Eya go dikagare

Eya go lelokelelo la dikagare

KGAOLO 15

Jesu “o Hloma Toka Lefaseng”

Jesu “o Hloma Toka Lefaseng”

1, 2. Ke lebakeng lefe moo Jesu a ilego a galefa, gomme ka baka la’ng?

JESU o be a bonagala a galefile—gomme e le ka lebaka le le kwagalago. O ka hwetša go le thata go nagana ka yena a le ka tsela yeo ka gobane e be e le motho yo bonolo kudu. (Mateo 21:5) O be a kgona go itshwara ka mo go phethagetšego, ka gobane kgalefo ya gagwe e be e le e lokilego. * Eupša ke eng seo se bego se rumotše kudu monna yo yo a ratago khutšo? E be e le go hloka toka mo go šiišago.

2 Jesu o be a rata tempele ya Jerusalema ka pelo ya gagwe ka moka. Lefaseng ka moka, e be e le lefelo le nnoši le lekgethwa leo le neetšwego borapeding bja Tatagwe wa legodimong. Ba-Juda ba tšwago dinageng tše dintši ba be ba sepela maeto a matelele bakeng sa go yo rapela moo. Gaešita le ba-Ntle bao ba boifago Modimo ba be ba e-tla, ba tsena lapeng la tempele leo le beetšwego ka thoko bakeng sa go dirišwa ke bona. Eupša mathomong a bodiredi bja gagwe, Jesu o ile a tsena tempeleng yeo gomme a gahlanetšwa ke pono e tšhošago. Ee, lefelo le be le swana kudu le mmaraka go e na le go ba ngwako wa borapedi! Le be le tletše ka bagwebi le baananyi ba ditšhelete. Lega go le bjalo, go hloka toka go be go le gokae? Go banna ba, tempele ya Modimo e be e fo ba lefelo la go ikhola ka batho—gaešita le go ba hlakola. Bjang?—Johane 2:14.

3, 4. Ke go ikhola gofe ga bojato mo go bego go direga ngwakong wa Jehofa, gomme ke kgato efe yeo Jesu a ilego a e gata bakeng sa go lokiša ditaba?

3 Baetapele ba bodumedi ba be ba dirile molao wa gore ke feela mohuta o tee o itšego wa tšhelete ya tšhipi woo o bego o ka dirišwa go lefa lekgetho la tempeleng. Baeng ba be ba swanetše go ananya ditšhelete tša bona gore ba hwetše ditšhelete tšeo tša tšhipi. Ka gona baananyi ba ditšhelete ba ile ba hloma ditafola tša bona ka gare ga tempele, ba lefiša tekanyo e itšego ya tšhelete bakeng sa go ananya. Kgwebo ya go rekiša diphoofolo le yona e be e bušetša kudu. Baeng bao ba bego ba nyaka go dira dihlabelo tše bjalo ba be ba ka reka go mogwebi le ge e le ofe motseng, eupša bahlankedi ba tempeleng ba be ba ka gana gabonolo dihlabelo tša bona e le tšeo di sa swanelago. Lega go le bjalo, dihlabelo tšeo di bego di rekwa gona moo tempeleng go be go se na pelaelo gore di tla amogelwa. Ka ge batho ba be ba ithekgile ka bona, bagwebi ka dinako tše dingwe ba be ba lefiša ditefo tše di phagamego kudu. * Se e be e le se sešoro kudu go feta papatšo ya megabaru. Se be se swana le bohlakodi!

“Tlošang dilô tšê”!

4 Jesu o be a ka se kgone go kgotlelela go hloka toka mo go bjalo. Wo e be e le ngwako wa Tatagwe! O ile a loga sefepi sa dithapo gomme a ntšha mehlape ya dikgomo le ya dinku ka tempeleng. Ke moka o ile a tshelela go baananyi ba tšhelete gomme a phekgola ditafola tša bona. Nagana ka ditšhelete tšeo tša tšhipi ka moka di kgokologa lebatong la mabole! O ile a laela ka go tia banna bao ba bego ba rekiša maeba gore: “Tlošang dilô tšê”! (Johane 2:15, 16) Go bonagala go be go se na le o tee yo a bego a e-na le sebete sa go thibela monna yo yo sebete.

“Morwa o Swana le Tatagwe”

5-7. (a) Go ba gona ga Jesu pele e e-ba motho go tutueditše bjang tsela yeo a bego a ikwa ka gona ka toka, gomme ke eng seo re ka ithutago sona mohlaleng wa gagwe? (b) Kriste o ile a lwantšha bjang ditiro tša go hloka toka tšeo di akaretšago bogoši bja Jehofa le leina la gagwe?

