Kgaolo 29

Ke Tseba Bjang Gore ke Lerato la Kgonthe?

Araba dipotšišo tše di latelago:

1. O ka hlalosa bjang “lerato”? ․․․․․

2. O ka hlalosa bjang “lerato la go fo tšewa ke maikwelo”? ․․․․․

3. Go ya ka pono ya gago, phapano ke efe magareng ga dilo tšeo tše pedi? ․․․․․

GA GO na pelaelo gore o bile le bothata bjo bonyenyane goba ga se wa ba le bjona go arabeng dipotšišo tše di lego ka mo godimo. Go ba gona, go bonolo go bona phapano magareng ga lerato le go fo tšewa ke maikwelo ge o fo naganela ntle le go ba le phihlelo.

Lega go le bjalo, seo ka moka se ka fetoga ge o thoma go bona mošemane goba ngwanenyana yo o bonago a go swanetše. Go se go ye kae o tšeegile maikwelong gomme ga o sa na taba le selo. O tloga o rata motho yoo. Goba na o a mo rata? Na ke lerato goba ke go fo tšeega maikwelong? O ka tseba bjang? E le go araba seo, a re  thome pele ka go ahlaahla kamoo pono ya gago ka motho wa bong bjo bo fapanego le bja gago e ka bago e fetogile ka gona nywageng ya morago bjale. Ka mohlala, ela hloko dipotšišo tše di latelago:

● O be o nagana’ng ka motho wa bong bjo bo fapanego ge o be o na le nywaga e mehlano?

● O nagana’ng ka motho wa bong bjo bo fapanego gona bjale?

Ka ntle le pelaelo, dikarabo tša gago di utolla gore ge o fihla nywageng ya go khukhuša, o ile wa thoma go lebelela batho ba bong bjo bo fapanego ka tsela e nngwe. Brian wa nywaga e 12 o re: “Ke lemogile gore banenyana ke ba ba botsana go feta pele.” Elaine wa nywaga e 16 o gopola phetogo yeo e bilego gona nywageng e sego kae e fetilego. O re: “Bagwera ba ka ka moka ba banenyana ba ile ba thoma go bolela ka bašemane gomme go be go le bonolo gore ke kgahlwe ke bašemane.”

Ka ge bjale o kgona go lemoga batho ba bong bjo bo fapanego, o ka lebeletšana bjang le maikwelo a a matla? Go e na le go dira eka maikwelo ao ga a gona—e lego seo se ka a gakatšago—o ka diriša se e le sebaka se sebotse sa go ithuta selo se itšego mabapi le go kgahlegela motho, go fo tšeega maikwelong le lerato. Go kwešiša dibopego tše tše tharo ka tswalano ya lerato go ka go fokoletša mathata a sa nyakegego gomme gwa go thuša gore ge nako e dutše e tšwela pele o hwetše lerato la kgonthe.

GO KGAHLEGELA MOTHO → Seo o se bonago

“Nna le bagwera ba ka re phela re bolela ka banenyana. Re a leka go bolela ka dilo tše dingwe, eupša gateetee ge ngwanenyana yo mobotse a feta, re lebala seo re bego re bolela ka sona!”—Alex.

“Nna nka kgahlwa ke lesogana leo le ntebelelago ka mahlong, leo le myemyelago gabotse le leo le sepelago ka kgodišego.”—Laurie.

Ke ga tlhago gore o kgahlwe ke motho yo mobotse. Bothata ke gore seo o se bonago ga se seo gantši motho a lego sona. Ka baka la’ng? Ka gobane bobotse bo ka go fora. Beibele e re: “Mosadi yo mobotse  yo a furalelago dilo tša tlhaologanyo o etša lengina la nkong la gauta leo le lego sefeneng sa kolobe.” (Diema 11:22) Ke therešo gore molao wa motheo wo o swanago o šoma le go bašemane.

GO FO TŠEWA KE MAIKWELO → Tsela yeo o ikwago ka yona

“Ge ke be ke na le nywaga e 12 ke ile ka rata mošemane yo mongwe kudu gomme ge maikwelo ao a be a fedile, ke ile ka lemoga lebaka leo ka lona ke bego ke mo rata. E be e le feela ka gobane bagwera ba ka ka moka ba be ba kgahlegela bašemane—gomme le yena e be e le mošemane. Ka gona, lebaka e be e le lona leo!”—Elaine.

“Go na le batho ba bantši bao ke bego ke ba rata, eupša gantši ke be ke šetša feela ponagalo ya bona ya ka ntle. Ka morago ga gore ke tsebe seo motho yoo a lego sona ka gare, ke ile ka lemoga gore ga re swanelane go etša kamoo ke bego ke nagana ka gona.”—Mark.

