Kgaolo 19

Na ke Swanetše go Tlogela Sekolo?

O nagana gore o swanetše go tlogela sekolo ka mphato ofe? ․․․․․

Batswadi ba gago ba nyaka gore o tlogele sekolo ka mphato ofe? ․․․․․

NA DIKARABO tše pedi tša dipotšišo tšeo di lego ka mo godimo di a swana? Gaešita le ge di swana gomme o sa dutše o tsena sekolo, go ka ba go na le matšatši ao o ikwago eka o ka tlogela sekolo. Na o kile wa ikwa go swana le seo se bolelwago ka mo tlase?

“Ka dinako tše dingwe ke be ke ikwa ke gateletšegile kudu moo ke bego ke sa nyake go tsoga. Ke be ke tla nagana ka gore: ‘Ke ka baka la’ng ke swanetše go ya sekolong go yo ithuta dilo tšeo nka se tsogego ke di šomišitše?’”—Rachel.

“Gantši ke be ke ikwa ke lapišitšwe ke sekolo gomme ke nyaka  go fo se tlogela ke hwetše mošomo. Ke be ke bona sekolo se sa nkhole ka selo e bile ke bona go le kaone gore ke hwetše mošomo moo ke tlago go hwetša tšhelete.”—John.

“Ke ile ka tsena sekolong se se phagamego ka gare ga toropo gomme ka ba le bothata bja go dira bagwera. Ke be ke se na bothata le ge e le bofe ka mošomo wa sekolo, eupša ke be ke ikwa ke le molahlwa, ka go re’alo ke be ke fetša nako e ntši ke nnoši. Gaešita le batho ba bangwe bao ba bego ba phela ba nnoši ba be ba sa nyake go bolela le nna! Ke be ke lekega kudu go fo tlogela sekolo.”—Ryan.

“Ke be ke eba le mešomo ya sekolo ya gae e tšeago diiri tše nne bošego bjo bongwe le bjo bongwe! Ke be ke imelwa ke dikabelo tša sekolo, mediro ya sekolo le ditlhahlobo di latelana, moo ke bego ke bona gore ga ke sa kgona gomme ke nyaka go tlogela.”—Cindy.

“Re ile ra tšhošetšwa ka pomo, gwa ba le batho ba bararo bao ba ilego ba leka go ipolaya, motho o tee a ipolaya e bile go be go na le sehlopha se sešoro sa disenyi. Ka dinako tše dingwe go be go bonagala ke se sa kgona gomme ke be ke nyaka go tlogela sekolo!”—Rose.

Na o kile wa lebeletšana le ditlhohlo tše swanago? Ge e ba go le bjalo, ke boemo bofe bjo bo dirilego gore o nyake go tlogela sekolo?

․․․․․

Mohlomongwe ga bjale o tloga o rulaganya go tlogela sekolo. Lega go le bjalo, o ka tseba bjang gore o tlogela sekolo ka ge e le nako ya gona goba ka ge se fo ba se go lapišitše gomme o nyaka go se tlogela? Go araba potšišo yeo, sa pele re swanetše go tseba seo se bolelwago ke go tlogela sekolo.

Na ke go Tloga Sekolong Goba ke go se Tlogela?

O ka hlalosa bjang phapano magareng ga go tloga sekolong le go se tlogela?

․․․․․

 Na o be o tseba gore dinageng tše dingwe go tlwaelegile gore mofsa a fetše sekolo ka morago ga nywaga ya magareng ga e mehlano le e seswai ya thuto? Dinageng tše dingwe, go lebeletšwe gore barutwana ba tsene sekolo bonyenyane nywaga e 10. Ka baka leo, ga go na ngwaga goba mphato o beilwego wo o šomago ka go lekana go morutwana yo mongwe le yo mongwe lefaseng ka moka.

Go oketša moo, dinaga tše dingwe di ka dumelela morutwana gore a ithute dithuto tše itšego goba ka moka tša sekolo a le gae, a sa ye sekolong. Barutwana bao ba ithutago ba le gae gomme ba dira seo ka tumelelo le tirišano ya batswadi ba bona, ga ba tlogele sekolo.