5 Ee, bagwebi ba ile ba boa. Mo e ka bago ka morago ga nywaga e meraro, Jesu o ile a swaragana le go hloka toka mo go swanago, nakong ye a tsopola mantšu a Jehofa ka noši a go sola bao ba dirago ngwako wa Gagwe “lexôlô la bahlakodi.” (Mateo 21:13; Jeremia 7:11) Ee, nakong ya ge Jesu a bona go ikhola ga batho ka tsela ya megabaru le go šilafatšwa ga tempele ya Modimo, o ile a ikwa go fo swana le kamoo Tatagwe a bego a ikwa ka gona. Le gona se ga se makatše! Jesu o be a ile a rutwa ke Tatagwe wa legodimong lebaka la nywaga e dimilione tše di sa balegego. Ka baka leo, o be a tutueditšwe ke tsela yeo Jehofa a bego a ikwa ka gona ka toka. O ile a fetoga mohlala o phelago wa polelwana e rego, “Morwa o swana le tatagwe.” Ka gona ge e ba re nyaka go ba le kwešišo e kwagalago ka seka sa Jehofa sa toka, tsela e di phalago tšohle ya go dira bjalo ke go naganišiša ka mohlala wa Jesu Kriste.—Johane 14:9, 10.

6 Morwa wa Jehofa yo a tswetšwego a nnoši o be a le gona ge Sathane a be a bitša Jehofa Modimo ka mo go sa swanelago gore ke moaketši gomme a belaela go loka ga pušo ya Gagwe. A go thomeletša mo gogolo gakaakang! Le gona, ka morago Morwa o ile a kwa ka tlhohlo ya Sathane ya gore go be go se na motho yoo a bego a ka hlankela Jehofa ka go hloka boithati, a tutuetšwa ke lerato. Ditatofatšo tše tša maaka ruri di ile tša kweša pelo e lokilego ya Morwa bohloko. O swanetše go ba a ile a thaba gakaakang go kwa gore o be a tla kgatha tema e kgolo go kgopamolleng ditaba! (2 Ba-Korinthe 1:20) O be a tla dira bjang seo?

7 Ka ge re ithutile go Kgaolo 14, Jesu Kriste o ile a nea karabo ya mafelelo le ya makgaola-kgang ya go arabela tatofatšong ya Sathane ya go ganetša potego ya dibopiwa tša Jehofa. Ka go dira bjalo Jesu o ile a thea motheo bakeng sa go godišwa la mafelelo ga bogoši bja Jehofa le go kgethagatšwa ga leina la Gagwe. E le Motseta yo Mogolo wa Jehofa, Jesu o tla hloma toka ya Modimo legohleng ka moka. (Ditiro 5:31) Ka mo go swanago, tsela ya gagwe ya bophelo ge a be a le lefaseng e ile ya bonagatša toka ya Modimo. Jehofa o ile a bolela ka yena a re: “Ke tlo bea Môya wa-ka mo xo Yêna, ’me ó tlo tsebiša dithšaba kahlolô (“toka,” NW).” (Mateo 12:18) Jesu o ile a phethagatša bjang mantšu ao?

Jesu o Hlalosa ka mo go Kwalago “Seo Toka e Lego Sona”

8-10. (a) Metlwae e fetišetšwago ka molomo ya baetapele ba bodumedi ba ba-Juda e be e kgothaletša bjang go nyatša bao e sego ba-Juda gotee le basadi? (b) Ke ka tsela efe melao yeo e fetišetšwago ka molomo e ilego ya fetoša molao wa Jehofa wa Sabatha morwalo?

8 Jesu o be a rata Molao wa Jehofa gomme a phela ka wona. Eupša baetapele ba bodumedi ba mehleng ya gagwe ba be ba kgopamiša Molao woo le go o diriša gampe. Jesu o itše go bona: “Le ba madi-mabe lena ba-mangwalô le bafarisei, lena baikaketši . . . [Ga le] šetše tše di kxolo Molaong, e lexo tokô kahlolong le kxauxêlô le pôtêxô.” (Mateo 23:23) Ka ntle le pelaelo, barutiši bao ba Molao wa Modimo ba be ba sa hlalose ka mo go kwalago “seo toka e lego sona.” Go e na le moo, ba be ba šira toka ya Modimo. Bjang? Ela hloko mehlala e sego kae.