Go fo tšewa ke maikwelo go bjalo ka lerato. Ge e le gabotse, lerato le akaretša maikwelo a go ratana. Eupša se sengwe le se sengwe sa dilo tše se na le motheo o fapanego. Go fo tšewa ke maikwelo go theilwe go arabeleng kapejana go dika tšeo o di bonago. Le gona go go foufaletša mafokodi a motho yo mongwe gomme gwa feteletša bokgoni bja gagwe. Ka baka leo, go fo tšewa ke maikwelo ga se gwa tia go fo swana le sebo seo se agilwego ka lešabašaba. Ngwanenyana yo a bitšwago Fiona o re: “Ga go tšee nako. O ka ikwa o rata motho lehono, ke moka ka morago ga kgwedi wa ikwa ka tsela e swanago eupša ka motho yo mongwe!”

 LERATO → Seo o se tsebago

“Ke nagana gore ge e ba e le lerato, gona o na le lebaka la go kgahlwa ke motho yoo, le gona leo ke lebaka le le kwagalago e sego la boithati.”—David.

“Nna ke bona eka lerato la kgonthe le swanetše go gola ge nako e dutše e eya. Le thoma pele ka go ba bagwera ba kgonthe. Ke moka ganyenyane-ganyenyane o rata seo o se tsebago ka motho yoo gomme wa thoma go ba le maikwelo ao o sa kago wa ba le wona pele.”—Judith.

Lerato le theilwe go tsebeng dilo ka moka tšeo motho a di kgonago le mafokodi a gagwe. Ka gona, go tloga go sa makatše gore Beibele e hlalosa lerato e le seo se fetago maikwelo feela. Gare ga dilo tše dingwe, e bolela gore lerato “ga le fele pelo e bile le botho. . . . Le tiišetša tšohle, le dumela tšohle, le holofela tšohle, le kgotlelela tšohle. Lerato le ka mohla ga le fele.” (1 Bakorinthe 13:4, 7, 8) Le gona lerato le dira gore motho a itshware ka ditsela tše motheong wa seo a se tsebago—e sego ka go ba madumelatšohle goba ka go hloka tsebo.

Mohlala wa Lerato la Kgonthe

Pego ya Beibele ya Jakobo le Ragele e bontšha gabotse lerato la kgonthe. Batho ba ba babedi ba kopane sedibeng, moo Ragele a bego a ile go nweša dinku tša tatagwe meetse. Gateetee Jakobo o ile a kgahlwa ke Ragele. Ka baka la’ng? Lebaka le lengwe ke gore o be  “a bopegile gabotse e bile a na le sefahlego se sebotse.”—Genesi 29:17.

Lega go le bjalo, gopola gore lerato la kgonthe ga se la thewa feela ponagalong ya motho. Jakobo o ile a hwetša gore Ragele o be a se botse feela eupša gape o be a na le dika tše dibotse. Ge e le gabotse, Beibele e re go se go ye kae Jakobo o be a se sa fo kgahlwa ke Ragele, eupša o be “a rata Ragele.”—Genesi 29:18.

Na taba ya go ratana ga bona e ile ya felela fao? Aowa—ka gobane taba ye e be e sa le kgole le go fela. Tatago Ragele o ile a letiša Jakobo nywaga e šupago pele a ka nyala Ragele. Go sa šetšwe gore seo se be se swanetše goba se sa swanela, ga bjale lerato la Jakobo le be le beilwe tekong. Ge nkabe e le gore Jakobo o be a tšerwe ke maikwelo feela, o be a ka se letele Ragele. Ke feela lerato la kgonthe leo le ka kgonago go kgotlelela nako e telele. Ka gona go ile gwa direga’ng? Beibele e re: “Jakobo a hlankela nywaga e šupago gore a newe Ragele, eupša mahlong a gagwe nywaga yeo ya etša matšatšinyana feela ka ge a be a mo rata.”—Genesi 29:20.

O ka ithuta’ng mohlaleng wa Jakobo le Ragele? O ka ithuta gore  lerato la kgonthe le ka kgona go kgotlelela nako e telele. Le gona, ga se la thewa feela ponagalong ya motho. Ge e le gabotse, o ka fo hwetša motho yo e ka bago molekane wa gago wa lenyalo a sa go kgahle ge o mmona la mathomo. Ka mohlala, Barbara o ile a gahlana le lesogana leo a dumelago gore mathomong le be le sa mo kgahle gakaalo. O gopola gore: “Eupša ge ke dutše ke mo tseba gakaone, dilo di ile tša fetoga. Ke ile ka bona kamoo Stephen a tshwenyegago ka gona ka batho ba bangwe le kamoo ka mehla a etišago dikgahlego tša batho ba bangwe pele ga tša gagwe. Tše ke dika tšeo ke bego ke tseba gore di tla dira gore motho e be monna wa kgonthe. O ile a nkgahla gomme ka thoma go mo rata.” Ka morago ba ile ba ba le lenyalo le le tiilego.

