1. Jiihóvah éí azhéʼé dóó amá haʼátʼíí yee hóhoosʼnííʼ?

JIIHÓVAH éí Adam dóó Íiv áłchíní nihee hodooleeł jinízingo áhoolaa. Diyin Bizaad éí “Jiihóvah áłchíní aa yiinííł” níigi tʼáá aaníí. (Ps. 127:3) Díí haitʼéego ááhyiłní? Nikʼis łaʼ béeso tʼóó ahayói shá baa áhólyą́ą doo niłníigo éí haanítʼée doo? Naʼólíigi shı̨́ı̨́ baa nił hózhǫ́ǫ doo. Ndi haitʼéego baa áhólyą́ą dooleełgi niʼdiiłʼáa doo. Áhánígo nihikʼis nilíinii Jiihóvah, tʼáá ákótʼéego azhéʼé dóó amá éí áłchíní baa ádahojilyą́ą doogo haa yiiznil. Áłchíní éí béeso biláahdi ílíinii ádaatʼé. Bikʼidazhdéezʼı̨́įʼgo índa bił dahózhǫ́ǫ dooleełgi yee hóhoosʼnííʼ.

2. Haʼátʼíí ndaʼídíkidígíí baa nídadíitʼįįł?

² Ahídzískéii haʼáłchíní hodooleełgi háí bee bóhólnííh? Azhéʼé dóó amá baʼáłchíní haʼátʼíí yee yíká adoolwołgo bił dahózhǫ́ǫgo dahináa doo? Oodlání jílı̨́įgo ahídzískéii hojíyą́ągo ádá nahojiʼáago Diyin Bizaad binaʼnitin háká análwoʼ dooleełgi łaʼ baa nídadíitʼįįł.

3. (a) Ahídzískéii haʼáłchíní hodooleełgi háí bee bóhólnííh? (b) Akʼis dóó akʼéí haʼátʼíí béédajilniih doo ní Diyin Bizaad?

³ Ániid ahizhdiiʼáazhgo éí tsı̨́įłgo haʼáłchíní hodooleeł hodóʼní. Kótʼéego yeeʼ ádaʼalʼı̨́ łaʼ daaní, éí hakʼis índa hakʼéí yídahoniłchéeh łeh. Asiadi nihibrother Jethro * wolyéego ání: “Bił yah anáshjahígíí baʼáłchíní dahólónígíí éí  doo baʼáłchíní dahólónígíí nihaʼáłchíní dahodooleeł deiłníigo yídeiniłchééh.” Nihibrother Jefri ałdóʼ Asiadę́ę́ʼ nijigháago ájíní: “Łaʼ éí baʼáłchíní doo dahólónígíí náás dasoolı̨́įʼgo tʼáadoo nihaa ádahoolyą́ʼí da doo dabijiní.” Ákótʼée ndi, ahídzískéii tʼáá hó tʼéii áłchíní hwee hodooleełgi binahojiʼáa dooleełgi bee hóhólnííh. (Gal. 6:5) Akʼis índa akʼéí danílíinii éí díí ániid ahizhdiiʼázhígíí hoł hózhǫ́ǫ doo dahóʼní. Ndi, tʼáá ájíłtso béédajilniih doo, áłchíní hodooleełgi éí díí ahizhdiiʼázhígíí tʼáá hó tʼéii hódéétʼiʼ.—1 Thess. 4:11.

4-5. Haʼátʼíí naakigo hazʼą́ągi baa náhátʼı̨́į doo, áádóó hahgo éí díí baa níjítʼı̨́įgo yáʼátʼééh? Łaʼ chʼíníʼaah.

⁴ Nihaʼáłchíní hodooleeł jinízingo éí ahídzískéii naakigo hazʼą́ągi baa nízhdóotʼįįł. Éí hahgo dóó díkwíí nihaʼáłchíní hodooleeł? Díí éí haaʼí nahalzhiishgo baa níjítʼı̨́įgo yáʼátʼééh? Díí naakigo hazʼą́ągi haʼátʼíí biniinaa ílíinii átʼé?

⁵ Tʼah doo ahíjiiyehgóó éí haʼáłchíní hodooleełgi tʼáá íídą́ą́ʼ baa nídzístʼįįd doo. Kótʼéego éí kwii hazʼą́ągi aheełtʼéego nitsíjíkees doo. Áłchíní nilzéegi daatsʼí biniyé hashtʼezhdítʼé? Áłchíní baa áháyą́ągi nitsaago naanishii átʼé. Daʼiiyehígíí áłtsé tʼááłáʼí doodaiiʼ naakida náhahgo índa baʼáłchíní dahaleeh. Áłtsé hazhóʼó ahidíníildı̨́ı̨́ł danízingo ádaatʼı̨́.—Eph. 5:33.