9 Jehofa o ile a laela batho ba gagwe gore ba ipoloke ba arogile ditšhabeng tša baheitene tšeo di bego di ba dikologile. (1 Dikxoši 11:1, 2) Lega go le bjalo, baetapele ba bangwe ba bodumedi bao ba fišegelago thoko ba be ba kgothaletša batho gore ba sware bohle bao e sego ba-Juda ka lenyatšo. Mishnah e be e bile e akaretša molao wo: “Dikgomo di se ke tša tlogelwa merakeng ya baditšhaba ka ge ba be ba gononelwa gore ba ba le dikopano tša botona le botshadi le diphoofolo.” Go beba sefahlego mo go bjalo mo go sa hlaolego malebana le bohle bao e sego ba-Juda go be go sa loka e bile go thulana kudu le seo se bolelwago ke Molao wa Moše. (Lefitiko 19:34) Melao e mengwe yeo e dirilwego ke batho e be e nyenyefatša basadi. Molao wa molomo o be o bolela gore mosadi o swanetše go sepela ka morago, e sego ka thoko ga monna wa gagwe. Monna o be a lemošitšwe malebana le go bolela le mosadi phatlalatša, gaešita le mosadi wa gagwe ka noši. Go swana le makgoba, basadi ba be ba sa dumelelwa go nea bohlatse kgorong ya tsheko. Go be go bile go e-na le thapelo e hlomilwego yeo go yona banna ba bego ba leboga Modimo gore ga se basadi.

10 Baetapele ba bodumedi ba be ba khupeditše Molao wa Modimo ka melao e mentši kudu yeo e dirilwego ke batho gotee le ditaelo. Ka mohlala, molao wa Sabatha o be o iletša go šoma ka Sabatha, o beela letšatši leo ka thoko bakeng sa borapedi, tapološo ya moya le go khutša. Eupša Bafarisei ba be ba dira gore molao woo e be morwalo. Bona ka bobona ba ile ba laela ka go lebanya seo se bolelwago ke “mošomo.” Ba ile ba hlaola dihlopha tše sa swanego tše 39 tša mediro e bjalo ka go buna goba go tsoma e le mošomo. Dihlopha tše tša mešomo di be di tsoša dipotšišo tše di sa felego. Ge monna a be a ka bolaya letsetse ka Sabatha, na o be a tsoma? Ge a be a ka kga dithoro tše di tlalago seatla bakeng sa go ja ge a dutše a sepela, na o be a buna? Ge a be a ka fodiša motho yo a bego a babja, na o be a šoma? Dipotšišo tše bjalo di be di arabja ka melao e thata le e tseneletšego.

11, 12. Jesu o ile a bontšha bjang go ganetša ga gagwe melao yeo e sego ya Mangwalo ya Bafarisei?

11 Boemong bjo bo bjalo, Jesu o be a tla thuša batho bjang gore ba kwešiše seo toka e lego sona? Ka dithuto tša gagwe le ka tsela yeo a bego a phela ka yona, o ile a emeletšana ka sebete le baetapele bao ba bodumedi. Sa pele, ela hloko tše dingwe tša dithuto tša gagwe. O ile a sola ka go lebanya melao ya bona e mentši yeo e dirilwego ke batho, a re: “Le fediša Molaô wa Modimo ka xo setša mekxwa ya lena ye Le e atlaladitšexo.”—Mareka 7:13.

12 Jesu o ile a ruta ka go gatelela gore Bafarisei ba be ba fošitše mabapi le molao wa Sabatha—gore ge e le gabotse, ba be ba tloga ba sa kwešiša morero ka moka wa molao woo. O ile a hlalosa gore Mesia ke ‘Mong wa Sabatha’ gomme ka baka leo o na le tshwanelo ya go fodiša batho ka Sabatha. (Mateo 12:8) Bakeng sa go gatelela taba yeo, o ile a dira mehlolo ya go fodiša phatlalatša ka Sabatha. (Luka 6:7-10) Diphodišo tše bjalo e be e le ponelo-pele ya phodišo yeo a tlago go e dira lefaseng ka bophara nakong ya Pušo ya gagwe ya Nywaga e Sekete. Nywaga yeo e Sekete ka boyona e tla ba Sabatha ya makgaola-kgang, nakong ya ge batho ka moka ba botegago mafelelong ba tla ikhutša nywaga-kgolo ya go šoma ka tlase ga merwalo ya sebe le lehu.

