EKIŠANG TUMELO YA BONA | JOSEFA
“Hle Theetšang Toro ye”
JOSEFA o lebeletše ka go hlologela ka thoko ya bohlabela, a duma o ka re a ka tšhabela batho bao a bego a le leetong le bona. Lefelong le lengwe ka morago ga meboto yeo, leo le sego kgole, e be e le legae la gabo kua Heburone. Tatagwe, Jakobo, o be a itokišeletša go robala, a sa tsebe seo se wetšego morwa wa gagwe yo a mo ratago. Eupša Josefa o be a ka se kgone go boela go yena; seo lesogana le le bego le se tseba ke gore, go ka direga gore le se sa bona sefahlego sa tatago lona gape. Babapatši ba be ba mmeile leihlo ge ba dutše ba sepela ka dikamela tseleng yeo e bego e sepelwa kudu yeo e lebago ka thoko ya borwa. Ba be ba rekile Josefa ka gona ba be ba ka se mo tlogele a sepela. Go bona, lesogana leo e be e le morwalo wa bohlokwa wa boreku bja go nkga bose le makhura—dilo tša theko ya godimo tšeo di bego di tla ba direla lešokotšo kua Egipita.
Josefa a ka ba a be a na le nywaga e 17. Mmone ka leihlo la kgopolo a lebeletše lefaufaung la ka bodikela ka mahlo a tswaletšwego ganyenyane, moo letšatši le bego le dikela kgauswi le Lewatle le Legolo, a leka go kwešiša kamoo bophelo bja gagwe bo fetogilego ka tsela e makatšago. Go be go le thata go dumela gore bana babo ba be ba nyakile go mmolaya, eupša ba ile ba mo rekiša gore e be lekgoba. Go swanetše go ba go bile thata go Josefa gore a se lle. O be a sa tsebe seo bokamoso bo mo swaretšego sona.
Go tlile bjang gore Josefa a tsene bothateng bjo bjo bogolo? Ka gona re ka ithuta eng tumelong ya lesogana le leo le ilego la hlaselwa le go latolwa ke ditho tša lapa labo?
LAPA LEO LE BEGO LE NA LE SETLOGO SEO SE RARAGANEGO
Josefa o be a etšwa lapeng le legolo kudu—eupša e be e se lapa le thabilego le leo le nago le botee. Tsela yeo Beibele e hlalosago lapa la Jakobo ke bohlatse bjo bo kwagalago bja ditlamorago tšeo di tlišwago ke go nyala segadikane—e lego motlwae woo o bego o tsemile medu woo Modimo a bego a o tlogeletše bathong ba gagwe go fihla ge Morwa wa gagwe a tsošološa molao wa mathomong wa gore monna a nyale mosadi o tee. (Mateo 19:4-6) Jakobo o be a na le bana ba e ka bago ba 14 bao a ba belegetšwego ke basadi ba bane—basadi ba gagwe ba babedi e lego Lea le Ragele, le bahlanka ba bona, Silipa le Biliha. Go tloga mathomong, Jakobo o be a ithatela Ragele wa gagwe yo mobotsana. Ga se a ka a rata Lea, mogolwagwe Ragele, yo Labane a ilego a mo radia gore a mo nyale. Go ile gwa tsoga lehloyo magareng ga basadi bao ba babedi, gomme lehloyo leo la fetela le go bana ba bona.—Genesi 29:16-35; 30:1, 8, 19, 20; 37:35.
Ragele o be a sa hwetše bana ka nako e telele, ka gona mafelelong ge a belega Josefa, Jakobo o ile a swara morwa yo wa gagwe wa botšofading e le wa bohlokwa. Ka mohlala, ge lapa le le be le le tseleng ya go yo gahlana le ngwanabo Jakobo wa mmolai e lego Esau, Jakobo o ile a kgonthišetša gore Ragele le Josefa yo monyenyane ba bewa ka moragorago sehlopheng moo go bego go bolokegile. Letšatši leo la go se kgahliše le ka ba le ile la bolela se sengwe pelong ya Josefa. Nagana kamoo a ilego a ikwa ka gona mesong yeo ge ka go makala a ipotšiša gore, ke ka baka la’ng tatagwe yo a tšofetšego le yo a sa lego mafolofolo ga bjale a hlotša. A ka ba a ile a makatšwa ke go tseba lebaka: Bošegong bjo bo fetilego tatagwe o be a elwa le morongwa yo matla! Lebaka? Ka gobane Jakobo o be a nyaka tšhegofatšo e tšwago go Jehofa Modimo. Jakobo o ile a putswa ka gore leina la gagwe e be Isiraele. Setšhaba ka moka se be se tla bitšwa ka leina la gagwe! (Genesi 32:22-31) Ge nako e dutše e eya, Josefa o ile a tseba gore barwa ba Isiraele e be e tla ba botate ba setšhaba seo.
