Kgaolo 27

Ke ka Baka La’ng Bašemane ba sa Nthate?

Mošemane yo o a tseba gore ke tumile ka ge ke mmoditše gore baše-mane ba bangwe ba a nthata. O ile a sega ge ke be ke mmotša kamoo ba bangwe ba bagwera ba ka e lego di-tlaela ka gona. E bile o a tseba gore nna ke bohlale—ke ile ka mo pho-šolla dilong tše sego kae tšeo a ilego a di bolela. Ke ipotšiša gore go tla feta nako e kae pele a nkgopela gore ke intšhe le yena.

Ngwanenyana yo o a kgahliša, eupša ga a metše mare ge a bolela! Ga a mphe nako ya go bolela. Le gona ge ke bolela, o a mphošolla! Ga ke tsebe gore ke tšhabele kae.

 NA O tshwenywa ke gore bašemane ga ba go kgahlegele? Banenyana ba bantši ba ikwa bjalo, gaešita le bao o naganago gore ba ka se be le bothata tabeng ye! Ka mohlala, nagana ka Joanne. Ke yo mobotse, o bohlale e bile o tseba ditaba tša gagwe. Lega go le bjalo o re: “Gantši ke nagana gore bašemane ga ba nthate. Ba sego kae ba bao ke bego ke ba rata ba ile ba nkgahlegela ka nakwana eupša ka morago ba kgaotša go mpolediša ka mo go feletšego!”

Ke dilo tša mohuta ofe tšeo bašemane ba hwetšago di ratega go banenyana? Ke’ng seo ba hwetšago se sa ratege? O ka dira’ng gore o kgahle lesogana leo le itshwerego gabotse?

Seo o ka se Dirago

● Tseba monagano wa gago le pelo ya gago. Ga go pelaelo gore o ile wa ikwa o kgahlwa kudu ke bašemane ka morago ga gore o tsene nywageng ya go khukhuša. O ka ba o ile wa ikwa o kgahlwa ke bašemane ba mmalwa. Ke ga tlhago go ikwa bjalo. Eupša ge e ba pelo ya gago e ile ya kgomarela mošemane wa mathomo yo a ilego a go kgahla, o tla ba o ipeile kotsing ya go ikgobatša maikwelong le go šitiša go gola ga gago moyeng. Go tšea nako gore o be le dika tše dibotse, ‘o fetošetše monagano wa gago’ dilong tša bohlokwa le go fihlelela tše dingwe tša dipakane tša gago.—Baroma 12:2; 1 Bakorinthe 7:36; Bakolose 3:9, 10.

Ke therešo gore bašemane ba bantši ba kgahlwa ke banenyana bao ba sešogo ba itseba gabotse goba go ba le phihlelo. Lega go le bjalo, bašemane ba bjalo ba fo ba ba kgahlwa kudu ke mmele wa ngwanenyana yoo, e sego seo a lego sona. Tabakgolo ke gore, lesogana leo le hlaphogetšwego monaganong le tla nyaka kgarebe yeo e ka tlišago dika tša yona tše dibotse tswalanong ya bona ya lerato.—Mateo 19:6.

Seo bašemane ba se bolelago: “Ke kgahlwa ke ge ngwanenyana a kgona go ba le dikgopolo tša gagwe, a bonagala a kgodišegile ka gare gore ke seo a lego sona.”—James.

“Nka kgahlwa ke ngwanenyana yo a ka itlhalosago ka potego le ka tlhompho, yo a sa fo dumelago dilo tšohle tšeo ke di bolelago. Gaešita le ge e le yo mobotsana, ga ke ikwe ke lokologile ka ngwanenyana yo a fo go bolela dilo tšeo ke nyakago go di kwa.”—Darren.

 O re’ng ka mantšu a bašemane bao go boletšwego ka bona go letlakala 189?

․․․․․

● Katanela go hlompha ba bangwe. Go fo swana le ge o nyaka go ratwa, bašemane bao o ba tsebago le bona ba na le kganyogo e tseneletšego ya go nyaka go hlompšha. Ga se mohlolo ge Beibele e botša monna gore o swanetše go rata mosadi wa gagwe eupša e botša mosadi gore o swanetše go ba le “tlhompho e tseneletšego” go monna wa gagwe. (Baefeso 5:33) Ka go dumelelana le therešo ye, nyakišišong e nngwe yeo go yona go ilego gwa boledišanwa le masogana a makgolo, go hweditšwe gore a ka godimo ga 60 lekgolong a boletše gore a tšeela godimo tlhompho go feta lerato. Banna ba fetago 70 lekgolong ba bao go boledišanwego le bona ba boletše se se swanago.