13. Ke molao ofe woo o bilego gona ka baka la bodiredi bja Kriste bja lefaseng, gomme o be o fapana bjang le molao wa pele ga wona?

13 Jesu gape o ile a hlalosa ka mo go kwagalago seo toka e lego sona molaong woo o mofsa, e lego “molaô wa Kriste” woo o ilego wa hlongwa ka morago ga ge a phethile bodiredi bja gagwe bja lefaseng. (Ba-Galatia 6:2) Ka go se swane le molao wa pele ga wona e lego Molao wa Moše, molao wo o mofsa o be o ithekgile kudu ka molao wa motheo, e sego ka lelokelelo leo le ngwadilwego la melao. Lega go le bjalo, o be o akaretša melao e mengwe e lebanyago. O mongwe wa melao ye Jesu o be a o bitša “molaô o mofsa.” Jesu o ile a ruta balatedi ba gagwe ka moka gore ba ratane go etša ge le yena a ile a ba rata. (Johane 13:34, 35) Ee, lerato la boikgafo e be e swanetše go ba leswao le le hlaolago bohle bao ba phelago ka “molaô wa Kriste.”

Mohlala o Phelago wa Toka

14, 15. Jesu o ile a bontšha bjang gore o be a lemoga mellwane ya matla a gagwe ka noši a taolo, gomme ke ka baka la’ng se e le se se kgothatšago?

14 Jesu o ile a dira se se fetago go fo ruta ka lerato. O be a phelela “molaô wa Kriste.” O be o bonagatšwa tseleng ya gagwe ya go phela. Ela hloko ditsela tše tharo tšeo ka tšona mohlala wa Jesu o ilego wa hlalosa ka mo go kwagalago seo toka e lego sona.

15 Ya pele, Jesu o be a phema ka bohlale go dira tiro le ge e le efe ya go hloka toka. Mohlomongwe o lemogile gore ditiro tše dintši tša go hloka toka di tšwelela ge batho ba sa phethagalago ba thoma go ikgodiša gomme ba tshela mellwane e swanetšego ya matla a bona a taolo. Jesu o be a sa dire bjalo. Lebakeng le lengwe, monna yo mongwe o ile a batamela Jesu gomme a re: “Moruti, botša ngwan’ešo xore a arolêlanê bohwa le nna.” Karabelo ya Jesu e bile efe? “Monna! Ké mang e a mpeilexo moahlodi le moaroledi wa lena?” (Luka 12:13, 14) Na seo ga se se se makatšago? Bohlale bja Jesu, kahlolo ya gagwe gaešita le tekanyo ya gagwe ya matla a taolo ao a a neilwego ke Modimo di be di feta tša motho le ge e le ofe lefaseng; lega go le bjalo, o ile a gana go itsenya tabeng ye ka ge a be a se a ka a fiwa matla a go dira bjalo. Jesu ka mehla o be a bontšha boipoetšo tseleng ye, gaešita le nywageng e dikete ya go ba gona ga gagwe pele e e-ba motho. (Juda 9) E bolela go gontši kudu ka Jesu gore ka boikokobetšo o bota Jehofa gore a dire phetho ya mabapi le seo se lokilego.

16, 17. (a) Jesu o ile a bontšha bjang toka ge a bolela ditaba tše dibotse tša Mmušo wa Modimo? (b) Jesu o ile a bontšha bjang gore go ikwa ga gagwe ka toka e be e le ga kgaugelo?

16 Ya bobedi, Jesu o ile a bontšha toka tseleng yeo a bego a bolela ditaba tše dibotse tša Mmušo wa Modimo ka gona. O be a sa bebe sefahlego. Go e na le moo, o be a katanela ka phišego go fihlelela batho ba mehuta ka moka go sa šetšwe gore ke bahumi goba badiidi. Ka mo go fapanego, Bafarisei ba be ba hlokomologa badiidi, e lego batho feela ba tlwaelegilego ka go ba bitša ka leina le le nyenyefatšago la ʽam-ha·ʼaʹrets, goba “batho ba naga [lefase].” Jesu ka sebete o ile a bontšha go thulana le go hloka toka mo go bjalo. Ge a be a ruta batho ditaba tše dibotse—goba ge e le gabotse, a be a e-ja le batho, a ba fepa, a ba fodiša goba gaešita le go ba tsoša bahung—o be a tšeela godimo toka ya Modimo yo a nyakago go fihlelela “batho bohle.” *1 Timotheo 2:4.