Lega go le bjalo, ge e ba o nagana go tlogela sekolo pele o fetša dithuto tša gago—e ka ba go ithuta o le sekolong goba gae—o swanetše go ela hloko dipotšišo tše di latelago:

Molao o nyaka’ng? Bjalo ka ge go boletšwe, melao yeo e laolago taba ya gore morutwana o swanetše go tsena sekolo nako e kaakaang e fapana go ya ka dinaga. Molao wa nageng ya geno o nyaka gore barutwana ba tsene sekolo go fihla ka mphato ofe? Na o šetše o fihlile mphatong woo? Ge e ba o hlokomologa keletšo ya Beibele ya gore o “ikokobeletše balaodi ba bagolo” gomme o kgaotša go ithuta pele o fihla mphatong woo, gona o tlogela sekolo.—Baroma 13:1.

Na ke fihleletše dipakane tša ka tša thuto? Ke dipakane dife tšeo o nyakago thuto ya gago e go thuša go di fihlelela? Na ga o kgonthišege gore ke dife? O swanetše go di tseba! Go sego bjalo, o swana le motho yo a nametšego terene eupša a sa tsebe moo a nyakago go ya gona. Ka gona, dula fase le batswadi ba gago gomme o tlatše letlakala la dipotšišo le le rego,  “Dipakane tša ka tša Thuto” leo le lego go letlakala 139. Go dira bjalo go tla go thuša go dula o tsepamišitše mogopolo le gona go tla thuša wena le batswadi ba gago go rulaganya nako yeo o swanetšego go e fetša o tsena sekolo.—Diema 21:5.

Ka ntle le pelaelo, barutiši ba  gago le ba bangwe ba tla go nea keletšo mabapi le gore o swanetše go ithuta go fihla go mphato ofe. Lega go le bjalo, batswadi ba gago ke bona bao ba nago le tshwanelo ya go dira phetho ya mafelelo. (Diema 1:8; Bakolose 3:20) Ge e ba o kgaotša go tsena sekolo pele o ka fihlelela dipakane tša thuto tšeo wena le batswadi ba gago le dirilego phetho ya gore o di fihlelele, gona o tlogela sekolo.

Maikemišetšo a ka a go tlogela sekolo ke afe? Hlokomela gore o se ke wa iphora. (Jeremia 17:9) Ke mokgwa wa batho go ipeela sehlašana sa ntšhirela bakeng sa mabaka a boithati.—Jakobo 1:22.

Ngwala mabaka a gago a kwagalago mo a go tlogela sekolo pele o fetša dithuto tša gago.

․․․․․

Mo ngwala mabaka a boithati a go tlogela sekolo.

․․․․․

Ke mabaka afe a kwagalago ao o a ngwadilego? Go ka direga gore o ngwadile gore o nyaka go thuša ba lapa la geno ka tša ditšhelete goba go tsenela modiro wa boithaopi. Mabaka a boithati e ka ba a gore o nyaka go phema ditlhahlobo goba go tšhabela mešomo ya sekolo ya gae. Tlhohlo ke go lemoga seo se tlogago se go šušumeletša go tlogela sekolo—ge e ba ke mabaka a kwagalago goba ke a boithati.

Lebelela gape mabaka a go tlogela sekolo ao o a ngwadilego ka mo godimo, gomme ka potego o a lekanyetše go tloga ka 1 go ya go 5 (1 e bontšha go se be bohlokwa kudu, mola 5 e bontšha go ba bohlokwa kudu). Ge e ba o tlogela sekolo e le feela go tšhabela mathata, o tla lebeletšana le a magolo le go feta.

 Molato ke Eng ka go Tlogela Sekolo?

