ile tša kgopela gore maina a tšona a se ke a tsebja gaešita le ka morago ga ge di hwile.—Bapiša le 1 Bakorinthe 10:31.

Lega go le bjalo, ke ka baka la’ng phetolelo ye e ile ya bitšwa Phetolelo ya Lefase le Lefsa? Se se be se bontšha kgodišego e matla ya gore batho ba “mojakong wa lefase le lefsa” leo le holofeditšwego go 2 Petro 3:13. Go etša ge komiti yeo ka boyona e ngwadile, “nakong ye ya go tšwa lefaseng la kgale,” ke gabohlokwa gore diphetolelo tša Beibele di dumelele “therešo e sekilego ya Lentšu la Modimo” gore e phadime.—Mantšu a Ketapele a kgatišo ya 1950.

Phetolelo e Nepagetšego

Ka go re’alo selo seo se ilego sa etišwa pele ke go nepagala ga yona. Bafetoledi ba phetolelo ya Seisemane ba ile ba e fetolela ka go lebanya go tšwa lelemeng la mathomong la Seheberu, Searama le Segerika, ba diriša dingwalwa tše kaonekaone tšeo di lego gona. * Le gona go ile gwa bontšhwa šedi e kgolo ge go be go fetolelwa mongwalo wa bogologolo lentšu ka lentšu ka mo go ka kgonegago—eupša o fetolelwa ka leleme leo le bego le tla kwešišwa gabonolo ke babadi ba mehleng yeno.

Ga go makatše ge diithuti tše dingwe di ile tša reta Phetolelo ya Lefase le Lefsa ka baka la go  botega le go nepagala ga yona. Moprofesara Benjamin Kedar, e lego seithuti sa leleme la Seheberu kua Isiraele, ka 1989 o ile a bolela gore: “Ge ke dira nyakišišo ya maleme mabapi le Beibele ya Seheberu le diphetolelo tše dingwe, gantši ke diriša phetolelo ya Seisemane yeo e bitšwago Phetolelo ya Lefase le Lefsa. Ka go dira bjalo, ke ikwa ke kgodišega leboelela gore mo phetolelong ye go dirilwe maiteko a kgonthe a gore go fihlelelwe kwešišo ya taba yeo e nepagetšego ka mo go kgonegago.”

Go Dira Gore Ditokollo tše Dingwe di Hwetšagale

Ka gona, ke mo go swanetšego ge Dihlatse tša Jehofa di dirile gore Phetolelo ya Lefase le Lefsa e hwetšagale ka maleme a mangwe go sa balwe Seisemane. Mo nakong ye e gatišitšwe e feletše goba ka karolo ya yona ka maleme a fetago a 70. E le gore go tšweletšwe phetolelo ye, go ile gwa hlangwa mokgwa wa go fetolela Beibele woo o kopanyago go ithutwa ga mantšu a ka Beibeleng le thekinolotši ya khomphutha. Le gona lefapha la Tirelo ya tša Bofetoledi le ile la hlongwa gore le thuše bafetoledi. Sehlopha se Bušago sa Dihlatse tša Jehofa se okamela ka šedi go fetolelwa ga Beibele se diriša Komiti ya sona ya Bongwadi. Eupša modiro wo o phethwa bjang?

Sa pele, go kgethwa Bakriste ba ineetšego gore e be sehlopha sa bafetoledi. Phihlelo e bontšhitše gore ge bafetoledi ba šoma gotee e le sehlopha ba tšweletša mošomo o mokaone le o lekalekanego, go e na le ge ba šoma ka o tee ka o tee. (Bapiša le Diema 11:14.) Ka kakaretšo, setho se sengwe le se sengwe sa sehlopha se na le phihlelo ya go fetolela dikgatišo tša Dihlatse tša Jehofa. Ke moka sehlopha se tlwaetšwa ka mo go tseneletšego ka melao ya motheo ya go fetolela Beibele le go diriša lenaneo la khomphutha leo le hlamilwego ka mo go kgethegilego bakeng sa modiro wo.