17 Ya boraro, tsela yeo Jesu a bego a ikwa ka gona ka toka e be e le ya kgaugelo ka mo go tseneletšego. O be a katanela go thuša badira-dibe. (Mateo 9:11-13) O be a dula a ikemišeditše go thuša batho bao ba bego ba se na matla a go itšhireletša. Ka mohlala, Jesu ga se a ka a tlatša baetapele ba bodumedi go kgothaletšeng go se bote Baditšhaba ka moka. Ka kgaugelo o be a thuša le go ruta ba bangwe ba bona, gaešita le ge thomo e kgolo ya gagwe e be e lebišitšwe go ba-Juda. O ile a dumela go dira phodišo ya mohlolo bakeng sa letona la madira a Roma, a re: “Le xo Isiraele xa ke ešo ka hwetša tumêlô e kaakaa!”—Mateo 8:5-13.

18, 19. (a) Ke ka ditsela dife Jesu a ilego a godiša seriti sa basadi? (b) Mohlala wa Jesu o re thuša bjang go bona kgokagano magareng ga sebete le toka?

18 Ka mo go swanago, Jesu ga se a ka a thekga dikgopolo tše di bego di aparetše mabapi le basadi. Go e na le moo, ka sebete o ile a dira se se lokilego. Go be go dumelwa gore basadi ba ba-Samaria ke bao ba sa hlwekago go etša ba-Ntle. Lega go le bjalo, Jesu ga se a ka a dika-dika go dira boboledi go mosadi wa mo-Samaria sedibeng sa Sikara. Ge e le gabotse, e bile go mosadi yo moo Jesu a ilego a itlhalosa la mathomo ka mo go kwagalago e le Mesia yo a holofeditšwego. (Johane 4:6, 25, 26) Bafarisei ba be ba bolela gore basadi ga se ba swanela go rutwa Molao wa Modimo, eupša Jesu o ile a diriša nako e ntši gotee le matla a ruta basadi. (Luka 10:38-42) Le ge motlwae o be o bontšha gore basadi e be e ka se be bao ba ka botwago go ka nea bohlatse bja kgonthe, Jesu o ile a godiša basadi ba mmalwa ka go ba fa tokelo ya go ba ba pele ba go mmona ka morago ga tsogo ya gagwe. O ile a ba a ba botša gore ba yo botša balatedi ba gagwe ba banna ka tiragalo ye ya bohlokwa kudu!—Mateo 28:1-10.

19 Ee, Jesu o ile a hlalosetša ditšhaba ka mo go kwalago seo toka e lego sona. Mabakeng a mantši o ile a dira seo ka go ipea kotsing e kgolo. Mohlala wa Jesu o re thuša go bona gore go kgomarela toka ya kgonthe go nyaka sebete. O be a bitšwa ka mo go swanetšego gore ke “Tau ya ’loko la Juda.” (Kutollo 5:5) Gopola gore tau ke seka sa toka e nago le sebete. Lega go le bjalo, kgaufsinyane Jesu o tla tliša toka e kgolwanyane. Ka kgopolo e feletšego o tla hloma ‘toka lefaseng.’—Jesaya 42:4, bapiša le NW.

Kgoši Yeo e Lego Mesia e ‘Hloma Toka Lefaseng’

20, 21. Mehleng ya rena, Kgoši yeo e lego Mesia e kgothaleditše bjang toka lefaseng ka moka le ka gare ga phuthego ya Bokriste?

20 Ga e sa le go tloga e e-ba Kgoši yeo e lego Mesia ka 1914, Jesu o ile a kgothaletša toka lefaseng. Bjang? O thekgile go phethagatšwa ga boporofeta bja gagwe bjo bo hwetšwago go Mateo 24:14. Balatedi ba Jesu lefaseng ba rutile batho dinageng ka moka therešo ka Mmušo wa Jehofa. Go swana le Jesu, ba boletše ka mokgwa wa go se bebe sefahlego le wa toka, ba tsoma go nea batho bohle—ba bagolo goba ba banyenyane, bahumi goba badiidi, banna goba basadi—sebaka sa go tseba Jehofa, Modimo wa toka.