6. Kʼad áhootʼéhígíí biniinaa ahínaaskéii łaʼ haitʼéego ádá nidahaʼá?

⁶ Oodlání éí Nóah biyeʼké índa bidaʼasdzą́ą́ ádaadzaa yę́ę yidaʼáłʼı̨́. Nóah biyeʼ tʼáá táaʼgo beʼasdzą́ą́ yił tʼáadoo tsı̨́įłgo baʼáłchíní dahazlı̨́įʼ da. (Gen. 6:18; 9:​18, 19; 10:1; 2 Pet. 2:5) Jesus éí “Nóah bíyoołkááł” yę́ędą́ą́ʼ áhootʼéhígi áhootʼée doo ní. Tʼáá bééhózíní, “yéego achʼįʼ nahwiiʼnáa doo” haʼnínę́ę biiʼ kééhwiitʼı̨́. (Matt. 24:37; 2 Tim. 3:1) Jesus ánínée yaa nitsídaakeesgo, łaʼ áłchíní bee dahodooleełgi náás adeidiyiiʼaah, kótʼéego éí ndahalneʼígíí alą́ąjįʼ yá ndahasʼą́.

7. Luke 14:​28, 29 dóó Proverbs 24:3 éí ahídzískéhígíí haitʼéego háká adoolwoł?

⁷ Ahínaaskéii dahóyánígíí éí baʼáłchíní díkwíí shı̨́ı̨́ dahodooleełgi yindahaʼá. Éí áłchíní nilzéegi ‘bą́ą́h ílı̨́įgi átsé dayółtah.’ (Luke 14:​28, 29 yíníłtaʼ.) Áłchíní deineesánígíí ádaaníigo éí áłchíní nilzéegi béeso ląʼí chooʼı̨́ áádóó bąąh niʼídááh. Áko ahídzískéhígíí díí baa  nitsíjíkees doo: ‘Daʼ tʼáásh áníidla yilnishgo nihighan hazʼą́ą́dóó yídin danilíinii bá náhiilniih doo? Daʼ tʼáásh áníidla “bídin ídlíinii” aheełtʼéego baa nitsíikees? Tʼáá áníidla neiilnishgo, háísh áłchíní nihá yikʼidéezʼı̨́įʼ doo? Háísh bintsékeesii yikʼehgóó ááníił doo?’ Ahínaaskéii éí hódząʼ índa akʼidiʼyiitįįh yee ádá nidahaʼá.—Proverbs 24:3 yíníłtaʼ.

8. Oodlání ahéskéii éí haʼátʼíí bá nantłʼa dooleełii nayólíi łeh? Áádóó ahastiin ayóóʼóʼóʼníinii éí haʼátʼíí bee áká aníjílwoʼ doo?

⁸ Azhéʼé dóó amá jílínígíí tʼáá ájíła hweʼawééʼ yídin nilíinii bee baa áhojilyą́ą doo. Haʼáłchíní tʼáá díkwíigoda índa tʼáá áhánígo ałkééʼ ndaakaigo éí tʼááłaʼí nítínígo yídin nilíinii bee baa áhojilyą́ą dooleełgi tʼáá nantłʼa. Áłchíní baa áháyą́ągi éí łaʼ hade áńdaatʼįįhgo baa dahojilneʼ. Amá danilíinii łaʼ chʼééh nídadikah. Kójítʼéego éí íhojiiłʼaahgi, sozdilzin yę́ę, índa nahojilneʼgi há nantłʼago áyósin łeh. Chʼééshdeeyáago éí áłah náʼádleehdi ajíistsʼą́ąʼ dooleeł yę́ę há nantłʼa áádóó bee nanitinii háká adoolwoł yę́ę tʼóó hoł chʼéhékáah łeh. Ahastiin ayóóʼóʼóʼníinii éí áłah náʼádleehdi doodaiiʼ hooghandi áłchíní baa áháyą́ągi bee áká aníjílwoʼ doo. Hooghangi binaʼanishii hweʼasdzą́ą́ ałdóʼ bee bíká aníjílwoʼ doo. Family Worship tʼáá ahąąh bá náhojiiłʼaahgo ałdóʼ yéigo binjilnish doo. Azhéʼé Oodlání nilíinii éí nahaneʼgóó tʼáá ahą́ą́h tázhdiʼéesh doo.

9-10. Azhéʼé dóó amá haʼátʼíí bíká análwoʼgo baʼáłchíní yidínóosééł?