Ge o šetše o godile ka mo go lekanego gore o ka beana mabaka ka morero wa go tsena lenyalong, o ka tseba bjang gore o hweditše lerato la kgonthe? Pelo ya gago e ka go botša, eupša bota monagano wa gago wo o tlwaeditšwego ka Beibele. O se ke wa tseba feela ponagalo ya motho ya ka ntle. Dumelela nako ya gore tswalano ya lena e gole. Gopola gore ka nako e nyenyane feela, lerato la go fo tšewa ke maikwelo le a fela. Lerato la kgonthe le a gola la ba matla ge nako e tšwela pele gomme ya ba “setlemo se se phethagetšego sa botee.”—Bakolose 3:14.

Kgonthišega gore o ka hwetša lerato la mohuta woo ge e ba o ithuta go se lebelele feela seo se go kgahlago (seo o se bonago) le go fo tšewa ke maikwelo (tsela yeo o ikwago ka yona). Matlakala a latelago a mararo a tla go thuša go dira sona seo.

BALA KA MO GO OKETŠEGILEGO MABAPI LE TABA YE GO BOLUMO 2, KGAOLO 1 LE 3

KGAOLONG YA RENA YEO E LATELAGO

A re re o hweditše lerato la kgonthe. O tla tseba bjang gore o loketše go tsena lenyalong?

LENGWALO LA BOHLOKWA

“Meetse a mantši ga a kgone go tima lerato, le dinoka le tšona ga di kgone go le gogola.”—Sefela sa Difela 8:7.

KELETŠO

Bakeng sa go bona gore o tseba gabotse gakaakaang motho yo a go kgahlago, araba dipotšišo tše di lego go Bolumo 2, letlakala 39 (bakeng sa banenyana) le letlakala 40 (bakeng sa bašemane).

NA O BE O TSEBA . . . ?

Bafsa bao ba fo go ratana ka go tšeega maikwelong ke moka ba tlogelana, ge e le gabotse ba itokišeletša tlhalo ka morago ga ge ba tsene lenyalong.

KGATO YEO KE TLAGO GO E TŠEA!

E le go nthuša gore ke bone ge e ba maikwelo ao ke nago le ona ka motho yo mongwe ke a go fo tšewa ke maikwelo goba ke a lerato, ke tla ․․․․․

Seo ke tlago go botšiša motswadi wa ka goba batswadi ba ka ka taba ye ke gore ․․․․․

O NAGANA ENG?

● Ke ka baka la’ng Modimo a bopile batho ba na le maikwelo a matla ka tsela ye a go kgahlegela batho ba bong bjo bo fapanego le bja bona?

● Ke ka baka la’ng ditswalano tša bafsa ba bantši bao ba lego mahlalagading bao ba naganago gore ba a ratana di sa atlege?

[Ntlhakgolo go letlakala 207]

“Lerato le ka fenya mapheko, mola e le gore lerato la go fo tšewa ke maikwelo le a fela ge maemo a fetoga goba go tsoga mathata. Go tšea nako e telele gore motho a hlagolele lerato la kgonthe.”—Daniella

 [Lepokisi go letlakala 209]

Letlakala la Dipotšišo

O be o tla Dira’ng?

E šetše e le dikgwedi tše tharo Michael le Judy ba ratana eupša Judy o re “ga a bone lerato la bona le tla atlega.” Ka mehla Michael o mo šetša kudu—e bile o mmotša le gore a apare eng le gore a gwerane le bomang gomme a se ke a gwerana le bomang. Michael o be a swara Judy bjalo ka kgošigadi go fihlela bekeng e fetilego. Michael o ile a phasola Judy ka morago ga gore a mo hwetše a bolela le mošemane yo mongwe.

Michael o re: “Judy o swanetše go tseba gore ga ke nyake go mo loba. Ge e le gabotse, go fo nagana ka gore lesogana le lengwe le ka nkutswetša kgarebe ya ka go nkgalefiša kudu! Ga ke thabele taba ya gore ke iteile Judy. Eupša ke mo iteile ka gobane ga ke kgone go kgotlelela go mmona a lebeletše motho yo mongwe. Ka ntle le moo, ke kgopetše tshwarelo!”

Judy o re: “Batswadi ba ka ba re Michael o a ntaola, eupša nna ke nagana gore o fo ba a na le ditekanyetšo tše di phagamego. Ke ra gore ga se a ka a leka go nkgapeletša go dira selo le ge e le sefe sa mabapi le thobalano. Le gona ge a be a ntitia, ke be ke bolela le mošemane yo mongwe, e lego taba yeo ke sa kago ka e botša batswadi ba ka. E bile Michael o a hufega, e lego selo seo ka dinako tše dingwe se nkgahlago. Le gona, o kgopetše tshwarelo gomme a holofetša gore a ka se tsoge a boeleditše seo.”