Ka morago, Josefa yo mofsa o ile a lebeletšana le manyami a magolo ge motho yo a bego a mo rata kudu a mo tlogela e sa le yo monyenyane. Mmagwe o ile a hwa ge a belega ngwanabo, Benjamini. Tatagwe o ile a kwa bohloko kudu ka ge a be a lahlegetšwe. Nagana Jakobo ka boleta a phumola megokgo mahlong a Josefa, a mo homotša ka kholofelo yeo e ilego ya homotša rakgolwagwe Aborahama. Ruri Josefa o ile a kgomega kudu ka morago ga go tseba gore letšatši le lengwe Jehofa o be a tla tsoša mmagwe! Mohlomongwe Josefa o ile a ba le lerato le tseneletšego go “Modimo . . . wa ba phelago” wa seatla se bulegilego. (Luka 20:38; Baheberu 11:17-19) Ka morago ga go lahlegelwa ke mosadi wa gagwe, Jakobo o ile a tšwela pele a rata bašemanyana bao ba babedi, barwa bao a ba belegetšwego ke Ragele.—Genesi 35:18-20; 37:3; 44:27-29.
Bana ba bantši ba ka ba le matepe goba ba tšwa tseleng ka baka la go ratwa go feta ba bangwe; e fela Josefa o be a ithutile ka go bona dika tša batswadi ba gagwe tše dibotse, gomme a thoma go ba le tumelo e tiilego gaešita le go hlatha seo se lokilego le seo se fošagetšego. Ge a na le nywaga e 17, e be e le modiši a šoma le bomorwarragwe ba bangwe ge a lemoga dilo tše di fošagetšego tšeo ba bego ba di dira. Na o ile a lekega go homola ka taba ye e le gore a amogelwe ke bomorwarragwe? Go sa šetšwe seo, o ile a dira seo se nepagetšego. O ile a tliša pego go tatagwe. (Genesi 37:2) Mohlomongwe go ba le sebete ga Josefa go ile gwa tiišetša tsela yeo Jakobo a bego a tšeela godimo morwa wa gagwe yo a rategago. A mohlala o mobotse wo bafsa ba Bakriste ba ka naganišišago ka wona! Ge e ba o lekega go uta sebe se segolo sa yo mongwe—mohlomongwe ngwaneno goba mogwera wa gago—ke gabohlale go ekiša Josefa gomme o kgonthišetše gore taba e tsebja ke bao ba ka kgonago go thuša mofoši yoo.—Lefitiko 5:1.
Re ka ithuta se sengwe tseleng yeo lapa la gabo Josefa le bego le phela ka yona. Le ge Bakriste ba therešo lehono ba lokologile mokgweng wa go tsenela lenyalo Baroma 2:11.
la segadikane, go sa dutše go na le malapa ao a tswakanego gare ga bona, batswadi bao e sego ba madi, bana ba bona bao e sego ba madi le bana babo bona bao e sego ba madi. Bohle ba ka ithuta go tšwa lapeng la Jakobo gore kgethollo le go beba sefahlego di fokodiša botee bja lapa. Batswadi ba bohlale bao ba nago le malapa a tswakanego ba dira sohle seo ba ka se kgonago go kgodiša bana ba bona le bao e sego ba madi gore yo mongwe le yo mongwe o a ratwa, le gore ga ba na bokgoni bjo bo swanago e bile yo mongwe le yo mongwe a ka tlaleletša lethabong la lapa.—LEHLOYO LE TSEMA MEDU
Ka ge Josefa a ile a emela seo se nepagetšego ka go tia, go ka direga gore ke sona seo se ilego sa dira gore Jakobo a nee mošemane yoo kgodišo. O ile a direla morwa wa gagwe seaparo se sebotse se setelele. (Genesi 37:3) Gantši se be se bitšwa seaparo sa methalothalo goba seaparo sa mebalabala, eupša go na le bohlatse bjo bonyenyane bja dipolelo tšeo. Go ka direga gore e be e le se setelele, sa bothakga mohlomongwe se fihla mafelelong a matsogo le maoto. E be e le mohuta wa seaparo seo mohlomongwe se bego se ka aparwa ke motho wa ka bogošing goba kgošana.