Go hlompha ga go bolele gore o swanetše go ineela—gore o swanetše go lahla tshwanelo ya gago ya go ba le kgopolo e fapanego le go e bolela. (Genesi 21:10-12) Eupša tsela yeo o bolelago kgopolo ya gago ka yona, ga go na pelaelo gore e tla bontšha ge e ba o gogela lesogana go wena goba o le rakela kgole le wena. Ge e ba ka mehla o ganetša seo le se bolelago goba o dulela go le phošolla, le ka nagana gore ga o le hlomphe. Lega go le bjalo, ge e ba o amogela pono ya lona gomme o bolela ka seo o hwetšago se retega, le lona le ka amogela pono ya gago le go e tšeela godimo. Ke therešo gore lesogana leo le nago le temogo le tla lemoga ge e ba o swara ditho tša lapa la geno le ba bangwe ka tlhompho.

 Seo bašemane ba se bolelago: “Ke nagana gore tlhompho ke selo sa bohlokwa kudu ge batho ba thoma go ratana. Lerato le ka tla ka morago.”—Adrian.

“Ge e ba ngwanenyana a ka ntlhompha, ke nagana gore a ka nthata e le ka kgonthe.”—Mark.

O re’ng ka mantšu a bašemane bao go boletšwego ka bona ka mo godimo?

․․․․․

● Apara ka bothakga gomme o dule o hlwekile. Tsela yeo o aparago ka yona le go itokiša e swana le digodišamedumo tšeo di phatlalatšago dikgopolo tša gago tša ka garegare le mekgwa ya gago. Le pele ga ge o ka bolela le mošemane, moaparo wa gago o šetše o mmoditše go gontši ka wena. Ge e ba diaparo tša gago di hlomphega e bile e le tša bothakga, di tla romela molaetša o mobotse kudu. (1 Timotheo 2:9) Ge e ba di tsoša dikganyogo tša botona le botshadi goba e le tša bošaedi, molaetša o tla kwagala gabotse e bile e tla ba o sa kgahlišego!

Seo bašemane ba se bolelago: “Tsela yeo ngwanenyana a aparago ka yona e bolela go gontši ka pono  ya gagwe ka bophelo. Ge e ba a apara diaparo tšeo di bonatšago goba tša bošaedi, seo se mpotša gore o tloga a nyaka go kgahliša bašemane.”—Adrian.

“Ke kgahlwa ke ngwanenyana yo a hlokomelago meriri ya gagwe, yo a nkgago bose e bile a bolela ka tsela e bonolo. Ka lehlakoreng le lengwe, gaešita le ge ke ile ka kgahlwa ke ngwanenyana yo mongwe yo mobotsana, go se hlweke ga gagwe go ile gwa senya ditaba.”—Ryan.

“Ge e ba ngwanenyana a apara ka tsela yeo e tsošago dikganyogo tša botona le botshadi, ke therešo gore mathomong o tla tanya kgahlego. Eupša woo ga se mohuta wa ngwanenyana yo ke nyakago go ratana le yena.”—Nicholas.

O re’ng ka mantšu a bašemane bao go boletšwego ka bona ka mo godimo?

․․․․․

Seo o sa Swanelago go se Dira

● O se ke wa bapala ka lerato. Basadi ba na le bokgoni bja go gogela banna ka tsela e matla kudu. Matla ao a go gogela a ka dirišetšwa botse goba bobe. (Genesi 29:17, 18; Diema 7:6-23) Ge e ba o leka go bona gore o na le matla a makaakang a go gogela go mošemane yo mongwe le yo mongwe yo o kopanago le yena, go molaleng gore o tla tuma ka go ba yo a bapalago ka lerato.

Seo bašemane ba se bolelago: “Go fo dula kgauswi le ngwanenyana yo mobotse gomme le kgomana ka magetla go ka ba bose ka gona ke nagana gore ngwanenyana yo a go kgomago leboelela ge a bolela le wena o bapala ka lerato.”—Nicholas.

“Ge e ba ka mehla ngwanenyana a hwetša ditsela tša go swara letsogo la mošemane le ge e le ofe yo a kopanago le yena goba a lebelela ka tsela ya go bapala ka lerato monna yo mongwe le yo mongwe yo a fetago ka tsela, gona ke nagana gore o bapala ka lerato gomme seo ga se nkgahle.”—José.

 ● O se ke wa kgomarela motho kudu. Ge batho ba babedi ba nyalana, ba fetoga seo Beibele e se bitšago “nama e tee.” (Genesi 2:24) Ka nako yeo, monna le mosadi ba tlogela dilo tše dintši tšeo ba ka bago ba be ba na le tokologo ya go di dira pele ba tsena lenyalong; ba fetoga selo setee e le ruri. (1 Bakorinthe 7:32-34) Lega go le bjalo, ge e ba o sa thoma go tsebana le lesogana, ga o na tshwanelo ya go letela gore le be selo setee le wena gomme le lona ga se la swanela go letela seo. * Ntlha ke gore, ge o lemoga gore le lona le na le tshwanelo ya go fetša nako le na le bagwera ba bangwe, o ka le kgahla kudu. Le gona tsela yeo le dirišago tokologo yeo ka yona e tla go botša mo gontši ka semelo sa lona.—Diema 20:11.