Araba: Na o bona dika tšeo di neago temošo tswalanong ye? Ge e ba go le bjalo, ke dife? ․․․․․

Judy o swanetše go dira’ng? ․․․․․

Wena o be o tla dira’ng? ․․․․․

 [Lepokisi go letlakala 210]

Letlakala la Dipotšišo

O be o tla Dira’ng?

Ethan o be a dutše a beana mabaka le Alyssa ka dikgwedi tše pedi, le gona o šetše a lemogile gore Alyssa o na le dingangišano gakaakaang, kudukudu le batswadi ba gagwe. Ge e le gabotse, Alyssa o ngangišana le batswadi ba gagwe ka mehla gomme gantši ke yena a fenyago. O na le bokgoni bja go phegelela seo a se nyakago go fihlela ge batswadi ba gagwe ba lapa go ngangišana le yena. Le gona Alyssa o ile a ba a kgantšhetša Ethan gore yena o kgona go goga batswadi ba gagwe ka nko.

Ethan o re: “Ka mehla Alyssa o bolela seo a se naganago. Ga a fo dumela seo motho yo mongwe le yo mongwe a se bolelago, go akaretša le batswadi ba gagwe. Tatagwe o a tena, ka gona ga go makatše ge Alyssa a mo felela pelo. Eupša Alyssa ga a fo hlaba mašata feela. Alyssa o kgona go lla, go se thabe goba go itira yo botho—o kgona go dira selo le ge e le sefe e le gore a hwetše seo a se nyakago go mmagwe le tatagwe.”

Alyssa o re: “Ga ke na taba le gore o mang goba gore o na le maemo afe, ke rata go bolela ka go se tšhabe selo le gona ga ke leke go fetoša tsela yeo ke bolelago ka yona e le feela go phema dintwa. Ethan e lego lesogana la ka, o tseba seo ka nna. O šetše a mpone ge ke na le batswadi ba ka.”

Araba: Na o bona dika tšeo di neago temošo tswalanong ye? Ge e ba go le bjalo, ke dife? ․․․․․

Ethan o swanetše go dira’ng? ․․․․․

Wena o be o tla dira’ng? ․․․․․

 [Lepokisi go letlakala 211]

Letlakala la Dipotšišo

Na ke Lerato Goba ke Lerato la go fo Tšewa ke Maikwelo?

Leka go nagana gore lentšu leo le tabogilwego ke lefe mafokong ao a tsopotšwego ka mo tlase. Mo dikgobeng tšeo go se nago selo ngwala lentšu lerato goba lerato la go fo tšewa ke maikwelo.

1. “․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․ ga le bone gomme ga le fetoge. Ga le rate go lebelela dilo tša kgonthe.”—Calvin.

2. “Ge e ba e le gore ke swanetše go fetoša semelo sa ka ge ke na le ngwanenyana yo a nkgahlago, seo ke ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․.”—Thomas.

3. “Selo se itšego se ka go tena ka motho yoo. Eupša ge e ba e le ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․, o sa dutše o nyaka go ba le yena gomme le rarolle bothata bjoo.”—Ryan.

4. “Ge e le gore ke ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․, dilo feela tšeo o di naganago ke tšeo le swanago ka tšona.”—Claudia.

5. “Ge e le gore ke ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․, ga o leke go uta seo o lego sona.”—Eve.

6. “․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․ ke mokgwa wa boithati wa go hwetša seo o se nyakago—mohlomongwe e le feela gore o re o na le lesogana.”—Allison.

7. “․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․ le bona diphošo le mekgwa e sa rategego ya motho yo mongwe eupša o sa dutše o ka phela le dilo tšeo.”—April.

8. “Ge e le gore ke ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․, o ka se kgone go hlalosa lebaka leo o kgahlwago ke motho yo mongwe, o fo ba a go kgahla.”—David.

9. “Ge e le gore ke ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․, motho yo mongwe a ka se dire phošo.”—Chelsea.

10. “Ge e le gore ke ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․, ga o lebelele batho ba bong bjo bo fapanego ka tsela yeo o bego o ba lebelela ka yona, ka gobane o ikwa o swanetše go botega.”—Daniel.

Dikarabo: Lerato la go fo tšewa ke maikwelo: 1, 2, 4, 6, 8, 9. Lerato: 3, 5, 7, 10.

[Seswantšho go matlakala 206, 207]

Lerato la go fo tšewa ke maikwelo ga se la tia go fo swana le sebo seo se agilwego ka lešabašaba—ka nako e nyenyane feela se a gogolega