Jakobo o be a na le maikemišetšo a mabotse, le gona Josefa o swanetše go ba a ile a kgongwa ke pontšho ya lerato le borutho yeo tatagwe a e bontšhitšego. Eupša seaparo seo se be se tlo mo tlišetša mathata a magolo. Gopola gore lesogana le e be e le modiši. Wo e be e le modiro o thata wa diatla. Nagana lesogana leo le aperego seaparo sa bogoši le phatša mabjanyeng a matelele, le namela maswika goba le leka go ntšha kwana e lahlegilego sehlareng sa meetlwa. Go feta moo, tsela yeo Jakobo a bego a rata Josefa ka yona e be e tla kgoma bjang tswalano ya Josefa le bomorwarragwe?
Beibele e araba ka gore: “Ge bomorwarragwe ba bona gore tatago bona o be a mo rata go ba feta ka moka, ba thoma go mo hloya gomme ba se sa kgona go bolela le yena gabotse.” * (Genesi 37:4) Lehufa la bona le ka ba le kwagala, eupša bomorwarrago Josefa ba ile ba se bontšhe bohlale ka go dumelela lehufa le le kotsi le ba laola. (Diema 14:30; 27:4) Na o kile wa ikhwetša o tletše lehufa ge yo mongwe a šetšwa goba a newa kgodišo yeo o bego o e nyaka? O sa gopola bana babo Josefa? Lehufa la bona le ile la feleletša ka gore ba dire dilo tšeo ba bego ba tla itsholela tšona kudu. Mohlala wa bona o thuša go gopotša Bakriste gore ke gabohlale go ‘thaba le bao ba thabago.’—Baroma 12:15.
Ga go pelaelo gore Josefa o be a lemogile bonaba bja bana babo. Na o ile a uta seaparo sa gagwe se sebotse ge bana babo ba be ba le kgauswi? A ka ba a ile a lekega go dira bjalo. Gopola gore Jakobo o be a nyaka gore seaparo seo e be leswao la kamogelo le lerato. Josefa o be a nyaka gore tatagwe a dule a mmota, ka baka leo o be a fela a apere seaparo seo. Mohlala wa gagwe o re hola kudu. Le ge Tatago rena wa legodimong a sa bebe sefahlego, ka dinako tše dingwe o kgetha bahlanka ba gagwe bao ba botegago gomme a 1 Petro 4:4) Na Mokriste o swanetše go uta seo a lego sona ka ge e le mohlanka wa Modimo? Aowa—go no swana le ge Josefa a se a ka a uta seaparo sa gagwe.—Luka 11:33.
ba bontšha lerato. Go feta moo, o ba kgopela gore ba ipontšhe ba fapane le lefase le le kgopo le leo le se nago boitshwaro. Go swana le seaparo sa Josefa se sebotse, boitshwaro bja Bakriste ba therešo bo ba hlaola e le ba fapanego le batho bao ba ba dikologilego. Ka dinako tše dingwe boitshwaro bjo bjalo bo ka hlohleletša lehufa le bonaba. (DITORO TŠA JOSEFA
Ka morago ga lebakanyana Josefa o ile a lora ditoro tše pedi tšeo di sa tlwaelegago. Torong ya pele, Josefa o ile a bona yena le bana babo, yo mongwe le yo mongwe a tlema ngata. Eupša dingata tša bomorwarragwe tša dikanetša ngata ya gagwe gomme tša e khunamela. Torong ya bobedi, letšatši, kgwedi le dinaledi tše 11 di be di khunamela Josefa. (Genesi 37:6, 7, 9) Josefa o be a swanetše go dira ‘ng ka ditoro tšeo di bego di makatša e bile di tloga di bonala?