21 Le gona Jesu o kgothaletša toka ka phuthegong ya Bokriste yeo a lego Hlogo ya yona. Bjalo ka ge go porofetilwe, o nea “dimpho tšeo e lego banna,” bagolo ba botegago ba Bakriste bao ba etelelago pele ka phuthegong. (Ba-Efeso 4:8-12, NW) Ge ba diša mohlape o bohlokwa wa Modimo, banna ba bjalo ba latela mohlala wa Jesu Kriste wa go kgothaletša toka. Ba dula ba gopola gore Jesu o nyaka gore dinku tša gagwe di swarwe ka toka—go sa šetšwe maemo, botumo goba boemo bja dilo tše di bonagalago.

22. Jehofa o ikwa bjang ka ditiro tša go hloka toka tšeo di apareditšego lefaseng la mehleng yeno, gomme o kgethile Morwa wa gagwe gore a dire’ng ka gona?

22 Lega go le bjalo, kgaufsinyane Jesu o tla hloma toka lefaseng ka tsela yeo e sa lekanywego. Go hloka toka go apareditše lefaseng le leo le gobogilego. Ngwana yo mongwe le yo mongwe yo a bolawago ke tlala ke mohlaselwa wa go hloka toka mo go sa lokafatšwego, kudu-kudu ge re nagana ka tšhelete le nako tšeo di senywago go tšweletšeng dibetša tša ntwa le go kgotsofatšeng dikganyogo tša boithati tša bao ba tsomago boithabišo. Dimilione tša mahu ao a sa nyakegego ngwageng o mongwe le o mongwe e fo ba se sengwe sa dibopego tše dintši tša go hloka toka, tšeo ka moka ga tšona di hlohlago kgalefo ya Jehofa e lokilego. O kgethile Morwa wa gagwe gore a lwe ntwa e lokilego malebana le tshepedišo ye ka moka e kgopo ya dilo bakeng sa go fedišetša sa ruri go hloka toka ka moka.—Kutollo 16:14, 16; 19:11-15.

23. Ka morago ga Haramagedone, Kriste o tla godiša bjang toka go iša ka mo go sa felego?

23 Lega go le bjalo, toka ya Jehofa e nyaka se se fetago go fo fedišwa ga bokgopo. O bile o kgethile Morwa wa gagwe gore a buše e le “Kxoši ya kaxišô.” Ka morago ga ntwa ya Haramagedone, pušo ya Jesu e tla hloma khutšo lefaseng ka moka, gomme o tla buša “ka tokô.” (Jesaya 9:5, 6) Ka nako yeo, Jesu o tla thabela go dirolla ditiro ka moka tša go hloka toka tšeo di bakilego masetlapelo le tlaišego tše dikgolo gakaakaa lefaseng. O tla godiša ka potego toka ya Jehofa e phethagetšego go iša ka mo go sa felego. Ka gona, ke gabohlokwa gore re tsome go ekiša toka ya Jehofa gona bjale. Anke re boneng kamoo re ka dirago seo ka gona.

^ par. 1 Jesu ge a be a bontšha kgalefo e lokilego, o be a swana le Jehofa, yoo e lego “Ra-boxale” malebana le bokgopo ka moka. (Nahume 1:2) Ka mohlala, ka morago ga ge Jehofa a boditše setšhaba sa gagwe sa dinganga gore se dirile ntlo ya gagwe “lexôlô la bahlakodi,” o ile a re: “Felô fa ke motse wô ke tlo xo thenoxêla boxale bya-ka le sekxôrô sa-ka.”—Jeremia 7:11, 20.

^ par. 3 Go ya ka Mishnah, nywaga ka morago go ile gwa tsoga phetogelo ka baka la theko e phagamego ya maeba ao a bego a rekišwa tempeleng. Tefo e ile ya theošwa gatee-tee ka tekanyo ya 99 lekgolong! Ke bomang bao ba bego ba boelwa kudu kgwebong ye e humišago? Bo-radihistori ba bangwe ba šišinya gore mebaraka ya tempeleng e be e le ya ntlo ya Moperisita yo Mogolo Hanna, e lego yeo e bego e humiša kudu lapa leo la boperisita.—Johane 18:13.

^ par. 16 Bafarisei ba be ba dumela gore batho ba tlasana, bao ba bego ba sa rutega ka tša Molao, ke “dihlôbôxwa.” (Johane 7:49) Ba be ba bolela gore ga go na motho yo a bego a swanetše go ruta batho ba bjalo goba go gwebišana le bona goba go ja le bona goba go rapela le bona. Go dumelela morwedi wa motho go nyalana le bona e be e tla ba selo se se šoro kudu go feta go mo nea dibata. Ba be ba lebelela kholofelo ya tsogo e le yeo e sa akaretšego batho ba bjalo ba tlasana.