Go tlogela sekolo go swana le go fologa terene pele o fihla mo o yago. O ka ba o se wa dula ka go iketla ka tereneng yeo e bile banamedi ba se na bogwera. Eupša ge o ka e fologa e sa sepela, go molaleng gore o ka se fihle moo o yago e bile o ka ikgobatša wa go šiiša. Ka mo go swanago, ge e ba o tlogela sekolo, o ka no se fihlelele dipakane tša gago tša thuto e bile o tla ipakela mathata a nakwana le a bophelo ka moka, a bjalo ka a latelago:

Mathata a nakwana: O tla thatafalelwa kudu ke go hwetša mošomo, gomme ge e ba o o hwetša, o ka go lefa ganyenyane go fetwa ke woo o bego o ka o hwetša ge nkabe o feditše sekolo. E le gore o hlokomele dinyakwa tša motheo tša bophelo, o ka swanelwa ke go šoma diiri tše dintši maemong ao a sa kgahlišego kudu go feta ao o lego go ona sekolong ga bjale.

Mathata a bophelo ka moka: Nyakišišo e bontšha gore bao ba tlogelago sekolo gantši ba ba le boemo bjo bo fokolago bja tša maphelo, ba feleletša ba le kgolegong gomme ba swanelwa ke go ithekga ka mananeo a go hlokomela setšhaba.

Ke therešo gore go fetša sekolo ga se kgonthišetšo ya gore o tla phema mathata ao. Eupša ke ka baka la’ng o itsenya mathateng go sa nyakege ka go tlogela sekolo?

Mehola ya go se Tlogele Sekolo

Ge e ba o sa tšwa go palelwa ke tlhahlobo goba o bile le letšatši le sa kgahlišego sekolong, o ka  ikwa o nyaka go tlogela sekolo—mathata le ge e le afe a nakong e tlago a ka bonagala e se a magolo gakaalo ge o a bapetša le ao o lebeletšanego le ona gona bjale. Eupša pele o gata mogato woo wena o bonago o le bonolo, ela hloko seo barutwana bao ba tsopotšwego mathomong a kgaolo ye ba se bolelago mabapi le kamoo ba holegilego ka gona ka baka la go se tlogele sekolo.

“Ke ithutile go kgotlelela le go nagana gabotse. Ke ithutile le gore ge e ba o nyaka go thabela go dira selo se itšego, o swanetše go katanela go se dira. Ka go se tlogele sekolo, ke ile ka kaonefatša bokgoni bja ka bja tša bokgabo, bjoo ke tlago go bo diriša ge ke fetša sekolo.”—Rachel.

“Ga bjale ke a tseba gore ge e ba ke šoma ka thata, ke tla fihlelela dipakane tša ka. Ke ithutela go lokiša metšhene sekolong se se phagamego, e lego thuto yeo e tlago go nthuša go swanelegela mošomo woo ke o nyakago wa go lokiša metšhene ya go gatiša.”—John.

 “Ka baka la ge ke ile ka kgotlelela, ke kgona go bala le go ngwala gabotse. Sekolo se nthutile kamoo nka holwago ke go swawa diphošo gotee le kamoo nka itlhalosago ka tsela e kwagalago le yeo e nago le tlhaologanyo, e lego bokgoni bjo bo nthušago bodireding bja ka bja Bokriste.”—Ryan.

“Sekolo se nthušitše go kaonefatša bokgoni bja ka bja go rarolla mathata, e ka ba ka klaseng goba lefelong le lengwe. Go hwetša ditsela tša go rarolla mathata a tša thuto, a setšhaba le a tša maphelo ruri go nthušitše go gola.”—Cindy.

“Sekolo se nthušitše ka go ntokišeletša go lebeletšana le mathata a mošomong. Le gona, ke ile ka lebeletšana le maemo a mantši ao a bego a nkgapeletša go lekola mabaka a tumelo ya ka, ka gona go ba sekolong go matlafaditše ditumelo tša ka tša bodumedi.”—Rose.

Kgoši e bohlale Solomone o ngwadile gore: “Pheletšo ya taba e phala mathomo a yona. Motho wa go se fele pelo o phala wa go ikgogomoša.” (Mmoledi 7:8) Ka gona go e na le go tlogela sekolo, ka go se fele pelo rarolla mathata ao o lebeletšanago le ona sekolong. Ge e ba o dira bjalo, o tla lemoga gore pheletšo ya taba ke yeo e go kgahlago le go feta.