⁹ Haʼáłchíní Jiihóvah ayóóʼáyóʼníi doogo, haʼátʼíí háká análwoʼgo nazhnitin doo? Doo yáʼátʼééhgóó hoogáłígíí bitsʼąą haitʼéego haʼáłchíní baa áhojilyą́ą doo? Áká adoolwołii łaʼ baa nídadíitʼįįł.

¹⁰ Jiihóvah níká adoolwołgi bíká sodílzin. Manówah dóó beʼasdzą́ą́ ádzaa yę́ęgi dadíníilʼįįł. Éí Sámson bizhéʼé dóó bimá jílı̨́. Manówah dóó hweʼasdzą́ą éí ashkiigo awééʼ nihee hodooleeł hoʼdooʼniidgo, nihíká anánílwoʼgo díí ashkii díníilzééł jiníigo Jiihóvah níjoozkan.

11. Judges 13:8 bikʼehgo, azhéʼé dóó amá éí haitʼéego Manówah bedaʼjiłʼı̨́į doo?

¹¹ Nihad dóó Alma éí Bosnia dóó Herzegovina hoolyéédę́ę́ʼ nijiʼaash. Manówah ádzaaígíí bitsʼą́ą́dóó íhojiiłʼą́ąʼgo ájíní: “Manówah nahalingo, azhéʼé dóó amá yáʼátʼéehii niidlı̨́į doogi bee nanihinítin diiʼníigo Jiihóvah néiniikąąh. Nihisodizin yidiiztsʼą́ʼígíí éí Diyin Bizaad biiʼ saad dah naazhjaaʼígíí, Diyin Bizaad binahjįʼ  naʼnitingo naaltsoos ádaalyaaígíí, índa áłah ńdaʼadleehdę́ę́ʼ nihił ííshjání ádeileʼ.”—Judges 13:8 yíníłtaʼ.

12. Jóseph dóó Mary éí baʼáłchíní haʼátʼíí yinááł áʼiilaa?

¹² Ááníiłgi bee naʼnítin. Nizaad éí ílı̨́įgo átʼé. Ndi ááníiłgi éí naʼáłchíní doo yaa deidiyoonah da. Jóseph dóó Mary shı̨́ı̨́ ákotʼéego baʼáłchíní yinááł yáʼátʼéehgo áátʼįįd, Jesus éí ákwii ajítah. Jóseph éí bighan hazʼą́ą́dóó yéigo yá naalnish. Jiihóvah dadíínóhsin índa bá ndaałʼaʼgi baa ahééh danohsin níigo neinitin ńtʼééʼ. (Deut. 4:​9, 10) ‘Tʼáá nináháhááh’ bikʼeh Atisʼadeesdzá bééhániih biniyé Jerúsalemgóó adííʼish doo biʼdiʼníi da ndi, bighandóóígíí éí ákǫ́ǫ́ ałnanéiʼish ńtʼééʼ. (Luke 2:​41, 42) Íídą́ą́ʼ azhéʼé danilínígíí shı̨́ı̨́ łaʼ Jerúsalemgóó ałnááʼáldahgi éí nantłʼa danízin, ádadeideeła, áádóó yichʼįʼ bił dahatsxoh. Ákótʼée ndi, Jóseph éí Diyin kʼehgo naʼnitinii yaa ahééh nízingo baʼáłchíní éí tʼáá ákótʼéego neineeztą́ą́ʼ. Mary ałdóʼ Diyin Bizaad yééhósin. Éí yáłtiʼgi índa ááníiłgi yee baʼáłchíní Diyin Bizaad ayóóʼádayóʼníi doogo neineeztą́ą́ʼ.

13. Nihad dóó Alma éí haitʼéego Jóseph dóó Mary yikʼehgóó ádzaa?

¹³ Nihad dóó Alma baa chʼíhootʼánę́ę, éí Jóseph dóó Mary bikʼehgóó ádiiʼnííł jinízin. Díí haitʼéego háká eelwodgo ashkii jineesą́ągo God ayóóʼáyóʼní índa yá naalʼaʼí silı̨́ı̨́ʼ? Tʼáá ájíła ájíní: “Niheʼiinaʼ yiiltʼihígíí yinéłʼı̨́įgo, niheʼawééʼ nooséełgo éí Jiihóvah yee naʼnitinii bikʼehgóó iináájí yáʼátʼéehgo átʼéii lá dínóozįįł.” Nihad ałdóʼ ání: “Neʼawééʼ Diyin kʼehgo yigáał doo nínízingo, tʼáá ni Diyin kʼehgo yínááł.”