Ditoro tšeo di be di etšwa go Jehofa Modimo. E be e le tša boporofeta, gomme Modimo o be a nyaka gore Josefa a fetiše molaetša wo di bego di o swere. Ka kgopolo e itšego, Josefa o be a swanetše go dira seo baporofeta bao ba sa tlago ba bego ba tla se dira ge ba be ba hlatholla molaetša wa Modimo le dikahlolo go batho ba Gagwe bao ba rabelago.
Ka bohlale Josefa o ile a botša bana babo gore: “Hle theetšang toro ye yeo ke e lorilego.” Bana babo ba ile ba kwešiša toro yeo gomme ga se ba e thabela le gatee. Ba re go yena: “A o ra gore ruri o tlo ba kgoši ya rena? Goba o ra gore ruri o tlo re buša?” Pego e tšwela pele ka go re: “Ka gona ba hwetša lebaka le lengwe gape la go mo hloya, ka baka la ditoro tša gagwe le mantšu ao a a boletšego.” Ge Josefa a laodiša toro ya gagwe ya bobedi go tatagwe le bana babo, tsela yeo ba bego ba ikwa ka yona e ile ya se fetoge. Re bala gore: “Tatagwe a mo kgalema a re go yena: ‘Toro ye o e lorilego e ra go re’ng? A o ra gore ruri nna le mmago le bomorwarrago re tlo wela fase ra go khunamela?’” Lega go le bjalo, Jakobo o ile a dula a naganišiša ka taba ye. Na mohlomongwe Jehofa o boledišana le lesogana le?—Genesi 37:6, 8, 10, 11.
Josefa e be e se wa mathomo goba wa mafelelo wa bahlanka ba Jehofa yo a ilego a kgopelwa go fetišetša molaetša wa boporofeta wo o bego o sa tlwaelega gomme mafelelong wa tliša tlaišo. Jesu e be e le mmegi yo mogologolo wa melaetša e bjalo, gomme o ile a botša balatedi ba gagwe gore: “Ge e ba ba ntlhomere, le lena ba tla le hlomara.” (Johane 15:20) Bakriste ba nywaga ka moka ba ka ithuta mo gontši tumelong le go ba le sebete tšeo di ilego tša bontšhwa ke Josefa yo monyenyane.
LEHLOYO LE GAKALA LE GO FETA
Ka moragonyana ga moo, Jakobo o ile a roma Josefa yo monyenyane go tšea leeto. Bana babo ba be ba dišitše diruiwa ka leboa kgauswi le Shikeme, moo ba bego ba sa tšwa go itirela manaba. Ka setlwaedi, Jakobo o be a tshwenyegile ka barwa ba gagwe, ke moka a roma Josefa go hlola ge e ba ba be ba sa iketlile. Nagana ka tsela yeo Josefa a bego a ikwa ka yona. O be a tseba gore bana babo ba be ba mo hloile le go feta! Ba be ba tla thaba bjang ge ga bjale a etla go bona e le mmoleledi wa tatagwe? Go sa šetšwe seo, Josefa o ile a theetša tatagwe gomme a ya.—Genesi 34:25-30; 37:12-14.
E be e le leeto le letelele—leo le ka tšeago matšatši a mane go iša go a mahlano o sepela ka maoto. Shikeme e be e le dikhilomithara tše ka bago tše 80 ka leboa la Heburone. Eupša ge a fihla Shikeme, Josefa o ile a lemoga gore bana babo ba be ba tlogile go ya Dothane, yeo e bego e le dikhilomithara tše dingwe tše e ka bago tše 22 go ya ka leboa. Mafelelong ge Josefa a be a batamela Dothane, bana babo ba ile ba mmona a sa tšwelela. Gateetee lehloyo la bona la gakala le go feta. Pego e balega ka gore: “Ka gona ba botšana ba re: ‘Bonang molori yola o a tla. Bjale etlang re mmolayeng re mo lahleleng ka go o mongwe wa mekoti ya meetse; re tla re o jelwe ke sebata se sešoro. Ke moka re tla bona gore go tla direga eng ka ditoro tša gagwe.’” Lega go le bjalo, Rubeni, o ile a phegelela bana babo gore ba lahlele Josefa ka mokoting a dutše a phela, ka maikemišetšo a go tla go hlakodiša lesogana leo ka morago.—Genesi 37:19-22.