KGAOLONG YA RENA YEO E LATELAGO

Go thwe’ng ge e ba le lengwe la mabaka a gore o hloye sekolo ke gore ga o kgone go dirišana le morutiši wa gago?

LENGWALO LA BOHLOKWA

“Mang le mang yo a akgofago o wela bohloking.”—Diema 21:5.

KELETŠO

Ge e ba o na le bothata ka go ya sekolong, bona ge e ba o ka ngwadiša mananeong a go akgofa ao a ka go dumelelago go fetša sekolo ka pela.

NA O BE O TSEBA . . . ?

Go na le kgonagalo e kgolo ya gore bafsa bao ba sa bego gona diklaseng tše itšego ba tlogele sekolo.

KGATO YEO KE TLAGO GO E TŠEA!

Ge e ba ke na le bothata ka thuto e itšego, go e na le go tlogela sekolo ke tla ․․․․․

Ge e ba go lapa go ntira gore ke ikwe ke nyaka go tlogela sekolo, ke tla kgona go lebeletšana le bothata bjo ka katlego ge e ba ke ․․․․․

Seo ke tlago go botšiša motswadi wa ka goba batswadi ba ka ka taba ye ke gore ․․․․․

O NAGANA ENG?

● Ke ka baka la’ng e le gabohlokwa gore o tsebe go bala, go ngwala le go bala dipalo gabotse?

● Ke bjang go ba le dipakane tša nakwana tša thuto go tlago go go thuša gore o holwe kudu ke go tsena sekolo?

● Ke ka baka la’ng e le gabohlokwa gore o be le tsebo e itšego mabapi le mohuta wa mošomo woo o tla thabelago go o šoma ge o fetša sekolo?

[Ntlhakgolo go letlakala 140]

“O ka se tšhabele mathata a gago. Go tsena sekolo go go thuša gore o kgone go ikemela, e lego bokgoni bjoo bo tlago go go hola mošomong le mafelong a mangwe.”—Ramona

 [Lepokisi go letlakala 139]

 Letlakala la Dipotšišo

Dipakane tša ka tša Thuto

Lebaka la bohlokwa kudu la go hwetša thuto ke go go lokišeletša go hwetša mošomo woo o tlago go go thuša go iphediša le go hlokomela lapa le ge e le lefe leo o ka feleletšago o na le lona. (2 Bathesalonika 3:10, 12) Na o šetše o phethile gore o nyaka mošomo wa mohuta mang, le kamoo nako yeo o e fetšago o le sekolong e ka go thušago go itokišeletša seo? Go go thuša go bona ge e ba thuto ya gago e go lebiša tseleng e nepagetšego, araba dipotšišo tše di latelago:

Bokgoni bja ka ke bofe? (Ka mohlala, na o kgona go dirišana le batho gabotse? Na o thabela go šoma ka diatla, goba go dira dilo goba go di lokiša? Na o na le bokgoni bja go ahlaahla mathata le go a rarolla?) ․․․․․

Ke mešomo ya mohuta ofe yeo e tla ntumelelago go diriša bokgoni bja ka? ․․․․․

Go na le dibaka dife tša mošomo moo ke dulago gona? ․․․․․

Ke eng seo ke ithutelago sona ga bjale seo se tlago go ntokišeletša go hwetša mošomo? ․․․․․

Gona bjale ke na le dikgetho dife tša thuto tšeo di ka nthušago go fihlelela dipakane tša ka ka katlego? ․․․․․

Gopola gore pakane ya gago ke go fetša sekolo o hweditše thuto yeo o ka e dirišago. Ka gona, o se ke wa dira dilo ka tsela e feteletšego ke moka wa ba morutwana yo a tsenago sekolo a sa fetše—wa dula setimeleng go ya go ile o tšhabela boikarabelo bja go ba motho yo mogolo. *

[Mongwalo wa tlase]

[Seswantšho go matlakala 138, 139]

Go tlogela sekolo go swana le go fologa terene pele o fihla mo o yago