14. Haʼáłchíní yił ahínéikahígíí haʼátʼíí biniyé hoł bééhózin doo?

¹⁴ Naʼáłchíní bíká anánílwoʼgo bikʼis yáʼádaatʼéehii hólǫ́ǫ doo. Azhéʼé dóó amá éí haʼáłchíní yił ahínéikahígíí índa haʼátʼíí shı̨́ı̨́ yaa naakaiígíí hoł bééhózin doo. Social media doodaiiʼ bicell phone yeeda háí shı̨́ı̨́ yił ałchįʼ yádaałtiʼígíí hoł bééhózin doo. Yił ahínéikahígíí nitsídaakeesgi índa ádaaníiłgi yikʼehgóó áátʼįįł doogo átʼé.—1 Cor. 15:33.

15. Haʼáłchíní hólǫ́ǫgo Jessie ádzaaígíí haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó bíhwiizhdoołʼááł?

¹⁵ Azhéʼé dóó amá computers dóó mobile devices doo ayóo jiichįįhgóoshąʼ? Philippines hoolyéedi azhéʼé Jessie wolyéego ání: “Technology chooʼı̨́įgi doo ayóo nihił bééhózin da. Ákondi, electronic devices chooʼı̨́įgo tʼáá bááhádzidgo átʼé diiʼníigo nihaʼáłchíní naniitin.” Jessie éí haʼáłchíní kódaatʼéii tʼáadoo chodaołʼíní doo bijiníi da. Kójíní: “Shaʼáłchíní éí díí devices chodaołʼı̨́įgo biiʼdę́ę́ʼ náánáłaʼ saad bídahoołʼaah, áłah náʼádleeh biniyé ídahoołʼaah, áádóó Diyin Bizaad tʼáá ákwíí jı̨́ deínółtaʼ bidishní.” Text álʼı̨́įgi índa aheeskidígíí náánáłaʼ bichʼįʼ álʼı̨́įgi éí jw.org^® biiʼdę́ę́ʼ “Teenagers” bá átʼéhígíí biyaagi videos Nidevice éísh Hodiniiltsoʼ? áádóó Be Social-Network Smart * wolyéego hólǫ́. Nihaʼáłchíní hólǫ́ǫgo, daʼ dííʼish tʼáá íídą́ą́ʼ danóołʼı̨́ı̨́ʼ áádóó bił baa nísóohtʼįįd? Haʼáłchíní electronic devices yáʼátʼéehgo choyoołʼı̨́į doogo, díí chʼídaastʼánígíí bee nazhnitingo éí yaa hóyą́ągo choyoołʼı̨́į doo.—Prov. 13:20.

16. Ląʼí azhéʼé dóó amá haitʼéego baʼáłchíní yíká anídaajah?

¹⁶ Ląʼí azhéʼé dóó amá baʼáłchíní éí Diyin yá ndaalʼaʼí nizhónígo ádaʼałʼínígíí yił ahínéekahgo yá nídahoołʼaah. Dani dóó Bella, Côte dʼIvoire hoolyéedi  kééhatʼı̨́, éí ákótʼı̨́įgo baa haneʼ. Éí circuit overseer nádáahgo nihaʼałkʼee sínídá nábízhdiʼniih. Dani dóó Bella ájíní: “Kwíitʼı̨́įgo nihison tʼáá íiyisíí bá yáʼátʼééh. Éí pioneer nilı̨́įgo hahoolzhiizh áádóó kʼad éí substitute circuit overseer nilı̨́.” Kótʼéego naʼáłchíní bá ánáʼiinilʼįįhgoósh ná bohónéedzą́?

17-18. Haʼáłchíní éí hahgo nazhnitingo baa nízhdidoodááł?

¹⁷ Naʼáłchíní tʼah awééʼ nilı̨́įgo nanítin. Tʼah áłtsʼísídą́ą́ʼ nazhnitingo éí yáʼátʼééh. (Prov. 22:6) Timothy baa haneʼgi baa nitsíníkees. Éí tʼahádóó yilʼaadii Paul yił tádííʼáázh. Timothy éí “tʼáá awééʼ nílı̨́ı̨́dę́ę́ʼ” bimá Yónis índa bimá sání Lois nabineeztą́ą́ʼ.—2 Tim. 1:5; 3:15.