Ka go se lemoge selo, Josefa o ile a ba batamela, a letetše gore go be le khutšo ge ba kopana. Go e na le moo, bana babo ba ile ba mo hlasela! Ka sehlogo ba ile ba mo hlobola seaparo sa gagwe se sebotse, ba mo gogela mokoting wa meetse wo o bego o se na meetse, gomme ba mo lahlela ka moo. Josefa o ile a wela ka moo! Ge letšhogo le okobala, o ile a leka go tšwa, eupša o be a ka se kgone go tšwa moo ka boyena. O *—Genesi 37:23-28; 42:21.
ile a bona feela lefaufau ge mantšu a bana babo a hwelela ganyenyane-ganyenyane. O ile a lla a ba kgopela thušo, a ba lopa, eupša ba ile ba se mo šetše. Ka sehlogo, ba ile ba ja dijo kgauswi le moo. Ge Rubeni a be a se gona ba ile ba nagana gape ka go bolaya lesogana le, eupša Juda a phegelela gore ba mo rekišetše barekiši bao ba bego ba feta ka tsela. Dothane e be e le kgauswi le tsela yeo e bego e dirišwa ke bagwebi go ya Egipita, gomme go se go ye kae ke ge go tšwelela Baishimaele le Bamidiane bao ba bego ba sepela ka dikamela. Pele ga ge Rubeni a ka boa, ba be ba šetše ba phethile morero wa bona. Ba ile ba rekiša ngwanabo bona ka dishekele tše 20 go yo ba lekgoba.Re thoma taba mathomong. Ka ge Josefa a be a išitšwe ka borwa bja tsela ya go ya Egipita, o be a bonagala a lahlegetšwe ke tšohle. O be a arogantšwe le lapa labo ka kgapeletšo. Ka nywaga e mentši, o be a ka se tsebe selo ka lapa la gabo—kamoo Rubeni a ilego a tlalelana ka gona ge a boa gomme a hwetša gore Josefa o sepetše; kamoo Jakobo a ilego a kwa bohloko ka gona ge a be a forwa gore a dumele gore Josefa yo a rategago o hwile; o be a ka se tsebe selo ka rakgolo’agwe yo a tšofetšego Isaka, yo a bego a sa phela; le kamoo ngwanabo yo monyenyane, Benjamini, a bego a tla mo gopola ka gona. Eupša na Josefa o be a amogilwe dilo tšohle?—Genesi 37:29-35.
Josefa o be a sa dutše a na le selo seo bana babo ba bego ba ka se mo amoge sona: tumelo. O be a tseba mo gontši ka Modimo wa gagwe Jehofa, le gona ga go seo se bego se ka mo amoga seo—e sego go lahlegelwa ke legae labo, mathata a go ba mothopša leetong la go ya Egipita goba go gobošwa ka go rekišwa e le lekgoba go mohlankedi wa Moegipita yo a bitšwago Potifara. (Genesi 37:36) Tumelo ya Josefa le maikemišetšo a gagwe a go dula a le kgauswi le Modimo wa gagwe di ile tša matlafatšwa ke mathata ao. Dihlogong tša nakong e tlago, re tla bona kamoo tumelo yeo e ilego ya dira gore Josefa a kgone go dirišwa ke Modimo wa gagwe, Jehofa, gaešita le lapa la gabo leo le bego le le mathateng. Ruri e ka ba gabohlale go ekiša tumelo ya Josefa!
^ par. 15 Banyakišiši ba bangwe ba šišinya gore bana babo Josefa ba ile ba nagana gore mpho yeo tatago bona a e neilego Josefa e be e le bohlatse bja gore o be a ikemišeditše go nea lesogana le tshwanelo ya go ba leitšibulo. Ba be ba tseba gore Josefa e be e le leitšibulo la mosadi yo a bego a ratwa kudu wa Jakobo—yena yo a bego a ikemišeditše go mo nyala go tloga mathomong. Go oketša moo, leitšibulo la Jakobo e lego Rubeni, o be a robetše le mosadi wa tatagwe wa serethe, a goboša tatagwe le go lahlegelwa ke tshwanelo ya gagwe ya go ba leitšibulo.—Genesi 35:22; 49:3, 4.
^ par. 25 Le tiragalong ye e nyenyane, pego ya Beibele e itlhatsetše e nepagetše. Mangwalo a nakong yeo a utollotše gore dishekele tše 20 e be e le theko yeo makgoba a bego a rekišwa ka yona kua Egipita.