Na o be o Tseba?

“Garane ya mmala o mohwibiduhwibidu” yeo go bolelwago ka yona gantši ka pukung ya Ekisodo ke eng?

▪ Go ya ka pego ya Beibele, mašela a tente a mabotong le kgorong ya tabarenakele, e lego lefelo la borapedi la Isiraele la bogologolo, a be a dirilwe ka “tlhale e talalerata, boya bja mmala wa bophepolo bjo bohwibidu, garane ya mmala o mohwibiduhwibidu le linene e boletiana yeo e ohlilwego.” (Ekisodo 26:1; 38:18) “Diaparo tše kgethwa” tša baperisita le tšona di be di swanetše go dirwa ka “garane ya mmala o mohwibiduhwibidu.”—Ekisodo 28:1-6.

Mmala o mohwibiduhwibidu, wo o tsebjago gape e le kermes, e be e le taye yeo e ntšhago mmala wa bohwibidu bjo bo tagilego. Taye e be e ntšhwa mebeleng ya dikhunkhwane tša ditshadi tša legoro la Coccidae. Dikhunkhwane tše tšeo di se nago maphego di dula godimo ga mo-oak wa kermes (Quercus coccifera), woo o hwetšwago Bohlabela bja Magareng le Lebopong la Mediterranean. Mmala o mohwibiduhwibidu o hwetšwa ka gare ga mae ao a lego ka teng ga khunkhwane ya tshadi. Ge khunkhwane e rwele mae, e swana le kenywa, yeo e nyakilego go swana le go lekana le erekisi, e kgomaretšego matlakaleng le makalaneng a mo-oak wa kermes. Ge e se na go topša le go šilwa, khunkhwane e ntšha mmala o mohwibiduhwibidu, woo o tološwago ka meetseng gomme wa dirišetšwa go taya mašela. Radihistori wa Moroma e lego Pliny yo Mogolo o ile a bolela ka mmala o mohwibiduhwibidu gomme a o balela gare ga mebala yeo e bego e tšeelwa godimo kudu mehleng ya gagwe.

Ke bangwadi bafe ba Mangwalo a Bakriste a Segerika bao ba bego ba le gona ka Pentekoste ya 33 C.E.?

▪ Go ka direga gore banna ba tshela ba ba seswai bao ba ngwadilego karolo ye ya Mangwalo ba be ba le gona.

Go ya ka pego ya Ditiro, Jesu o ile a laela barutiwa ba gagwe gore: “Le se ke la tloga Jerusalema eupša dulang le letetše seo Tate a se holofeditšego.” (Ditiro 1:4) Pego yona yeo e bontšha gore bao e bego e tla ba bangwadi ba Beibele e lego Mateo, Johane le Petro ba ile ba latela taelo ye gomme ba bokana le barutiwa ba bangwe “lefelong letee.” Bana babo Jesu ka motswadi o tee le bona ba be ba le gona. (Ditiro 1:12-14; 2:1-4) Ba babedi ba bona, Jakobo le Juda (Judase), ka morago ba ile ba ngwala dipuku tše pedi tša Beibele tšeo di bitšwago ka maina a bona.—Mateo 13:55; Jakobo 1:1; Juda 1.

Ebangeding ya gagwe, Mareka o bolela ka lesogana leo le ilego la tšhaba bošegong bja ge Jesu a be a swarwa. Go bonagala a be a bolela ka yena, ka ge barutiwa ba bangwe ka moka ba be ba šetše ba lahlile Jesu. (Mareka 14:50-52) Ka baka leo, go bonagala Mareka e bile yo mongwe wa barutiwa ba pele gomme go ka direga gore o be a le gona ka Pentekoste.

Bangwadi ba babedi bao ba šetšego ba Mangwalo a Bakriste a Segerika ao a buduletšwego e be e le Paulo le Luka. Ka Pentekoste ya 33 C.E., Paulo o be a se a hlwa a eba molatedi wa Kriste. (Bagalatia 1:17, 18) Go bonagala Luka le yena a be a se gona, ka ge a se a ipala gare ga “dihlatse tše di bonego ka mahlo” tša bodiredi bja Jesu.—Luka 1:1-3.

[Seswantšho go letlakala 22]

Dikhunkhwane tšeo go dirwago taye ka tšona

[Mothopo]

Courtesy of SDC Colour Experience (www.sdc.org.uk)

[Seswantšho go letlakala 22]

Petro a bolela ka Pentekoste ya 33 C.E.