Seo bašemane ba se bolelago: “Ke nagana gore ngwanenyana o kgomarelana kudu ge e ba a nyaka go tseba mesepelo ya ka ka moka gomme a bonagala a sa kgone go gwerana le batho ba bangwe goba go thabela dilo tše dingwe ka ntle le nna.”—Darren.

“Ge e ba ngwanenyana yo ke sa tšwago go kopana le yena a nthomela melaetša mogalathekeng ka mehla gomme a nyaka go tseba gore ke bomang ba nago le nna, kudukudu a nyaka go tseba maina a banenyana le ge e le bafe bao ba lego sehlopheng seo, gona ke nagana gore seo ke leswao la temošo.”—Ryan.

“Ngwanenyana yo a sa nyakego gore o fetše nako o na le bagwera ba gago ba bašemane gomme a selekega ge ka mehla o sa mo laletše gore a be le wena, o na le boithati ka tsela e sa rategego.”—Adrian.

 O re’ng ka mantšu a bašemane bao go boletšwego ka bona sehlogwaneng seo re tšwago go sona?

․․․․․

Tšeela Godimo Bohlokwa bja Gago

Go ka direga gore o tseba banenyana bao ba ka dirago selo le ge e le sefe e le feela gore bašemane ba ba šetše le go ba rata. Ba bangwe ba ka theoša ditekanyetšo tša bona tša boitshwaro go fo re ba hwetše lesogana—goba gaešita le monna. Lega go le bjalo, molao wa motheo wo o rego ‘o buna seo o se bjalago,’ o a šoma tabeng ye. (Bagalatia 6:7-9) Ge e ba o sa itlhomphe e bile o sa hlomphe ditekanyetšo tšeo o lekago go phela ka tšona, ga go na pelaelo gore o tla kgahla bašemane bao ba sa go tšeego o le wa bohlokwa goba bao ba sa hlomphego ditekanyetšo tša gago.

Ntlha ke gore, ga se bašemane ka moka bao ba tlago go go rata—gomme seo e ka ba selo se sebotse! Eupša ge e ba o tshwenyega ka go hlokomela bobotse bja gago bja ka ntle le bja ka gare, o tla ba wa “bohlokwa bjo bogolo mahlong a Modimo”—gomme o tla kgahla lesogana leo le tlago go go swanela e le ruri.—1 Petro 3:4.

KGAOLONG YA RENA YEO E LATELAGO

Go thwe’ng ge e ba o le mošemane gomme o ipotšiša gore: ‘Ke ka baka la’ng banenyana ba sa nthate?’

[Mongwalo wa tlase]

LENGWALO LA BOHLOKWA

“Go bogega go a fora gomme botse ke lefeela; eupša mosadi yo a boifago Jehofa o ikhweletša theto.“—Diema 31:30.

KELETŠO

O se ke wa tlola kudu ka ditlolamahlong! Go di tlola kudu go ka fetišetša molaetša o fošagetšego wa gore o a ikgantšha goba gaešita le gore o tloga o nyaka go bonwa.

NA O BE O TSEBA . . . ?

Ge e ba ka mehla o nyaka gore mošemane a dule a na le wena, o ka senya tswalano ya lena.

KGATO YEO KE TLAGO GO E TŠEA!

Seka seo ke tlago go se kaonefatša ke ․․․․․

Seo ke tlago go botšiša motswadi wa ka goba batswadi ba ka ka taba ye ke gore ․․․․․

O NAGANA ENG?

● O ka bontšha bjang gore o hlompha dikgopolo le maikwelo a lesogana?

● O ka bontšha bjang gore wena o itšeela godimo?

[Ntlhakgolo go letlakala 190]

“Ke a dumela gore gantši ke kgahlwa ke banenyana ba ba botsana di tloga fase. Eupša seo se fela kapejana ge e ba ngwanenyana yoo a se na dipakane tša kgonthe le tša bohlokwa. Ka lehlakoreng le lengwe, ge e ba a tseba seo a nyakago go se dira ka bophelo bja gagwe—kudukudu ge e ba a šetše a fihleletše tše dingwe tša dipakane tša gagwe—seo se ka dira gore a kgahliše e le ruri.”—Damien

[Seswantšho go letlakala 191]

Lerato le tlhompho di bjalo ka maotwana a mabedi a paesekele—bobedi bja ona a bohlokwa