¹⁸ John dóó Paula ałdóʼ Côte dʼIvoiredi kééhatʼı̨́. Éí haʼáłchíní hastą́ą́. Nazhnitingo tʼáá ałtso Jiihóvah ayóóʼádayóʼní áádóó yá ndaalʼaʼ. Haʼátʼíí háká eelwodgo haʼáłchíní kódaatʼé? Jó, Yónis dóó Lois bikʼehgóó áʼjiilaa. Tʼáá áłah ání: “Tʼáá nidabiʼdiizhchı̨́ı̨́dą́ą́ʼ Diyin Bizaad bee naneetą́ą́ʼ.”—Deut. 6:​6, 7.

19. Diyin Bizaad éí nihaʼáłchíní bee “nidanohtin” níigi haʼátʼíí ááhyiłní?

¹⁹ Jiihóvah Bizaad éí nihaʼáłchíní bee “nidanohtin” níigi haʼátʼíí ááhyiłní? Deuteronomy 6:7 góneʼ éí Hííbrewjí saad “nidanohtin” níigi éí bił nijíiztą́ągo “nazhnitingo tʼáá ahą́ą́h ałkééʼ yidiitsʼaʼgo” íhwiidoołʼááł. Ákondi díí łahda bikʼee hąąh nááhoníkaʼ łeh. Ákótʼée ndi, sheʼawééʼ Diyin Bizaad yíhwiidoołʼááł áádóó yikʼehgóó yigáał doo jinízinígíí éí kótʼéego bíká ájítʼı̨́į doo.

20. Psalm 127:4 haitʼéego áłchíní nilzéegi bił ahídéétʼiʼ?

²⁰ Naʼáłchíní ádaatʼéiigi baa ákonohsin. Psalm 127 góneʼ éí áłchíní kʼaaʼ nidahalin ní. (Psalm 127:4 yíníłtaʼ, NW.) * Kʼaaʼ éí doo tʼáá ałtso aheedaníłtsáaz da áádóó ałʼąą átʼéego haʼátʼíí shı̨́ı̨́ bee ádaalneʼ. Tʼáá ákótʼéego áłchíní doo ahedaałtʼée da. Azhéʼé dóó amá jílı̨́įgo haʼáłchíní tʼááłáʼí nítínígo haitʼéego nizhdínóotįįłgi binahozhdooʼaał. Dííshjı̨́įdi Ízreldi  ahéskéhígíí łaʼ haʼáłchíní nizhónígo jineesą́. Haʼáłchíní naaki, alą́ąjįʼígíí éí ashkii áádóó bideezhí hólǫ́. Éí haʼátʼíí háká eelwodgo haʼáłchíní Jiihóvah yá naalʼaʼ silı̨́įʼgi baa hojilneʼ. “Nihaʼáłchíní tʼáá ałʼąą Diyin Bizaad bee naneetą́ą́ʼ,” jiní. Áko áłchíní tʼáá ałʼąą nidínóotı̨́įłgi éí azhéʼé díí bee hóhólnííh.

21. Azhéʼé dóó amá éí haitʼéego Jiihóvah háká adoolwołgo átʼé?

²¹ Azhéʼé dóó amá áłchíní nilzéegi łahda bide átʼée łeh. Ákótʼée ndi Jiihóvah háká adoolwołgo átʼé, háálá éí áłchíní aa yiinííł. Hasodizin yiyíistsʼą́ą́ʼ, áko Diyin Bizaad biiʼdę́ę́ʼ, nihipublications, índa brothers dóó sisters áłchíní deineesánígíí binahjįʼ háká análwoʼ.

22. Haʼátʼíí íiyisíí ílíinii haʼáłchíní baazhdoolééł?

²² Áłchíní nilzéegi éí naadiin nááhaijįʼ biʼoonishii átʼé, ndi azhéʼé dóó amá jílı̨́įgi éí doo niitʼéeh da. Íiyisíí ílíinii haʼáłchíní baazhdooléełii éí ayóóʼóʼóʼní, bił hojílǫ́ǫgi, índa Diyin Bizaad bee nizhdínóotįįł. Áłchíní bee nanitinii doo tʼáá ałtso yikʼehgóó dahidikáah da. Asiadi nihisister Anna wolyéego, bizhéʼé dóó bimá éí Jiihóvah ayóóʼáyóʼníigo biyaa hoołʼaʼ. Éí ájíní: “Shizhéʼé dóó shimá éí hashké yee nashineeztą́ą́ʼ yę́ę índa Jiihóvah ayóóʼííníshʼníi doogo nashineeztą́ą́ʼ yę́ę baa nitséskeesgo tʼáá yéigo baa ahééh nisin. Doo tʼóó shijishchı̨́į da, ndi iiná baa hózhóonii sheidiníʼą́.” (Prov. 23:​24, 25) Oodlání míiltsoh ánéelą́ąʼgo éí kótʼéego nitsídaakees.