Sehlopha sa bafetoledi se tlwaeletšwa go tšweletša Beibele yeo e (1) nepagetšego, (2) yeo e dumelelanago, (3) yeo e fetolelago lentšu ka lentšu go fihla moo leleme le kgonago, eupša (4) e le phetolelo yeo e kwešišwago gabonolo ke batho ka kakaretšo. Se se dirwa bjang? Tšea ka mohlala Beibele ye e sa tšwago go lokollwa. Sehlopha sa bafetoledi se thomile ka go kgetha mantšu a Sepedi ao a fetolelago mantšu ka moka a motheo a ka Beibeleng ao a dirišitšwego ka Phetolelong ya Lefase le Lefsa ya Seisemane. Khomphutha e ile ya beakanywa gore e bontšhe mantšu ao a hwetšwago ka Beibeleng ao a tswalanago gotee le ao e lego mahlalosetšagotee. Le gona e be e bontšha mantšu a Segerika sa mathomong goba Seheberu ao mantšu a Seisemane a tšerwego go ona e le gore mofetoledi a ka bona kamoo mantšu ao a Segerika goba a Seheberu a fetoletšwego ka gona mafelong a mangwe moo a tšwelelago. Se ka moka se thušitše tabeng ya go kgetha mantšu a maleba a Sepedi. Ge sehlopha se dumelelane ka mantšu ao, se ile sa thoma go fetolela Beibele se diriša khomphutha go bontšha mantšu a maleba a Sepedi ge se dutše se fetolela temana ka temana.

Lega go le bjalo, go fetolela go bolela se se fetago go fo ngwala mantšu a mangwe legatong la a mangwe. Go ile gwa nyakega gore go dirwe modiro o mogolo go kgonthišetša gore mantšu ao a kgethilwego a Sepedi a fetišetša kgopolo e nepagetšego ya Mangwalo tabeng e nngwe le e nngwe. Le gona go ile gwa nyakega šedi bakeng sa go kgonthišetša gore popopolelo le kagego ya mafoko di a gogela e bile di ka mokgwa wa tlhago. Mošomo o mogolo wo o dirilwego phetolelong ye o a bonagala. Kgatišo ya Sepedi ya Phetolelo ya Lefase le Lefsa e fetolela Lentšu la Modimo ka tsela yeo e balegago gabonolo, yeo e kwagalago, yeo e kwešišegago le yeo e kgomaretšego dingwalwa tša bogologolo.

Re go kgothaletša gore o itlhahlobele ka kelohloko Phetolelo ya Lefase le Lefsa ya Mangwalo a Makgethwa. O ka e hwetša go bagatiši ba makasine wo goba phuthegong ya lefelong la geno ya Dihlatse tša Jehofa. O ka e bala o kgodišegile gore e fetolela ka potego mantšu a Modimo ka leleme la geno. Ga go pelaelo gore go se go ye kae o tla dumela gore tokollo ya yona ya morago bjale ruri ke tiragalo ya bohlokwa kudu ya moya historing!

[Mongwalo wa tlase]

 [Box/​Pictures on page 25]

Dikarolo tše Dingwe tša Phetolelo ya Lefase le Lefsa

Mongwalo wa Yona o Bonala Gabotse e Bile o a Balega

Ditemana di Hlophilwe go ya ka Dirapa: Go e na le go dira gore temana e nngwe le e nngwe e be serapa, ditemana di hlophilwe go bopa serapa. Se se thuša babadi go latela kgopolo yeo e godišwago ke bangwadi ba Beibele.

Dihlogwana: Di tšwelela godimo matlakaleng a mantši gomme ke tlhahlo bakeng sa go hwetša dipego tša Beibele kapejana.

Ditšhupetšo: Letlakala le lengwe le le lengwe le na le ditšhupetšo tšeo di go lebišago ditemaneng tša Beibele tše di sepedišanago le yona.

Ditlhatlamano: Karolo e lego mafelelong a puku ye e na le tlhatlamano e nago le sehlogo se se rego, “Tlhatlamano ya Mantšu a Beibele.” Go lokeleditšwe mantšu a kgethilwego le moo a hwetšwago gona ka Beibeleng, gomme a ngwadilwe ka mokgwa o khutsofaditšwego.

Mametletšo: Dihlogo tša mametletšo di ka dirišetšwa go thuša go hlalosa dithuto tša motheo tša Beibele le ditaba tše di tswalanago le tšona.